How to perform brain surgery without making a single cut - Hyunsoo Joshua No

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Every year, tens of thousands of people world-wide have brain surgery

နှစ်စဉ် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက လူထောင်ပေါင်း များစွာဟာ ခွဲစိတ်မှုတစ်ခုမျှမပါဘဲ

without a single incision:

ဦးနှောက်ခွဲ စိတ်မှု လုပ်ကြတယ်။

there’s no scalpel, no operating table, and the patient loses no blood.

ခွဲခန်းဓားမပါဘူး၊ ခွဲစိတ် စားပွဲမပါဘူး၊ လူနာက သွေးမဆုံးရှုံးဘူး။

Instead, this procedure takes place in a shielded room

ဒါအစား ဒီလုပ်ထုံးလုပ်နည်းက ကာရံထားတဲ့ အခန်းတစ်ခန်းမှာ ဖြစ်ပျက်တဲ့

with a large machine that emits invisible beams of light

ဦးနှောက်အတွင်းက တိကျတဲ့ ပစ်မှတ်တစ်ခုမှာ မမြင်နိုင်တဲ့ အလင်းတန်းတွေကို

at a precise target inside the brain.

ထုတ်လွှတ်တဲ့ စက်ကို အသုံးပြုပါတယ်။

This treatment is called stereotactic radiosurgery,

ဒီကုသမှုကို stereotactic radiosurgery လို့ ခေါ်ပြီး

and those light beams are beams of radiation:

ဒီအလင်းတန်းတွေက ဓာတ်ရောင်ခြည်တန်းတွေပါ။

their task is to destroy tumors by gradually scrubbing away malignant cells.

အလုပ်က အန္တရာယ်ပေးတဲ့ဆဲလ်တွေကို ဖြည်းဖြည်း ပွတ်တိုက်ရင်း အကျိတ်တွေကို ဖျက်ဆီးတာပါ၊

For patients, the process begins with a CT-scan,

လူနာတွေအတွက် ဒီလုပ်ငန်းစဉ်က ဦးခေါင်းရဲ့သုံးဖက်မြင် မြေပုံကို

a series of x-rays that produce a three-dimensional map of the head.

ထုတ်ပေးတဲ့ X-ray ပတ်လမ်းတစ်ခု၊ CT-scan နဲ့စတင်တယ်။

ဒါက အတွင်းအကျိတ်ရဲ့ တည်နေရာ၊ အရွယ်နဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်ကို အတိအကျဖော်ပြတယ်။

This reveals the precise location, size, and shape of the tumor within.

The CT-scans also help to calculate something called "Hounsfield Units,"

CT-scans တွေက မတူတဲ့ တစ်ရှူးတွေရဲ့ သိပ်သည်းဆတွေကို ပြသတဲ့

which show the densities of different tissues.

“Hounsfield Units” ဆိုတာကို တွက်ချက်ရာမှာလည်း ကူညီပေးပါတယ်။

This offers information about how radiation

အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေကို ပိုကောင်းအောင်လုပ်ဖို့ ဦးနှောက်ကတဆင့်

will propagate through the brain, to better optimize its effects.

ဓါတ်ရောင်ခြည် ဘယ်လို ပြန့်ပွားမယ်ဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ပေးပါတယ်။

Doctors might also use magnetic resonance imaging, or MRI’s,

အကျိတ်ရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ တည်နေရာကို ပိုကောင်းကောင်း အကြမ်းဖျင်းဖော်ပြရာမှာ

that produce finer images of soft tissue,

အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ ဆရာဝန်တွေက

to assist in better outlining a tumor’s shape and location.

သံလိုက်ပဲ့တင်ပုံရိပ် သို့မဟုတ် MRI တွေကို အသုံးပြုနိုင်လောက်တယ်။

Mapping its precise position and size is crucial

အကျိတ်တွေကို ကုသဖို့ လိုအပ်တဲ့ ဓာတ်ရောင်ခြည် ပမာဏ မြင့်မားတာကြောင့်

because of the high doses of radiation needed to treat tumors.

၎င်းရဲ့ တိကျတဲ့ အနေအထားနဲ့ အရွယ်အစားကို ပုံဖော်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

Radiosurgery depends on the use of multiple beams.

ဓာတ်ရောင်ခြည် ခွဲစိတ်ကုသမှုက အလင်းတန်း များစွာကို အသုံးပြုမှုပေါ်မှာ မူတည်တယ်။

Individually, each delivers a low dose of radiation.

တစ်ခုချင်းအနေနဲ့ တစ်ခုစီဟာ ဓါတ်ရောင်ခြည်ပမာဏ နိမ့်ပါတယ်။

But, like several stage lights converging on the same point

ဒါပေမဲ့ တောက်ပပြီး ရှောင်လို့မရတဲ့ မီးမောင်းတွေကို ဖန်တီးဖို့ တူညီတဲ့

to create a bright and inescapable spotlight, when combined,

နေရာမှာ ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ စင်မြင့်မီးတွေလို ပေါင်းစပ်လိုက်တဲ့အခါ

ဓာတ်ရောင်ခြည်တွေက အကျိတ်တွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ လုံလောက်တဲ့ စွမ်းအားကို ထုတ်ပေးပါတယ်။

the rays of radiation collectively produce enough power to destroy tumors.

