Your body vs. implants - Kaitlyn Sadtler

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Insulin pumps improve the lives

အင်ဆူလင်စုပ်စက်တွေက ကမ္ဘာတဝှမ်းက

of many of the 415 million people with diabetes around the world

ဆီးချိုရောဂါသည် ၄၁၅ သန်းရဲ့ ဘဝတွေကို မြှင့်တင်ပေးကာ

by monitoring blood sugar, delivering insulin,

သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို စောင့်ကြည့်တာ၊ အင်ဆူလင်ပေးပို့တာ၊

and preventing the need for constant finger-pricking and blood testing.

လက်ချောင်းဖောက်ပြီး အဆက်မပြတ် သွေးစစ်တာကို တားဆီးပေးတယ်။

These small machines include a pump and a needle, which can sense glucose levels,

ဒီစက်ကလေးတွေမှာ ဂလူးကို့စ်အဆင့်ကို သိရှိနိုင်ပြီး စုပ်စက်ဆီ ပြန်ပို့ပေးတဲ့

feed back to the pump,

စက်တစ်လုံးနဲ့ အပ်တစ်ချောင်း

and then calculate how much insulin to deliver through the needle.

ပါပြီး အပ်တစ်ချောင်းကနေ အင်ဆူလင် ဘယ်လောက် ပို့ပေးမယ်ဆိုတာကို တွက်ချက်တယ်။

But they have a catch: they’re temporary.

ဒါပေမဲ့ သူတို့မှာ လှည့်ကွက်တစ်ခုတော့ ရှိတယ်၊ ဒါတွေက ယာယီပါပဲ။

Within a few days, glucose sensors have to be moved and replaced.

ရက်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ ဂလူးကို့စ် အာရုံခံ ကိရိယာတွေကို ရွှေ့ပြီး အစားထိုးရမှာပါ။

And it’s not just glucose monitors and insulin pumps that have this problem,

ဒီပြဿနာက ဂလူးကို့စ်မော်နီတာတွေနဲ့ အင်ဆူလင်စုပ်စက်တွေသာမက

but all bodily implants, at different time scales.

ကိုယ်တွင်း အစားထိုးမှုအားလုံးမှာ မတူညီတဲ့ အချိန်အတိုင်းအတာတွေမှာ ရှိတယ်။

Plastic prosthetic knees have to be replaced after about 20 years.

အနှစ်၂၀ ခန့်အကြာမှာ ပလပ်စတစ် ခြေတုလက်တုကို အစားထိုးရတာပါ။

Other implants, such as those used for cosmetic reasons,

အလှအပ အကြောင်းပြချက်တွေအတွက် အသုံးပြုတဲ့ အခြား အစားထိုး ပစ္စည်းတွေက

can meet the same fate in about 10.

၁၀ ခန့်မှာ အလားတူ ကြမ္မာကို တွေ့ဆုံနိုင်တယ်။

That isn’t just a nuisance: it can be expensive and risky.

ဒါက အနှောင့်အယှက်တစ်ခုမျှသာမဟုတ်ဘဲ စျေးကြီးပြီး အန္တရာယ်ရှိနိုင်တယ်။

This inconvenience happens because of our bodies’ immune systems.

ဒီအဆင်မပြေမှုက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံအားစနစ်ကြောင့်ပါ။

Honed by several hundred million years of evolution,

နှစ်သန်းပေါင်း များစွာ ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲလာမှုကနေ သထားတဲ့

these defensive fronts

ဒီခံစစ် မျက်နှာစာတွေဟာ

ပင်ကိုမဟုတ်တဲ့ အရာဝတ္ထုတွေကို ဖော်ထုတ်ရာမှာ အထူး တော်လာပါပြီ။

have become exceptionally good at identifying foreign objects.

Our immune systems boast

ကိုယ်ခံအားစနစ်တွေက ကိုယ်မှာ

an impressive arsenal of tools to tackle, intercept, and destroy

မရှိသင့်ဘူးလို့ ယုံကြည်တဲ့အရာတွေကို ကိုင်တွယ်၊ကြားဖြတ်၊ ဖျက်ဆီးဖို့ စွဲမက်ဖွယ်

anything they believe shouldn’t be there.

လက်နက်တိုက်တစ်ခုရှိတယ်လို့ ကိုယ်ရည်သွေးတယ်။

But the consequence of this constant surveillance

ဒါပေမဲ့ ဒီအဆက်မပြတ် စောင့်ကြည့်တာရဲ့ အကျိုးဆက်က

is that our bodies treat helpful implants, like insulin pumps,

ခန္ဓာကိုယ်တွေက အထောက်အကူပေးတဲ့ အင်ဆူလင်စုပ်စက်တွေလို အစားထိုးမှုတွေကို

with the same suspicion as they would a harmful virus or bacteria.

အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် (သို့) ဘက်တီးရီးယားတွေလိုမျိုး သံသယနဲ့ ပြုမူတာပါ။

As soon as the insulin pump has been implanted in the skin,

အင်ဆူလင်စုပ်စက်ကို အရေပြားမှာ ထည့်သွင်းပြီးတာနဲ့

its presence triggers what’s known as a “foreign body response.”

၎င်းတည်ရှိမှုက “ပင်ကိုမဟုတ်တဲ့ ကိုယ်ထည် တုံ့ပြန်မှု” လို့ သိကြတဲ့ အရာကို စပေးတယ်။

This starts with free-floating proteins

ဒါက အစားထိုးမှုရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာ ကပ်နေတဲ့

that stick themselves to the surface of the implant.

အနှောင်အတည်းမဲ့တဲ့ ပရိုတင်းတွေနဲ့ စတင်တယ်။

Those proteins include antibodies,

ဒီပရိုတင်းတွေမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ပါဝင်တယ်။

which attempt to neutralize the new object

ဒါတွေက အရာဝတ္တုအသစ်ကို ပျက်ပြယ်စေဖို့ ကြိုးပမ်းပြီး

and send out a signal that calls other immune cells to the site

တိုက်ခိုက်မှုကို အားကောင်းစေဖို့ အခြား ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေကို ဒီနေရာဆီ

to strengthen the attack.

ခေါ်ဆောင်တဲ့ အချက်ပြမှု တစ်ခုကို ပေးပို့တယ်။

Early-responding inflammatory cells,

နျူထရိုဖီးတွေနဲ့ မက်ခရိုဖာဂ်တွေလို

like neutrophils and macrophages,

အစောပိုင်း တုံ့ပြန်တဲ့ ရောင်ရမ်းတဲ့ ဆဲလ်တွေက

respond to the emergency call.

အရေးပေါ် ခေါ်ဆိုမှုကို တုံ့ပြန်တယ်။

Neutrophils release little granules filled with enzymes

နျူထရိုဖိးတွေက အင်ဆူလင်စုပ်စက်ရဲ့ အပ်မျက်နှာပြင်ကို ဖြိုခွဲဖို့

that try to break down the surface of the insulin pump’s needle.

ကြိုးစားတဲ့ အင်ဇိုင်းတွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ ဂရမ်နျူး အနည်းငယ်ကို ထုတ်လွှတ်တယ်။

မက်ခရိုဖာဂ်တွေကလည်း အချိန်ကြာလာတာနဲ့

Macrophages secrete enzymes too,

together with nitric oxide radicals,

အရာဝတ္တုကို ပျက်စီးစေတဲ့ ဓာတုတုံ့ပြန်မှုကို

which create a chemical reaction that degrades the object over time.

ဖန်တီးပေးတဲ့ နိုက်ထရစ်အောက်ဆိုဒ် ရေဒီကယ်တွေနဲ့အတူ အင်ဇိုင်းတွေ ထုတ်ပေးတယ်။

If the macrophages are unable to dispatch the foreign body rapidly,

မက်ခရိုဖာဂ်တွေက ပင်ကိုမဟုတ်တဲ့ ကိုယ်ထည်ကို အလျင်အမြန် မပို့ဆောင်နိုင်ရင်

they fuse together, forming a mass of cells called a “giant cell.”

၎င်းတို့ အတူပေါင်းစည်းကာ “giant cell” လို့ ခေါ်တဲ့ ဆဲလ်အစုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။

At the same time, cells called fibroblasts

တစ်ချိန်တည်းမှာ fibroblasts လို့ ခေါ်တဲ့ ဆဲလ်တွေက အဲဒီနေရာကို

travel to the site and begin to deposit layers of dense connective tissue.

ရောက်လာပြီး သိပ်သည်းတဲ့ တွယ်ဆက် တစ်သျှူးအလွှာတွေကို ပို့ချတယ်။

၎င်းတို့က အင်ဆူလင်ပို့ဖို့နဲ့ ဂလူးကို့စ် ပမာဏကို စစ်ဆေးဖို့ စုပ်စက်က

Those enclose the needle that the pump uses to deliver insulin

အသုံးပြုတဲ့ အပ်ကို ပတ်ကာထားတယ်။

and test for glucose levels.

Over time this scaffolding builds up,

အချိန်ကြာလာတာနဲ့ ဒီငြမ်းက ကြီးထွားလာပြီး

forming a scar around the implant.

အစားထိုးမှု ပတ်ပတ်လည်မှာ အမာရွတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။

The scar functions as an almost impenetrable wall

အမာရွတ်က ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ အစားထိုးမှု ကြားက အရေးပါတဲ့

that might start to block vital interactions

ဆက်သွယ်မှုတွေကို စတင် ပိတ်ဆို့သွားနိုင်တဲ့

between the body and the implant.

