What’s that ringing in your ears? - Marc Fagelson

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

Arriving home after a long day, you settle in for a quiet evening alone.

ရှည်လျားတဲ့ နေ့ပြီးဆုံးသွားလို့ တိတ်ဆိတ်စွာ အနားယူဖို့ လှဲချလိုက်တယ်။

But instead of the sound of silence, you hear a constant ringing—

ဒါပေမဲ့ အနီးအနားမှာ ဆူညံနိုင်တာဆိုလို့ ဘာမှ မရှိပေမဲ့ ဆိတ်ငြိမ်သံအစား

even though there’s nothing making any noise.

သင်ဟာ တချိန်လုံး အဆက်မပြတ် အသံတွေကို ကြားနေရတယ်။

What you’re experiencing is called tinnitus,

ကျုပ်တို့ အခုခံစားနေရတာကို tinnitus ရောဂါလို့ ခေါ်ပြီး

the perception of a noise like ringing, buzzing, hissing or clicking

အပြင်တွင် အသံရင်းမြစ် တစ်ခုမှာမှ မရှိဘဲနဲ့ တစ်ခုခု မြည်နေသလို၊ တစီစီကြားနေရသလို၊

that occurs without any external source of sound.

ရှူးရှဲမြည်သံ သို့မဟုတ် ချတ်ခနဲမြည်သံကို ကြားရမှုပါ။

Tinnitus has been bothering humanity since Ancient Babylon,

Tinnitus ဟာ လူသားကို ဒုက္ခပေးလာခဲ့တာ ရှေးဗာဗုလုန် ခေတ်ကတည်းကပါ၊

plaguing everyone from Leonardo da Vinci to Charles Darwin.

Leonardo da Vinci မှအစ Charles Darwin အဆုံး လူအများအပြားကို ဖိစီးခဲ့တာပါ။

Today, roughly one in seven people worldwide

ဒီနေ့တွင် အကြမ်းအားဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝမ်းရှိ လူ ခုနစ်ယောက်မှာ တစ်ယောက်

experiences this auditory sensation.

အကြားအာရုံဆိုင်ရာ အဲဒီပြဿနာကို ရင်ဆိုင်ရပါတယ်။

So where does this persistent sound come from?

ဒီတော့ တချိန်လုံး ကြားနေရတဲ့ အဲဒီအသံဟာ ဘယ်ကနေ လာတာလဲ။

When you normally hear something, sound waves hit various areas of your ear,

ကျုပ်တို့ ပုံမှန် တစ်ခုခုကို ကြားရရင်၊ အသံ လှိုင်းက နားထဲက နေရာတွေကို ရိုက်ခတ်လို့

creating vibrations that displace fluid inside the cochlea.

တုန်ခါမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းက cochlea ထဲရှိ အရည်ကို လှုပ်ခါစေပါတယ်။

If the vibrations are large enough,

တုန်ခါမှုတွေ အတော်လေး ကြီးမားကြပါက၊

they elicit a chemical response that transforms them

၎င်းတို့က ဓာတုတုံ့ပြန်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းဖြင့်

into bioelectrical signals.

ဇီဝလျှပ်စစ် အချက်ပြမှုတွေ ဖြစ်ထွန်းစေပါတယ်။

These nerve impulses are then relayed through the hearing pathway to the brain,

အာရုံကြောစေ့ဆော်ချက်တွေကို အာရုံကြော လမ်း ကြောင်းမှ ဦးနှောက်ဆီကို ထုတ်လွင့်ပေးရာ

where they result in the sounds we perceive.

အသံအဖြစ် ကျုပ်တို့က ကြားလာရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

However, in the vast majority of tinnitus cases,

ဒါပေမဲ့၊ tinnitus ပြဿနာ ရှိကြသူ အများစုထဲမှာ

the nerve signals that produce these mysterious sounds

နားလည်ရန် ခဲယဉ်းတဲ့ အသံတွေကြားရစေတဲ့ အာရုံကြော အချက်ပြမှုတွေဟာ

don’t travel through your ear at all.

