Why are some people left-handed? - Daniel M. Abrams

Γιατί μερικοί άνθρωποι είναι αριστερόχειρες; - Ντάνιελ Μ. Άμπραμς

10,381,459 views

2015-02-03 ・ TED-Ed


New videos

Why are some people left-handed? - Daniel M. Abrams

Γιατί μερικοί άνθρωποι είναι αριστερόχειρες; - Ντάνιελ Μ. Άμπραμς

10,381,459 views ・ 2015-02-03

TED-Ed


Κάντε διπλό κλικ στους αγγλικούς υπότιτλους παρακάτω για να αναπαραγάγετε το βίντεο.

Μετάφραση: Maria Pericleous Επιμέλεια: Chryssa Takahashi
00:06
If you know an older left-handed person,
0
6674
2627
Αν γνωρίζετε κάποιον αριστερόχειρα μεγαλύτερης ηλικίας
00:09
chances are they had to learn to write or eat with their right hand.
1
9301
4802
το πιθανότερο είναι ότι τον υποχρέωσαν να μάθει να γράφει και να τρώει με το δεξί.
00:14
And in many parts of the world,
2
14103
1532
Και σε πολλά μέρη του κόσμου
00:15
it's still common practice to force children to use their "proper" hand.
3
15635
4401
ακόμα υποχρεώνουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν το «σωστό» χέρι,
00:20
Even the word for right also means correct or good,
4
20615
3763
Ακόμα και η λέξη «δεξί» σημαίνει «σωστό» ή «καλό»,
00:24
not just in English, but many other languages, too.
5
24378
3179
οχι μόνο στα Αγγλικά, αλλά και σε άλλες γλώσσες.
00:28
But if being left-handed is so wrong,
6
28366
2472
Αν το να είναι κανείς αριστερόχειρας είναι τόσο κακό,
00:30
then why does it happen in the first place?
7
30838
2124
τότε γιατί συμβαίνει;
00:33
Today, about 1/10 of the world's population are left-handed.
8
33499
4119
Σήμερα το 1/10 του παγκόσμιου πληθυσμού είναι αριστερόχειρες.
00:37
Archeological evidence shows that it's been that way
9
37618
2509
Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι αυτό συμβαίνει
00:40
for as long as 500,000 years,
10
40127
3273
εδώ και 500.000 χρόνια
00:43
with about 10% of human remains
11
43400
1816
με περίπου 10% των ανθρώπινων σκελετών
00:45
showing the associated differences in arm length and bone density,
12
45216
4709
να δείχνουν τις σχετικές διαφορές σε μήκος μπράτσου και πυκνότητα οστών
00:49
and some ancient tools and artifacts showing evidence of left-hand use.
13
49925
4617
και μερικά αρχαία εργαλεία και αντικείμενα να δείχνουν χρήση από αριστερόχειρες.
00:55
And despite what many may think, handedness is not a choice.
14
55099
4397
Μολονότι πολλοί πιστεύουν το αντίθετο, η επιλογή χεριού δεν είναι συνειδητή.
00:59
It can be predicted even before birth based on the fetus' position in the womb.
15
59496
4679
Μπορεί να φανεί πριν τη γέννηση από την ενδομήτρια θέση του εμβρύου.
01:04
So, if handedness is inborn, does that mean it's genetic?
16
64861
3488
Αν λοιπόν η επιλογή είναι έμφυτη, αυτό σημαίνει ότι είναι και γενετική;
01:08
Well, yes and no.
17
68823
1304
Και ναι και όχι.
01:10
Identical twins, who have the same genes, can have different dominant hands.
18
70500
4794
Μονοζυγωτικά δίδυμα με ίδια γονίδια μπορεί να έχουν διαφορετικά κυρίαρχα χέρια.
01:15
In fact, this happens as often as it does with any other sibling pair.
19
75294
4063
Αυτό συμβαίνει με την ίδια συχνότητα όπως με τα συνηθισμένα αδέρφια.
01:20
But the chances of being right or left-handed
20
80185
2504
Η πιθανότητα να είστε αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας
01:22
are determined by the handedness of your parents
21
82689
3121
καθορίζεται από το τι είναι οι γονείς
01:25
in surprisingly consistent ratios.
22
85810
2829
με εκπληκτική ακρίβεια.
01:28
If your father was left-handed but your mother was right-handed,
23
88639
3308
Αν ο πατέρας είναι αριστερόχειρας και η μητέρα δεξιόχειρας
01:31
you have a 17% chance of being born left-handed,
24
91947
4116
έχετε 17% πιθανότητα να γεννηθείτε αριστερόχειρας,
01:36
while two righties will have a left-handed child only 10% of the time.
25
96063
3706
ενώ δύο δεξιόχειρες έχουν μόνο 10% πιθανότητα να κάνουν παιδί αριστερόχειρα.
01:40
Handedness seems to be determined by a roll of the dice,
26
100522
3156
Το κυρίαρχο χέρι φαίνεται να προσδιορίζεται τυχαία
01:43
but the odds are set by your genes.