In addition to enabling doctors to target tumors in the brain

ဝန်းရံနေတဲ့ ကျန်းမာတဲ့ တစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ဦးနှောက်အတွင်းက

while leaving the surrounding healthy tissue relatively unharmed,

အကျိတ်တွေကို ပစ်မှတ်ထားဖို့ ဆရာဝန်တွေကို ကူညီပေးတဲ့အပြင်

the use of multiple beams also gives doctors flexibility.

အလင်းတန်းများစွာကို အသုံးပြုတာကလည်း ဆရာဝန်တွေကို ပြုလွယ်ပြင်လွယ်ဖြစ်စေတယ်။

They can optimize the best angles and routes through brain tissue

ဒါတွေက ပစ်မှတ်ကို ရောက်ရှိဖို့ ဦးနှောက် တစ်ရှူးတွေကတစ်ဆင့် အကောင်းဆုံးထောင့်တွေနဲ့

to reach the target and adjust the intensity within each beam

လမ်းကြောင်းတွေကို အကောင်းဆုံးဖြစ်စေပြီး အလင်းတန်းတစ်ခုစီအတွင်းက ပြင်းအားကို

as necessary.

လိုအပ်သလို ချိန်ညှိနိုင်တယ်။

This helps spare critical structures within the brain.

ဦးနှောက်အတွင်း အရေးပါတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံတွေကို ရှောင်ဖို့ကူညီတယ်။

But what exactly does this ingenious approach do to the tumors in question?

ဒါပေမဲ့ ဒီပညာသားပါတဲ့ နည်းလမ်းက မရေမရာ အကျိတ်တွေကို အတိအကျ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်လဲ။

When several beams of radiation intersect to strike a mass of cancerous cells,

ရောင်ခြည်တန်းများစွာက ကင်ဆာဆဲလ်တွေရဲ့ အစုအပုံကို တိုက်မိဖို့ ဖြတ်တဲ့အခါ

their combined force essentially shears the cells’ DNA,

၎င်းတို့ရဲ့ပေါင်းစပ်စွမ်းအားက အဓိကအားဖြင့် ဆဲလ်တွေရဲ့ DNA ကို ဖြတ်တောက်ကာ

causing a breakdown in the cells’ structure.

ဆဲလ် ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြိုကွဲစေတယ်။

Over time, this process cascades into destroying the whole tumor.

ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဒီဖြစ်စဉ်က အကျိတ်တစ်ခုလုံးကို ပြိုပျက်စေတယ်။

Indirectly, the rays also damage the area immediately surrounding the DNA,

သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းနဲ့ ရောင်ခြည်တွေက DNA ဝန်းကျင်က ဧရိယာကို ချက်ချင်း ပျက်စီးစေပြီး

creating unstable particles called free radicals.

free radicals လို့ ခေါ်တဲ့ မတည်မငြိမ် ဒြပ်မှုန်တွေကို ဖန်တီးတယ်။

This generates a hazardous microenvironment

ဒါက အကျိတ်အပြင် အနီးတစ်ဝိုက်က

that’s inhospitable to the tumor,

ကျန်းမာတဲ့ ဆဲလ်တချို့ကိုပါ နေခွင့်မသာတဲ့

as well as some healthy cells in the immediate vicinity.

အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အသေးစား ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထုတ်ပေးတယ်။

The risk of harming non-cancerous tissue is reduced

ကင်ဆာမဟုတ်တဲ့ တစ်သျှူးတွေကို ထိခိုက်နိုင်ခြေကို အကျိတ်ရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်

by keeping the radiation beam coverage

အတိအကျနဲ့ တတ်နိုင်သမျှ နီးစပ်အောင်

as close to the exact shape of the tumor as possible.

ဓာတ်ရောင်ခြည်အလင်းတန်း လွှမ်းခြုံထားရင်း လျှော့ချတာပါ။

Once radiosurgery treatment has destroyed the tumor’s cells,

ရေဒီယိုခွဲ စိတ်ကုသမှု ခံယူပြီး အကျိတ်ဆဲလ်တွေေကို ဖျက်ဆီးလိုက်တာနဲ့

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ သဘာဝ သန့်စင်မှု ယန္တရားက စတင်လာတယ်။

the body’s natural cleaning mechanism kicks in.

The immune system rapidly sweeps up the husks of dead cells

ကိုယ်ခံအားစနစ်က ဆဲလ်သေတွေရဲ့ အခွံတွေကို လျင်မြန်စွာ ဖယ်ရှားပေးကာ

to flush them out of the body, while other cells transform into scar tissue.

