The wicked wit of Jane Austen - Iseult Gillespie

Translator: An Bình Nguyễn Reviewer: Ngoc Nguyen

Whether she’s describing bickering families,

Dù miêu tả những gia đình cãi vã,

quiet declarations of love,

tuyên ngôn tình yêu thầm lặng,

or juicy gossip,

hay tin đồn giật gân,

Jane Austen’s writing often feels as though it was written just for you.

các tác phẩm của Jane Austen thường tạo cảm giác như thể

nó được viết ra chỉ dành cho bạn.

Her dry wit and cheeky playfulness informs her heroines,

Dùng bút pháp trào lộng và lém lỉnh đặc tả các nhân vật nữ chính,

whose conversational tone welcomes readers with a conspiratorial wink.

giọng văn thân mật chào đón độc giả bằng một cái nháy mắt đầy ẩn ý.

It’s even been said that some readers feel like the author’s secret confidante,

Thậm chí, người ta nói rằng một số độc giả cảm thấy họ như bạn tâm giao của nhà văn,

trading letters with their delightfully wicked friend Jane.

đang trao đổi thư từ với cô bạn Jane tinh quái.

But this unique brand of tongue-in-cheek humor

Khiếu hài hước độc đáo đã trở thành thương hiệu này

is just one of the many feats found in her sly satires

chỉ là một trong nhiều điểm đặc biệt trong tài châm biếm tinh ranh của cô

of society, civility, and sweeping romance.

về xã hội, kiểu cách, và thói lụy tình.

Written in the early nineteenth century,

Được viết vào đầu thế kỉ XIX,

Austen's novels decode the sheltered lives

tiểu thuyết của Austen mô tả cuộc sống êm đềm

of the upper classes in rural England.

của tầng lớp trung lưu ở vùng quê nước Anh.

From resentment couched in pleasantries

Từ sự phẫn nộ ẩn sau vẻ hài lòng

to arguing that masks attraction,

đến sự tranh chấp dưới lớp vỏ mị hoặc,

her work explores the bewildering collision of emotions and etiquette.

tác phẩm của cô khai thác sự lúng túng khi cảm xúc và lễ giáo va chạm.

But while romance is a common thread in her work,

Dù lãng mạn là chủ đề chính trong tác phẩm của cô,

Austen dismissed the sentimental style of writing so popular at the time.

Austen không đi theo văn phong ủy mị thịnh hành lúc bấy giờ.

Instead of lofty love stories,

Thay vì chuyện tình yêu cao thượng,

her characters act naturally, and often awkwardly.

nhân vật của cô hành động thao bản năng, và thường bị lúng túng.

They trade pragmatic advice, friendly jokes

Họ trao nhau lời khuyên thực tế, câu đùa thân thiện,

and not-so-friendly barbs about their arrogant peers.

và cạnh khóe những kẻ cao ngạo đồng trang lứa.

As they grapple with the endless rules of their society,

Khi vật lộn với vô vàn quy tắc xã hội,

Austen’s characters can usually find humor

nhân vật của Austen thường tìm thấy tiếng cười

in all the hypocrisy, propriety, and small talk.

trong mọi thứ từ thói đạo đức giả, khuôn phép đến chuyện phiếm.

As Mr. Bennet jokes to his favorite daughter,

Như câu đùa của ông Bennet với cô con gái rượu,

“For what do we live, but to make sport for our neighbors

"Chúng ta sống để làm gì,

chẳng phải để trở thành trò cười cho hàng xóm

and laugh at them in our turn?”

và rồi cười nhạo họ khi đến lượt mình sao?"

And though her heroines might ridicule senseless social mores,

Dù có thể các nhân vật nữ chính chế giễu những tập tục vô lý của xã hội,

Austen fully understood the practical importance of maintaining appearances.

Austen hiểu rõ tầm quan trọng việc trau chuốt ngoại hình.

At the time she was writing,

Vào thời bấy giờ,

a wealthy marriage was a financial necessity for most young women,

để ổn định về tài chính,

hầu hết các cô gái trẻ sẽ kết hôn với người giàu có,

and she often explores the tension between the mythical quest for love,

cô thường khai thác áp lực của việc tìm đối tượng hôn phối

and the economic benefits of making a match.

giữa việc tìm kiếm tình yêu trong mộng hay lợi ích về mặt tài chính.

The savvy socialite Mary Crawford sums this up in "Mansfield Park;"

Trong "Trang viên Mansfield" Mary Crawford từng trải đã tóm lại,

rằng "Em sẵn lòng lấy bất cứ ai nếu họ kết hôn một cách đúng đắn:

“I would have everybody marry if they can do it properly:

I do not like to have people throw themselves away.”

em không thích những người vội vã trao thân."

Unsurprisingly, these themes were also present in Austen’s personal life.

