How to perform brain surgery without making a single cut - Hyunsoo Joshua No

Tłumaczenie: Magda Dymek Korekta: Rysia Wand

Every year, tens of thousands of people world-wide have brain surgery

Co roku dziesiątki tysięcy osób przechodzą na świecie operację mózgu

without a single incision:

bez jednego nacięcia;

there’s no scalpel, no operating table, and the patient loses no blood.

nie ma skalpela ani stołu operacyjnego, a pacjent nie traci krwi.

Instead, this procedure takes place in a shielded room

Zamiast tego zabieg odbywa się w ekranowanym pokoju

with a large machine that emits invisible beams of light

z dużą maszyną emitującą niewidzialne promienie światła

at a precise target inside the brain.

na ściśle określony obszar w mózgu.

This treatment is called stereotactic radiosurgery,

Zabieg ten to radiochirurgia stereotaktyczna,

and those light beams are beams of radiation:

a promienie światła to wiązki promieniowania,

their task is to destroy tumors by gradually scrubbing away malignant cells.

których zadaniem jest niszczenie guzów

przez stopniowe zeskrobanie złośliwych komórek.

For patients, the process begins with a CT-scan,

Dla pacjentów proces zaczyna się od tomografii komputerowej,

a series of x-rays that produce a three-dimensional map of the head.

serii prześwietleń tworzących trójwymiarową mapę głowy.

This reveals the precise location, size, and shape of the tumor within.

To ujawnia dokładną lokalizację, rozmiar i kształt guza.

The CT-scans also help to calculate something called "Hounsfield Units,"

Tomografie komputerowe pomagają też obliczać jednostki Hounsfielda,

which show the densities of different tissues.

które pokazują gęstość różnych tkanek.

This offers information about how radiation

To daje informacje o tym, jak promieniowanie rozejdzie się po mózgu,

will propagate through the brain, to better optimize its effects.

co ma zoptymalizować jego efekty.

Doctors might also use magnetic resonance imaging, or MRI’s,

Lekarze mogą użyć również rezonansu magnetycznego,

that produce finer images of soft tissue,

który tworzy dokładniejszy obraz tkanek miękkich,

to assist in better outlining a tumor’s shape and location.

by pomóc w lepszej ocenie kształtu i lokalizacji guza.

Mapping its precise position and size is crucial

Zmapowanie dokładnej pozycji i rozmiaru jest kluczowe

because of the high doses of radiation needed to treat tumors.

z powodu wysokich dawek promieniowania koniecznych do leczenia guzów.

Radiosurgery depends on the use of multiple beams.

Radiochirurgia polega na zastosowaniu kilku wiązek.

Individually, each delivers a low dose of radiation.

Pojedynczo każda dostarcza niską dawkę promieniowania.

But, like several stage lights converging on the same point

Ale tak jak kilka świateł scenicznych zbiegających się w tym samym punkcie,

to create a bright and inescapable spotlight, when combined,

by utworzyć jasne i nieuniknione światło punktowe,

the rays of radiation collectively produce enough power to destroy tumors.

połączone promienie produkują dosyć energii, żeby zniszczyć guza.

In addition to enabling doctors to target tumors in the brain

Poza tym, że umożliwia lekarzom atakowanie guza w mózgu

while leaving the surrounding healthy tissue relatively unharmed,

bez nadmiernego uszkadzania sąsiednich tkanek,

the use of multiple beams also gives doctors flexibility.

użycie kilku wiązek pozwala również na elastyczność.

They can optimize the best angles and routes through brain tissue

Można zoptymalizować kąt i drogę przez tkankę mózgową,

to reach the target and adjust the intensity within each beam

by dotrzeć do celu

i odpowiednio dopasować natężenie każdej wiązki.

as necessary.

This helps spare critical structures within the brain.

To pozwala oszczędzić istotne struktury w mózgu.

But what exactly does this ingenious approach do to the tumors in question?

Ale co to sprytne podejście tak naprawdę robi guzom?

When several beams of radiation intersect to strike a mass of cancerous cells,

Gdy wiązki promieniowania krzyżują się, by uderzyć w masę komórek rakowych,

their combined force essentially shears the cells’ DNA,

ich połączona siła właściwie rozcina DNA komórki,

causing a breakdown in the cells’ structure.

powodując rozpad jej struktury.

