Is there a limit to technological progress? - Clément Vidal

Translator: Shawgar Mikaeel Reviewer: Daban Q. Jaff

Many generations have felt they’ve reached the pinnacle

زۆریک لە نەوەکان هەستیان کرد گەیشتونەتە لوتکە

of technological advancement.

لە پێشکەوتنی تەکنەلۆجیا،

Yet look back 100 years and the technologies we take for granted today

لێ بە سەیرکردنی ١٠٠ ساڵی ڕابردوو،

هەروەها ئەو تەکنەلۆجیایەی کە ئەمڕۆ سوودی لێ دەبینین

would seem like impossible magic.

وەک جادوێکی ئەستەم دەردەکەوێت.

So will there be a point where we reach an actual limit of technological progress?

کەواتە ئایا خاڵێک دەبێت

کە ئێمە بگەین بە سنووری ڕاستی لە پێشکەوتنی تەکنەلۆجیادا؟

And if so, are we anywhere near that limit now?

هەروەها ئەگەر وابێت، ئایا لە ئێستادا ئێمە نزیکین لەم سنوورە؟

Half a century ago, Russian astronomer Nikolai Kardashev was asking

نیو سەدە پێش ئێستا،

ئەستێرەناسی ڕووسی نیکۆڵای کاردەشێڤ هەمان ئەو پرسیارانەی دەکرد

similar questions when he came up with a way to measure technological progress;

کاتێک دەگات بەو ڕێگەیە بۆ پێوانە کردنی پێشکەوتنی تەکنەلۆجیا،

even when we have no idea exactly what it might look like.

تەنانەت کاتێک ئێمە هیچ بیرۆکەیەکمان نییە بەتەواوەتی ئەو لەوانەیە چۆن بێت.

Anything we do in the future will require energy.

هەر شتێک ئێمە لە داهاتوودا ئەنجامی بدەین پێویستی بە وزە دەبێت،

So Kardashev’s scale classifies potential civilizations,

کەواتە پێوەرەکەی کاردەشێڤ پۆلێنی ئەرکی شارستانییەت دەکات،

whether alien civilizations out there in the universe or our own,

ئەگەر لە شارستانیەتی دەرەوە لەوێ لەگەردوون یان ئەوەی خۆمان،

into three levels based on energy consumption.

بۆ سێ ئاست لەسەر بنیادی وزەی بەکار هاتوو.

The tiny amount of energy we currently consume pales

ئەو بەشە بچووکەی وزە کە ئێمە ئێستا لەناوی دەبەین

next to what we leave untapped.

دەپەڕێت لە تەنیشت ئەوەی ئێمە بەجێی دەھێڵین بەبێ قۆزتنەوە.

A type I, or planetary civilization, can access all the energy resources

جۆری ١، یان شارستانی ھەسارەیی،

دەتوانێت نزیک بێتەوە لە ھەموو سامانەکانی وزە لە ھەسارەکەی خۆمان.

of its home planet.

In our case, this is the 174,000 terawatts

لەم باروودۆخەماندا، ئەمە ١٧٤,٠٠٠ تێراواتـە کە زەوی وەری دەگرێت لە خۆرەوە.

Earth receives from the sun.

We currently only harness about 15 terawatts of it,

ئێمە لە ئێستادا تەنھا ١٥ تێراواتی لێ بەکار دەھێنین،

mostly by burning solar energy stored in fossil fuels.

زۆربەی بە سوتاندنی وزەی خۆر و ھەڵگیراوە لە سووتەمەنی بەبەردبوو

To approach becoming a type I civilization,

بۆ نزیک بوونەوە و گەیشتن بە شارستانیەتی جۆری ١،

we would need to capture solar energy more directly and efficiently

ئێمە پێویستە دەست بەسەر وزەی خۆر بگرین بە شێوەیەکی زیاتر ڕاستەوخۆ و کارامە

by covering the planet with solar panels.

