Is plant-based meat actually better for you? - Carolyn Beans

543,421 views ・ 2023-08-22

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung
00:06
In 2021, a survey of over 1,000 Americans found that nearly two-thirds
0
6961
5422
၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်လူမျိုး ၁,၀၀၀ ကျော် ကို စစ်တမ်းကောက်ရာမှာ ၃ ပုံ ၂ ပုံ နီးပါးက
00:12
had eaten plant-based meat alternatives in the past year.
1
12383
3796
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်က အပင် အခြေပြု အသား အစားထိုးတွေကို စားသုံးခဲ့တာတွေ့ရှိခဲ့တယ်။
00:16
Many cited potential health and environmental benefits
2
16429
2919
လူများစွာက လှုံ့ဆော်မှုအဖြစ် ကျန်းမာရေး နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ
00:19
as their motivation.
3
19348
1293
အကျိုးတွေကို ကိုးကားခဲ့တယ်။
00:20
But are these alternative meats actually better for us and the planet?
4
20808
4129
ဒါပေမဲ့ ဒီအသား အစားထိုးတွေက လူတွေနဲ့ ဂြိုဟ်ကမ္ဘာအတွက် တကယ်ပဲ ပိုကောင်းစေလား။
00:25
First, let’s introduce the contenders.
5
25313
2961
ပထမဆုံး ပြိုင်ပွဲဝင်တွေကို မိတ်ဆက်ရအောင်။
00:28
Meat from butchered animals, which we’ll call farmed meat,
6
28316
3462
စိုက်ပျိုးထားတဲ့ အသားလို့ ခေါ်မယ့် ပေါ်ထားတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေဆီက အသားဟာ
00:31
is a complex structure of muscle fibers, connective tissues, and fat.
7
31778
4546
ကြွက်သားမျှင်တွေ၊ ဆက်နေတဲ့ တစ်ရှူးတွေနဲ့ အဆီတွေရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံတစ်ခုပါ။
00:36
You may recognize meat from its role in the human diet,
8
36824
3295
မျိုးစိတ်တွေရဲ့ အစပိုင်းတွေဆီ ပြန်ဆန့်ရင်း လူ့အစာထဲက
00:40
stretching back to our species’ very beginnings.
9
40119
3504
၎င်းရဲ့ ကဏ္ဍကနေ အသားကို အသိအမှတ်ပြု နိုင်တယ်။
00:44
Our next challenger, the plant-based meat alternative,
10
44540
3295
နောက်ထပ် စိန်ခေါ်သူဖြစ်တဲ့ အပင် အခြေပြု အသား အစားထိုးက
00:47
may look and taste like meat,
11
47835
1710
အသား ပုံပေါက်ပြီး အရသာရှိနိုင်ပေမဲ့
00:49
but it’s built with proteins, carbohydrates, fats,
12
49545
2753
အပင်တွေဆီကနေ ပရိုတင်းတွေ၊ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်၊ အဆီတွေနဲ့
00:52
and other molecules from plants.
13
52298
2419
တခြားမော်လီကျူးတွေနဲ့ တည်ဆောက်ထားတာပါ။
00:54
Transforming plant molecules into something that resembles meat
14
54967
3838
အပင် မော်လီကျူးတွေကို အသားနဲ့ ဆင်တူတဲ့ အရာအဖြစ် ပြောင်းလဲတာက
00:58
takes effort.
15
58805
1334
အားထုတ်မှုလိုတယ်။
01:00
Meat’s fibrous texture is created by long rod-like proteins.
16
60348
5088
အသားရဲ့ အမျှင်နဲ့လုပ်ထားတဲ့အနေအထားကို တုတ်ရှည်လို ပရိုတင်းတွေနဲ့ ဖန်တီးထားတယ်။
01:05
To replicate this structure,
17
65603
2044
ဒီတည်ဆောက်ပုံကို ပုံတူပွားဖို့၊
01:07
a plant’s ball-shaped proteins can be pushed through an extruder device
18
67647
5213
အပင်တစ်ပင်ရဲ့ ဘောလုံးပုံ ပရိုတင်းတွေကို ဖြေပြီး အမျှင်ရှည်တွေထဲမှာ
01:12
which forces them to unwind and join into long filaments.
