The wicked wit of Jane Austen - Iseult Gillespie

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Whether she’s describing bickering families,

ဘာမဟုတ်တာလေးကို ငြင်းခုန်တဲ့ မိသားစုတွေဖြစ်ဖြစ်၊

quiet declarations of love,

အုံ့ပုန်းအချစ်ကို ကြေညာတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊

or juicy gossip,

ပျစ်ပျစ်နှစ်နှစ်အတင်းးတွေဖြစ်ဖြစ်

Jane Austen’s writing often feels as though it was written just for you.

Jane Austen ရဲ့ အရေးအသားက မကြာခဏတော့ ကိုယ့်အတွက်များ ရေးနေသလားလို့ ခံစားရတယ်။

Her dry wit and cheeky playfulness informs her heroines,

အတည်ပေါက် ဟာသနဲ့ လူဝါးဝတဲ့ အပျော်သဘောက ဇာတ်လိုက်မင်းသမီးတွေကို သရုပ်ဖော်တယ်။

whose conversational tone welcomes readers with a conspiratorial wink.

သူတို့ရဲ့လေသံက စာဖတ်ပရိတ်သတ်ကို တိုးတိုးတိတ် မျက်စီမှိတ်ပြကာတုံ့ပြန်တယ်။

It’s even been said that some readers feel like the author’s secret confidante,

ကြည်နူးဖွယ်ရာ ကျီစယ်တတ်တဲ့ သူတို့မိတ်ဆွေ Jane နဲ့ စာတွေ ဖလှယ်နေတဲ့

trading letters with their delightfully wicked friend Jane.

စာရေးသူရဲ့ လူယုံတော်လိုမျိုးလို့တောင် ခံစားမိတယ်လို့ စာဖတ်သူတစ်ချို့က ဆိုတယ်။

But this unique brand of tongue-in-cheek humor

ဒါပေမဲ့ ငေါ့တဲ့ ဟာသဉာဏ်ရဲ့ ဒီထူးခြားတဲ့တံဆိပ်ဟာ

is just one of the many feats found in her sly satires

လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ ရည်မွန်မှု၊အကြွင်းမဲ့ ချစ်ဇာတ်လမ်းတွအေကြောင်း 'ငါသိတယ်လို့

of society, civility, and sweeping romance.

အနက်ဆောင်တဲ့ သရော်စာတွေမှာတွေ့ရတဲ့ စွမ်းဆောင်မှုများစွာထဲက တစ်ခုပါ။

Written in the early nineteenth century,

၁၉ ရာစု အစောပိုင်းမှာ ရေးသားခဲ့တဲ့

Austen's novels decode the sheltered lives

Austen ရဲ့ ဝတ္ထုတွေဟာ အင်္ဂလန် ကျေးလက်ဒေသမှ

of the upper classes in rural England.

အထက်တန်းလွှာတွေရဲ့ ရွေလိုဥထားတဲ့ ဘဝတွေကို ဖော်ပြထားတယ်။

From resentment couched in pleasantries

စကားစမြည်တွေမှာ သုံးနှုန်းပြေဆိုတဲ့ စိတ်မကျေချမ်းမှုကနေ

to arguing that masks attraction,

စွဲဆောင်မှုကို ဖုံးကွယ်တဲ့ ငြင်းခုန်မှုအထိ

her work explores the bewildering collision of emotions and etiquette.

သူ့လက်ရာက ခံစားမှုတွေနဲ့ လောကဝတ်တို့ရဲ့ စိတ်ရှုပ်ထွေးစရာပဋိပက္ခကို စူးစမ်းထားတယ်။

But while romance is a common thread in her work,

ဒါပေမဲ့ သူ့လက်ရာမှာ ချစ်ဇာတ်လမ်းဟာ တွေ့နေကျ ဆိုပေမဲ့

Austen dismissed the sentimental style of writing so popular at the time.

