Romance and revolution: The poetry of Pablo Neruda - Ilan Stavans

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Pablo Neruda published his first collection of poems at age 19.

Pablo Neruda ဟာ ပထမဆုံး ကဗျာပေါင်းချုပ်ကို အသက် ၁၉ နှစ်မှာ ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။

He went on to win the Nobel Prize in Literature—

ဆက်လက်ပြီး စာပေ နိုဘဲလ်ဆုရခဲ့ပြီး

and also rescue 2,000 refugees,

ဒုက္ခသည် ၂၀၀၀ ကိုလည်း ကယ်တင်ခဲ့တယ်၊

spend three years in political exile,

နိုင်ငံရေး ပြည်နှင်ဒဏ် သုံးနှစ်ခံရကာ

and run for president of Chile.

ချီလီရဲ့သမ္မတအဖြစ် ဝင်ပြိုင်တယ်။

A romantic and a revolutionary,

ချစ်အာရုံ ဇာတ်လမ်း၊ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်ပါ။

Neruda was one of the most celebrated poets of the 20th century,

Neruda ဟာ ၂၀ ရာစုရဲ့ အကျော်ကြားဆုံး ကဗျာဆရာတွေထဲက တစ်ဦးဆိုပေမဲ့

but also one of the most accessible and controversial.

နားလည်ရအလွယ်ဆုံးနဲ့ အငြင်းပွားဖွယ် အဖြစ်ဆုံးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

Originally written in Spanish,

မူလက စပိန်ဘာသာနဲ့ ရေးသားခဲ့တဲ့

his poems often use straightforward language and everyday experience

သူ့ကဗျာတွေဟာ တာရှည်ခံတဲ့ သက်ရောက်မှုကို ဖန်တီးဖို့ ရိုးရိုးစင်းစင်း ဘာသာစကားနဲ့

to create lasting impact.

နေ့စဉ်သုံး အတွေ့အကြုံကို မကြာခဏ သုံးပါတယ်။

Neruda was born Ricardo Eliezer Neftalí Reyes Basoalto

Neruda ကို ချီလီမြို့ငယ်လေးမှာ ၁၉၀၄ ခု Ricardo Eliezer Neftalí Reyes Basoalto

in a small Chilean town in 1904.

လို့ မွေးဖွားခဲ့တာပါ။

His father didn’t want him to be a poet,

သူ့အဖေက သူ့ကို ကဗျာဆရာ မဖြစ်စေချင်ခဲ့တော့

so at sixteen he began to write under the pen name “Pablo Neruda.”

အသက် ၁၆ နှစ်မှာ Pablo Neruda ဆိုတဲ့ ကလောင်အမည်နဲ့ စတင်ရေးသားခဲ့တယ်။

The poems in his early collection "Twenty Love Poems and a Song of Despair"

သူ့ရဲ့အစောပိုင်း ကဗျာပေါင်းချုပ် "Twenty Love Poems and a Song of Despair"ဟာ

were tender and perceptive,

သိမ်မွေ့ပြီး လက်တွေ့ဘဝနဲ့ ကင်းလွတ်ကာ

illuminating the subtleties of love and enchantment.

အချစ်နဲ့ နှစ်သက်ကြည်နူးမှုရဲ့ သိမ်မွေ့ နက်နဲမှုတွေကို သရုပ်ဖော်ထားပါတယ်။

In "Poem VI," for example, he writes:

ဥပမာ "Poem VI" မှာ ရေးထားတာက

“Tu recuerdo es de luz, de humo, de estanque en calma!/

"မင်းရဲ့ မှတ်ဉာဏ်က အလင်းရဲ့ မီးခိုးရဲ့ အေးချမ်းမှုထဲက ကန်ငယ်ပါ၊

Más allá de tus ojos ardían los crepúsculos.”

မင်းရဲ့ မျက်လုံးတွေရဲ့ဟိုမှာ ဘက်မှာ လောင်ကျွမ်းသွားတဲ့ ဆည်းဆာ။"

Later, he poured this attention to detail into poems of appreciation

နောက်ပိုင်းမှာ နေ့စဉ်သုံး အရာဝတ္ထုတွေအတွက် တန်ဖိုးထားမှု ကဗျာတွေထဲမှာ အသေးစိတ်ပြဖို့

for everyday objects.