27
103702
2109
αλλά οι πιθανότητες εξαρτώνται από τα γονίδια.
01:46
All of this implies there's a reason
28
106354
1723
Όλα αυτά δείχνουν ότι υπάρχει λόγος
01:48
that evolution has produced this small proportion of lefties,
29
108077
3505
που η εξέλιξη παράγει αυτό το μικρό ποσοστό αριστερόχειρων
01:51
and maintained it over the course of millennia.
30
111582
2239
και συνεχίζει να το κάνει εδώ και χιλιετίες.
01:54
And while there have been several theories
31
114236
2068
Αν και υπήρξαν διάφορες θεωρίες
01:56
attempting to explain why handedness exists in the first place,
32
116304
3526
που προσπάθησαν να εξηγήσουν την ύπαρξη της διαφοράς κυρίαρχου χεριού,
01:59
or why most people are right-handed,
33
119830
2098
και τον λόγο που επικρατούν οι δεξιόχειρες
02:01
a recent mathematical model
34
121928
1506
ένας νέος μαθηματικός τύπος
02:03
suggests that the actual ratio reflects a balance
35
123434
3465
δείχνει ότι το ποσοστό αντιπροσωπεύει μια ισορροπία
02:06
between competitive and cooperative pressures on human evolution.
36
126899
4282
των πιέσεων ανταγωνισμού και συνεργασίας στην ανθρώπινη εξέλιξη.
02:11
The benefits of being left-handed
37
131697
1792
Τα πλεονεκτήματα της αριστεροχειρίας
02:13
are clearest in activities involving an opponent,
38
133489
3920
φαίνονται καθαρότερα σε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν αντίπαλο
02:17
like combat or competitive sports.
39
137409
2796
όπως η πάλη ή τα ανταγωνιστικά σπορ.
02:20
For example, about 50% of top hitters in baseball have been left-handed.
40
140205
5080
Για παράδειγμα, κάπου 50% των τοπ σκόρερ στο μπέιζμπολ ήταν αριστερόχειρες.
02:25
Why?
41
145285
1001
Γιατί;
02:26
Think of it as a surprise advantage.
42
146310
1968
Δείτε το ως πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού.
02:28
Because lefties are a minority to begin with,
43
148836
2748
Οι αριστερόχειρες είναι μειονότητα
02:31
both right-handed and left-handed competitors
44
151584
2636
και όλοι οι αντίπαλοι
02:34
will spend most of their time encountering
45
154220
2626
στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζουν
02:36
and practicing against righties.
46
156846
2833
και προπονούνται με δεξιόχειρες.
02:39
So when the two face each other,
47
159679
1544
Έτσι όταν βρίσκονται αντιμέτωποι
02:41
the left-hander will be better prepared against this right-handed opponent,
48
161223
4207
ο αριστερόχειρας είναι πιο έτοιμος για δεξιόχειρα αντίπαλο
02:45
while the righty will be thrown off.
49
165430
2147
ενώ ο δεξιόχειρας θα αιφνιδιαστεί.
02:48
This fighting hypothesis,
50
168260
1637
Αυτή η αναλογία
02:49
where an imbalance in the population
51
169897
1802
όπου η αριθμητική ανισότητα
02:51
results in an advantage for left-handed fighters or athletes,
52
171699
3529
είναι προς όφελος των αριστερόχειρων αντιπάλων ή αθλητών
02:55
is an example of negative frequency-dependent selection.
53
175228
3559
είναι ένα παράδειγμα αρνητικής επιλογής εξαρτώμενο από τη συχνότητα.
02:59
But according to the principles of evolution,
54
179279
2320
Σύμφωνα όμως με τις αρχές της φυσικής εξέλιξης
03:01
groups that have a relative advantage
55
181599
1762
ομάδες με συγκριτικό πλεονέκτημα
03:03
tend to grow until that advantage disappears.
56
183385
3171
τείνουν να μεγαλώνουν μέχρι να εκμηδενιστεί το πλεονέκτημα.
03:07
If people were only fighting and competing throughout human evolution,
57
187219
3334
Αν οι άνθρωποι πάλευαν και συναγωνίζονταν σε όλη την εξέλιξή τους
03:10
natural selection would lead to more lefties being the ones that made it
58
190553
3881
η φυσική επιλογή θα οδηγούσε στην κυριαρχία των αριστερόχειρων
03:14
until there were so many of them,
59
194434
1580
μέχρι να αυξηθεί ο αριθμός τους
03:16
that it was no longer a rare asset.
60
196014
2424
τόσο ώστε να μην είναι πια τόσο σπάνιο προσόν.
03:18
So in a purely competitive world,
61
198962
2132
Άρα σ' έναν αποκλειστικά ανταγωνιστικό κόσμο
03:21
50% of the population would be left-handed.
62
201094
2637
50% των ανθρώπων θα ήταν αριστερόχειρες.
03:24
