Prohibition: Banning alcohol was a bad idea... - Rod Phillips

Translator: mabbast chato Reviewer: Zhila Mawlood

On January 17, 1920, six armed men robbed a Chicago freight train.

لە ١٧ی کانوونی دووەمی ١٩٢٠ دا، شه‌ش پیاوی چەکدار دزیان لە شەمەندەنەفەڕێکی

بارهه‌ڵگری شیكاگۆ كرد. بەڵام ئەوە پارە نه‌بوو كه‌وا دزەکان بەدواوی دەگەڕان.

But it wasn’t money they were after.

Less than one hour after spirits had become illegal

کەمتر لە یەک کاتژمێر دوای قەدەخەکردنی شەڕاب

throughout the United States,

لە تەواوی ئەمریکایا،

the robbers made off with thousands of dollars worth of whiskey.

دزەکان بە بەهای هەزاران دۆلار ویسکیان دزی.

It was a first taste of the unintended consequences of Prohibition.

ئەمە یەک کاردانەوەی سەرئەنجامە نەخوازراوەکانی قەدەخەکردنەکە بوو.

The nationwide ban on the production and sale of alcohol in the United States

لەسەر ئاستی نەتەوەیی بەرهەمێنان و فرۆشتنی شەڕاب لە ئەمریکادا قەدەخەکرا

came on the heels of a similar ban in Russia

هەردەست بەجێ هەمان قەدەخەکردن لە ڕووسیاش جێبەجێکرا

that started as a wartime measure during World War I.

کەوا وەکو ڕێکاری کاتی جەنگ لەماوەی جەنگی یەکەمی جیهان دەستیپێکرد.

But the view in the Western world of alcohol

بەڵام ڕوانگەی جیهانی ڕۆژئاوا لەبارەی شەرابەوە

as a primary cause of social ills was much older.

وەکو هۆکاری سه‌ره‌كیی نه‌خۆشی کۆمەڵایەتی زۆر کۆنتر بوو.

It first gained traction during the Industrial Revolution

لەماوەی شۆڕشی پیشەسازی یەکەم یەکەم پاڵپشتی دەستەبەرکرد

as new populations of workers poured into cities

هەرکە دانیشتوانە کرێکارە نوێیەکان شارەکانیان پڕ کرد

and men gathered in saloons to drink.

و پیاوەکان لە مەیخانەکان بە مەبەستی خواردنەوە کۆدەبوونەوە.

By the 19th century, anti-drinking groups called temperance movements

لە سەدەی ١٩دا، گروپەکانی دژی خواردنەوە کە ناسرابوون بە جوڵانەوە میانڕه‌وەکان

began to appear in the United States and parts of Europe.

وردە وردە لە ئەمریکا و بەشەکانی ئەوروپا دەرکەوتن.

Temperance groups believed that alcohol was the fundamental driver

گروپە میانڕەوەکان پێیانوابوو کەوا شەڕاب پاڵنەرێکی سەرەکییە

behind problems like poverty and domestic violence,

لەپشت گرفتەکانی وەکو هەژاری و توندوتیژی خێزانی،

and set out to convince governments of this.

و هەوڵیاندەدا حکومەتەکان لەسەر ئەم بابەتە قایل بکەن.

While some simply advocated moderate drinking,

لەکاتێکدا هەندێکیان بەسادەیی پاڵپشتی خواردنەوەی مام ناوەندیان دەکرد،

many believed alcohol should be banned entirely.

زۆریش پێیانوابوو پێویستە بەتەواوەتی شەڕاب قەدەخەبکرێت.

These movements drew support from broad sectors of society.

ئەم جوڵانانەوەش پاڵپشتی لەبەشە ڕۆشنبیرەکانی کۆمەڵگە بەدەستهێنا.

Women’s organizations were active participants from the beginning,

ڕێكخراوەکانی ژنان هەرلەسەرەتاوە جێ دەستیان دیاربووە،

arguing that alcohol made men neglect their families and abuse their wives.

مشتومڕی ئەوەیان دەکرد شەڕاب وا لە پیاوان دەکات خێزانەکانیان پشتگوێ بخەن و سوكایه‌تی

به‌ ژنه‌كانیان بكه‌ن. كه‌سایه‌تییه‌ ئاینییه‌كان، بەتایبەتی پرۆتستانت،

Religious authorities, especially Protestants,

denounced alcohol as leading to temptation and sin.