ဒီအာရုံစိုက်မှုကို သွန်းလောင်းခဲ့တယ်။

Many of the 225 short poems in his collection "All the Odes"

သူ့ရဲ့ "All the Odes" ကဗျာပေါင်းချုပ်ထဲက ကဗျာတို ၂၂၅ ပုဒ်ထဲက အများအပြားဟာ

are dedicated to the assortment of small,

အသေးအဖွဲမျိုးစုံကို ရည်စူးထားတာပါ။

apparently insignificant items that surround us,

ဖိနပ်ကြိုးတစ်စုံကနေ ဖရဲသီးတစ်လုံးအထိ ကျွန်တော်တို့ ပတ်ဝန်ကျင်မှာရှိတဲ့

from a pair of shoelaces to a watermelon.

အပြင်ပန်းအနေနဲ့ မထင်ရှားတဲ့ အရာတွေပါ။

An onion is más hermosa que un ave/ de plumas cegadoras,

ကြက်သွန်နီတစ်လုံးဟာ ကွယ်နေတဲ့ ငှက်မွေးတွေရဲ့ ငှက်တစ်ကောင်ထက် ပိုလှပေမဲ့

while a tuna in the market is a bala del profundo/

စျေးထဲက ငါးမည်းလုံးဟာ နက်ရှိုင်းတဲ့ သမုဒ္ဒရာရဲ့ ကျည်တစ်တောင့်ပါ၊

océano, proyectil natatorio, te vi, muerto.

ကူးခပ်နေတဲ့ ကျည်တစ်တောင့် နင် သေသွားတာ ငါတွေ့တယ်။

Despite this early literary success,

ဒီလိုအစောပိုင်းမှာ စာပေဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုရှိပေမဲ့

Neruda struggled financially,

Neruda ဟာ ငွေကြေးပိုင်းအရ ရုန်းကန်ခဲ့ရပြီး

and took a series of diplomatic jobs in places such as Burma, Indonesia,

မြန်မာ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊၊ စင်္ကာပူနဲ့ စပိန်လို နေရာမျိုးတွေမှာ

Singapore and Spain.

သံတမန်အလုပ်တွေ တသီကြီးလုပ်ခဲ့ရတယ်။

In 1936, while Neruda was working at the consulate in Madrid,

၁၉၃၆ ခုမှာ Neruda ဟာ မက်ဒရစ်က ကောင်စစ်ဝန်ရုံးမှာ အလုပ်လုပ်နေတုန်း

civil war broke out

ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး

and the government was overthrown by a fascist military dictatorship.

အစိုးရဟာ ဖက်ဆစ် စစ်အာဏာရှင်တစ်စုရဲ့ ဖြုတ်ချတာ ခံခဲ့ရတယ်။

Neruda organized an evacuation of refugees from Spain to Chile,

Neruda ဟာ စပိန်ကနေ ချီလီအထိ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်စွန့်ခွာမှု တစ်ခုကိုစည်းရုံးပေးခဲ့ကာ

saving 2,000 lives.

လူ့အသက် ၂၀၀၀ကို ကယ်တင်ပေးခဲ့တယ်။

Over a period of twenty years,

နှစ်နှစ်ဆယ်ကျော် အကြာမှာ

Neruda captured his experiences abroad in a three volume poetry collection

Neruda ဟာ သူ့နိုင်ငံခြား အတွေအကြုံတွေကို "Residence on Earth.လို့" ခေါင်းစဉ်နဲ့

titled "Residence on Earth."

ကဗျာပေါင်းချုပ် သုံးတွဲမှာ သိမ်းဆည်းခဲ့တယ်။

Many of these poems were experimental and surreal,

ဒီကဗျာအများအပြားဟာ အစမ်းသဘောနဲ့ သဘာဝလွန်တွေပါ၊

merging epic landscapes, supernatural themes,

သည်းထိပ်ရင်ဖို မြေပြင်အနေအထားတွေနဲ့ သဘာဝလွန် အကြောင်းအရာတွေ

and feelings of longing with discussion of political strife

နိုင်ရေး ပဋိပက္ခ ဆွေးနွေးမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး တောင့်တတဲ့ ခံစားချက်တွေ၊

and a poet’s responsibility to speak out against injustice.

မတရားမှုကို ထုတ်ဖော်ပြောဖို့ ကဗျာဆရာရဲ့ တာဝန်ကိုပေါင်းစပ်ခြင်းပါ။

In “I Explain a Few Things”

"I Explain a Few Things" မှာ

he lingers on haunting details of the destruction of the Spanish Civil War.

စပိန်ပြည်တွင်းစစ်ရဲ့ ပျက်စီးမှု ခြောက်ခြားဖွယ် အသေးစိတ်တွေမှာ ရစ်ဝဲနေတယ်။

For the rest of his life,

သူ့ရဲ့ကျန်တဲ့ဘဝကို

Neruda remained committed to revolutionary ideals.

