What’s the point(e) of ballet? - Ming Luke

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

A baby cursed at birth. A fierce battle of good and evil.

မွေးလာချိန်မှာ ကျိန်ဆဲခံရတဲ့ ကလေးတစ်ယောက်။ အကောင်းနဲ့အဆိုးရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ တိုက်ပွဲ။

A true love awoken with a kiss.

အနမ်းတစ်ခုနဲ့ နိုးထလာတဲ့ အချစ်စစ်။

Sleeping Beauty is one of the world’s favorite folktales.

Sleeping Beauty ဟာ ကမ္ဘာ့ လူကြိုက်များ တဲ့ ရိုးရာပုံပြင်တွေထဲက တစ်ပုဒ်ပါ။

But one of its most famous renditions tells the story without a single word.

ဒါပေမဲ့ အကျော်ကြားဆုံး တင်ဆက်မှု တစ်ခုက စကားတစ်လုံးမှမပါဘဲ ဇာတ်လမ်းကို ပြောတာပါ။

Since premiering in 1890,

၁၈၉၀ ခုနှစ်မှာ ပွဲဦးထွက်တင်ဆက်ကတည်းက

"The Sleeping Beauty" has become

“The Sleeping Beauty” ဟာ

one of the most frequently staged ballets in history.

သမိုင်းမှာ စင်တင်မှု အများဆုံး ဘဲလေးအကတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

So what makes this piece so beloved?

ဒါဆို ဘာက ဒီလက်ရာကို သည်းခြေကြိုက်ဖြစ်စေတာလဲ။

And what exactly does ballet bring to this— or any other story?

ဘဲလေးအကက ဒီဇာတ်လမ်း ဒါမှမဟုတ် တခြား ဇာတ်လမ်းအတွက် ဘာကို အတိအကျ ယူဆောင်လာလဲ။

At the heart of ballet are dozens of gestures

ဘဲလေးအကရဲ့ ဗဟိုမှာ ကချေသည်တွေ နာရီထောင်ချီကာ

that dancers painstakingly perfect over thousands of hours of practice.

ဒုက္ခသုက္ခခံ လေ့ကျင့်ရတဲ့ များစွာသော လက်ဟန်ခြေဟန်တွေရှိတယ်။

This unique set of gestures has been used for centuries,

ဒီထူးခြားတဲ့ လက်ဟန်ခြေဟန်တွေအစုံကို ရာစုနှစ်များစွာ သုံးခဲ့ပြီး

each movement rich with meaning and history.

လှုပ်ရှားမှုတိုင်းဟာ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ သမိုင်း ကြွယ်ဝနေတယ်။

But you don’t need to study them to understand ballet,

ဒါပေမဲ့ ဘဲလေးအကကို နားလည်ဖို့ ဒါတွေကို လေ့လာဖို့ မလိုပါဘူး၊

any more than you need to study music to be moved by a song.

သီချင်းတစ်ပုဒ်ကို ရွေ့လျားနိုင်ဖို့ ဂီတကို လေ့လာဖို့ ပိုအပ်တာပါ။

And just as composers combine notes and phrases to form pieces of music,

တေးပြုစာဆိုတွေက တေးဂီတ လက်ရာတွေအဖြစ် မှတ်စုတွေနဲ့ စကားစုတွေကို ပေါင်းစပ်သလိုပဲ

choreographers string these gestures together with new movements

ကကွက်ပညာရှင်တွေက လှုပ်ရှားမှုအသစ်တွေနဲ့ အသက်ပါတဲ့ ပေါင်းစပ်မှုတွေ ဖွဲ့ဖို့

to form expressive combinations.

လက်ဟန်ခြေဟန်တွေကို သီကုံးကြတယ်။

Working alongside the orchestra’s live score,

သံစုံဝိုင်းရဲ့ အသက်ဝင်တဲ့ တေးသွားနဲ့အတူ လုပ်ဆောင်ရင်း

ballerinas precisely perform these combinations to convey narrative,

ဘဲလေးကချေသည်တွေဟာ ဇာတ်ကြောင်း၊ စိတ်ခံစားမှုနှင့် ဇာတ်ကောင်ကို ဖော်ပြဖို့

emotion, and character.

