What’s the best country to live in?

Translator: Aaboli Samant Reviewer: Chirantan Saigaonkar

What’s the best country in the world to live in?

या जगात राहण्यासाठी सर्वांत उत्तम देश कोणता आहे?

Is it the one with the best food? The longest life expectancy?

उत्तम खाण्याचे पदार्थ मिळत असलेला? सर्वांत जास्त आयुर्मान असलेला?

The best weather?

की छान हवामान असलेला?

For the past 70 years, most governments have relied heavily on a single number

गेली ७० वर्षे, या प्रश्नाचे उत्तर देण्यासाठी अनेक देशांची शासने

to answer that question.

केवळ एका संख्येवर खूप विसंबून आहेत.

This number influences elections, the stock market, and government policy.

या संख्येचा प्रभाव निवडणुका, शेअर बाजार आणि सरकारी धोरण यांवर पडतो.

But it was never intended for its current purpose;

पण ती संख्या तिच्या सध्याच्या वापरासाठी बनवलेली नव्हती;

and some would argue that the world is addicted to making it grow... forever.

आणि काही लोकांचे मत आहे की जगाला ती संख्या कायम वाढवण्याचे व्यसन आहे.

This number is called the Gross Domestic Product, or GDP,

ही संख्या म्हणजे ग्रॉस डोमेस्टिक प्रोडक्ट (सकल देशांतर्गत उत्पादन), किंवा जीडीपी,

and it was invented by the economist Simon Kuznets in the 1930s,

आणि अर्थव्यवस्थेला केवळ एका सोप्या संख्येत मापण्यासाठी ह्याचा शोध

to try and gauge the size of an economy in a single, easy to understand number.

१९३० साली सायमन कझनेट्स या अर्थशास्त्रज्ञाने लावला होता.

GDP is the total monetary value of everything a country

देश जे सगळे काही उत्पादित करतो आणि बाजारात विकतो

produces and sells on the market.

त्याचे एकूण आर्थिक मूल्य म्हणजे जीडीपी होय.

To this day, GDP per capita,

’एकूण जीडीपी भागिले देशाची लोकसंख्या′,

which is just the total GDP divided by the number of people living in that country,

म्हणजे दरडोई जीडीपी, हे आजच्या घडीला

is widely seen as a measure of well-being.

देशाच्या कल्याणाचे प्रमाण म्हणून बघितले जाते.

But GDP doesn’t actually say anything direct about well-being,

पण जीडीपी हे देशाच्या कल्याणाबद्दल थेट काही सांगत नाही, कारण

because it doesn't take into account what a country produces

ते देशाचे उत्पादन नक्की काय आहे किंवा ते कोणाला उपलब्ध आहे

or who has access to it.

हे विचारात घेत नाही.

A million dollars of weapons contributes the exact same amount to a country’s GDP

लाखो डॉलर्सची शस्त्रे अथवा लाखो डॉलर्सच्या लसी किंवा अन्न

as a million dollars of vaccines or food.

यांचे जीडीपी साठी मूल्य सारखेच असते.

The value society derives from things like public school or firefighters

सरकारी शाळा किंवा अग्निशामक दल यांसारख्या गोष्टींपासून जे मूल्य समाजाला

isn’t counted in GDP at all, because those services aren’t sold on the market.

साध्य होते, ते जीडीपीमध्ये धरले जात नाही कारण या सेवा बाजारात विकल्या जात नाहीत.

And if a country has a lot of wealth,

आणि जर एखाद्या देशामध्ये खूप संपत्ती असेल,

but most of it is controlled by relatively few people,

पण ती कमी लोकांच्या ताब्यात असेल,

GDP per capita gives a distorted picture of how much money a typical person has.

तर सामान्य लोकांकडे किती पैसे आहेत याची विकृत कल्पना, दरडोई जीडीपी मुळे येते.

Despite all that, for a long time,

ते सर्व असूनही, दीर्घकाल,

higher GDP did correlate closely to a higher quality of life

खूप देशांतील लोकांसाठी उच्च जीडीपी आणि उच्च राहणीमान

for people in many countries.

यांचा परस्परांशी घनिष्ठ संबंध होता.

From 1945 to 1970, as GDP doubled, tripled or even quadrupled

१९४५ पासून १९७० पर्यंत, काही पाश्चात्त्य देशांच्या अर्थव्यवस्थांमध्ये

in some western economies,

जीडीपी जसा दुप्पट, तिप्पट आणि चौपट देखील झाला,

people’s wages often grew proportionally.

साधारण त्याच प्रमाणात लोकांच्या वेतनात देखील वाढ झाली.

By the 1980s, this changed.

१९८० च्या दशकापर्यंत, हे बदललं.

Countries continued to grow richer,

देश श्रीमंत होत चालले,

but wages stopped keeping pace with GDP growth,

पण जीडीपीच्या वाढीच्या प्रमाणात वेतन वाढले नाहीत,

or in some cases, even declined,

आणि काही ठिकाणी तर त्यात घट झाली,

and most of the benefits went to an ever-smaller percentage of the population.

