What is consciousness? - Michael S. A. Graziano

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Here are two images of a house.

ဒီမှာ အိမ်တစ်လုံးရဲ့ ရုပ်ပုံနှစ်ပုံပါ၊

There’s one obvious difference,

သိသာတဲ့ ခြားနားချက်တစ်ခုရှိပါတယ်။

but to this patient, P.S.,

ဒါပေမဲ့ လူနာ P.S အတွက်တော့

they looked completely identical.

လုံးဝကို တူနေတယ်လို့ ထင်ရဟန်ရှိပါတယ်။

P.S. had suffered a stroke that damaged the right side of her brain,

လူနာ P.S. ဟာ သူ့ဦးနှောက် ညာဘက်အခြမ်းကို ဖျက်စီးခဲ့တဲ့ လေဖြတ်ရောဂါတစ်ခု ရပြီး

leaving her unaware of everything on her left side.

သူ့ဦးနှောက် ဘယ်ဘက်အခြမ်းမှာ  ရှိသမျှတိုင်းကို မသိတော့ပါ။

But though she could discern no difference between the houses,

ဒါပေမဲ့ ဒီအိမ်နစ်လုံးကြားက ခြားနားမှုကို မခွဲခြားနိုင်လောက်ပေမဲ့

when researchers asked her which she would prefer to live in,

ဘယ်အိမ်မှာ သူနေချင်တာလဲလို့  သုတေသီတွေ သူ့ကိုမေးတဲ့အခါမှာတော့

she chose the house that wasn’t burning—

မီးမလောင်တဲ့အိမ်ကို သူရွေးချယ်ပါတယ်။

not once, but again and again.

တစ်ကြိမ်မကပဲ၊ အကြိမ်ကြိမ်ပါ။

P.S.’s brain was still processing information

P.S ရဲ့ဦးနှောက်ဟာ သူ့ရဲ့ မြင်ကွင်း တစ်ခုလုံးဆီကနေ

from her whole field of vision.

သတင်းအချက်အလက် ထုတ်လုပ်နေဆဲပါ။

She could see both images

ပုံနှစ်ပုံစလုံးကို မြင်နိုင်ပြီး

and tell the difference between them,

၎င်းတို့ကြားက ခြားနားချက်ကို ပြောနိုင်တယ်။

she just didn’t know it.

သိတော့ မသိဘူးပေါ့​။

If someone threw a ball at her left side,

တစ်ဦးဦးက သူ့ဘယ်ဘက်ကို ဘောလုံးတစ်လုံးပစ်လိုက်တယ်ဆိုရင်

she might duck.

ငုံ့ရှောင်လောက်တယ်။

But she wouldn’t have any awareness of the ball,

ဒါပေမဲ့ သူ ဘောလုံးကို သတိပြုမိမှာ မဟုတ်ဘူး၊

or any idea why she ducked.

ဒါမှမဟုတ် ဘာကြောင့် သူ ငုံ့ရှောင်တာကို သိမှာမဟုတ်ခဲ့ဘူး။

P.S.’s condition,

P.S ရဲ့အခြေအနေကို

known as hemispatial neglect,

ဦးနှောက်တစ်ခြမ်းသေလို့ အသိများကြပြီး

reveals an important distinction between the brain’s processing of information

ဦးနှောက်ရဲ့သတင်းအချက်အလက် ထုတ်လုပ်မှု ဖြစ်စဉ်နဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ဆိုင်တဲ့

and our experience of that processing.

အတွေ့အကြုံကြားက အရေးပါတဲ့ ကွဲပြားမှုတစ်ခုကို ဖော်ပြပါတယ်။

That experience is what we call consciousness.

ဒီအတွေ့အကြုံက ကျွန်တော်တို့ခေါ်တဲ့ သိစိတ်ပါ။

We are conscious of both the external world and our internal selves—

ကျွန်တေ ာ်တို့ဟာ ပြင်ပလောကနဲ့ အတွင်း အတ္တများ နှစ်မျိုးစလုံးကိုသတိမူမိတယ်၊

we are aware of an image

ရုပ်ပုံတစ်ပုံကို သတိမူမိကြရာမှာ

in much the same way we are aware of ourselves looking at an image,

ပုံတစ်ပုံ( သို့) ကျွှန်ုပ်တို့ရဲ့အဇ္ဈတ္တ အတွေးတွေ(သို့) စိတ်ခံစားမှုတွေကိုကြည့်ကာ

or our inner thoughts and emotions.