بە داپۆشینی ھەسارەکە بە تەختەی خۆری.

Based on the most optimistic models,

لەسەر بنیادی گەشبین ترین نمونە،

we might get there within just four centuries.

لەوانەیە بگەین بە ئەوێ تەنھا بە چوار سەدەی تر.

What would be next?

دواتر چی دەبێت؟

Well, the Earth only gets a sliver of the sun’s energy,

باشە، زەوی تەنھا بەشێکی لە وزەی خۆر دەست دەکەوێت،

while the rest of its 400 yottawatts is wasted in dead space.

لەکاتێکدا ماوەکەی تر کە ٤٠٠ یۆتاواتـە بەفیڕۆ دەچێت لە بۆشایی مردوو.

But a type II, or stellar civilization,

بەڵام جۆری ٢، یان شارستانییەتی ئەستێرەیی،

would make the most of its home stars energy.

زۆرترین سوودی لێ وەردەگرێت لە وزەی ئەستێرەییەکەی.

Instead of installing solar panels around a planet,

لەبری دانانی تەختەی خۆری لە دەوری ھەسارە،

a type II civilization would install them directly orbiting its star,

شارستانییەتی جۆری ٢ دایان دەمەزرێنێت کە ڕاستەوخۆ دەسوڕێنەوە لەدەوری ئەستێرەکە،

forming a theoretical structure called a Dyson sphere.

دانانی پێکھاتەی بیردۆزی پێی دەڵێن تۆپی دایسۆن.

And the third step, a type III civilization,

ھەروەھا ھەنگاوی سێیەم؟

شارستانییەتی جۆری ٣ ھەموو ئەو وزەیە بەکار دەھێنێت لە گەلەئەستێرەکە خۆی.

would harness all the energy of its home galaxy.

But we can also think of progress in the opposite way.

بەڵام ھەروەھا دەتوانین بیر لە پێشکەوتن بکەینەوە بە ڕێگایەکی پێچەوانە.

How small can we go?

چەند بچووک دەتوانین بڕۆین؟

بۆ ئەم کۆتاییە، گەردوونناسی بەڕیتانی جۆن باڕۆو

To that end, British cosmologist John Barrow,

classified civilizations by the size of objects they control.

شارستانییەکانی پۆلێن کرد بەپێی قەبارەی ئەو بابەتەی کۆنتڕۆڵی دەکەن.

That ranges from mechanical structures at our own scale,

ئەم مەودایە لە پێکھاتەکانی میکانیکی لە پێوەرەکەی خۆمان،

to the building blocks of our own biology, down to unlocking atoms themselves.

لە بەشی بنچینەیی لە زیندەزانی خۆمان،

گەیشتن بۆ کردنەوەی گەردیلەکانیان.

We’ve currently touched the atomic level,

ئێمە ئێستا دەستمان دا لە ئاستێکی بچووک، ھەرچەندە پاشماوە چاودێری کراو سنووردارە.

though our control remains limited.

But we potentially could go much smaller in the future.

بەڵام ئێمە بە شاراوەیی دەتوانین بچووکتریش بڕۆین لە داھاتوودا.

To get a sense of the extent to which that’s true,

بۆ ھەست کردن بە مەودایەکەی کە ئەمە ڕاستە،

the observable universe is 26 orders of magnitude

تێبینی گەردوون ٢٦ـە لە بڕدا گەورە ترە لە جەستەی مرۆڤ.

larger than a human body.

That means if you zoomed out by a factor of 10, 26 times,

ئەمە واتا ئەگەر نزیکی بخەیتەوە بە ھاوکۆلکەی دە ٢٦ جار،

you’d be at the scale of the universe.

تۆ لە پێوەری گەردوون دەبیت.

But to reach the minimum length scale known as the Planck length,

بەڵام بۆ گەیشتن بە کەمترین پێوەری درێژی، بە درێژی پلەینک ناسراوە،

you would need to zoom in 35 times.