ပိတ်ဆီးနေတဲ့ နံရံတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်တယ်။

For example, scarring around pacemakers can interrupt

ဥပမာ နှလုံးခုန် ကိရိယာတွေ အနီးတစ်ဝိုက်မှာ အမာရွတ်ရှိတာက ၎င်းတို့ရဲ့

the electrical transmission that’s crucial for their functioning.

လုပ်ဆောင်မှုအတွက် အရေးကြီးတဲ့ လျှပ်စစ် ထုတ်လွှင့်မှုကို နှောင့်ယှက်နိင်တယ်။

Synthetic knee joints may give off particles as they’re worn down,

ဒူးဆစ်အတုတွေက ဟောင်းစုပ်နေတာကြောင့် အမှုန်အမွှားတွေ ထွက်နိုင်ပြီး

causing immune cells to inflame around these fragments.

ဒီအပိုင်းအစတွေ တစ်ဝိုက်က ခုခံအားဆဲလ်တွေကို ရောင်ရမ်းစေတယ်။

Tragically, the immune system’s attack can even be life-threatening.

ဝမ်းနည်းစရာက ခုခံအားစနစ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုက အသက်အန္တရာယ်တောင် ဖြစ်နိုင်တာပါ။

However, researchers are finding ways to trick the immune system

ဒါပေမဲ့ သုတေသီတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ရှူးတွေအတွင်းကို မိတ်ဆက်ပေးတဲ့

into accepting the new devices we introduce into our bodily tissues.

စက်ပစ္စည်းအသစ်တွေကို လက်ခံရာမှာ ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို လှည့်စားဖို့ နည်းလမ်း ရှာဖွေနေတယ်။

We’ve discovered that coating implants with certain chemicals and drugs

အစားထိုးတာတွေကို ဓာတုပစ္စည်းတွေ၊ ဆေးဝါးတွေနဲ့ လိမ်းတာက

can dampen the immune response.

ခုခံအားတုံ့ပြန်မှုကို ထိုင်းစေတာ တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

Those basically make the implants invisible to the immune system.

အခြေခံအားဖြင့် အစားထိုးတာတွေကို ခုခံအားစနစ်ကနေ မမြင်အောင်လုပ်တာပါ။

We’re also making more implants out of natural materials

သဘာဝပစ္စည်းတွေနဲ့ တစ်ရှူးတွေကို တိုက်ရိုက်တုပတဲ့ ပုံစံတွေနဲ့

and in forms that directly mimic tissues,

နောက်ထပ် အစားထိုးမှုတွေကိုလည်း ဖန်တီးနေတယ်။

so that the body launches a weaker attack

လုံးဝ တုပထားတဲ့ အစားထိုးမှုကို အမှတ်မထင်တွေ့ရင်

than it would if it came across a completely artificial implant.

ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ယခင်ထက် အားနည်းတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို လုပ်ဆောင်နိုင်အောင်ပါ။

Some medical treatments involve implants

ဆေးကုသမှုတချို့မှာ ဆုံးရှုံး (သို့)

designed to regenerate lost or damaged tissues.

ပျက်စီးသွားတဲ့တစ်ရှူးတွေ ပြန်ဖြစ်စေဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ အစားထိုးမှုတွေပါတယ်။

In those cases, we can design the implants to contain ingredients

ဒီလိုအခြေအနေတွေမှာ တိကျတဲ့ အချက်ပြမှုတွေကို ထုတ်လွှတ်မယ့်

that will release specific signals,

ပါဝင်ပစ္စည်းတွေပါဝင်ဖို့ အစားထိုးမှုတွေကို

and carefully tailor our bodies’ immune reactions.

ပုံစံထုတ်နိုင်ကာ ခန္ဓာကိုယ်ခုခံအားတုံ့ပြန် မှုတွေကို ဂရုတစိုက် ပြင်ဆင်နိုင်တယ်။

In the future, this way of working alongside the immune system

အနာဂတ်မှာ ဒီကိုယ်ခံအားစနစ်နဲ့အတူ လုပ်ဆောင်တဲ့ နည်းလမ်းက လုံးဝ တုပထားတဲ့

ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ၊ လုံးဝ ပေါင်းစည်းထားတဲ့ ခြေတုလက်တုတွေနဲ့

could help us develop completely artificial organs,

totally integrative prostheses,

ကိုယ်တိုင်ကု ဒဏ်ရာ ကုထုံးတွေ

and self-healing wound therapies.

ဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ ကျွန်ုပ်တို့ကို ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

These treatments might one day revolutionize medicine–

ဒီကုသမှုတွေက တစ်နေ့မှာ ဆေးပညာကို တော်လှန်ပြောင်းလဲပြီး

and transform, forever, the bodies we live in.

ကျွန်ုပ်တို့ နေထိုင်နေတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွေကို ထာဝစဉ်ပြောင်းလဲစေမှာပါ။