Austenဟာ အဲဒီအချိန်က လူကြိုက်များတဲ့ စိတ်ကူယဉ်ဆန်တဲ့ ရေးဟန်ကို ပယ်ချခဲ့တယ်။

Instead of lofty love stories,

ဟိတ်ဟန်ကြီးတဲ့ အချစ်ဇာတ်လမ်းတွေအစား

her characters act naturally, and often awkwardly.

သူ့ဇာတ်ကောင်စရိုက်တွေဟာ သဘာဝကျကျ ပြုမူပြီး မကြာခဏတော့ ကိုးရိုးကားရားပါ။

They trade pragmatic advice, friendly jokes

လက်တွေ့ဆန်တဲ့ အကြံတွေ၊ ရင်းနှီးတဲ့ ပြက်လုံးတွေ၊

and not-so-friendly barbs about their arrogant peers.

မောက်မာတဲ့ ရွယ်သူတွေအကြောင်း စိမ်းကားတဲ မခံချိမခံသာ စကားတွေ ဖလှယ်ကြတယ်။

As they grapple with the endless rules of their society,

သူတို့လူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ အဆုံးမဲ့ စည်းမျဉ်းတွေနဲ့ နပမ်းလုံးကြတယ်။

Austen’s characters can usually find humor

Austen ရဲ့ဇာတ်ကောင်တွေဟာ သီလကြောင်မှု၊

in all the hypocrisy, propriety, and small talk.

ရည်မွန်မှုနဲ့ ထွေရာလေးပါးအားလုံးမှာ အမြဲလို ဟာဟဉာဏ်ကို တွေ့နိုင်တယ်။

As Mr. Bennet jokes to his favorite daughter,

Mr. Bennet က အချစ်ဆုံးသမီးကို ဟာသလုပ်သလို

“For what do we live, but to make sport for our neighbors

"ငါတိုရှင်သန်တာက အိမ်နီးချင်းတွေအတွက် အပြောင်လုပ်ဖို့နဲ့

and laugh at them in our turn?”

ကိုယ့်အလှည့်မှာ သူတို့ကို လှောင်ဖို့ပဲလေ။'

And though her heroines might ridicule senseless social mores,

ဇာတ်လိုက်မင်းသမီးတွေဟာ အသိမဲ့တဲ့ လူမှုဓလေ့တွေကို လှောင်ပြောင်လောက်ပေမဲ့

Austen fully understood the practical importance of maintaining appearances.

Austen ဟာ အသွင်အပြင်တွေ ထိန်းသိမ်းမှုရဲ့ လက်တွေ့ အရေးပါမှုကို နားလည်တယ်။

At the time she was writing,

သူစာရေးစဉ် အချိန်က

a wealthy marriage was a financial necessity for most young women,

ချမ်းသာသူနဲ့ လက်ထပ်တာဟာ အမျိုးသမီးငယ် အများစုအတွက်ငွေကြေး လိုအပ်မှုဖြစ်ခဲ့ပြီး

and she often explores the tension between the mythical quest for love,

မကြာခဏတော့ အချစ်အတွက် စိတ်ကူးယဉ် ရှာဖွေမှုနဲ့ အောင်သွယ်လုပ်တာရဲ့

and the economic benefits of making a match.

စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်တွေကြားက အားပြိုင်မှုကို သူ စူးစမ်းတယ်။

The savvy socialite Mary Crawford sums this up in "Mansfield Park;"

Mansfield Park ထဲမှာ လူ့သဘော နောကျနေတဲ့ အတန်းလွှာက Mary Crawford အနှစ်ချုပ်ပြတာက

“I would have everybody marry if they can do it properly:

"ကျကျနန လုပ်နိုင်လို့ကတော့ လူတိုင်းကို လက်ထပ်စေချင်တာပဲ၊

I do not like to have people throw themselves away.”

လူတွေကို သူတို့ဘဝကို ​ ြဖုန်းတီးမပစ်စေချင်ဘူးလေ။"

Unsurprisingly, these themes were also present in Austen’s personal life.

အံ့သြစရာမရှိတာက ဒီအကြောင်းအရာတွေဟာ Austen ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဘဝမှာလည်း ရှိနေတာပါ။

Born in 1775,

၁၇၇၅ မှာ မွေးပြီး

she lived in the social circles found in her novels.