19
72860
4755
ပေါင်းဖို့ တွန်းပေးတဲ့ ညှစ်စက်တစ်ခုကနေ တွန်းပို့ နိုင်တယ်။
01:17
To mimic animal fat, companies mix in fats and oils extracted from plants.
20
77824
5630
တိရစ္ဆာန်အဆီကို တုပဖို့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ အပင် ကနေ ထုတ်ယူတဲ့ အဆီနဲ့ ဆီတွေကို ရောစပ်တယ်။
01:23
One popular brand adds a beet juice pigment
21
83996
3212
လူကြိုက်များတဲ့ တံဆိပ် တစ်ခုကတော့ ချက်ပြုတ်စဉ် အသားရဲ့ အရောင်ကို
01:27
that changes the patty’s color as it cooks.
22
87208
2586
ပြောင်းစေတဲ့ မုန်လာဉနီ အရောင်တင်ဆီတစ်ခုကို ထည့်တယ်။
01:30
Another adds an iron-containing molecule called heme,
23
90002
3921
နောက်တစ်ခုက သံဓာတ်ပါဝင်တဲ့ ဟီးမ်းလို့ ခေါ်တဲ့ မော်လီကျူးတစ်လုံးကို ထပ်ဖြည့်တယ်၊
01:34
which their team says is key to its meaty flavor.
24
94298
3170
ဒါက အသားနဲတူတဲ့ အရသာရဲ့ သော့ချက်လို့ အဖွဲ့က ပြောတယ်။
01:38
The resulting products come in many forms.
25
98219
3045
ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေဟာ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ထွက်ပေါ်လာတယ်။
01:42
Finally, our last entrant: lab-grown meat.
26
102014
4338
နောက်ဆုံး နောက်ဆုံး ဝင်ပြိုင်သူကတော့ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ လုပ်တဲ့ အသားပါ။
01:46
Also known as cell-based meat and cultured meat,
27
106686
3378
ဆဲလ် အခြေပြု အသားနဲ့ ပျိူးယူထားတဲ့ အသားလို့လည်း လူသိများတဲ့
01:50
these products begin as animal stem cells
28
110064
3045
ဒီထုတ်ကုန်တွေဟာ ဆပွားပြီး ကြွက်သား ဖြစ်ပေါ်လာစေဖို့
01:53
that researchers coax to multiply and form into muscle.
29
113109
4504
သုတေသီတွေ ချော့မြှူတဲ့ တိရစ္ဆာန် ပင်မဆဲလ်တွေအဖြစ် စတင်ပါတယ်။
01:58
It’s worth noting that lab-grown meats are largely still in development,
30
118239
4796
မှတ်သားထိုက်တာက ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ လုပ်တဲ့ အသားတွေဟာ အဓိကအနေနဲ့ တီထွင်ဆဲဖြစ်တာကြောင့်
02:03
so the exact process may change when they’re produced
31
123411
3211
ဒါတွေကို ပိုကြီးမားတဲ့ စီးပွားရေး အတိုင်းအတာနဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့အခါ
02:06
at greater commercial scale.
32
126622
1669
တိကျတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်က ပြောင်းလဲနိုင်တယ်။
02:08
So which meat or lookalike is best for your health?
33
128708
3545
ဒီတော့ ဘယ်အသား ဒါမှမဟုတ် ပုံစံတူက သင့်ကျန်းမာရေးအတွက် အကောင်းဆုံးလဲ။
02:12
Farmed meat is a vital source of protein and nutrients for many people.
34
132420
4212
ပျိုးထားတဲ့ အသားက လူများစွာအတွက် ပရိုတင်း နဲ့ အာဟာရတွေရဲ့ အရေးပါတဲ့ ရင်းမြစ်တစ်ခုပါ။
02:16
But researchers have also found links between diets
35
136632
3003
ဒါပေမဲ့ အနီရောင်နဲ့ ပြုပြင်ထားတဲ့ အသားတွေအတွင်းက မြင့်မားတဲ့
02:19
high in red and processed meats
36
139635
2253
အစာနဲ့ အမျိုးအစား ၂ ဆီးချိုနဲ့ နှလုံးရောဂါလို
02:21
and health concerns like type 2 diabetes and heart disease.