आणि ह्याचे फायदे देशातील फार कमी लोकांना मिळू लागले.

Still, the idea of capturing a nation’s well-being in a single number

तरीपण, राष्ट्राचे कल्याण केवळ एका संख्येत

had powerful appeal.

मोजण्याची कल्पना आकर्षक होती.

In 1972, King Jigme Singye Wangchuk of Bhutan

१९७२ मध्ये, जिग्मे सिंग्ये वांगचुक या भूतानच्या राजाने जीडीपी ला पर्याय म्हणून

came up with the idea of Gross National Happiness

‘ग्रॉस नॅशनल हॅपीनेस’ (सकल राष्ट्रीय आनंद)

as an alternative to Gross Domestic Product.

ची कल्पना आणली.

Gross National Happiness is a metric that factors in matters

‘सकल राष्ट्रीय आनंद’ हे असे परिमाण आहे जे

like health, education, strong communities, and living standards,

आरोग्य, शिक्षण, समाजव्यवस्था आणि राहणीमान या घटकांचा विचार करते,

having citizens answer questions like,

आणि नागरिकांना पुढील प्रमाणे प्रश्न विचारते:

“How happy do you think your family members are at the moment?”

“तुमच्या कुटुंबातील सदस्य या क्षणाला किती सुखी आहेत?”

“तुमच्या क्षेत्रातील वनस्पती आणि रानटी पशू यांच्या नावांचे तुम्हांला किती ज्ञान आहे?”

“What is your knowledge of names of plants and wild animals in your area?”

and “What type of day was yesterday?”

आणि “कालचा दिवस कशा प्रकारचा होता?”

संयुक्त राष्ट्रांचा मानवी विकास निर्देशांक हे मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाणारे

The United Nations’ Human Development Index is a more widely used metric;

it takes into account health and education,

परिमाण आहे; जे एकूण कल्याणाचा अंदाज घेण्यासाठी,

as well as income per capita to estimate overall well-being.

आरोग्य आणि शिक्षण, तसेच दरडोई उत्पन्न मोजते.

Meanwhile, a metric called the Sustainable Development Index

दरम्यान, ‘सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट इंडेक्स’ (शाश्वत विकास निर्देशांक)

factors in both well-being and the environmental burdens of economic growth,

नावाचे एक परिमाण ‘देशाचे कल्याण’ आणि ‘आर्थिक वाढीचे पर्यावरणावर दुष्परिणाम’

again, boiling all this down to a single number.

या दोन घटकांचा केवळ एका संख्येत अंतर्भाव करते.

Though no country has been able to meet

जरी कोणताही देश स्वतःची साधनसंपत्ती

the basic needs of its people while

पूर्णतया शाश्वतपणे वापरताना

also using resources fully sustainably,

लोकांच्या मूलभूत गरजा पुरवू शकला नाही आहे,

तरी कोस्टा रीका हे करण्यात सध्या सर्वांत सफल झाला आहे.

Costa Rica currently comes the closest.

Over the past few decades,

गेल्या काही दशकांसाठी,

it’s managed to grow its economy and improve living standards substantially

त्याने स्वतःचे उत्सर्जन खूप वाढू न देता स्वतःची अर्थव्यवस्था विस्तृत केली

without drastically increasing its emissions.

आणि राहणीमान उच्च दर्जाचे केले.

Other countries, like Colombia and Jordan,

कोलंबिया आणि जॉर्डन सारख्या दुसऱ्या देशांनी

have made notable progress.

देखील उल्लेखनीय प्रगती केली आहे.

Costa Rica now has better well-being outcomes like life expectancy

आता जगातील काही श्रीमंत देशांपेक्षाही

than some of the world’s richest countries.

कोस्टा रीकाचे आयुर्मान चांगले आहे.

Ultimately, there are limits to any approach that boils

शेवटी, एका देशाची जीवन गुणवत्ता केवळ एका संख्येत

the quality of life in a country down to a single number.

मापण्यासाठी काही मर्यादा असतात.

Increasingly, experts favor a dashboard approach that lays out all the factors

केवळ एका संख्येत सर्व घटक स्पष्टपणे दिसत नाहीत, म्हणून तज्ञ व्यक्ती आता

a single number obscures.

या सर्व घटकांच्या एकत्रित मांडणीला पसंती देतात.

This approach makes even more sense given that people have different priorities,

ही पद्धत जास्त योग्य वाटते कारण लोकांची प्राधान्ये वेगळी असतात,

and the answer to which country is best to live in

आणि राहण्यासाठी सर्वांत उत्तम देश कोणता आहे या प्रश्नाचे

depends on who’s asking the question.

उत्तर हे, प्रश्न विचारणाऱ्यावर अवलंबून आहे.

So what if that were you designing your countries well-being metric?

जर तुम्ही स्वतःच्या देशाचे कल्याण मापण्याचे काम करत असाल तर काय कराल?

What do you value, and what would you measure?

तुमच्यासाठी काय महत्वाचे आहे, आणि तुम्ही काय मोजाल?