ကိုယ်တိုင်သတိမူမိခြင်းနဲ့ အများကြီးဆင်ပါတယ်။

But where does consciousness come from?

ဒါပေမဲ့ သိစိတ် ဘယ်ကလာပါသလဲ။

Scientists, theologians, and philosophers

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ ဘာသာရေးကျွမ်းကျင် သူတွေနဲ့ ဒဿနပညာရှင်တွေဟာ

have been trying to get to the bottom of this question for centuries—

ရာစုနှစ်တွေချီပြီး ဒီမေးခွန်းရဲ့ အခြေကိုရောက်ဖို့ကြိုးစားနေခဲ့တာ

without reaching any consensus.

သဘောတူညီမှု မရခဲ့ဘူး။

One recent theory is that

မကြာသေးခင်က အယူအဆတစ်ခုက

consciousness is the brain’s imperfect picture of its own activity.

သိစိတ်ဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ကိုယ်ပိုင် လုပ်ဆောင်မှုရဲ့ မပြည့်စုံတဲ့ ရုပ်ပုံပါတဲ့။

To understand this theory,

ဒီအယူအဆကို နားလည်ခြင်းက

it helps to have a clear idea

အာရုံခံတွေဆီက သတင်းအချက်အလက်ကို

of one important way the brain processes information from our senses.

ဦးနှောက်က ထုတ်တဲ့ အရေးပါတဲ့နည်းအကြောင်း ပီပြင်တဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုရဖို့ ထောက်ကူပေးတယ်။

Based on sensory input,

သွင်းတဲ့ အာရုံခံတစ်ခုကို အခြေခံကာ

it builds models,

ပုံစံတွေ တည်ဆောက်ပါတယ်၊

which are continuously updating, simplified descriptions

ဒါတွေဟာ ကမ္ဘာထဲက အရာဝတ္ထုတွေ၊ အဖြစ်အပျက်တွေရဲ့ ရိုးစင်းအောင်လုပ်ထားတဲ့

of objects and events in the world.

သရုပ်ဖော်ချက်တွေကို စဉ်ဆက်မပြတ် ခေတ်မီအောင်လုပ်ပေးနေတယ်။

Everything we know is based on these models.

ကျွန်တော်တို့သိသမျှတိုင်းဟာ ဒီပုံစံတွေမှာ အခြေခံထားတာပါ။

They never capture every detail of the things they describe,

၎င်းတို့ဟာ ၎င်းတို့သရုပ်ဖော်တဲ့အရာတွေရဲ့ အသေးစိတ်တိုင်းကို မမှတ်သားပဲ

just enough for the brain to determine appropriate responses.

ဦးနှောက်အတွက် သင့်လျော်တဲ့တုန့်ပြန်မှု တွေကို သတ်မှတ်ပေးရုံလောက်ပါ။

For instance, one model built deep into the visual system

ဥပမာ၊ အရောင်မဲ့တောက်ပမှုအဖြစ် အလင်းဖြူကိုသတ်မှတ်တဲ့

codes white light as brightness without color.

အမြင်ပိုင်းစနစ်မှာ နှစ်ပြီးဆောက်ထားတဲ့ ပုံစံတစ်ခုပါ။

In reality,

အမှန်တကယ်မှာတော့

white light includes wavelengths

အလင်းဖြူဟာ ကျွန်တော်တို့မြင်နိုင်တဲ့

that correspond to all the different colors we can see.

မတူညီတဲ့အရောင်အားလုံးနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ လှိုင်းအလျားတွေပါဝင်ပါတယ်။

Our perception of white light is wrong and oversimplified,

အလင်းဖြူနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကျွန်တော်တို့အမြင်ဟာ မှားယွင်း၊ ပေါ့ပျက်လွန်းပေမဲ့

but good enough for us to function.

