Romance and revolution: The poetry of Pablo Neruda - Ilan Stavans

Reviewer: Thu Ha Tran

Pablo Neruda published his first collection of poems at age 19.

Pablo Neruda xuất bản tập thơ đầu tiên năm 19 tuổi.

He went on to win the Nobel Prize in Literature—

Sau đó, ông đoạt giải Nobel Văn học,

and also rescue 2,000 refugees,

và cứu 2000 dân tị nạn,

spend three years in political exile,

bị lưu đày ba năm,

and run for president of Chile.

và tranh cử Tổng thống Chile.

A romantic and a revolutionary,

Là một người lãng mạn và một nhà cách mạng,

Neruda was one of the most celebrated poets of the 20th century,

Neruda là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất thế kỷ XX,

but also one of the most accessible and controversial.

cũng là người gần gũi và được đem ra bàn luận nhiều nhất.

Originally written in Spanish,

Các bài thơ được viết bằng tiếng Tây Ban Nha,

his poems often use straightforward language and everyday experience

sử dụng ngôn từ đơn giản, và dùng trải nghiệm hàng ngày

to create lasting impact.

để tạo hiệu ứng lâu dài.

Neruda was born Ricardo Eliezer Neftalí Reyes Basoalto

Tên khai sinh của ông là Ricardo Eliezer Neftalí Reyes Basoalto

in a small Chilean town in 1904.

sinh ra trong một ngôi làng nhỏ ở Chile vào năm 1904.

Do bố ông không muốn con mình trở thành nhà thơ,

His father didn’t want him to be a poet,

so at sixteen he began to write under the pen name “Pablo Neruda.”

nên khi bắt đầu làm thơ năm 16 tuổi, ông đã lấy bút danh “Pablo Neruda”.

Các bài thơ trong tập thơ đầu tay

The poems in his early collection "Twenty Love Poems and a Song of Despair"

“Twenty Love Poems and a Song of Despair” (20 bài thơ tình và 1 bài thơ tuyệt vọng)

were tender and perceptive,

rất nhẹ nhàng và tình cảm,

illuminating the subtleties of love and enchantment.

miêu tả tình yêu mỹ miều và mị hoặc.

In "Poem VI," for example, he writes:

Ví dụ, trong "Bài thơ số 6", ông viết:

“Tu recuerdo es de luz, de humo, de estanque en calma!/

“Ánh sáng, mặt hồ tĩnh lặng, làn khói, ký ức về em/

Más allá de tus ojos ardían los crepúsculos.”

Bên kia tầm mắt, ráng chiều rực lửa."

Later, he poured this attention to detail into poems of appreciation

Sau này, ông chuyển sang viết về những điều nhỏ nhặt

tri ân những vật dụng hàng ngày.

for everyday objects.

Many of the 225 short poems in his collection "All the Odes"

Trong 225 bài thơ thuộc tập thơ “All the Odes” (Bài ca khởi thủy),

nhiều bài viết về đủ loại vật dụng nhỏ,

are dedicated to the assortment of small,

apparently insignificant items that surround us,

quanh ta nhưng thường không được để ý,

from a pair of shoelaces to a watermelon.

từ dây giày đến quả dưa hấu.

An onion is más hermosa que un ave/ de plumas cegadoras,

Một củ hành đẹp hơn cả chú chim có bộ lông rực rỡ,

while a tuna in the market is a bala del profundo/

và con cá ngừ ở chợ là ngư lôi,

océano, proyectil natatorio, te vi, muerto.

hỏa tiễn dưới đại dương sâu thẳm, giờ đây đang nằm chết trước mặt tôi.

Despite this early literary success,

Dù sớm thành công trong lĩnh vực văn chương,

Neruda struggled financially,

Neruda gặp nhiều khó khăn về tài chính,

and took a series of diplomatic jobs in places such as Burma, Indonesia,

và làm Đại sứ tại nhiều nước như Myanmar, Indonesia,

Singapore and Spain.

Singapore và Tây Ban Nha.