ပေါင်းစပ်မှုတွေကို အတိအကျ တင်ဆက်တယ်။

In "The Sleeping Beauty’s" opening scene,

“The Sleeping Beauty”ရဲ့ အဖွင့် မြင်ကွင်းမှာ

a flurry of techniques depicts the fairy court

ပြုံကျနေတဲ့ နည်းပညာက ကလေးငယ် Princess Aurora ကို

bestowing gifts on baby Princess Aurora.

လက်ဆောင်တွေ ပေးနေတဲ့ နန်းတွင်း နတ်သမီးကို သရုပ်ဖော်တယ်။

The Fairy of Generosity delicately walks “en pointe”—

ရက်ရောခြင်း နတ်သမီးက တယောကို ဖွဖွထိုးရင်း လှမ်းကာ ခြေဖျားပေါ်မှာလို့

meaning on the tips of her toes—

အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ “en pointe” မှာ

in step with the light plucking of violins.

သိမ်မွေ့စွာ လမ်းလျှောက်နေတယ်။

The ballerina moves in perfect harmony with the music,

ဘဲလေးကချေသည်ဟာ တေးဂီတနဲ့ လိုက်ဖက်စွာ ရွေ့လျားကာ

even mimicing the violins’ trill with an elegant bourrée.

တယောရဲ့ တုန်ခါသံကို ပြေပြစ်တဲ့ အကနဲ့တောင် တုပထားတယ်။

The Fairy of Temperance, bestowing the gift of strong will on Aurora,

Aurora အတွက် ပြင်းပြတဲ့ ဆန္ဒ လက်ဆောင်ကို ပေးနေတဲ့ဆင်ခြင်မှု နတ်သမီးဟာ

is choreographed as if shooting bolts of electricity from her fingers.

သူ့လက်ချောင်းတွေကနေ လျှပ်စစ်မီးကျည်တွေ ပစ်လွှတ်လိုက်သလို ကကွက်ကို ဖန်တီးထားတယ်။

She bounds across the stage,

သူက ပြတ်ပြတ်သားသား ခုန်မထွက်မီ

စင်ကိုဖြတ်ကာ ခုန်ပြီး ခြေထောက်ကို ပတ်ချာလှည့်နေတယ်။

spinning with quick chaînés before decisively jetéing.

Some movements are even more literal than this.

လှုပ်ရှားမှုတချို့က ဒါထက်တောင် ပိုရိုးစင်းတယ်။

The evil fairy Carabosse curses the princess with a lethal “X,”

ဆိုးယုတ်တဲ့ နတ်သမီး Carabosse က မင်းသမီး လေးကို သေစေလောက်တဲ့ “X” နဲ့ ကျိန်ဆဲပြီး

and the benevolent Lilac Fairy counters that curse.

စေတနာရှိတဲ့ Lilac နတ်သမီးက ကျိန်စာကို တန်ပြန်တယ်။

Of course, the relationship between music and movement

ဟုတ်ပါတယ်၊ ဂီတနဲ့ လှုပ်ရှားမှုကြားက ဆက်နွယ်မှုက

isn’t always this straightforward.

အမြဲတမ်းရိုးစင်းနေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။

While classical ballet gestures often respond to musical elements,

ဂန္တဝင်ဘဲလေးအမူအရာတွေကသ ဂီတဆိုင်ရာ အရိပ်အယောင်တွေကို တုံ့ပြန်လေ့ရှိပေမဲ့

the degree to which the dancers and orchestra align

ကချေသည်တွေနဲ့ သံစုံတီးဝိုင်းကနေ ညှိထားတဲ့ အတိုင်းအတာက

is another choreographic tool.

အခြား ကကွက်ဆိုင်ရာ ကိရိယာတစ်ခုပါ။

Some characters and scenes move in sync to create rhythmic clarity,

တချို့ဇာတ်ကောင်တွေနဲ့ ဇာတ်ကွက်တွေက စည်း ချက် ပြတ်သားမှုကို ဖန်တီးဖို့ ထပ်တူကျပြီး

while others deliberately diverge from the orchestra.