လက်တွေ့လုပ်ပုံက အတော်လေးကောင်းပါတယ်။

Likewise, the brain’s model of the physical body

အလားတူစွာပဲ ရုပ်ပိုင်းခန္ဓာရဲ့ ဦးနှောက်ပုံစံကလည်း

keeps track of the configuration of our limbs,

ခြေတံလက်တံတွေရဲ့ အစီအစဉ်ကို ဆက်ခြေရာခံပေမဲ့

but not of individual cells or even muscles,

သီးခြားဆဲလ်တွေနဲ့ ကြွက်သားတွေရဲ့ အစီအစဉ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး၊

because that level of information isn’t needed to plan movement.

အကြောင်းက လှုပ်ရှားမှုကိုစီစဉ်ဖို့ သတင်းအချက်အလက်ရဲ့ အဆင့် မလိုတာကြောင့်ပါ။

If it didn’t have the model keeping track of the body’s size, shape,

ကိုယ်ခန္ဓာအရွယ်အစား၊ပုံပန်းနဲ့ အချိန်တိုင်းမှာ ၎င်းရွေ့ရှားနေပုံကို

and how it is moving at any moment,

ခြေရာခံနေတဲ့ ပုံစံသာမရှိရင်

we would quickly injure ourselves.

အလျှင်အမြန် ကျွန်တော်တို့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရနိုင်ပါတယ်။

The brain also needs models of itself.

ဦးနှောက်ကလည်း ၎င်းကိုယ်တိုင်ရဲ့ ပုံစံတွေလိုအပ်ပါတယ်။

For example,

ဥပမာ

the brain has the ability to pay attention to specific objects and events.

ဦးနှောက်ဟာ သီးခြား အရာဝတ္ထုတွေနဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေကို အာရုံစိုက်နိုင်ရှိတယ်။

It also controls that focus,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လိုအပ်ချက်အရ

shifting it from one thing to another,

အတွင်းနဲ့ အပြင် တစ်ခုကနေ နောက်တစ်ခုကို

internal and external,

ပြောင်းလဲခြင်းအားဖြင့်

according to our needs.

ဒီစူးစိုက်မှုကိုပါ ထိန်းချုပ်တယ်၊

Without the ability to direct our focus,

စူးစိုက်မှုကို ညွှန်ကြားနိုင်စွမ်းမရှိရင်

we wouldn’t be able to assess threats, finish a meal, or function at all.

ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ တန်ဖိုးဖြတ်ဖို့၊ ထမင်း ပြီးဖို့(သို့) လုပ်နိုင်မှာမဟုတ်ပါ။

To control focus effectively,

အာရုံစိုက်မှုကို ထိရောက်စွာထိန်းချုပ်ဖို့

the brain has to construct a model of its own attention.

ဦးနှောက်ဟာ သူ့ကိုယ်ပိုင် အာရုံစိုက်မှုပုံစဲတစ်ခု ဆောက်ဖို့လို့တယ်။

With 86 billion neurons constantly interacting with each other,

တစ်ခုနဲ့တစ်ခု အစဉ်တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်နေတဲ့ နူရွန်း ၈၆ ဘီလီယံနဲ့ဆို

there’s no way the brain’s model of its own information processing

ဦးနှောက်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်သတင်းအချက်အလက် ထုတ်လုပ်ဖို့ပုံစံဟာ ၎င်ဘာသာ

can be perfectly self-descriptive.

သရုပ်ဖော်နိုင်စရာလမ်းမရှိဘူး။

But like the model of the body,

ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ပုံစံ (သို့)

or our conception of white light,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အလင်းဖြူ ယူဆချက်လိုပဲ

it doesn’t have to be.

