A brief history of alcohol - Rod Phillips

Translator: Khanh Phan Reviewer: Ngoc Nguyen

This chimpanzee stumbles across a windfall of overripe plums.

Chú tinh tinh này vô tình tìm thấy một mớ mận chín.

Many of them have split open,

Nhiều quả chín mọng nứt vỏ,

drawing him to their intoxicating fruity odor.

hương trái cây lên men thu hút chú.

He gorges himself

Chú ăn đầy bụng

and begins to experience some… strange effects.

và bắt đầu cảm thấy... vài điều kì lạ.

This unwitting ape has stumbled on a process

Chú tinh tinh này đã vô tình phát hiện một quá trình

that humans will eventually harness

mà sau đó, con người đã dùng

to create beer, wine, and other alcoholic drinks.

để sản xuất bia, rượu và các thức uống có cồn khác.

The sugars in overripe fruit attract microscopic organisms

Lượng đường trong trái chín hấp dẫn các vi sinh vật

known as yeasts.

được gọi là nấm men.

As the yeasts feed on the fruit sugars they produce a compound called ethanol—

Nấm men tiêu thụ đường trong trái cây tạo ra một hợp chất gọi là ethanol,

the type of alcohol in alcoholic beverages.

là loại cồn có trong thức uống có cồn.

This process is called fermentation.

Quá trình này được gọi là sự lên men rượu.

Nobody knows exactly when

Không ai biết chính xác từ khi nào

humans began to create fermented beverages.

con người bắt đầu tạo ra thức uống lên men.

The earliest known evidence comes from 7,000 BCE in China,

Bằng chứng cổ xưa nhất được tìm thấy

là dư lượng cồn trong các bình gốm 7000 năm trước công nguyên ở Trung Quốc,

where residue in clay pots

has revealed that people were making an alcoholic beverage

cho thấy con người đã sản xuất thức uống có cồn

from fermented rice, millet, grapes, and honey.

từ việc lên men gạo, kê, nho và mật ong.

Within a few thousand years,

Chỉ trong vòng vài nghìn năm,

cultures all over the world were fermenting their own drinks.

các nền văn hóa khắp thế giới đã tự lên men các thức uống của riêng mình

Ancient Mesopotamians and Egyptians made beer throughout the year

Người Lưỡng Hà và Ai Cập cổ đại làm bia quanh năm

from stored cereal grains.

từ các loại ngũ cốc trong kho.

This beer was available to all social classes,

Loại bia này phổ biến trong mọi tầng lớp,

and workers even received it in their daily rations.

nhân công thậm chí còn được cấp phát bia trong khẩu phần hàng ngày.

They also made wine,

Họ cũng sản xuất rượu,

but because the climate wasn’t ideal for growing grapes,

nhưng vì thời tiết không thuận lợi để trồng nho,

it was a rare and expensive delicacy.

rượu trở thành thức uống quý hiếm và đắt đỏ.

By contrast, in Greece and Rome, where grapes grew more easily,

Ngược lại, ở Hi Lạp và La Mã, rất dễ để trồng nho,

wine was as readily available as beer was in Egypt and Mesopotamia.

rượu phổ biến như bia ở Ai Cập và Lưỡng Hà.

Because yeasts will ferment basically any plant sugars,

Vì nấm men lên men hầu hết mọi loại cây có đường,

ancient peoples made alcohol

nên người cổ đại sản xuất rượu

from whatever crops and plants grew where they lived.

từ bất kì loại cây nào trồng được nơi họ sống.

In South America, people made chicha from grains,

Tại Nam Mỹ, người ta tạo ra chicha từ ngũ cốc,

sometimes adding hallucinogenic herbs.

đôi khi thêm vào các loại thảo mộc gây ảo giác.

In what’s now Mexico, pulque, made from cactus sap,

Tại vùng đất nay là Mexico, pulque được làm từ nhựa xương rồng,

was the drink of choice,

là thức uống khoái khẩu của nhiều người.

while East Africans made banana and palm beer.

Người Đông Phi làm bia từ chuối và cây cọ.

And in the area that’s now Japan, people made sake from rice.

Tại vùng đất nay là Nhật, người ta làm sake từ gạo.

Almost every region of the globe had its own fermented drinks.

Hầu như mọi vùng trên Trái Đất đều có thức uống lên men của riêng họ.

As alcohol consumption became part of everyday life,

Từ khi rượu bia trở thành một phần của cuộc sống,

some authorities latched onto effects they perceived as positive—

vài nhà chức trách chú ý đến lợi ích của rượu --

Greek physicians considered wine to be good for health,

các thầy thuốc Hi Lạp cho rằng rượu có lợi cho sức khỏe,

and poets testified to its creative qualities.

và các thi sĩ minh chứng cho rượu là khởi nguồn của sáng tạo.