အခြားဆဲလ်တွေက အမာရွတ် တစ်သျှူးအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားတယ်။

Despite its innovations, radiosurgery isn’t always the primary choice

ဆန်းသစ်မှုတွေရှိပေမဲ့ ရေဒီယို ခွဲစိတ်မှုက ဦးနှောက် ကင်ဆာကုသမှုအားလုံးအတွက်

for all brain cancer treatments.

အမြဲတမ်း အဓိက ရွေးချယ်မှုမဟုတ်ဘူး။

For starters, it’s typically reserved for smaller tumors.

အစပိုင်းတွေမှာ ဒါကို ပုံမှန်က သေးငယ်တဲ့ အကျိတ်တွေအတွက် သီးသန့်ထားတယ်။

Radiation also has a cumulative effect,

ဓာတ်ရောင်ခြည်က တိုးပွားလာတဲ့ အသက်ရောက်မှုလည်း ရှိတယ်။

meaning that earlier doses can overlap with those delivered later on.

ဆိုလိုတာက အစောပိုင်း ဆေးပမာဏတွေက နောက်ပိုင်းမှာ ပေးတာတွေနဲ့ ထပ်နေနိုင်တာပါ။

ဒါကြောင့် ထပ်တလဲလဲဖြစ်တဲ့ အကျိတ်ရှိတဲ့ လူနာတွေဟာ

So patients with recurrent tumors

may have limitations with future radiosurgery treatments.

အနာဂတ်မှာ ရေဒီယို ခွဲစိတ်ကုသမှု ခံယူဖို့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိနိုင်တယ်။

But these disadvantages weigh up against some much larger benefits.

ဒါပေမဲ့ ဒီအားနည်းချက်တွေက ပိုကြီးမားတဲ့ အကျိုးတွေနဲ့ ယှဉ်ကာ သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။

For several types of brain tumors,

ဦးနှောက် အကျိတ်အမျိုးအစားများစွာအတွက်

radiosurgery can be as successful as traditional brain surgery

ရေဒီယို ခွဲစိတ်မှုက ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို ဖျက်ဆီးရာမှာ သမားရိုးကျ

at destroying cancerous cells.

ဦးနှောက်ခွဲစိတ်မှုလို အောင်မြင်နိုင်တယ်။

In tumors called meningiomas, recurrence is found to be equal, or lower,

Meningiomas လို့ ခေါ်တဲ့ အကျိတ်တွေမှာ လူနာက ရေဒီယို ခွဲစိတ်မှုကို ခံယူတဲ့အခါ

when the patient undergoes radiosurgery.

ထပ်ဖြစ်တာက တူညီနေတာ သို့မဟုတ် လျော့နည်းတာကို တွေ့ရှိရတယ်။

And compared to traditional surgery—

ကြာမြင့်တဲ့ နလံထူတဲ့ ကာလတစ်ခုရှိတဲ့

often a painful experience with a long recovery period—

နာကျင် ခံစားရလေ့ရှိတဲ့ သမားရိုးကျ ခွဲစိတ်မှုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်

radiosurgery is generally pain-free,

ရေဒီယို ခွဲစိတ်မှုက ယေဘုယျအနေနဲ့

and often requires little to no recovery time.

နာကျင်မှု မရှိဘဲ နလံထူချိန် မဆိုစလောက်ပဲ လိုအပ်တယ်။

Brain tumors aren’t the only target for this type of treatment:

ဦးနှောက်အကျိတ်တွေက ဒီကုသမှုအမျိုးအစား အတွက် တစ်ခုတည်းသော ပစ်မှတ်မဟုတ်ဘူး။

its concepts have been put to use on tumors of the lungs, liver, and pancreas.

ဒါရဲ့သဘောတရားတွေကို အဆုတ်၊ အသည်းနဲ့ ပန်ကရိယ အကျိတ်တွေမှာ အသုံးပြုထားတယ်။

Meanwhile, doctors are experimenting with using it to treat conditions

တစ်ချိန်တည်းမှာ ဆရာဝန်တွေက ပါကင်ဆန်ရောဂါ၊ ဝက်ရူးပြန်ရောဂါနဲ့ အစွဲအလမ်းလွန်ကဲတဲ့

such as Parkinson’s disease, epilepsy, and obsessive compulsive disorder.

စိတ်ရောဂါလို အခြေအနေတွေကို ကုသဖို့ ဒါကို အသုံးပြုရင်း စမ်းသပ်နေတယ်။

The pain of a cancer diagnosis can be devastating,

ကင်ဆာရောဂါ ရှာဖွေမှုရဲ့ နာကျင်မှုက ဆိုးရွားနိုင်ပေမဲ့

but advancements in these non-invasive procedures

ဒီထိုးဖောက် မပြန့်ပွားတဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေမှာ တိုးတက်မှုတွေက

are paving a pathway for a more gentle cure.

ပိုနူးညံ့သိမ်မွေ့တဲ့ ကုသမှု တစ်ခုအတွက် လမ်းခင်းပေးနေတာပါ။