What’s that ringing in your ears? - Marc Fagelson

Reviewer: 24 Anh

Arriving home after a long day, you settle in for a quiet evening alone.

Trở về nhà sau một ngày dài, bạn lắng mình trong đêm yên tĩnh.

But instead of the sound of silence, you hear a constant ringing—

Nhưng thay vì sự lặng im, bạn lại liên tục nghe thấy tiếng vang,

even though there’s nothing making any noise.

dù không có thứ gì phát ra tiếng động.

What you’re experiencing is called tinnitus,

Hiện tượng đó gọi là chứng ù tai,

the perception of a noise like ringing, buzzing, hissing or clicking

nghe thấy những tiếng ồn như tiếng vang, tiếng vo ve, tiếng rít, tiếng lách tách

that occurs without any external source of sound.

ngay cả khi không có các nguồn âm bên ngoài.

Tinnitus has been bothering humanity since Ancient Babylon,

Chứng ù tai đã quấy rầy con người từ thời Babylon Cổ đại,

plaguing everyone from Leonardo da Vinci to Charles Darwin.

gây ảnh hưởng đến tất cả mọi người từ Leonardo da Vinci đến Charles Darwin.

Today, roughly one in seven people worldwide

Ngày nay, cứ bảy người trên thế giới thì lại có một người

experiences this auditory sensation.

trải qua cảm giác về thính giác này.

So where does this persistent sound come from?

Vậy âm thanh dai dẳng này đến từ đâu?

When you normally hear something, sound waves hit various areas of your ear,

Khi bạn nghe điều gì đó, sóng âm truyền đến các vùng trong tai,

creating vibrations that displace fluid inside the cochlea.

tạo ra rung động làm dịch chuyển dịch trong ốc tai.

If the vibrations are large enough,

Khi rung động đủ lớn,

they elicit a chemical response that transforms them

chúng sẽ tạo ra một phản ứng hóa học biến chúng thành tín hiệu điện sinh học.

into bioelectrical signals.

These nerve impulses are then relayed through the hearing pathway to the brain,

Các xung thần kinh này sẽ được chuyển tiếp qua đường thính giác đến não,

where they result in the sounds we perceive.

tại đây chúng tạo ra những âm thanh mà ta cảm nhận được.

However, in the vast majority of tinnitus cases,

Tuy nhiên, trong đại đa số các trường hợp ù tai,

the nerve signals that produce these mysterious sounds

các tín hiệu thần kinh tạo ra những âm thanh bí ẩn này

don’t travel through your ear at all.

không hề truyền qua tai.

Instead, they’re generated internally, by your own central nervous system.

Thay vào đó, chúng được tạo ra bên trong hệ thần kinh trung ương.

Under usual circumstances, these self-produced signals

Trong các tình huống thông thường, những tín hiệu tự sinh này

are an essential part of hearing.

là một phần quan trọng của hệ thính giác.

All mammals demonstrate on-going neural activity

Mọi loài động vật có vú đều diễn giải các hoạt động thần kinh đang diễn ra

throughout their hearing pathways.

thông qua thính giác.

When there are no sounds present,

Khi không có âm thanh,

this activity is at a baseline that establishes your neural code

hoạt động này ở mức cơ bản nơi thiết lập mã thần kinh

for silence.

biểu thị cho sự im lặng.

When a sound does appear, this activity changes,

Khi âm thanh xuất hiện, hoạt động này thay đổi,

allowing the brain to distinguish between silence and sound.

cho phép não phân biệt giữa sự im lặng và tiếng động.

But the auditory system’s health can affect this background signal.

Nhưng tình trạng của hệ thính giác có thể ảnh hưởng đến tín hiệu nền này.

Loud noises, diseases, toxins, and even natural aging

Tiếng ồn lớn, bệnh tật, độc tố, và ngay cả lão hóa tự nhiên

can damage your cochlear cells.

cũng có thể làm hỏng các tế bào ốc tai.

Some of these may heal in a matter of hours.

Một số tế bào có thể tự tái tạo lại trong vài giờ.

However, if enough cells die, either over time or all at once,

Tuy nhiên, nếu nhiều tế bào chết đi, dù trong thời gian dài hay cùng một lúc,

the auditory system becomes less sensitive.

hệ thính giác sẽ kém nhạy hơn.

Với ít tế bào ốc tai để truyền thông tin hơn,

With fewer cochlear cells relaying information,

incoming sounds generate weaker nerve signals.

các âm thanh được truyền đến tạo ra tín hiệu thần kinh yếu hơn.

And many environmental sounds can be lost completely.

Nhiều âm nền có thể hoàn toàn không được nghe thấy.

