Are there universal expressions of emotion? - Sophie Zadeh

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma

The 40 or so muscles in the human face can be activated in different combinations

လူ့မျက်နှာပေါ်က ကြွက်သား ၄၀ လောက်က ထောင်ချီတဲ့ မျက်နှာအမူအရာတွေကို ဖန်တီးဖို့

to create thousands of expressions.

မတူညီတဲ့ ပေါင်းစပ်မှုတွေအဖြစ် လှုပ်ရှားနိုင်တယ်။

But do these expressions look the same

ဒါပေမဲ့ ဒီမျက်နှာအမူအရာတွေက

and communicate the same meaning around the world,

ဘယ်ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်ဖြစ်၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း တူညီပြီး

regardless of culture?

တူညီတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ဆက်သွယ်လား။

Is one person’s smile another’s grimace?

လူတစ်ယောက်ရဲ့ အပြုံးက နောက်တစ်ယောက်ရဲ့ မဲ့တာလား။

Charles Darwin theorized that emotional expression was a common human feature.

ချားလ်စ် ဒါဝင်က ခံစားမှု မျက်နှာအမူအရာက ဘုံလူ့အသွင်အပြင်တစ်ခုလို့ ကောက်ချက်ချတယ်။

But he was in the minority.

ဒါပေမဲ့ သူက လူနည်းစုထဲမှာပါ။

Until the mid-20th century,

၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းအထိ၊

many researchers believed that the specific ways we show emotion

ခံစားမှုကို ပြတဲ့ သီးခြား နည်းလမ်းတွေဟာ ယဉ်ကျေးမှုအသီးသီးမှာ ကွဲပြားတဲ့

were learned behaviors that varied across cultures.

သင်ယူထားတဲ့ အပြုအမူတွေလို့ သုတေသီအတော်များများက ယုံကြည်ခဲ့ကြတယ်။

Personality theorist Silvan Tomkins was one of the few to insist otherwise.

ပင်ကိုစရိုက် သီအိုရီသမား Silvan Tomkins က တခြားနည်းနဲ့ အခိုင်အမာပြောတဲ့အနည်းစုထဲကပါ။

Tomkins claimed that certain affects—

တချို့သော သက်ရောက်မှုတွေ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ

emotional states and their associated facial expressions—

အခြေအနေတွေနဲ့ ဒါတွေရဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ မျက်နှာထားတွေက တူညီတယ်လို့

were universal.

Tomkins က အခိုင်အမာ ပြောဆိုခဲ့တယ်။

In the 1960s, psychologist Paul Ekman set about testing this theory

၁၉၆၀ လွန် နှစ်တွေမှာ စိတ်ပညာရှင် Paul Ekman က ခေတ်သစ် ကမ္ဘာကနေ

by examining hundreds of hours of film footage

သီးခြားဖြစ်နေတဲ့ ဝေးလံတဲ့ မျိုးနွယ်စုတွေရဲ့

of remote tribes isolated from the modern world.

နာရီပေါင်း ရာချီတဲ့ ရုပ်ရှင်တွေကို စစ်ဆေးရင်း ဒီသီအိုရီကို စတင်စမ်းသပ်ခဲ့တယ်။

Ekman found the native peoples’ expressions to be not only familiar,

Ekman က ဒေသခံတွေရဲ့ မျက်နှာအမူအရာတွေကို အကျွမ်းဝင်ရုံသာမက၊

but occurring in precisely the situations he would expect.

သူ မျှော်လင့်တဲ့ အခြေအနေတွေတွေမှာ အတိအကျ ဖြစ်ပျက်တာကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

Conversely, he ran tests with tribes who had no prior exposure to Western culture.

အပြန်အလှန်အနေနဲ့အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှုနဲ့ မထိတွေ့ဖူးတဲ့မျိုးနွယ်တွေနဲ့စမ်းသပ်ခဲ့တယ်။

They were able to correctly match photos of different facial expressions

သူတို့ဟာ သီးခြား ခံစားချက်တွေကို အစပျိုးဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေနဲ့

with stories designed to trigger particular feelings.

မျက်နှာ အမူအရာအမျိုးမျိုးရဲ့ ဓာတ်ပုံတွေ ကို မှန်ကန်စွာ တွဲဖက်နိုင်ခဲ့ကြတယ်။

Over the next few decades,

နောက်ဆယ်စုအနည်းငယ်အတွင်း၊

further research has corroborated Darwin’s idea

နောက်ထပ် သုတေသနက အရေးပါဆုံး စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ

that some of our most important emotional expressions are in fact universal.

အမူအရာတချို့ က တကယ် တူညီတယ်ဆိုတဲ့ ဒါဝင်ရဲ့ အယူအဆကို အတည်ပြုခဲ့တယ်။

The degrees of expression appropriate to a given situation can, however,

ဒါပေမဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုနဲ့ သင့်လျော်တဲ့ မျက်နှာအမူအရာ ပမာဏတွေက

vary greatly across cultures.