ဖြစ်စရာမလိုပါဘူး။

Our certainty that we have a metaphysical, subjective experience

ကျွန်တော်တို့ရှိတဲ့ သေချာမှုက စူးစိုက်၊လေးနက်တဲ့ အမူအရာတစ်ခုထဲက

may come from one of the brain’s models,

ဦးနှောက်ပုံစံတစ်ခုကနေ လာနိုင်လောက်တဲ့ 

a cut-corner description of what it means to process information

အဆုံးမဲ့တဲ့ ပုဂ္ဂလအတွေ့အကြုံတစ်ခု၊
 သတင်းအချက်အလက် ထုတ်ဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့

in a focused and deep manner.

ပြီးစလွယ် သရုပ်ဖော်ချက်တစ်ခုပါ။

Scientists have already begun trying to figure out

သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ဦးနှောက်က ဒီကိုယ်ပိုင်ပုံစံ

how the brain creates that self model.

ဖန်တီးပုံကို မှန်းဆဖို့ စတင်ကြိုးပမ်းနှင့်ပါပြီ၊

MRI studies are a promising avenue for pinpointing the networks involved.

MRI လေ့လာမှုတွေဟာ ပတ်သက်တဲ့ ကွန်ရက်တွေကို အသေးစိတ်ထောက်ပြဖို့ အလားအလာရှိတဲ့ လမ်းပါ။

These studies compare patterns of neural activation

တစ်ဦးဦးက ပုံတစ်ပုံလို အာရုံ နိုးကြွမှုကို သတိပြုမိ၊မပြုမိတဲ့အခါ

when someone is and isn’t conscious of a sensory stimulus, like an image.

ဒီလေ့လာမှုတွေက အာရုံကြောဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုပုံစံတွေကို နှိုင်းယှဉ်တယ်။

The results show that the areas needed for visual processing

ပါဝင်သူတွေ ရုပ်ပုံကို သတိမူမိသည်၊ မမူမိ သည်ဖြစ်စေ

are activated whether or not the participant is aware of the image,

အမြင်ဆိုင်ရာ ထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေကို အသက်ဝင်စေပေမဲ့

but a whole additional network lights up

ရုပ်ပုံကို သတိပြုမိတဲ့အခါမှသာ

only when they are conscious of seeing the image.

အပိုကွန်ရက် တစ်ခုလုံး လင်းလက်သွား တယ်လို့ ရလဒ်တွေက ပြတယ်။

Patients with hemispatial neglect, like P.S.,

P.S လို ဦးနှောက်တစ်ခြမ်းသေ ဝေဒနာရှင်တွေဟာ

typically have damage to one particular part of this network.

ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ ဒီကွန်ရက်ရဲ့ တစ်ပိုင်းပိုင်းကို ပျက်စီးစေတာပါ။

More extensive damage to the network can sometimes lead to a vegetative state,

ဒီကွန်ရက်ကို ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ ပျက်စီးမှုဟာ တစ်ခါတစ်လေ ဘာသိမှတ်မှု လက္ခဏာမှမရှိတဲ့

with no sign of consciousness.

လုံးလုံးသေသွားတဲ့ အဆင့်ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

Evidence like this brings us closer to understanding

ဒီလိုအထောက်အထားက သိစိတ် ဦးနှောက်မှာ

how consciousness is built into the brain,

တည်ဆောက်ပုံကို ပိုမိုနားလည်စေပေမဲ့

but there’s still much more to learn.

လေ့လာဖို့ အများကြီး ရှိနေတုန်းပါ။

For instance,

ဥပမာ

the way neurons in the networks related to consciousness

သိစိတ်နဲ့ဆက်နွယ်နေတဲ့ ကွန်ရက်တွေအတွင်းက နူရွန်းတွေက

compute specific pieces of information

သီးခြား သတင်းအချက်အလက်ကို တွက်ချက်ပုံဟာ

is outside the scope of our current technology.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လက်ရှိနည်းပညာနယ်ပယ်ရဲ့ အပြင်ဘက်မှာပါ။

As we approach questions of consciousness with science,

သိစိတ်ရဲ့ပုစ္ဆာတွေကို  သိပ္ပံပညာနဲ့ချဉ်းကပ်စဉ်

we’ll open new lines of inquiry into human identity.

လူသား လက္ခဏာထဲမှာ စူးစမ်းမှုရဲ့ မျဉ်းသစ်တွေ ဖွင့်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်။