သူ့ဝတ္ထုတွေမှာတွေ့ရတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေမှာ နေထိုင်ခဲ့တယ်။

Jane's parents supported her education,

Jane ရဲ့မိဘတွေက ပညာရေးကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး

and provided space for her to write and publish her work anonymously.

သူ့အတွက် စာရေးဖို့နေရာ ပေးတယ်၊ သူ့လက်ရာကို အမည်မသိ ထုတ်ဝေတယ်။

But writing was hardly lucrative work.

ဒါပေမဲ့ စာရေးခြင်းဟာ လက်ဖျားငွေသီးတဲ့အလုပ် ဖြစ်ခဲပါတယ်။

And although she had sparks of chemistry,

ဓာတ်သဘော စိတ်ခံစားမှုရှိပေမဲ့

she never married.

တစ်ခါမှ လက်မထပ်ခဲ့ဘူး။

Elements of her circumstances can be found in many of her characters;

ဇာတ်ကောင်များစွာမှာ မကြာခဏ တွေ့နိုင်တဲ့ သူ့ရဲ့အခြေအနေတွေရဲ့ အရိပ်အယောင်တွေဟာ

often intelligent women with witty, pragmatic personalities,

မကြာခဏတော့ ဟာသဉာဏ်ရွှင်တဲ့၊ လက်တွေ့ဆန်တဲ့ ပင်ကိုစရိုက်တွေ၊ အတွင်းစိတ် ကြွယ်ဝတဲ့

and rich inner lives.

ဘဝတွေနဲ့ ဉာဏ်ထက်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေပါ။

These headstrong heroines provide an entertaining anchor

ဒီခေါင်းမာတဲ့ ဇာတ်လိုက်တွေက သူတို့ရဲ့ ဗရုတ်ဗရက် ချစ်ဇာတ်လမ်းတွေအတွက်

for their tumultuous romantic narratives.

ဖျော်ဖြေရေး ကျောက်ဆူးတစ်ခုကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။

Like the irreverent Elizabeth Bennet of "Pride and Prejudice,"

Pride and Prejudice ရဲ့ မလေးမခန့် Elizabeth Bennet လို

whose devotion to her sisters’ love lives blinds her to a clumsy suitor.

ညီမတွရဲ့အချစ်ဘဝတွေကို စွဲလမ်းမှုက ခပ်ဖျင်းဖျင်း ချစ်ရေးဆိုသူကို ကွယ်လိုက်တယ်

Or the iron-willed Anne Elliot of "Persuasion,"

သိုမဟုတ် Persuasion က သံမဏိစိတ်နဲ့ Anne Elliot

who chooses to remain unmarried after the disappearance of her first love.

သူ့အချစ်ဦး ပျောက်ဆုံးပြီးနောက် လက်မထပ်ပဲ နေဖို့ ရွေးချယ်သူပေါ့။

And Elinor Dashwood,

Sense and Sensibility က

who fiercely protects her family at the cost of her own desires

သူ့ဆန္ဒရှိသမျှနဲ့ မိသားစုကို အပြင်းအထန် ကာကွယ်သူ

in "Sense and Sensibility."

Elinor Dashwood ပေါ့။

These women all encounter difficult choices

ဒီအမျိုးသမီးတွေဟာ အချစ်ရေး၊ သားသမီးရေး၊

about romantic, filial, and financial stability,

ငွေရေးကြေးရေးတို့နဲ့ဆိုင်တဲ့ ခက်ခဲတဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ရပြီး

and they resolve them without sacrificing their values–

သူတို့ရဲ့တန်ဖိုးတွေ (သို့) ဟာသစိတ်ကို

or their sense of humor.

မစတေးပဲ ဖြေရှင်းတယ်။

Of course, these characters are far from perfect.

တကယ်က ဒီဇာတ်ကောင်တွေက ခြောက်ပစ်ကင်းဖို့ ဝေလာဝေး၊

They often think they have all the answers.