But human evolution has been shaped by cooperation, as well as competition.
63
204345
4723
Η ανθρώπινη εξέλιξη έχει διαμορφωθεί από την ανταγωνιστικότητα και τη συνεργασία.
03:29
And cooperative pressure
64
209068
1155
Η ανάγκη για συνεργασία
03:30
pushes handedness distribution in the opposite direction.
65
210223
3404
σπρώχνει την κατανομή προς την αντίθετη κατεύθυνση.
03:34
In golf, where performance doesn't depend on the opponent,
66
214786
3663
Στο γκολφ, όπου οι επιδόσεις δεν εξαρτώνται από τον αντίπαλο
03:38
only 4% of top players are left-handed,
67
218449
3113
μόνο 4% των κορυφαίων παικτών είναι αριστερόχειρες
03:41
an example of the wider phenomenon of tool sharing.
68
221562
3058
άλλο ένα παράδειγμα της καταλληλότητας των εργαλείων.
03:45
Just as young potential golfers
69
225620
1718
Όπως οι νέοι παίκτες του γκολφ
03:47
can more easily find a set of right-handed clubs,
70
227338
3151
μπορούν να βρουν πιο εύκολα μπαστούνια για δεξιόχειρες,
03:50
many of the important instruments that have shaped society
71
230489
3307
πολλά από τα σημαντικότερα αντικείμενα που διαμόρφωσαν την ανθρωπότητα
03:53
were designed for the right-handed majority.
72
233796
3149
σχεδιάστηκαν για την πλειοψηφία, δηλαδή τους δεξιόχειρες.
03:56
Because lefties are worse at using these tools,
73
236945
2282
Επειδή αυτά δε βολεύουν τους αριστερόχειρες
03:59
and suffer from higher accident rates,
74
239227
2510
και σαν αποτέλεσμα έχουν συχνότερα ατυχήματα
04:01
they would be less successful in a purely cooperative world,
75
241737
3176
θα ήταν λιγότερο πετυχημένοι σ' έναν κόσμο αποκλειστικά συνεργατικό
04:04
eventually disappearing from the population.
76
244913
3338
και στο τέλος θα εξαφανίζονταν από τον πληθυσμό.
04:08
So by correctly predicting the distribution
77
248251
2000
Προβλέποντας σωστά την κατανομή
04:10
of left-handed people in the general population,
78
250275
2571
των αριστερόχειρων ανθρώπων στον γενικό πληθυσμό
04:12
as well as matching data from various sports,
79
252846
2807
καθώς και τα αντίστοιχα στοιχεία από διάφορα σπορ
04:15
the model indicates
80
255653
1046
το μοντέλο δείχνει
04:16
that the persistence of lefties as a small but stable minority
81
256699
3800
ότι η ύπαρξη των αριστερόχειρων σε μικρό αλλά σταθερό ποσοστό
04:20
reflects an equilibrium
82
260499
1959
παρουσιάζει μια ισορροπία
04:22
that comes from competitive and cooperative effects
83
262458
2532
που προέρχεται από τις ανταγωνιστικές και συνεργατικές τάσεις
04:24
playing out simultaneously over time.
84
264990
3081
οι οποίες επιδρούν ταυτόχρονα.
04:28
And the most intriguing thing
85
268071
1667
Και το πιο ενδιαφέρον
04:29
is what the numbers can tell us about various populations.
86
269738
3739
είναι το τι δείχνουν τα ποσοστά για τις διάφορες κοινωνίες.
04:33
From the skewed distribution of pawedness in cooperative animals,
87
273477
3980
Από την άνιση κατανομή κυρίαρχης πατούσας σε συνεργατικά ζώα
04:37
to the slightly larger percentage of lefties
88
277457
2209
μέχρι και το ψηλότερο ποσοστό αριστερόχειρων
04:39
in competitive hunter-gatherer societies,
89
279666
2926
σε ανταγωνιστικές κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών
04:42
we may even find that the answers to some puzzles of early human evolution
90
282592
5044
ίσως και ν' ανακαλύψουμε ότι οι λύσεις σε μερικούς από τους γρίφους
της ανθρώπινης εξέλιξης βρίσκονται ήδη στα χέρια μας.
04:47
are already in our hands.
91
287636
2003
Σχετικά με αυτόν τον ιστότοπο

Αυτός ο ιστότοπος θα σας παρουσιάσει βίντεο στο YouTube που είναι χρήσιμα για την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Θα δείτε μαθήματα αγγλικών που διδάσκουν κορυφαίοι καθηγητές από όλο τον κόσμο. Κάντε διπλό κλικ στους αγγλικούς υπότιτλους που εμφανίζονται σε κάθε σελίδα βίντεο για να αναπαράγετε το βίντεο από εκεί. Οι υπότιτλοι μετακινούνται συγχρονισμένα με την αναπαραγωγή του βίντεο. Εάν έχετε οποιαδήποτε σχόλια ή αιτήματα, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας χρησιμοποιώντας αυτή τη φόρμα επικοινωνίας.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7