Others were more concerned about alcohol’s potential for abuse.

Những người khác quan ngại việc lạm dụng thức uống có cồn.

Các nhà hiền triết Hi Lạp khuyến khích uống rượu có chừng mực.

Greek philosophers promoted temperance.

Early Jewish and Christian writers in Europe integrated wine into rituals

Những nhà truyền giáo Do Thái và Kito giáo sơ khai ở châu Âu

đưa rượu vào các nghi lễ nhưng xem việc say xỉn là một tội.

but considered excessive intoxication a sin.

And in the middle east, Africa, and Spain,

Tại Trung Đông, châu Phi và Tây Ban Nha

an Islamic rule against praying while drunk

một điều luật của đạo Hồi nghiêm cấm cầu nguyện khi say xỉn

gradually solidified into a general ban on alcohol.

dần trở thành luật cấm rượu.

Ancient fermented beverages had relatively low alcohol content.

Các thức uống lên men thời cổ đại có nồng độ cồn tương đối thấp.

At about 13% alcohol,

Khi nồng độ cồn đạt khoảng 13%,

the by-products wild yeasts generate during fermentation

các sản phẩm phụ trong quá trình lên men độc hại và giết chết nấm men.

become toxic and kill them.

When the yeasts die,

Khi nấm men chết,

fermentation stops and the alcohol content levels off.

quá trình lên men chấm dứt và nồng độ cồn ngừng tăng lên.

So for thousands of years, alcohol content was limited.

Vì thế, trong suốt hàng ngàn năm, nồng độ cồn trong rượu bị giới hạn.

That changed with the invention of a process

Điều này thay đổi khi một quá trình mới ra đời

called distillation.

được gọi chưng cất.

9th century Arabic writings describe boiling fermented liquids

Các văn tự Ả Rập vào thế kỉ thứ IX

miêu tả việc đun các dung dịch lên men để làm bốc hơi cồn.

to vaporize the alcohol in them.

Alcohol boils at a lower temperature than water,

Cồn sôi ở nhiệt độ thấp hơn nước, nên bốc hơi trước.

so it vaporizes first.

Capture this vapor, cool it down, and what’s left is liquid alcohol

Thu lượng khí bay hơi này, làm nguội,

sẽ có được cồn có nồng độ cao hơn những thức uống lên men khác.

much more concentrated than any fermented beverage.

At first, these stronger spirits were used for medicinal purposes.

Lúc đầu, các loại rượu mạnh này được dùng cho mục đích chữa bệnh.

Then, spirits became an important trade commodity

Sau đó, rượu mạnh trở thành một mặt hàng thương mại quan trọng

because, unlike beer and wine, they didn’t spoil.

vì khác với bia và rượu, rượu mạnh không bị hư.

Rum made from sugar

Rượu rum làm từ đường

harvested in European colonies in the Caribbean

được thu hoạch từ thuộc địa châu Âu ở vùng Caribbean

became a staple for sailors

trở thành mặt hàng chủ lực thủy thủ bán cho Bắc Mỹ.

and was traded to North America.

Europeans brought brandy and gin to Africa

Người châu Âu mang rượu brandy và gin đến châu Phi

and traded it for enslaved people, land,

đổi lấy nô lệ, đất đai, và các hàng hóa như dầu cọ và cao su.

and goods like palm oil and rubber.

Spirits became a form of money in these regions.

Rượu mạnh trở thành một dạng tiền tệ ở các vùng này.

During the Age of Exploration,

Trong thời kì khai phá,

spirits played a crucial role in long distance sea voyages.

rượu mạnh đóng vai trò quan trọng trong những chuyến đi biển đường dài.

Sailing from Europe to east Asia and the Americas could take months,

Giong buồm từ châu Âu đến Đông Á và châu Mỹ có thể mất vài tháng,

and keeping water fresh for the crews was a challenge.

và việc trữ nước sạch cho thủy thủ đoàn là một thử thách.

Adding a bucket of brandy to a water barrel kept water fresh longer

Thêm một gàu brandy vào thùng chứa nước giúp giữ nước sạch lâu hơn

because alcohol is a preservative that kills harmful microbes.

vì cồn là một chất bảo quản giết các vi khuẩn có hại.

So by the 1600s,

Vì thế, đến những năm 1600,

alcohol had gone from simply giving animals a buzz

rượu đã chuyển từ chất chỉ gây kích thích động vật

to fueling global trade and exploration— along with all their consequences.

thành động lực cho việc khai khá và thương mại toàn cầu

theo sau là những hậu họa của nó.

As time went on,

Thời gian dần trôi qua,

its role in human society would only get more complicated.

vai trò của cồn trong xã hội loài người ngày càng trở nên phức tạp hơn.