دەیانگوت شەڕاب دەبێتەهۆی فریودان و گوناح کردن.

Progressive labor activists believed alcohol consumption

چالاکوانانی کاری پێشکەوتوو پێیانوابوو شەڕاب دەبێتە هۆی

harmed workers’ ability to organize.

زیانگەیاندن بە توانای کرێکارەکان.

Governments weren’t strangers to the idea of prohibition, either.

هەروەها حکومەتەکانیش بۆ بیرۆکەی قەدەخەکردن نامۆنەبوون.

In the United States and Canada, white settlers introduced hard liquors

لە ئەمریکا و کەنەدا، دانیشتوانە نوێیه‌ سپی پێستەکان شەڕابێکی بەهێزی

like rum to Native communities,

وەکو ڕامیان بە کۆمەڵگە ڕەسەنەکان ناساند،

then blamed alcohol for disrupting these communities—

دواتریش لۆمەی شەڕابیان دەکرد کە بۆتە هۆی لێکترازاندنی ئەم کۆمەڵگەیانە-

though there were many other destructive aspects of their interactions.

هەرچەندە زۆر ڕووخساری دیکەی وێرانکەری ئەم تێکەڵبوونەیان هەبوو.

The American and Canadian governments banned the sale of alcohol

حکومەتی ئەمریکا و کەنەدا فرۆشتنی شەڕاب

to Native populations and on reservation land.

بە دانیشتوانی ڕەسەن و کۆچەبەرە نوێیەکان قەدەخەکرد.

American temperance movements gained their first victories

جوڵانەوە میانڕەوە ئەمریکیەکان یەکەم سەرکەوتنیان بەدەستهێنا

at the state and local levels,

لە سەر ئاستی ویلایەتی و ناوخۆی،

with Maine and several other states banning the sale and production of liquor

لە ماینی و هەندێک ویلایەتی دیکە بەرهەمهێنان و فرۆشتنی شەڕاب قەدەخەکرا

in the 1850s.

لەساڵی ١٨٥٠دا.

In 1919 the 18th Amendment to the US Constitution

لە ساڵی ١٩١٩دا بڕگەی ١٨ بۆ دەستوری ئەمریکا زیادکرا

banned the manufacture, sale, and transportation

کەوا بەرهەمهێنان و فرۆشتن و گواستنەوەی

of all alcoholic beverages.

هەموو جۆرەکانی شەڕابی قەدەخەکرد.

The amendment took effect a year later under the Volstead Act.

بڕگەکە ساڵێک دواتر له‌ ژێر یاسای فەلستێدا ئەنجامەکەی بەدەرکەوت.

Since the act did not ban personal consumption,

لەکاتێکیشدا یاساکە پێداویستی کەسی قەدەخەنەکردبوو،

wealthy people took the opportunity to stock up while restaurants and bars

کەسە ده‌وڵەمەندەکان ئەو هەلەیان قۆستەوە تا لەخۆبایبن لەکاتێکدا چێشتخانە و مه‌یخانەکان

rushed to sell their remaining supply.

پەلەیانکرد لە فرۆشتنی ئەو کەلوپەلەی مابۆوە.

Workers lost their jobs as distilleries, breweries, and wineries closed down.

ئه‌و کرێکارانه‌ی شەڕاب دەدڵۆپێنن و بیره‌ و شەڕاب دروستده‌كه‌ن کارەکانیان لە دەستدا.

Meanwhile, organized crime groups rushed to meet the demand for alcohol,

لەهەمان کاتدا، گروپە مافیاکان پەلەیان ده‌كرد تا داواکاری بۆ شەڕاب جێبەجێبکەن،

establishing a lucrative black market in producing, smuggling,

بازاڕێکی ڕەشی قازانجبەخشیان لە بەرهەمهێنان و بەقاچاخبردن و

and selling illicit liquor.

و فرۆشتنی شەڕاب دامەزراند.

Often they worked side-by side with corrupt policemen

زۆربەی کات شان بە شانی پۆلیسە گەندەڵەکان

and government officials,

و بەرپرسانی حکومەت کاریان کردوە،

even bombing the 1928 primary election for Illinois state attorney

تەنانەت لە ١٩٢٨ تەقاندنەوەی هەڵبژاردنی سەرەکی بۆ دادنووسی ویلایەتی ئیلینۆیس

in support of a particular political faction.