နားကို ဖြတ်ပြီး လုံးဝကို မစီးကြပါဘူး။

Instead, they’re generated internally, by your own central nervous system.

အဲဒီအစား၊ ၎င်းတို့ကို ကျုပ်တို့ရဲ့ ဗဟို အာရုံကြော စနစ်မှ ထုတ်လွတ်ပေးတာပါ။

Under usual circumstances, these self-produced signals

ပုံမှန်အခြေအနေမျိုးထဲတွင် မိမိဘာသာမိမိ ထုတ်လွှတ်တဲ့ အဲဒီလို အချက်ပြမှုတွေဟာ

are an essential part of hearing.

ကျုပ်တို့ ကြားနိုင်ဖို့အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ချက်ပါ။

All mammals demonstrate on-going neural activity

နို့တိုက်သတ္တဝါ အားလုံးဆီမှာ ၎င်းတို့ရဲ့ အကြားအာရုံ လမ်းကြောင်း တစ်လျှောက်တွင်

throughout their hearing pathways.

အဲဒီလို သူအာရုံကြော လှုပ်ရှားမှုတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။

When there are no sounds present,

အသံ တစ်ခုမှ မရှိတဲ့ အခါမှာ၊

this activity is at a baseline that establishes your neural code

အဲဒီလှုပ်ရှားမှုဟာ တိတ်ဆိတ်မှုအတွက် ကုဒ်ကို သတ်မှတ်ပေးတဲ့

for silence.

အခြေခံလိုင်းနဲ့ တူပါတယ်။

When a sound does appear, this activity changes,

အသံတစ်ခု ပေါ်လာတာနဲ့ အဲဒီ လှုပ်ရှားမှုဟာ ပြောင်းလာလျက်

allowing the brain to distinguish between silence and sound.

ဦးနှောက်အား တိတ်ဆိတ်မှုနဲ့ အသံကို ခွဲခြားသိလာစေပါတယ်။

But the auditory system’s health can affect this background signal.

ဒါပေမဲ့ အသံအာရုံစနစ်ရဲ့ အခြေအနေက အဲဒီ နောက်ခံအသံအပေါ် သက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။

Loud noises, diseases, toxins, and even natural aging

ကျယ်လောင်တဲ့ အသံတွေ၊ ရောဂါတွေ၊ အဆိပ်တွေနဲ့ သဘာဝ အလျောက် အသက်ကြီးလာခြင်းကတောင်

can damage your cochlear cells.

ကျုပ်တို့ရဲ့ cochlear ဆဲလ်တွေကို ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။

Some of these may heal in a matter of hours.

အဲဒီထဲက တချို့ကို နာရီပိုင်းအတွင်း ကုသလို့ ရနိုင်ပါတယ်။

However, if enough cells die, either over time or all at once,

ဒါပေမဲ့၊ အသက်ကြီးလာလို့ သို့မဟုတ် ရုတ် ခနဲ ဆဲလ်တွေ အတော်များများ သေသွားခဲ့ရင်၊

the auditory system becomes less sensitive.

အကြားအာရုံစနစ်ရဲ့ ခံစားနိုင်စွမ်း ကျဆင်းသွားနိုင်ပါတယ်။

အချက်ပေးမှုကို ထပ်ဆင့်ထုတ်လွှတ်ပေးကြတဲ့ cochlear ဆဲလ်တွေ နည်းတဲ့အခါမှာ၊

With fewer cochlear cells relaying information,

incoming sounds generate weaker nerve signals.

ဝင်လာတဲ့ အသံက ထုတ်လွှတ်ပေးတဲ့ အာရုံကြော အချက်ပြမှုတွေ အားနည်းပါတယ်။

And many environmental sounds can be lost completely.

ပတ်ဝန်းကျင်မှ အသံ တော်တော်များများတို့ကို လုံးဝ ကြားရတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

To compensate, your brain devotes more energy to monitoring the hearing pathway.