ယဉ်ကျေးမှုအသီးသီးမှာ များစွာ ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။

For instance, researchers have studied facial expression

ဥပမာ၊ သုတေသီတွေက မွေးရာပါ မျက်မမြင်တွေမှာရှိတဲ့

in people who are born blind,

မျက်နှာ အမူအရာကို လေ့လာခဲ့ကြပြီး

hypothesizing that if expressions are universal,

အမူအရာတွေက တူညီနေရင်၊ ဒါတွေက

they would be displayed in the same way as sighted people.

မျက်စိမြင်တဲ့ လူတွေမှာ အလားတူ ပြသနေမယ်လို့ ယူဆခဲ့ကြတယ်။

In one study, both blind and sighted athletes

လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ မျက်မမြင်နဲ့ မျက်စိမြင်တဲ့ အားကစားသမား

displayed the same expressions of emotion when winning or losing their matches.

၂ ယောက်လုံးက ပြိုင်ပွဲမှာ နိုင် ဒါမှမဟုတ် ၡုံးတဲ့အခါ၊ တူညီတဲ့ အမူအရာတွေကို ပြသတယ်။

Further evidence can be found in our evolutionary relatives.

နောက်ထပ် အထောက်အထားကို ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ဆိုင်ရာ ဆွေမျိုးတွေမှာ တွေ့နိုင်တယ်။

Comparisons of facial expression between humans and non-human mammals

လူတွေနဲ့ လူမဟုတ်တဲ့နို့တိုက်သတ္တဝါတွေကြား မျက်နှာအမူအရာ နှိုင်းယှဉ်မှုတွေက

have found similarities in the structure and movement of facial muscles.

မျက်နှာပြင် ကြွက်သားတွေရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ လှုပ်ရှားမှုမှာ ဆင်တူတာတွေကို တွေ့ခဲ့တယ်။

Chimpanzee laughter looks different from ours,

ချင်ပန်ဇီ ရယ်တာက လူတွေ ရယ်တာနဲ့ တူပုံမရပေမဲ့၊

but uses some of the same muscle movements.

တူညီတဲ့ကြွက်သား လှုပ်ရှားမှု တချို့ကို အသုံးပြုတယ်။

Back in the 60s, Ekman identified six core expressions.

လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၆၀ ကျော်က Ekman က အဓိက အမူအရာ ခြောက်မျိုးကို ဖော်ထုတ်ခဲ့တယ်။

Anger is accompanied by lowered eyebrows drawn together,

ဒေါသနဲ့အတူပါလာတာက ပြိုင်တူ ဆွဲနှိမ့်ထားတဲ့ မျက်ခုံးတွေ၊

tense and narrowed eyes,

တင်းမာပြီး ကျဉ်းတဲ့ မျက်လုံး၊

and tight lips;

တင်းထားတဲ့ နှုတ်ခမ်းတွေ၊

disgust, by the lips pulled up and the nose crinkling.

စက်ဆုပ်မှုက အပေါ်ကို ဆွဲထားနဲ့ နှုတ်ခမ်းတွေနဲ့ တွန့်နေတဲ့ နှာခေါင်းပါ။

In fear, the upper white of the eyes are revealed as the eyebrows raise

ကြောက်ရွံ့မှုမှာတော့ မျက်ခုံးတွေ မြှင့်ပြီး ပါးစပ် ဖွင့်ထားစဉ်

and the mouth stretches open,

မျက်ဖြူသားကို ပြနေပြီး

while surprise looks similar,

အံ့သြမှုက အလားတူ ပုံပေါက်ပေမဲ့၊

but with rounded eyebrows and relaxed lips.

မျက်ခုံးတွေ ဝိုင်းနေပြီး နှုတ်ခမ်းတွေ ဖြေလျှော့ထားတယ်။

Sadness is indicated by the inner corners of the eyebrows

ဝမ်းနည်းမှုကိုတော့ အတွင်းဘက်နဲ့ အပေါ်ဘက်ကို ဆွဲထားတဲ့

being drawn inwards and upwards,

မျက်ခုံးအတွင်း ထောင့်တွေ၊

drooping eyes,

ငိုက်ကျနေတဲ့ မျက်လုံး၊

and a downturned mouth.

အောက်ကို ကျနေတဲ့ ပါးစပ်နဲ့ ဖော်ပြထားတယ်။

And of course there’s happiness:

တကယ်တော့ ပျော်ရွှင်မှုရှိပါတယ်၊

lips drawn up and back,

အထက်နဲ့ အနောက်ကို ဆွဲထားတဲ့နှုတ်ခမ်းတွေ၊

and raised cheeks causing wrinkling around the eyes.

