Your body vs. implants - Kaitlyn Sadtler

2,187,366 views ・ 2019-06-17

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: HAKAN YILMAZ Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:06
Insulin pumps improve the lives
0
6728
1760
İnsulin pompasıyla hayat kolaylaşır.
00:08
of many of the 415 million people with diabetes around the world
1
8488
4950
Dünyadaki 415 milyon diyabetli insan hayata böyle tutunur.
00:13
by monitoring blood sugar, delivering insulin,
2
13438
2807
Pompa kan şekerini izler, gerekli insulini verir.
00:16
and preventing the need for constant finger-pricking and blood testing.
3
16245
4000
Böylece sürekli parmak delmeye ve kan testine gerek kalmaz.
00:20
These small machines include a pump and a needle, which can sense glucose levels,
4
20245
5060
Bu küçük alet bir pompa ve iğneden oluşur,
iğne glukozu ölçüp pompaya veri gönderir
00:25
feed back to the pump,
5
25305
1350
00:26
and then calculate how much insulin to deliver through the needle.
6
26655
3620
ve daha sonra vücuda ne kadar insulin gönderileceği hesaplanır.
00:30
But they have a catch: they’re temporary.
7
30275
3320
Ama sistemin bir de eksisi var:
Geçiciler.
00:33
Within a few days, glucose sensors have to be moved and replaced.
8
33595
4110
Glukoz sensörleri birkaç günde bir çıkarılarak yenisiyle değiştirilmelidir.
00:37
And it’s not just glucose monitors and insulin pumps that have this problem,
9
37705
4890
Bu problem, sadece glukoz sensörleri ve insulin pomplarına özgü değildir.
00:42
but all bodily implants, at different time scales.
10
42595
3689
Vücuda takılan bütün implantlarda zamana dayalı değiştirme problemi yaşanır.
00:46
Plastic prosthetic knees have to be replaced after about 20 years.
11
46284
4710
Mesela plastik diz protezlerinin 20 yıl ömrü vardır.
00:50
Other implants, such as those used for cosmetic reasons,
12
50994
3317
Kozmetik amaçlı kullanılan diğer implantlar da
00:54
can meet the same fate in about 10.
13
54311
2720
10 yıl sonra aynı kaderi paylaşır.
00:57
That isn’t just a nuisance: it can be expensive and risky.
14
57031
4530
Tek problem bu da değildir: Bu süreç pahalı ve riskli olabilir.
01:01
This inconvenience happens because of our bodies’ immune systems.
15
61561
3735
Aslında problemin kaynağı ise vücudumuzun bağışıklık sistemidir.
01:05
Honed by several hundred million years of evolution,
16
65296
3410
Yüzyıllarca süren evrimle gelişen bu savunma gücü
01:08
these defensive fronts
17
68706
1310
01:10
have become exceptionally good at identifying foreign objects.
18
70016
4350
yabancı cisimleri anında tanıyacak kadar iyi hale gelmiştir.
01:14
Our immune systems boast
19
74366
1340
Öyle bir sistem ki
01:15
an impressive arsenal of tools to tackle, intercept, and destroy
20
75706
4330
muhteşem cephaneliğinde yavaşlatacak, durduracak ve yok edecek her silah vardır.
01:20
anything they believe shouldn’t be there.
21
80036
2890
Yeter ki bir cismin orada olmaması gerektiğine inanmış olsun.
01:22
But the consequence of this constant surveillance
22
82926
2840
Ama bu sıkı gözetim bir de olumsuzluğa yol açar.
01:25
is that our bodies treat helpful implants, like insulin pumps,
23
85766
4000
Vücudumuz insulin pompası gibi yardımcı implantları tanımaz
01:29
with the same suspicion as they would a harmful virus or bacteria.
24
89766
4600
ve onlara zararlı bir virüs veya bakteri muamelesi yapar.
01:34
As soon as the insulin pump has been implanted in the skin,
25
94366
3116
İnsulin pompası deriye takılır takılmaz
01:37
its presence triggers what’s known as a “foreign body response.”
26
97482
4360
Varlığı "yabancı cisim uyarısı" olarak algılanır.
01:41
This starts with free-floating proteins
27
101842
2212
Serbest dolaşan proteinler hemen hareketlenir.
01:44
that stick themselves to the surface of the implant.
28
104054
3090
Kendilerini implantın yüzeyine yapıştırmaya başlarlar.
01:47
Those proteins include antibodies,
29
107144
2390
Bu proteinlerin içinde antikorlar da vardır.
01:49
which attempt to neutralize the new object
30
109534
2660
Bunlar, yabancı cismi etkisiz hale getirmeye çalışırlar.
01:52
and send out a signal that calls other immune cells to the site
31
112194
3430
Aynı zamanda diğer bağışıklık hücrelerine davet sinyalleri gönderirler.
01:55
to strengthen the attack.
32
115624
2530
Artık saldırı gücü kuvvetlenecektir.
01:58
Early-responding inflammatory cells,
33
118154
2010
İlk cevap iltihap hücrelerinden gelir.
02:00
like neutrophils and macrophages,
34
120164
2350
Yani nötrofil ve fagositler
02:02
respond to the emergency call.
35
122514
2580
hemen bu acil çağrıya koşarlar.
02:05
Neutrophils release little granules filled with enzymes
36
125094
3190
Netrofiller içi enzimle dolu küçük taneciklerle saldırmaya başlar.
02:08
that try to break down the surface of the insulin pump’s needle.