ဦးနှောက်က အဲဒါ ဖြေရှင်းပေးဖို့ အကြားအာရုံ လမ်းကြောင်းထံ စွမ်းအင် ပိုစေလွှတ်ပေးပါတယ်။

Just like you might adjust the knobs of a radio,

ကျုပ်တို့က ရေဒီယိုရဲ့ အသံချဲ့ခလုတ်ကို လှည့်ပေးသလိုပဲ

the brain modifies neural activity while also tweaking the tuning knob

ဦးနှောက်ဟာ အာရုံကြောလှုပ်ရှားမှုကို မွမ်းမံပေးရင်း အသံညှိ ခလုတ်ကို ကစားပြီး

to get a clearer signal.

အချက်ပြမှု ပိုပြတ်သားဖို့ အားထုတ်ပါတယ်။

Increasing this background neural activity is intended to help you process

နောက်ခံ အာရုံကြော လှုပ်ရှားမှုကို မြှင့်ပေးမှုက အားနည်းတဲ့

weak auditory inputs.

အသံကို သင့်အနေနဲ့ စီမံဆောင်ရွက်မှု လွယ်ကူစေဖို့ အတွက်ပါ။

But it can also modify your baseline for silence—

ဒါပေမဲ့ အဲဒါက တိတ်ဆိတ်မှု အခြေခံလိုင်းကိုပါ မြှင့်ပေးနိုင်လို့

such that a lack of sound no longer sounds silent at all.

အသံလုံးဝ မရှိချိန်မှာ တိတ်ဆိပ်ပါတယ်လို့ ခံစားမရနိုင်တော့ပါ။

This is called subjective tinnitus,

အဲဒါဟာ လူ့စိတ်ထဲ ခံစားရတဲ့ tinnitus ရောဂါလို့ ခေါ်ပြီး

and it accounts for the vast majority of tinnitus cases.

အဖြစ်အများဆုံး tinnitus ရောဂါဟာ အဲဒါမျိုးပါ။

လူ့စိတ်ထဲ ခံစားရတဲ့ tinnitus ဟာ နားဆိုင်ရာ ချွတ်ယွင်းချက် အားလုံးလိုလိုနဲ့

Subjective tinnitus is a symptom associated with

practically every known ear disorder,

ဆက်စပ်ပြီး တွေ့မြင်ရတာ မှန်ပေမဲ့၊

but it isn’t necessarily a bad thing.

အဲဒါဟာ ဆိုးတဲ့အရာပါလို့ လုံးဝ ပြောမရနိုင်ပါဘူး။

While its appearance can be surprising,

အဲဒီလို အသံတွေကို ကြားရမှုဟာ ထူးဆန်းသလို ထင်ရပေမဲ့၊

subjective tinnitus has no inherently negative consequences.

စိတ်ထဲခံစားရတဲ့ tinnitus ရောဂါဟာ မွေးရာပါ ဆိုးဝါးတဲ့ အကျိုးဆက်များ လုံးဝ မရှိပါ။

But for some, tinnitus episodes can trigger traumatic memories

ဒါပေမဲ့ တချို့သော tinnitus ဖြစ်စဉ်များက စိတ်ထိခိုက်စရာ မှတ်မိမှုများ

or otherwise distressing feelings,

သိုမဟုတ် စိတ်ပျက်စရာ ခံစားမှုများကို ဆွပေးနိုင်လို့

which increase the sound’s intrusiveness.

အသံဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ပိုဆိုးလာစေနိုင်ပါတယ်။

This psychological loop often leads to what’s known as “bothersome tinnitus,"

စိတ်ထဲမှာ အဲဒီလို ထပ်တလဲလဲ ခံစားရမှုက "bothersome tinnitus" ဆိုတာကို ဖြစ်စေလို့

a condition that can exacerbate the symptoms of PTSD, insomnia,

PTSD လက္ခဏာများ၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ သောက များခြင်းနဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျမှု ရောဂါလက္ခဏာတွေ

anxiety, and depression.