မျက်လုံးတစ်ဝိုက်မှာ တွန့်ကြောင်း ဖြစ်စေတဲ့ မြှင့်ထားတဲ့ ပါးတွေပါ။

More recently, researchers have proposed additional entries

သိပ်မကြာခင်က သုတေသီတွေဟာ အထင်သေးတာ၊ ရှက်တာနဲ့

such as contempt,

သဘောမတူတာလို

shame,

ထပ်ဝင်လာတာတွေကို

and disapproval,

အဆိုပြုခဲ့ကြပေမဲ့၊

but opinions vary on how distinct boundaries

ဒီအမျိုးအစားတွေကြား ကွဲပြားတဲ့ နယ်နိမိတ်တွေကို

between these categories can be drawn.

သတ်မှတ်ပုံနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထင်မြင်ချက်တွေ ကွဲပြားနေတယ်။

So if Ekman and other researchers are correct,

ဒီတော့ Ekman နဲ့ အခြားသုတေသီတွေ မှန်တယ်ဆိုရင်၊

what makes certain expressions universal?

ဘာက တချို့မျက်နှာအမူအရာတွေကို တူညီစေတာလဲ။

And why are they expressed in these particular ways?

ဘာကြောင့် သူတို့ဟာ ဒီထူးခြားတဲ့ နည်းတွေနဲ့ အမူအရာပြတာလဲ။

Scientists have a lot of theories rooted in our evolutionary history.

သိပ္ပံပညာရှင်တွေမှာ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သမိုင်း ကို အခြေပြုတဲ့ သီအိုရီတွေ အများကြီးရှိတယ်။

One is that certain expressions are important for survival.

တစ်ခုကတော့ တချို့မျက်နှာအမူအရာတွေဟာ ရှင်ကျန်ဖို့အတွက် အရေးကြီးတယ်ဆိုတာပါ။

Fear and surprise could signal to others an immediate danger.

ကြောက်ရွံ့မှုနဲ့ အံ့ဩမှုက တခြားသူတွေကို အနီးကပ်အန္တရာယ်ကို အချက်ပြနိုင်တယ်။

Studies of humans and some other primates

လူသားတွေနဲ့ အခြားပရိုင်းမိတ်တွေကို လေ့လာမှုတွေက

have found that we pay more attention to faces that signal threats

ကြားနေ မျက်နှာတွေထက် ခြိမ်းခြောက်မှု တွေကို အချက်ပြတဲ့ မျက်နှာတွေကို

over neutral faces,

လူတွေ ပိုအာရုံစိုက်တာကို တွေ့ ရှိခဲ့တယ်၊

particularly when we’re already on high alert.

အထူးသဖြင့်၊ သတိအနေအထား မြင့်မားနေတဲ့အခါပါ။

Expressions also could help improve group fitness

မျက်နှာအမူအရာတွေက ဝန်းကျင်က လူတွေနဲ့ အတွင်းပိုင်း

by communicating our internal states to those around us.

အခြေအနေတွေကို ဆက်သွယ်ရင်း၊ အုပ်စု အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်မှုကိုကောင်းမွန်စေနိုင်တယ်။

Sadness, for example, signals to the group that something’s wrong.

ဥပမာ၊ ဝမ်းနည်းမှုက တစ်ခုခုမှားနေတာကို အုပ်စုကို အချက်ပြတယ်။

There’s some evidence that expressions

ဒီမျက်နှာအမူအရာတွေက

ဇီဝကမ္မဗေဒနဲ့ဘ ပိုတိုက်ရိုက် ဆက်စပ်နေ နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သက်သေတချို့ ရှိပါတယ်။

might be even more directly linked to our physiology.

The fear expression, for instance,

ဥပမာ၊ ကြောက်ရွံ့တဲ့ မျက်နှာအမူအရာဟာ

could directly improve survival in potentially dangerous situations

အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေမှာ တိုက်၊မတိုက်ရင် ပြေးလို့ ပြင်ဆင်ရင်း

by letting our eyes absorb more light

မျက်လုံးက အလင်းပို စုပ်စေပြီး အဆုတ်က

and our lungs take in more air, preparing us to fight or flee.

လေပိုရှူစေကာဆက်လက်ရှင်သန်မှုကို တိုက်ရိုက် တိုးတက်စေနိုင်တယ်။

There’s still much research to be done in understanding emotional expression,

အထူးသဖြင့် ဦးနှောက်ရဲ့ အတွင်းပိုင်း လုပ်ဆောင်မှုတွေအကြောင်း ပိုသိလာတာနဲ့အမျှ

particularly as we learn more about the inner workings of the brain.

ခံစားမှုဆိုင်ရာ မျက်နှာအမူအရာကို နားလည်ဖို့ သုတေသနလုပ်စရာ အများကြီးရှိဆဲပါ။

But if you ever find yourself among strangers in a strange land,

ဒါပေမဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ နိုင်ငံက သူစိမ်းများတွေကြားတဲ့ ရောက်နေရင်တော့၊

ဖော်ရွေတဲ့ အပြုံးက တာသွားနိုင်ပါတယ်။

a friendly smile could go a long way.