In 1936, while Neruda was working at the consulate in Madrid,

Năm 1936, khi đang làm việc tại lãnh sự quán ở Madrid,

civil war broke out

nội chiến xảy ra,

and the government was overthrown by a fascist military dictatorship.

Chính phủ bị chế độ độc tài phát xít lật đổ.

Neruda organized an evacuation of refugees from Spain to Chile,

Neruda đưa những người tị nạn từ Tây Ban Nha đến Chile,

saving 2,000 lives.

cứu 2000 người.

Over a period of twenty years,

20 năm sau, sự kiện này được ông kể lại trong tập thơ gồm ba quyển

Neruda captured his experiences abroad in a three volume poetry collection

titled "Residence on Earth."

có tên “Residence on Earth” (Trú ngụ trên Trái đất ).

Many of these poems were experimental and surreal,

Rất nhiều bài thơ mang tính thể nghiệm và siêu thực,

merging epic landscapes, supernatural themes,

lồng ghép những cảnh tượng hùng vĩ, siêu nhiên

and feelings of longing with discussion of political strife

và khao khát bàn về những xung đột chính trị

and a poet’s responsibility to speak out against injustice.

và trách nhiệm của một nhà thơ, đứng lên chống lại sự bất công.

Trong “I Explain a Few Things” (Tôi giải thích một số điều)

In “I Explain a Few Things”

he lingers on haunting details of the destruction of the Spanish Civil War.

ông ghi lại những chi tiết rùng rợn,

sự tàn phá do Nội chiến Tây Ban Nha mang lại.

For the rest of his life,

Cuối đời, Neruda một lòng vì lý tưởng cách mạng.

Neruda remained committed to revolutionary ideals.

His politics led to several years of exile

Ông bị lưu đày vì quan điểm chính trị của mình,

before he was able to return to Chile in 1952.

đến năm 1952 mới được trở về Chile.

While in exile,

Khi bị lưu đày,

he published his influential "Canto General."

ông xuất bản tập thơ có sức ảnh hưởng lớn “Canto General” (Bài ca chung),

The book attempts to retell the entire history of Latin America through poetry,

kể về lịch sử Châu Mỹ Latin,

touching on everything from its flora and fauna

ông viết về mọi thứ, từ hệ sinh thái

to its politics and wars,

tới chính trị và chiến tranh,

but above all paying homage to the common people

nhưng trên hết là để tưởng nhớ những người dân

behind its civilizations’ achievements.

đã tạo nên những thành tựu văn hóa cho nơi này.

Dù vẫn tiếp tục đi du lịch,

Although he continued to travel,

after returning from exile

sau khi bị lưu đày, về nước,

Neruda lived in Chile for the rest of his life.

Neruda sống tại Chile suốt quãng đời còn lại.

In 1970, at age 66,

Năm 1970, khi 66 tuổi, Neruda tranh cử Tổng thống Chile,

Neruda ran for president of Chile before yielding to Salvador Allende

rồi đầu quân cho Salvador Allende và trở thành cố vấn thân cận của ông ấy.

and becoming his close advisor.

But in 1973, Allende was overthrown in a military coup by General Augusto Pinochet.

Năm 1973, tướng Augusto Pinochet đảo chính, Allende bị lật đổ.

Neruda died in the hospital a couple of weeks later.

Vài tuần sau, Neruda mất trong bệnh viện.

Because of the timing of his death so soon after the coup,

Do qua đời không lâu sau cuộc đảo chính,

rumors swirled that he had died of sadness or even been assassinated,

có nhiều tin đồn ông mất vì phiền muộn hoặc thậm chí bị ám sát

but the hospital recorded his cause of death as cancer.

nhưng hồ sơ bệnh án cho thấy ông mất vì ung thư.

Today, Neruda’s lines are recited at protests and marches worldwide.

Ngày nay, những vần thơ của Neruda

được dùng trong các cuộc biểu tình trên khắp thế giới.

Much like his life,

Giống như cuộc đời ông,

Neruda’s poems bridged romance and revolution

thơ của Neruda là cầu nối giữa lãng mạn và cách mạng

by emphasizing the everyday moments worth fighting for.

khẳng định những khoảnh khắc đời thường đều đáng để đấu tranh.