ပိုပြီး ခံစားလာရမှာ စိုးရပါတယ်။

There’s no known cure for subjective tinnitus.

စိတ်ထဲမှာ ခံစားရတဲ့ tinnitus ရောဂါအတွက် ကုသနည်း မရှိပါဘူး။

So the most important thing doctors can do

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဆရာဝန်တွေ အနေနဲ့ အရေးအကြီးဆုံး လုပ်ပေးနိုင်ကြတာက

is help people understand this auditory event,

အကြားအာရုံဆိုင်ရာ အဲဒီဖြစ်စဉ်ကို နားလည် လာစေရန် ရှင်းပြရင်း

and develop neutral associations with these often-distressing sounds.

အဲဒီစိတ်ညစ်စရာ အသံတွေကို အရှိတရားအဖြစ် လက်ခံဖို့ နားချပေးကြရတယ်။

For example, sound therapy uses noises like rain, birdsong, or music

ဥပမာ၊ အသံဖြင့်ကုသရာတွင် မိုး၊ ငှက်တေးသံ သို့မဟုတ် ဂီတကို သုံးပြီး

to mask tinnitus and reduce stress.

tinnitus ကို ဖုံးဖိရန်နဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချဖို့ သုံးကြတယ်။

One form, called informational masking, uses soothing, complex auditory signals

အချက်အလက်များဖြင့် ဖုံးဖိပေးခြင်းလို့ ခေါ်တဲ့ နောက် တစ်နည်းက

ဦးနှောက်ကို tinnitus အသံထံမှ အာရုံလွှဲဖို့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ အချက်ပြမှုများကို သုံးပါတယ်။

that distract the brain from the tinnitus sound.

Another, called energetic masking,

စွမ်းအင်ဖြင့် ဖုံးဖိမှုလို့ ခေါ်တဲ့ နောက်တစ်နည်းက

uses sounds with the same frequency as the patient’s tinnitus

လူနာရဲ့ tinnitus ကြိမ်နှုန်းနဲ့ တူညီတဲ့ အသံကို အသုံးပြုပြီး

to occupy the neurons that would otherwise deliver the tinnitus signal.

tinnitus အချက်ပြမှုကို ထုတ်လွှတ်ကြတဲ့ နျူရွန်းတွေကို စည်းရုံးပါတယ်။

Practiced alongside counseling,

အကြံပေးခြင်းနဲ့အတူ အဲဒီလို လက်တွေ့ကုသရေး နည်းများဖြင့်

these interventions allow people to re-evaluate

လူနာများအား သူတို့ရဲ့

tinnitus ဆိုင်ရာ သူတို့ရဲ့ အမြင်တွေကို ပြန်လည်သုံးသပ် ပြုပြင်လာစေပါတယ်။

their relationship with tinnitus.

Losing the sound of silence can be troubling to say the least.

တိတ်ဆိတ်သံကို ဆုံးရှုံးသွားခြင်းက အနည်း ဆုံးအားဖြင့် ဒုက္ခပေးနိုင်ပါတယ်။

Tinnitus reveals that your brain is constantly analyzing the world around you,

Tinnitus က ဦးနှောက်ဟာ ကိုယ်ပိုင် အသံတွေကို စစ်မထုတ်နိုင်တောင်မှ

even as it fails to filter its own internal noise.

ပတ်ဝန်းကျင်ကို တချိန်လုံး ဆန်းစစ်နေတာကို ပြသပါတယ်။

In a sense, experiencing tinnitus

တစ်နည်းအားဖြင့် tinnitus အသံတွေက

is like eavesdropping on your brain talking to itself—

ကျုပ်တို့ ကြားချင်တာမျိုး ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်ပေမဲ့

though it may not be a conversation you want to hear.

ဦးနှောက်က မိမိဘာသာမိမိ စကားပြောဆို နေတာကို ခိုးနားထောင်တာနဲ့ တူပါတယ်။