37
141888
4254
ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပူပန်မှုတွေ ကြားမှာ ဆက်နွှယ်နေတာကို သုတေသီတွေ တွေ့ရှိခဲ့တယ်။
02:26
One 2012 study concluded that swapping red meat
38
146350
3337
၂၀၁၂ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ တစ်နပ်စာအတွက် ကြက်သား၊ အခွံမာသီး ဒါမှမဟုတ်
02:29
for other options like chicken, nuts, or legumes for one meal a day
39
149687
4838
ပဲတောင့်ရှည်လို အခြားရွေးစရာတွေအတွက် အနီ ရောင် အသားကို ဖလှယ်တာက သေဆုံးမှု ဘေးကို
02:34
can potentially reduce mortality risk by 7 to 19%.
40
154525
4672
၇% ကနေ ၁၉%အထိ လျော့နည်းစေနိုင်တယ်လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်။
02:39
There is not enough data to know whether replacing red meat
41
159405
3212
အနီရောင် အသားကို အပင် အခြေပြု အသားနဲ့ အစားထိုးတာက တူညီတဲ့
02:42
with a plant-based patty would have the same effect.
42
162617
3211
သက်ရောက်မှု ရှိ၊မရှိ သိနိုင်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ အချက်အလက်မရှိပါ။
02:46
Plant-based meats, while containing just as much protein, calories, and iron
43
166162
3879
ပျိုးယူထားတဲ့ အသားတွေမှာလို ပရိုတင်း၊ ကယ်လိုရီနဲ့ သံဓာတ် အများကြီး ပါဝင်နေပေမဲ့၊
02:50
as farmed meat,
44
170041
1168
အပင် အခြေပြု အသားတွေဟာ
02:51
are highly processed and, therefore, high in sodium.
45
171209
3336
အလွန်အကျွံ ပြုပြင်ထားပြီး ဆိုဒီယမ် မြင့်မားပါတယ်။
02:54
And many contain coconut oil, which has a lot of saturated fat,
46
174712
4087
အတော်များများက အုန်းဆီ ပါဝင်တယ်၊ မပျော်ဆီ အများကြီးပါပြီး
02:58
and, like red meat, may elevate heart disease risk.
47
178883
3420
အနီရောင်အသားလို နှလုံးရောဂါ အန္တရာယ်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တယ်။
03:02
Lab-grown meat, meanwhile,
48
182386
2002
တစ်ချိန်တည်းမှာ ဓာတ်ခွဲခန်း လုပ်တဲ့ အသားက
03:04
has the potential to offer the same nutritional qualities and health risks
49
184388
4463
ပျိုးယူထားတဲ့ အသားလို အလားတူ အာဟာရ အရည်အသွေးတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်တွေ
03:08
as farmed meat.
50
188851
1293
ပေးဖို့ အလားအလာရှိတယ်။
03:10
But we won’t know for sure until product development is further along.
51
190186
4171
ဒါပေမဲ့ ထုတ်ကုန် ဖွံ့ဖြိုးမှု နောက်ထပ် မလုပ်မချင်း သေချာပေါက် မသိရပါဘူး။
03:15
So which contender is better for the environment?
52
195149
2669
ဒီတော့ ဘယ်ပြိုင်ပွဲဝင်က ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် ပိုကောင်းလဲ။
03:17
Animal agriculture generates an estimated 14.5%
53
197860
4588
တိရစ္ဆာန် စိုက်ပျိုးရေးက လူကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုရဲ့
03:22
of human-caused greenhouse gas emissions.
54
202448
2419
ခန့်မှန်းခြေ ၁၄.၅ % ကို ထုတ်လုပ်တယ်။
03:25
Researchers estimate that producing plant-based meat substitutes
55
205284
4338
အပင် အခြေပြု အသားအစားထိုးတွေ ထုတ်လုပ်တာက ပျမ်းမျှအနေနဲ့၊
03:29
results in, on average, around 90% less greenhouse gas emissions
56
209622
4880
အမဲသား ပမာဏနဲ့ ညီမျှတဲ့ ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု ၉၀ % ပိုနည်းပြီး၊
03:34
than an equivalent amount of beef,
57
214502
2335
ဝက်သား ထက် ၆၃ % ပိုနည်းကာ
03:36
63% less than pork, and 51% less than poultry.