To compensate, your brain devotes more energy to monitoring the hearing pathway.

Để bù lại, não dùng nhiều năng lượng hơn để theo dõi đường thính giác.

Just like you might adjust the knobs of a radio,

Giống như khi điều chỉnh các nút của đài vô tuyến,

the brain modifies neural activity while also tweaking the tuning knob

não vừa điều chỉnh hoạt động thần kinh vừa xoay núm điều chỉnh

to get a clearer signal.

để bắt được tín hiệu rõ ràng hơn.

Increasing this background neural activity is intended to help you process

Tăng hoạt động thần kinh nền này sẽ giúp xử lý tốt hơn

weak auditory inputs.

các âm đầu vào nhỏ.

But it can also modify your baseline for silence—

Nhưng nó cũng làm thay đổi mức cơ sở biểu thị cho sự im lặng,

such that a lack of sound no longer sounds silent at all.

đến nỗi ngay cả khi không có âm thanh không có nghĩa là im lặng nữa.

This is called subjective tinnitus,

Điều này được gọi là ù tai chủ quan,

and it accounts for the vast majority of tinnitus cases.

và nó chiếm phần lớn các ca bệnh ù tai.

Subjective tinnitus is a symptom associated with

Ù tai chủ quan là một triệu chứng liên quan đến

practically every known ear disorder,

các chứng rối loạn về tai thông thường,

but it isn’t necessarily a bad thing.

nhưng nó cũng không hẳn là không tốt.

While its appearance can be surprising,

Dù khá ngạc nhiên,

subjective tinnitus has no inherently negative consequences.

nhưng ù tai chủ quan vốn dĩ không gây hậu quả nghiêm trọng.

But for some, tinnitus episodes can trigger traumatic memories

Nhưng với một vài người, ù tai có thể gợi lại những ký ức đau buồn

or otherwise distressing feelings,

hay cảm giác muộn phiền,

which increase the sound’s intrusiveness.

làm âm nghe lớn hơn.

This psychological loop often leads to what’s known as “bothersome tinnitus,"

Vòng lặp tâm lý này thường dẫn đến thứ gọi là “sự muộn phiền do ù tai”,

a condition that can exacerbate the symptoms of PTSD, insomnia,

một tình trạng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng PTSD (hậu chấn tâm lý),

mất ngủ, lo âu và trầm cảm.

anxiety, and depression.

There’s no known cure for subjective tinnitus.

Chưa có cách chữa chứng ù tai chủ quan.

So the most important thing doctors can do

Do đó, điều cần thiết nhất bác sĩ có thể làm

is help people understand this auditory event,

là giúp bệnh nhân hiểu được hiện tượng thính giác này,

and develop neutral associations with these often-distressing sounds.

và tạo ra các phản ứng trung lập với các âm thanh thường gây bức bối này.

For example, sound therapy uses noises like rain, birdsong, or music

Ví dụ, dùng liệu pháp âm thanh như tiếng mưa, chim hót hay âm nhạc

to mask tinnitus and reduce stress.

để lấn át ù tai và giảm căng thẳng.

One form, called informational masking, uses soothing, complex auditory signals

Có một liệu pháp gọi là lấn át thông tin, dùng tín hiệu thính giác êm dịu, phức tạp

that distract the brain from the tinnitus sound.

đánh lạc hướng não khỏi tiếng ù.

Another, called energetic masking,

Liệu pháp khác, gọi là lấn át năng lượng,

uses sounds with the same frequency as the patient’s tinnitus

dùng âm thanh có cùng tần số với tiếng ù của người bệnh

to occupy the neurons that would otherwise deliver the tinnitus signal.

buộc các tế bào thần kinh phải xử lý chúng thay vì dẫn truyền tiếng ù nữa.

Practiced alongside counseling,

Khi rèn luyện song song với tư vấn,

these interventions allow people to re-evaluate

những can thiệp này cho phép đánh giá lại

their relationship with tinnitus.

liên hệ giữa bệnh nhân với bệnh ù tai.

Losing the sound of silence can be troubling to say the least.

Không có sự yên lặng, ít nhất sẽ khiến bạn khó chịu.

Tinnitus reveals that your brain is constantly analyzing the world around you,

Nhưng chứng ù tai cho thấy não liên tục phân tích thế giới quanh bạn,

even as it fails to filter its own internal noise.

ngay cả khi không lọc được những tiếng ồn bên trong nó.

In a sense, experiencing tinnitus

Hiểu theo cách nào đó,

ù tai giống như việc nghe trộm não độc thoại,

is like eavesdropping on your brain talking to itself—

though it may not be a conversation you want to hear.

dù đây có thể là cuộc hội thoại bạn chẳng hề muốn nghe.