အချို့က သံစုံတီးဝိုင်းကနေ တမင်တကာ ခွဲထွက်နေတယ်။

Dancers and musicians maintain this delicate balance

ကချေသည်တွေနဲ့ ဂီတပညာရှင်တွေဟာ ဖျော်ဖြေပွဲတစ်ခုတိုင်း

throughout each performance,

ဒီသိမ်မွေ့တဲ့ ဟန်ချက်ကို ထိန်းပြီး

engaging in a live negotiation of speed and rhythm.

အမြန်နှုန်းနဲ့ စည်းဟန်ရဲ့ အသက်ဝင်တဲ့ ညှိနှိုင်းမှုမှာ ပါဝင်တယ်။

But prior to the performance, a ballet’s most important relationship

ဒါပေမဲ့ ပွဲမစခင်မှာ ဘဲလေးအကတစ်ခုရဲ့ အရေးအကြီးဆုံး ဆက်နွယ်မှုက

is between the choreographer and the music.

ကကွက်ပညာရှင်နဲ့ ဂီတကြားမှာပါ။

Choreographer Marius Petipa and composer Piotr Ilyich Tchaikovsky

ကကွက်ပညာရှင် Marius Petipa နဲ့ တေးပြုစာဆို Piotr Ilyich Tchaikovsky တို့က

worked together on every second of "The Sleeping Beauty."

“The Sleeping Beauty” ရဲ့အခိုက်အတန့်တိုင်း မှာ အတူ တွဲလုပ်ခဲ့ကြတယ်။

This is particularly noticeable in Princess Aurora’s exuberant entrance

သူ့ရဲ့ ၁၆ နှစ်မြောက်မွေးနေ့မှာ Princess Aurora ရဲ့ရွှင်မြူးတဲ့ဝင်ပေါက်မှာ

on her 16th birthday.

ဒါက အထူး သိသာပါတယ်။

Tchaikovsky’s enthusiastic music tumbles forward in fits and starts,

Tchaikovsky ရဲ့ တက်ကြွတဲ့ တေးဂီတဟာ သူ့ရဲ့ စိတ်မရှည်မှုကို ဖမ်းစားဖို့ တေးဂီတ

even cutting short some musical phrases to capture her impatience.

အဆင့်တချို့ကို အတိုချုံ့လိုက်တာတောင် အံဝင်ခွင်ကျ စတင်ရှေ့ကို လှိမ့်ဝင်သွားတယ်။

Petipa choreographs Aurora bouncing back and forth with “pas de chat”—

ပြင်သစ်လို ကြောင်ခြေလှမ်းတွေနဲ့ ရှေ့ခုန်နောက်ခုန်ဖြစ်နေတဲ့

French for "cat steps"— as she waits for her party to begin.

Aurora က သူ့ရဲ့ပါတီပွဲစဖို့ စောင့်နေခိုက် ကို Petipa က ကကွက်ဖော်ထားတယ်။

Once the celebration starts, it’s up to the dancers to deliver

အခမ်းအနားစတာနဲ့ ဒီအမူအရာတွေကို ကျက်သရေရှိရှိ ဖျော်ဖြေမှုရဲ့

on the physical spectacle of performing these gestures with grace.

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မြင်ကွင်းကို တင်ဆက်ပေးဖို့က ချေသည်တွေရဲ့ တာဝန်ပါ။

Aurora has the hardest part of all: her famous Rose Adagio.

Aurora မှာ အခက်ခဲဆုံးအပိုင်းရှိတယ်။ သူ့ရဲ့နာမည်ကြီး Rose Adagio ပါ။

As four suitors vie for her hand,

အပြိုင်ကချေသည် လေးယောက်က သူ့လက်ကို တုပြိုင်စဥ်မှာ

the Princess performs a dizzying array of balances, all en pointe.