တော်လှန်ရေး စံနမူနာတွေအတွက် ဆက်လက် မ​ြှုပ်နံှခဲ့တယ်
။

His politics led to several years of exile

သူ့နိုင်ငံရေးခံယူချက်က ၁၉၅၂ ခု ချီလီကို ပြန်မလာနိုင်ခင်အထိ

before he was able to return to Chile in 1952.

နှစ်ပေါင်များစွာ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေး ခံရတာဖြစ်စေတယ်။

While in exile,

ပြည်နှင်ဒဏ်အတွင်း

he published his influential "Canto General."

သူ့ရဲ့ သြဇာကြီးတဲ့ "Canto General." စာအုပ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။

The book attempts to retell the entire history of Latin America through poetry,

ဒီစာအုပ်က လက်တင် အမေရိကရဲ့သမိုင်းကို ကဗျာစာပေကနေ ပြန်ပြောပြဖို့ အားထုတ်ထားတယ်။

touching on everything from its flora and fauna

၎င်းရဲ့ ဒေသရင်း ပန်းမန်၊တိရစ္ဆာန်တွေကနေ နိုင်ငံရေးနဲ့ စစ်ပွဲတွေအထိ

to its politics and wars,

အရာတိုင်းကို အနုစိတ် မွမ်းမံတာဆိုပေမဲ့

but above all paying homage to the common people

ဒါအားလုံးထက် လူ့ယဉ်ကျေးမှုတွေ၊ ပြီးမြောက်မှုတွေရဲ့ နောက်ကွယ်က

behind its civilizations’ achievements.

သာမန်လူတွေကို ဦးညွတ်ဂါရဝပြုတာပါ။

Although he continued to travel,

ပြည်နှင်ဒဏ်ကနေ ပြန်လာအပြီးမှာ

after returning from exile

ဆက်လက် ခရီးထွက်ခဲ့ပေမဲ့

Neruda lived in Chile for the rest of his life.

Neruda ဟာ ဘဝရဲ့ကျန်တဲ့အချိန်အတွက် ချီလီမှာပဲ နေထိုင်ခဲ့ပါတယ်။

In 1970, at age 66,

၁၉၇၀ ခုနှစ် အသက် ၆၆ မှာ

Neruda ran for president of Chile before yielding to Salvador Allende

Salvador Allende ကို အလျှော့ပေးရပြီး သူ့ရဲ့ရင်းနှီးတဲ့ အကြံပေးမဖြစ်ခင်

and becoming his close advisor.

ချီလီရဲ့ သမ္မတအဖြစ် ဝင်အရွေးခံခဲ့တယ်။

But in 1973, Allende was overthrown in a military coup by General Augusto Pinochet.

ဒါပေမဲ့ ၁၉၇၃ မှာ General Augusto Pinochet စစ်အာဏာသိမ်းလို့ Allende ဖြုတ်ချခံရတယ်။

Neruda died in the hospital a couple of weeks later.

နောက်သီတင်းတစ်ပတ်၊နှစ်ပတ် အကြာမှာ Neruda ဟာ ဆေးရုံမှာ ဆုံးခဲ့တယ်။

Because of the timing of his death so soon after the coup,

အာဏာသိမ်းပြီး သိပ်မကြာခင်မှာပဲ သေဆုံးတာကြောင့်

rumors swirled that he had died of sadness or even been assassinated,

သူဟာ ဝမ်းနည်းလို့ (သို့) လုပ်ကြံခံရတာလို့ သေခဲ့တာလို့တောင် ကောလဟလတွေ ထွက်ခဲ့ပေမဲ့

but the hospital recorded his cause of death as cancer.

သူ့သေတဲ့အကြောင်းက ကင်ဆာလို့ ဆေးရုံက မှတ်တမ်းတင်ခဲ့တယ်။

Today, Neruda’s lines are recited at protests and marches worldwide.

ယနေ့ Neruda ရဲ့စာကြောင်းတွေကို ဆန့်ကျင်ပွဲ တွေ ချီတက်ပွဲတွေမှာ ကမ္ဘာအနံ့ ရွတ်ဆိုတယ်။

Much like his life,

သူ့ဘဝနဲ့ အတော်ဆင်တူတဲ့

Neruda’s poems bridged romance and revolution

Neruda ရဲ့ကဗျာတွေဟာ တိုက်ပွဲ ဝင်ထိုက်တဲ့ နေ့စဉ် တဒင်္ဂတွေကို

by emphasizing the everyday moments worth fighting for.

အလေးထားခြင်းနဲ့ အချစ်နဲ့ တော်လှန်ရေးကို ပေါင်းကူးပေးခဲ့တယ်။