Over time, this process cascades into destroying the whole tumor.

Z czasem proces ten prowadzi do zniszczenia całego guza.

Indirectly, the rays also damage the area immediately surrounding the DNA,

Pośrednio promienie uszkadzają także obszar sąsiadujący z DNA,

creating unstable particles called free radicals.

tworząc niestabilne cząsteczki zwane wolnymi rodnikami.

This generates a hazardous microenvironment

Generuje to niebezpieczne mikrośrodowisko,

that’s inhospitable to the tumor,

które nie jest gościnne dla guza,

as well as some healthy cells in the immediate vicinity.

ale też dla niektórych zdrowych komórek w bezpośrednim sąsiedztwie.

The risk of harming non-cancerous tissue is reduced

Ryzyko uszkodzenia tkanki nienowotworowej redukuje się

by keeping the radiation beam coverage

przez kształtowanie wiązki promieniowania tak,

as close to the exact shape of the tumor as possible.

żeby jak najbliżej odpowiadała kształtowi guza.

Once radiosurgery treatment has destroyed the tumor’s cells,

Po tym jak zabieg radiochirurgiczny zniszczył komórki guza,

the body’s natural cleaning mechanism kicks in.

do gry włącza się naturalny mechanizm oczyszczający organizmu.

The immune system rapidly sweeps up the husks of dead cells

Układ odpornościowy szybko zmiata pozostałości martwych komórek,

to flush them out of the body, while other cells transform into scar tissue.

żeby wymyć je z organizmu,

a inne komórki przekształcają się w tkankę bliznowatą.

Despite its innovations, radiosurgery isn’t always the primary choice

Mimo innowacji radiochirurgia nie zawsze jest pierwszym wyborem

for all brain cancer treatments.

we wszystkich terapiach nowotworów mózgu.

For starters, it’s typically reserved for smaller tumors.

Po pierwsze jest zazwyczaj zarezerwowana dla mniejszych guzów.

Radiation also has a cumulative effect,

Promieniowanie ma też efekt kumulujący,

meaning that earlier doses can overlap with those delivered later on.

co oznacza, że wcześniejsze dawki mogą pokrywać się z późniejszymi.

So patients with recurrent tumors

Pacjenci z nawracającymi guzami

may have limitations with future radiosurgery treatments.

mogą mieć trudności z kolejnymi zabiegami radiochirurgicznymi.

But these disadvantages weigh up against some much larger benefits.

Nad tymi wadami przeważają jednak dużo większe korzyści.

For several types of brain tumors,

Dla kilku rodzajów guzów mózgu

radiosurgery can be as successful as traditional brain surgery

radiochirurgia dorównuje tradycyjnym operacjom mózgu

at destroying cancerous cells.

w skuteczności niszczenia komórek nowotworowych,

In tumors called meningiomas, recurrence is found to be equal, or lower,

W guzach zwanych oponiakami

nawroty zdarzają się równie często lub rzadziej,

when the patient undergoes radiosurgery.

gdy pacjent przechodzi zabieg radiochirurgiczny.

And compared to traditional surgery—

W porównaniu do tradycyjnej chirurgii,

often a painful experience with a long recovery period—

często bolesnego doświadczenia z długim okresem rekonwalescencji,

radiosurgery is generally pain-free,

radiochirurgia jest zazwyczaj bezbolesna

and often requires little to no recovery time.

czasem nawet bez potrzeby rekonwalescencji.

Brain tumors aren’t the only target for this type of treatment:

Tego typu leczenie dotyczy nie tylko guzów mózgu.

its concepts have been put to use on tumors of the lungs, liver, and pancreas.

Koncepcję wykorzystano do leczenia guzów płuc, wątroby i trzustki.

Meanwhile, doctors are experimenting with using it to treat conditions

W międzyczasie lekarze eksperymentują z jej użyciem w leczeniu schorzeń

such as Parkinson’s disease, epilepsy, and obsessive compulsive disorder.

takich jak choroba Parkinsona, padaczka i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.

The pain of a cancer diagnosis can be devastating,

Rozpoznanie raka może mocno zaboleć,

but advancements in these non-invasive procedures

ale postępy w nieinwazyjnych zabiegach

are paving a pathway for a more gentle cure.

torują drogę łagodniejszemu leczeniu.