မင်းသမီးက မူးဝေစေတဲ့ဟန်ချက် အခင်းအကျင်း နဲ့ဖျော်ဖြေတယ်။ အားလုံးက ခြေဖျားပေါ်မှာပါ။

She briefly takes each suitor’s hand, but then balances unassisted—

သူက အပြိုင်ကချေသည်တိုင်းရဲ့ လက်ကို ခဏ ယူလိုက်ပေမဲ့ အထောက်အကူ ဟန်ချက်တွေမပါဘူး၊

a breath-taking display of physical strength and skill.

ကာယ အင်အားနဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုရဲ့ ရင်ဖိုစရာ ပြကွက်ပါ။

However, it’s not just technique that carries meaning,

ဒါပေမဲ့ ၎င်းမှာ အဓိပ္ပါယ်ဆောင်တဲ့ နည်းပညာသာမက

but also style and personality.

ဟန်ပန်၊ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးပါ ပါဝင်တယ်။

Like an actor delivering their lines,

စကားတွေကို ပြောနေတဲ့ သရုပ်ဆောင်လိုပဲ

ballerinas can execute their movements to convey a wide range of emotion.

ခံစားမှုအစုံကို ဖော်ပြဖို့ ဘဲလေးကချသည်တွေ ဟာ လှုပ်ရှားမှုတွေကို လုပ်နိုင်တယ်။

Aurora can be elegant and restrained,

Aurora ဟာ သူ့အပြိိုင်ကချေသည်တွေကနေ လက်မောင်းတွေကို

throwing her arms in independence from her suitors.

အမှီအခိုကင်းစွာ လွှင့်ပစ်ရာမှာ ပြေပြစ်ပြီး သိမ်မွေ့နိုင်တယ်။

Or she can be coy and flirtatious, descending from en pointe with grace

ဒါမှမဟုတ် သူဟာ ဟန်မူပိုပြီး ပရောပရည်လုပ် ကာ၊ကျက်သရေရှိရှိနဲ့ ယုံကြည်မှုရှိတာသိရင်း

and knowing confidence.

ခြေဖျားထောက်တာကနေ ဆင်းသက်လာနိုင်တယ်။

"The Sleeping Beauty" offers a showcase for so much of what ballet can do.

“The Sleeping Beauty” ဟာ ဘဲလေးအက လုပ်နိုင် တဲ့ အရာများစွာအတွက် ခင်းကျင်းပြသထားတာပါ။

Its graceful spectacle, dramatic physical vocabulary,

ကျက်သရေရှိတဲ့ မြင်ကွင်း၊ ဇာတ်ဟန်ပါတဲ့ ရုပ်ပိုင်း ဝေါဟာရ၊

and enchanting coordination of music and movement

ဂီတနဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေရဲ့ ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ ပေါင်းစပ်မှုက

perfectly reflect the themes of this fantastical romance.

ဒီဆန်းပြားတဲ့အချစ်ဇာတ်လမ်းရဲ့အာဘော်တွေကို အပြည့်အဝ ထင်ဟပ်စေတယ်။

But ballet isn’t just for epic fairytales.

ဒါပေမဲ့ ဘဲလေးအကဟာ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်တွေအတွက်သာ မဟုတ်ပါ။

Ballets can be non-narrative emotional journeys,

ဘဲလေးအကတွေဟာ ဇာတ်ကြောင်းမဟုတ်တဲ့ ခံစားမှုဆိုင်ရာ ခရီးတွေ၊

experimental deconstructions of form,

စမ်းသပ်ဆဲ နည်းဟန် စိစစ်မှု (သို့) ကျွမ်းကျင်မှုရဲ့

or pure demonstrations of skill.

သရုပ်ပြမှု သက်သက် ဖြစ်နိုင်တယ်။

The artform is always experimenting with a centuries old set of rules,

အနုပညာပုံစံက ရာစုနှစ်များစွာ ဟောင်းနွမ်း နေတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို အမြဲစမ်းသပ်နေပြီး

making it the perfect medium for stories old and new.

၎င်းက ဇာတ်လမ်း အဟောင်းနဲ့ အသစ်တွေအတွက် ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ကြားခံတစ်ခု ဖြစ်စေတာပါ။