သူတို့မှာ အဖြေအားလုံးရှိတယ်လို့ မကြာခဏ ထင်ကြပါတယ်။

And by telling the story from their perspective,

သူတို့ရှုထောင့်ကနေ ဇာတ်လမ်းကိုပြောခြင်းအားဖြင့်

Austen tricks the viewer into believing their heroine knows best–

ဇာတ်လိုက်နဲ့ စာဖတ်သူဆီက ပံ့ပိုးမှုကို ဆွဲထုတ်ပြဖို့ သူ့ဇာတ်လိုက်မင်းသမီးတွေဟာ

only to pull the rug out from under the protagonist and the reader.

အကောင်းဆုံးကို သိတယ်လို့ Austen က ကြည့်ရှုသူကို အယုံသွင်းတယ်၊

In "Emma," the titular character feels surrounded by dull neighbors,

Emma မှာ မည်ကာမတ္တ ဇာတ်ကောင်ဟာ ခပ်ထုံထုံအိမ်နီးချင်းတွေနဲ့ သူ့ဟာသဉာဏ်ကို

and friends who can’t hope to match her wit.

မီဖို့ မမျှော်လင့်နိုင်တဲ့ မိတ်ဆွေနဲ့ ဝန်းရံနေတယ်လို့ ခံစားနေရတယ်။

As her guests prattle on and on about nothing,

သူ့ဧည့်သည်တွေဟာ အလေဏတော တတွတ်တွက် ပြောနေတာကြောင့်

the reader begins to agree–

"Emma ဟာ ဒီတိတ်ဆိတ်တဲ့ ဝန်းကျင်မှာ

Emma is the only exciting character in this quiet neighborhood.

တစ်ဦးတည်းသော စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ဇာတ်ကောင်ပဲ" လို့ စာဖတ်သူ သဘောတူလာဘူးမိစေတယ်။

Yet despite her swelling ego,

သူ့ရဲ့အတ္တ ကြီးထွားလာနေပေမဲ့

Emma may not be as in control as she thinks – in life or love.

ဘဝ (သို့) အချစ်လို့ သူတွေးတာကို မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူး။

And Austen’s intimate use of perspective

Austen ရဲ့ကျွမ်းဝင်တဲ့ ရှုထောင့် အသုံးက

makes these revelations doubly surprising,

ဒီဖွင့်ဟချက်တွေကို နှစ်ဆ အံ့သြမှုဖြစ်စေတယ်၊

blindsiding both Emma and her audience.

Emma နဲ့ သူ့ပရိတ်သတ်နှစ်ခုစလုံးကို အငိုက်ဖမ်းလိုက်တာပေါ့။

But rather than diminishing her host of heroines,

သူ့ရဲ့ဇာတ်လက်မင်းသမီး တစ်ပြုံကြီးကို မှေးမှိန်စေတာထက်

these flaws only confirm “the inconsistency of all human characters.”

ဒီပျာ့ကွက်တွေဟာ "လူသားဇာတ်ဆောင်အားလုံးရဲ့ ရှေ့နောက် မညီညွတ်မှု"ကိုသာပဲ ခိုင်မာစေတယ်။

Their complexity has kept Austen prominent on stage and screen,

သူတို့ရဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုက Austen ကို ဇာတ်ခုံမှာ၊ ပိတ်ကားမှာ ပေါ်လွင်စေခဲ့ပြီး

and made her work easily adaptable for modern sensibilities.

သူ့လက်ရာတွေကို ခေတ်သစ် ရသခံစားနိုင်မှုတွေ အတွက်အ လွယ်တကူ လိုက်ဖက်မိစေတယ်။

So hopefully,

ဒီတော့ မျှော်လင့်တာက

new readers will continue to find a friend in Ms. Austen

စာဖတ်ပရိတ်သတ်အသစ်တွေဟာ Ms. Austen ကို နောင်နှစ်များစွာတိုင်

for many years to come.

မိတ်ဆွေတစ်ဦးအဖြစ် ဆက်လက် တွေ့နေဦးမှာပါ။