پێویستە نزیکی بخەیتەوە لە ٣٥ جاردا.

As physicist Richard Feynman once said,

وەک چۆن فیزیاگەر ڕیچارد فێینمان جارێک وتی، "مەودایەکەی زۆر ھەیە لە خوارەوە."

there’s plenty of room at the bottom.

Instead of one or the other, it’s likely that our civilization

لە بری یەک یان ئەوەی تر،

ئەمە وەک ئەوەیە شارستانییەتەکە بەردەوام دەبێت لە گەشەکردن

will continue to develop along both Kardashev and Barrow scales.

لەگەڵ ھەردووکیان پێوەرەکانی کاردەشێڤ و باڕۆو.

Precision on a smaller scale lets us use energy more efficiently

وردی لە بچووکترین پێوانە وامان لێ دەکات وزە کارامەتر بەکار بھێنین

and unlocks new energy sources like nuclear fusion or even antimatter.

ھەروەھا کردنەوەی سەرچاوەی نوێ، وەک توانەوەی ناووکی،

یان تەنانەت دژە ماددە.

And this increased energy lets us expand and build on a larger scale.

ھەروەھا ئەم زیادکردنی وزەیە ڕێگە دەدات فراوانی بکەین لە پێوانەیەکی گەورەتر.

شارستانییەکی ڕاستی پێشکەوتوو، دواتر،

A truly advanced civilization then would harness both stellar energy

بە بەکارھێنانی ھەردووکیان وزەی ئەستێرەیی و پارچەیەکی بچووکی تەکنەلۆجیا.

and subatomic technologies.

But these predictions weren't made just for us humans.

بەڵام ئەم پێشبینی کردنە تەنھا بۆ ئێمەی مرۆڤ درووست نەکراوە.

They double as a possible means of detecting intelligent life

دووھێندەی دەکەن وەک ھۆیەکی شیاو

بە تێبینی کردنی ژیانێکی زیرەکانە لە گەردوون.

in the universe.

If we find a Dyson sphere around a distant star,

ئەگەر ئێمە تۆپی دایسۆنمان بینی لە دەوری ئەستێرەیەکی دوور،

that's a pretty compelling sign of life.

نیشانەیەکی باوەڕپێکراوی جوانە بۆ ژیان.

Or what if instead of a structure that passively soaked up

بەڵام، چی ئەگەر، لەبری ئەو پێکھاتەیە کە بەسستی ھەموو وزەی ئەستێرە خاو دەکاتەوە،

all of a star’s energy like a plant,

وەک ڕووەک،

an alien civilization built one that actively sucked the energy

شارستانییەتی دەرەکی دانەیەک درووست بکات بە چالاکی وزە بمژێت لە ئەستێرە

out of the star like a hummingbird?

وەک باڵندەی گیزەکەر.

Frighteningly enough, we’ve observed super dense celestial bodies

تەواو ترسناکە، ئێمە تێبینی نایابترین چڕبوونەوەی ئاسمانی جەستەییمان کرد

about the size of a planet that drain energy out of a much bigger star.

دەربارەی قەبارەی ھەسارە

کە وزە بەتاڵ دەکاتەوە لە ئەستێرەیەکی گەورەتر.

It would be much too premature to conclude that this is evidence of life

زۆر پێشوەختە دەبێت بۆ ئەنجامی

کە ئەمە بەڵگەیە بۆ ژیان لە گەردوون.

in the universe.

There are also explanations for these observations

ھەروەھا لێکدانەوە ھەیە بۆ ئەم سەرنجانە

that don’t involve alien life forms.

ئەمە بەشداری ناکات لە شێوەی ژیانی دەرەکی.

But that doesn’t stop us from asking: what if?

بەڵام ئەوە ئێمە ناوەستێنێت لە پرسیار کردنی، "چی ئەگەر؟"