37
128284
3730
Enzimler insulin pompasının iğnesini parçalamaya çalışır.
02:12
Macrophages secrete enzymes too,
38
132014
2470
Fagositler de enzimlerini salarlar.
02:14
together with nitric oxide radicals,
39
134484
2280
Nitrik oksit radikallerini de devreye sokarlar.
02:16
which create a chemical reaction that degrades the object over time.
40
136764
4660
Bunlar, yabancı cismi zamanla yıpratan kimyasal reaksiyona yol açarlar.
02:21
If the macrophages are unable to dispatch the foreign body rapidly,
41
141424
4147
Eğer fagositler yabancı cisimden kolayca kurtulamazlarsa
02:25
they fuse together, forming a mass of cells called a “giant cell.”
42
145571
5296
birleşerek "dev hücre" denen bir hücre kitlesi oluştururlar.
02:30
At the same time, cells called fibroblasts
43
150867
3164
Aynı anda fibroblast denen hücreler
02:34
travel to the site and begin to deposit layers of dense connective tissue.
44
154031
4980
o bölgeye giderek cisim üzerinde yoğun bir bağ doku oluşturmaya başlarlar.
02:39
Those enclose the needle that the pump uses to deliver insulin
45
159011
3994
Pompanın insulin vermek için kullandığı
02:43
and test for glucose levels.
46
163005
2270
ve şekeri ölçtüğü iğneyi kuşatırlar.
02:45
Over time this scaffolding builds up,
47
165275
2480
Zamanla bu yapı kalınlaşır
02:47
forming a scar around the implant.
48
167755
3570
ve implantın çevresinde bir yaraya dönüşür.
02:51
The scar functions as an almost impenetrable wall
49
171325
3440
Yara artık geçilmez bir duvar gibidir.
02:54
that might start to block vital interactions
50
174765
2330
Hayati etkileşimleri öyle bir durdurur ki
02:57
between the body and the implant.
51
177095
2520
vücut ve implant haberleşemez.
02:59
For example, scarring around pacemakers can interrupt
52
179615
3590
Mesela kalp pillerinin etrafında oluşan yara pilin en önemli işlevi
03:03
the electrical transmission that’s crucial for their functioning.
53
183205
4270
olan elektrik akımını durdurabilir.
03:07
Synthetic knee joints may give off particles as they’re worn down,
54
187477
3910
Diz protezleri de eskidikçe parçacıklar kopabilir,
03:11
causing immune cells to inflame around these fragments.
55
191387
3660
bağışıklık hücreleri bunların etrafında iltihaba sebep olur.
03:15
Tragically, the immune system’s attack can even be life-threatening.
56
195047
4840
Daha da kötüsü bağışıklık sisteminin bu saldırısı hayatı bile tehdit edebilir.
03:19
However, researchers are finding ways to trick the immune system
57
199887
3513
Neyseki araştırmacılar yeni yollar buluyorlar da
03:23
into accepting the new devices we introduce into our bodily tissues.
58
203400
4810
bağışıklık sistemine implantları kabul ettirmeye çalışıyorlar.
03:28
We’ve discovered that coating implants with certain chemicals and drugs
59
208210
3467
Mesela implantları bazı kimyasal ve ilaçlarla kaplamak
03:31
can dampen the immune response.
60
211677
2320
bağışıklık sistemini püskürtebiliyor.
03:33
Those basically make the implants invisible to the immune system.
61
213997
3990
Daha doğrusu implantlar bağışıklık sistemi tarafından görülmüyor.
03:37
We’re also making more implants out of natural materials
62
217987
3320
Bir başka yol da implantları doğal malzemelerden yapmak
03:41
and in forms that directly mimic tissues,
63
221307
2770
veya dokuları taklit eden biçimler vermek.
03:44
so that the body launches a weaker attack
64
224077
2470
Böylece vücut daha zayıf bir saldırı başlatıyor.
03:46
than it would if it came across a completely artificial implant.
65
226547
4450
yapay implantlara verdiğinden daha sönük bir tepki.
03:50
Some medical treatments involve implants
66
230997
2134
Bazı tedavilerde implant kullanılmasında amaç
03:53
designed to regenerate lost or damaged tissues.
67
233131
3660
kayıp veya hasarlı dokunun tekrar oluşturulmasıdır.
03:56
In those cases, we can design the implants to contain ingredients
68
236791
3510
Böyle durumlarda implantların bileşenleri de tasarlanarak
04:00
that will release specific signals,
69
240301
2290
özel sinyaller gönderilmesi sağlanabiliyor.
04:02
and carefully tailor our bodies’ immune reactions.
70
242591
4220
Böylece bağışıklık sisteminin tepkileri dikkatlice kontrol edilebiliyor.
04:06
In the future, this way of working alongside the immune system
71
246811
4207
Bağışıklık sistemini göz önünde bulunduran bu tür çalışmalar gelecekte
04:11
could help us develop completely artificial organs,
72
251018
3070
tamamıyla yapay organlar üretmemizi sağlayabilir.
04:14
totally integrative prostheses,
73
254088
2220
Vücudumuzun reddetmeyeceği protezler
04:16
and self-healing wound therapies.
74
256308
2550
ve kendiliğinden iyileşen yaralar gerçek olabilir.
04:18
These treatments might one day revolutionize medicine–
75
258858
3410
Bu tedaviler bir gün tıpta devrim yaratabilir
04:22
and transform, forever, the bodies we live in.
76
262268
3610
ve sonsuza kadar içinde yaşadığımız vücutları dönüştürebilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7