Không có gì lạ khi điều này hiện diện cả trong cuộc sống của Austen.

Born in 1775,

Sinh năm 1775,

she lived in the social circles found in her novels.

hoàn cảnh sống của cô cũng như trong tiểu thuyết.

Jane's parents supported her education,

Bố mẹ Jane ủng hộ việc học tập của cô,

and provided space for her to write and publish her work anonymously.

tạo điều kiện cho cô ẩn danh viết và xuất bản tác phẩm.

But writing was hardly lucrative work.

Nhưng viết lách gần như không phải công việc để kiếm tiền.

And although she had sparks of chemistry,

Dù từng yêu,

she never married.

nhưng cô chẳng bao giờ kết hôn.

Elements of her circumstances can be found in many of her characters;

Có thể tìm thấy điều này trong các nhân vật của cô;

often intelligent women with witty, pragmatic personalities,

thường là những phụ nữ thông minh với tính cách dí dỏm, thực tế,

and rich inner lives.

và đời sống nội tâm phong phú.

These headstrong heroines provide an entertaining anchor

Những nữ nhân vật có cá tính mình này

for their tumultuous romantic narratives.

chính là tâm điểm của những câu chuyện tình đầy sóng gió.

Like the irreverent Elizabeth Bennet of "Pride and Prejudice,"

Như cô nàng kiêu kỳ Elizabeth Bennet trong "Kiêu hãnh và định kiến",

whose devotion to her sisters’ love lives blinds her to a clumsy suitor.

mãi lo cho chuyện tình cảm của chị,

không nhận ra tên ngốc đang theo đuổi mình.

Or the iron-willed Anne Elliot of "Persuasion,"

Hay Anne Elliot với kiên định trong tác phẩm "Thuyết phục",

who chooses to remain unmarried after the disappearance of her first love.

chọn không kết hôn sau khi mối tình đầu biến mất.

And Elinor Dashwood,

Và Elinor Dashwood,

who fiercely protects her family at the cost of her own desires

hi sinh những khát vọng của bản thân, kiên quyết bảo vệ gia đình

in "Sense and Sensibility."

trong tác phẩm "Lý trí và Tình cảm".

These women all encounter difficult choices

Họ đều phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn

about romantic, filial, and financial stability,

giữa tình cảm và lòng hiếu thảo, tài chính ổn định,

and they resolve them without sacrificing their values–

tìm cách giải quyết mà không từ bỏ những giá trị bản thân -

or their sense of humor.

hay khiếu hài hước vốn có.

Of course, these characters are far from perfect.

Tất nhiên, những nhân vật này không hề hoàn hảo.

They often think they have all the answers.

Nhưng họ thường nghĩ rằng mình biết mọi thứ.

And by telling the story from their perspective,

Kể chuyện từ góc nhìn của họ,

Austen tricks the viewer into believing their heroine knows best–

Austen khiến độc giả tin rằng nhân vật nữ này rất thông minh -

only to pull the rug out from under the protagonist and the reader.

sau đó lật nhào những thiên kiến này.

In "Emma," the titular character feels surrounded by dull neighbors,

Trong "Emma", Emma cảm thấy hàng xóm xung quanh thật tẻ nhạt,

and friends who can’t hope to match her wit.

và bạn bè thì kém cỏi.

As her guests prattle on and on about nothing,

Khi các vị khách của cô nói những chuyện tầm phào,

the reader begins to agree–

người đọc bắt đầu đồng tình -

Emma is the only exciting character in this quiet neighborhood.

Emma là nhân vật duy nhất thú vị trong khu phố buồn tẻ này.

Yet despite her swelling ego,

Dù tự mãn,

Emma may not be as in control as she thinks – in life or love.

Emma không kiểm soát được cuộc sống và tình yêu như cô nghĩ.

And Austen’s intimate use of perspective

Và góc nhìn gần gũi của Austen

makes these revelations doubly surprising,

nên khi nó được tiết lộ gây bất ngờ gấp đôi

blindsiding both Emma and her audience.

cho cả Emma và độc giả.

But rather than diminishing her host of heroines,

Nhưng thay vì hạ thấp nhân vật chính,

these flaws only confirm “the inconsistency of all human characters.”

những khiếm khuyết này chỉ xác nhận "sự thiếu nhất quán trong con người."

Their complexity has kept Austen prominent on stage and screen,

Sự phức tạp của họ khiến Austen khác biệt trên sân khấu và màn ảnh,

and made her work easily adaptable for modern sensibilities.

và khiến tác phẩm của cô dễ được khán giả thời nay đón nhận.

So hopefully,

Hi vọng rằng,

new readers will continue to find a friend in Ms. Austen

các độc giả mới sẽ có thể tìm được một người bạn ở quý cô Austen

for many years to come.

trong nhiều năm tới.