58
216837
5339
ကြက်သားထက် ၅၁ % လျော့နည်းတယ်လို့ သုတေသီတွေက ခန့်မှန်းကြတယ်။
03:42
Plant-based meat alternatives also tend to require far less land and water
59
222468
4880
အပင် အခြပြု အသား အစားထိုးတွေကလည်း ပျိုးယူထားတဲ့ အသားထက် မြေနဲ့ရေ ပိုနည်းနည်း
03:47
than farmed meat.
60
227348
1293
လိုအပ်လေ့ရှိတယ်။
03:49
And their production results in much lower levels of pollutants running off farms
61
229350
4171
ဒါတွေ ထုတ်လုပ်မှုက ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေး နှစ်ခုစလုံးကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့
03:53
and entering waterways—
62
233521
1752
လယ်ယာတွေနဲ့ ရေကြောင်းတွေထဲ
03:55
which threaten both the environment and public health.
63
235273
3169
ဝင်လာတဲ့ ညစ်ညမ်းပစ္စည်း အဆင့်တွေကို အများကြီး လျော့နည်းစေတယ်။
03:58
As for lab-grown meat,
64
238859
1335
ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ လုပ်တဲ့ အသားကတော့
04:00
today the industry largely takes its stem cells
65
240194
2920
ဒီနေ့ စက်မှုလုပ်ငန်းက တိရိစ္ဆာန်တွေရဲ့ ကြွက်သားတစ်ရှူးကနေ
04:03
from the muscle tissue of livestock.
66
243114
2377
ပင်မဆဲလ်တွေကို အများအားဖြင့် ယူတာပါ။
04:05
But how many animals will be required for these biopsies
67
245491
3587
ဒါပေမဲ့ ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏတိုးလာာနဲ့ ဒီဇီဝရုပ်တွေအတွက်
04:09
once production scales up?
68
249078
1960
တိရစ္ဆာန်ဘယ်နှစ်ကောင် လိုအပ်မလဲ။
04:11
It also isn’t clear to what degree alternative meats
69
251998
2502
ပျိုးထားတဲ့ အသားလုပ်ငန်းရဲ့ ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုကို
04:14
will reduce the environmental impact of the farmed meats industry.
70
254500
4129
အစားထိုးအသားတွေက ဘယ်အတိုင်းအတာအထိ လျှော့ချမယ်ဆိုတာကလည်း မရှင်းလင်းဘူး။
04:18
What if, instead of replacing meat with alternatives,
71
258713
2919
အသားကို အခြားအရာတွေနဲ့ အစားထိုးမယ့်အစား
04:21
people continue to consume the same amount of farmed meat
72
261632
3337
လူတွေဟာ ပျိုးယူထားတဲ့ အလားတူ အသားပမာဏကို စားသုံးရင်း ရွေးစရာ
04:24
while also eating newer options?
73
264969
2836
အသစ်တွေကိုလည်း ဆက်စားသုံးနေမယ်ဆိုရင်ရော။
04:29
While the verdict is still out on which meat is nutritionally superior,
74
269181
4213
ဘယ်အသားက အာဟာရအရ သာလွန်တာကို ဆုံးဖြတ်နေဆဲဖြစ်ပေမဲ့၊
04:33
if you care about your personal impact on animal welfare,
75
273394
3045
တိရစ္ဆာန် ကောင်းကျိုး၊ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အပေါ်
04:36
public health, and the environment,
76
276439
2002
သက်ရောက်မှုကို ဂရုစိုက်ရင်၊
04:38
plant-based meat tends to come out on top.
77
278524
2836
အပင် အခြေပြု အသားက ထိပ်ဆုံး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
04:41
And switching to meat alternatives doesn’t have to be an all-or-nothing decision.
78
281944
4213
အသား အစားထိုးတွေကို ပြောင်းလိုက်တာက ယတိပြတ် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ဖြစ်ဖို့မလိုဘူး။
04:46
In fact, a 2022 study estimated that forgoing red meat at just one meal a day
79
286365
6048
တကယ်တော့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ တစ်နေ့ တစ်နပ် အနီရောင် အသားကို မစားတာက
04:52
can decrease your personal dietary carbon emissions by as much as 48%.
80
292413
5380
တစ်ဦးချင်း ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုကို ၄၈% အထိ လျော့နည်းစေနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းခဲ့တယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7