A brief history of alcohol - Rod Phillips

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

This chimpanzee stumbles across a windfall of overripe plums.

Bu şempanze, olgunlaşmış eriklerden oluşan bir şelaleye rastlıyor.

Many of them have split open,

Birçoğu açılmış

drawing him to their intoxicating fruity odor.

ve sarhoş edici meyveli kokularıyla kendine çekiyor.

He gorges himself

Tıkanmaya başlıyor

and begins to experience some… strange effects.

ve bazı… tuhaf etkiler yaşamaya başlıyor.

This unwitting ape has stumbled on a process

Bu farkında olmayan maymun,

insanların sonunda bira, şarap ve diğer alkollü içecekler

that humans will eventually harness

to create beer, wine, and other alcoholic drinks.

yaratmak için kullanacağı bir şeyin ortasındaydı.

The sugars in overripe fruit attract microscopic organisms

Olgunlaşmış meyvelerdeki şekerler maya olarak bilinen

mikroskobik organizmaları çeker.

known as yeasts.

As the yeasts feed on the fruit sugars they produce a compound called ethanol—

Mayalar meyve şekerleriyle beslenirken alkollü içeceklerde

the type of alcohol in alcoholic beverages.

alkol türü olan etanol adı verilen bir bileşik üretir.

This process is called fermentation.

Bu süreç fermantasyon olarak adlandırılır.

Nobody knows exactly when

İnsanların ne zaman

humans began to create fermented beverages.

fermente içecekler üretmeye başladığını kimse bilmiyor.

The earliest known evidence comes from 7,000 BCE in China,

Bilinen en eski kanıt, Çin'de MÖ 7000'den geliyor,

where residue in clay pots

burada kil kaplarındaki kalıntı,

has revealed that people were making an alcoholic beverage

insanların fermente pirinç, darı, üzüm

from fermented rice, millet, grapes, and honey.

ve baldan alkollü bir içecek yaptığını ortaya koydu.

Within a few thousand years,

Birkaç bin yıl içinde, tüm dünyadaki kültürler

cultures all over the world were fermenting their own drinks.

kendi içeceklerini fermente ediyorlardı.

Ancient Mesopotamians and Egyptians made beer throughout the year

Eski Mezopotamyalılar ve Mısırlılar

yıl boyunca depolanmış tahıllardan bira yaptılar.

from stored cereal grains.

This beer was available to all social classes,

Bu bira tüm sosyal sınıflar için mevcuttu

and workers even received it in their daily rations.

ve işçiler bile günlük hisse alırlardı.

They also made wine,

Ayrıca şarap yaptılar,

but because the climate wasn’t ideal for growing grapes,

ancak iklim üzüm yetiştirmek için

it was a rare and expensive delicacy.

ideal olmadığı için bu nadir ve pahalı bir lezzetti.

By contrast, in Greece and Rome, where grapes grew more easily,

Aksine şarap, üzümlerin daha kolay büyüdüğü Yunanistan ve Roma'da,

wine was as readily available as beer was in Egypt and Mesopotamia.

Mısır ve Mezopotamya'da biranın olduğu kadar yaygındı.

Because yeasts will ferment basically any plant sugars,

Mayalar temel olarak herhangi bir bitki şekerini fermente edeceğinden,

ancient peoples made alcohol

eski insanlar yaşadıkları yerde yetişen herhangi bir ürün

from whatever crops and plants grew where they lived.

ve bitkiden alkol elde ettiler.

In South America, people made chicha from grains,

Güney Amerika'da insanlar tahıllardan chicha yaptılar,

sometimes adding hallucinogenic herbs.

bazen halüsinojenik otlar eklediler.

In what’s now Mexico, pulque, made from cactus sap,

Şu anda Meksika'da, kaktüs özünden yapılan

was the drink of choice,

pulque tercih edilen içecekken,

while East Africans made banana and palm beer.

Doğu Afrikalılar muz ve palmiye birası yaptı.

And in the area that’s now Japan, people made sake from rice.

Şimdi Japonya olan bölgede, insanlar pirinçten sake yaptılar.

Almost every region of the globe had its own fermented drinks.

Dünyanın neredeyse her bölgesinde herkesin kendi fermente içecekleri vardı.

As alcohol consumption became part of everyday life,

Alkol tüketimi günlük yaşamın bir parçası haline geldikçe,

some authorities latched onto effects they perceived as positive—

bazı yetkililer olumlu olarak algıladıkları etkilere kilitlendi:

Greek physicians considered wine to be good for health,

Yunan doktorlar şarabın sağlığa iyi olduğunu düşünüyor

and poets testified to its creative qualities.

ve şairler yaratıcılık özelliğine tanıklık ediyorlardı.

Others were more concerned about alcohol’s potential for abuse.

Diğerleri alkolün kötüye kullanım potansiyeli konusunda endişeliydi.

Greek philosophers promoted temperance.

Yunan filozofları ölçüyü arttırdı.

Early Jewish and Christian writers in Europe integrated wine into rituals

Avrupa'daki ilk Yahudi ve Hıristiyan yazarlar şarabı ritüellere soktular

but considered excessive intoxication a sin.

ancak aşırı sarhoşluğu günah olarak gördüler.

And in the middle east, Africa, and Spain,

Orta doğu, Afrika ve İspanya'da,

an Islamic rule against praying while drunk

sarhoşken dua etmeye karşı

gradually solidified into a general ban on alcohol.

İslami bir kural yavaş yavaş genel bir alkol yasağı haline geldi.

Ancient fermented beverages had relatively low alcohol content.

Eski fermente edilmiş içecekler nispeten düşük alkol içeriğine sahiptir.

At about 13% alcohol,

Yaklaşık %13 alkolde,

the by-products wild yeasts generate during fermentation

fermantasyon sırasında üretilen yan mayalar

become toxic and kill them.

toksik hale gelir ve ölür.

When the yeasts die,

Mayalar öldüğünde

fermentation stops and the alcohol content levels off.

fermantasyon durur ve alkol içeriği azalır.

So for thousands of years, alcohol content was limited.

Binlerce yıl boyunca alkol içeriği sınırlıydı.

That changed with the invention of a process

Bu, damıtma adı verilen

called distillation.

bir işlemin icadı ile değişti.

9th century Arabic writings describe boiling fermented liquids

9. yüzyıl Arapça yazılar, içindeki alkolü buharlaştırmak için

to vaporize the alcohol in them.

kaynayan fermente sıvıları tarif eder.

Alcohol boils at a lower temperature than water,

Alkol sudan daha düşük bir sıcaklıkta kaynar,

so it vaporizes first.

bu nedenle daha önce buharlaşır.

Capture this vapor, cool it down, and what’s left is liquid alcohol

Bu buharı yakalayın, soğutun ve geriye kalan şey

much more concentrated than any fermented beverage.

herhangi bir fermente içeceğe göre daha konsantre olan sıvı alkoldür.

At first, these stronger spirits were used for medicinal purposes.

İlk başta, bu daha güçlü alkol tıbbi amaçlar için kullanıldı.

Then, spirits became an important trade commodity

Daha sonra, alkol önemli bir ticari mal haline geldi

because, unlike beer and wine, they didn’t spoil.

çünkü bira ve şarabın aksine bozulmadı.

Rum made from sugar

Karayipler'deki Avrupa kolonilerinde

harvested in European colonies in the Caribbean

hasat edilen şekerden yapılan rom,

became a staple for sailors

denizciler için bir temel haline geldi

and was traded to North America.

ve Kuzey Amerika'ya satıldı.

Europeans brought brandy and gin to Africa

Avrupalılar Afrika'ya brendi ve cin getirdiler;

and traded it for enslaved people, land,

köleleştirilmiş insanlar, topraklar,

and goods like palm oil and rubber.

hurma yağı ve kauçuk gibi ürünlerle takas ettiler.

Spirits became a form of money in these regions.

Alkol bu bölgelerde bir tür para oldu.

During the Age of Exploration,

Keşif Çağı boyunca,

spirits played a crucial role in long distance sea voyages.

uzun mesafeli deniz seferlerinde alkol çok önemli bir rol oynadı.

Sailing from Europe to east Asia and the Americas could take months,

Avrupa'dan Doğu Asya'ya ve Amerika'ya yelken açmak aylar alabilirdi

and keeping water fresh for the crews was a challenge.

ve mürettebat için suyu taze tutmak zor bir işti.

Adding a bucket of brandy to a water barrel kept water fresh longer

Bir su variline bir kova brendi eklemek suyu daha uzun süre taze tutar

because alcohol is a preservative that kills harmful microbes.

çünkü alkol zararlı mikropları öldüren bir koruyucudur.

So by the 1600s,

1600'lü yıllara gelindiğinde

alcohol had gone from simply giving animals a buzz

alkol, hayvanları harekete geçirmeden tüm sonuçlarıyla birlikte

to fueling global trade and exploration— along with all their consequences.

küresel ticareti ve keşfi hızlandırmaya geçmişti.

As time went on,

Zaman geçtikçe alkolün

its role in human society would only get more complicated.

insan toplumundaki rolü sadece daha karmaşık hale gelecektir.