بۆ پاڵپشتی پارتێکی دیاریکراوی سیاسی.

Tens of thousands of illegal bars, known as "speakeasies,"

دەیان هەزار میوانخانەی نایاسایی ناسرابوون بە"میوانخانە قەدەخەکراوەکان"

began serving alcohol.

دەستیانکردبوو بە ساخکردنەوەی شەڕاب.

They ranged from dingy basement bars to elaborate dance-halls.

میوانخانەکانیان لە ژێر زەمینی پیسی باڕە- كان تا هۆڵە سەما فراوانەکان ڕێکخستبوو.

People could also make alcohol at home for their own consumption,

هەروەها خەڵک دەیتوانی لە ماڵەوە بۆ پێداویستی خۆیان شەڕاب دروستبکەن،

or obtain it legally with a doctor’s prescription or for religious purposes.

یان مۆڵەتی یاسایی لەڕێگای ڕاپۆرتی پزیشکی یان پێداویستی ئاینی بەدەستبهێنن.

To prevent industrial alcohol from being consumed,

بۆئەوەی شەڕابی پیشەسازی لە خواردنەوە قەدەخەبکەن،

the government required manufacturers to add harmful chemicals,

حکومەت داوای لە کارگەکان کرد تا مادەی کیمیای زیان بەخش زیاد بکەن،

leading to thousands of poisoning deaths.

کە بووە هۆی ئەوەی هەزاران كه‌س ژەهراویی ببن و بمرن.

We don’t know exactly how much people were drinking during Prohibition

ده‌قاوده‌ق نازانین لەماوەی قەدەخەکردنه‌كه‌ چەند کەس شەڕابیان دەخواردەوە

because illegal alcohol wasn’t regulated or taxed.

چونکە شەڕابی نایاسایی ڕێکنەخرابوو باجیشی بەسەردا نەسەپێندرابوو.

But by the late 1920s,

بەڵام لە کۆتایی ١٩٢٠ دا،

it was clear that Prohibition had not brought the social improvements

ئەوە ڕوون بوو کەوا قەدەخەکردن هیچ پێشکەوتنێکی کۆمەڵایەتی بەدوای خۆیدا نەهێنا

it had promised.

وەک ئەوەی بەڵێنیدابوو.

Instead it contributed to political corruption and organized crime

لەجیاتی ئەوەی ڕێگاخۆشکەربوو بۆ په‌یدابوونی گەندەڵی سیاسی و مافییا

and was flouted by millions of citizens.

و ملیۆنانی هاوڵاتی قەدەخەکردنەکەیان ڕسواکرد.

At one raid on an Detroit beer hall, the local sheriff, mayor and a congressman

لە هێرشێکدا بۆ سەر هۆڵێکی بیرە لە دیترۆیت بەڕێوبەری پۆلیس و پارێزگار و

were arrested for drinking.

ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌ن بەهۆی خوارنەوە دەستگیرکران.

With the start of the Great Depression in 1929,

هەرلەگەڵ دەستپێکی سیستی ئابوری لە ساڵی ١٩٢٩دا،

the government sorely needed the tax revenue from alcohol sales,

تاڕادەیەکی زۆر حکومەت پێویستی بە داهاتی باجی فرۆشتنی شەڕاب هەبوو،

and believed that lifting Prohibition would stimulate the economy.

و پێیوابوو کە هەڵگرتنی قەدەخەکردنەکە دەبێتە هۆی بوژاندنەوەی ئابووری.

In 1933, Congress passed the 21st Amendment repealing the 18th—

لە ساڵی ١٩٣٣دا، ئەنجوومەن بڕگەی ٢١ هەموار كرد و بڕگەی ١٨شی هەڵوەشاندەوە-

the only amendment to be fully repealed.

تاکە بڕگەبوو کە بەتەواوەتی هەڵوەشاندرابیتەوە.

Members of the temperance movements

ئەندامانی جوڵانەوە میانڕەوەکان

believed that alcohol was the root of society’s problems,

پێیانوابوو کە شەڕاب ڕەگی گرفتەکانی کۆمەڵگە بووە،

but the reality is more complicated.

بەڵام لە ڕاستییدا ئاڵۆرترە.

And while banning it completely didn’t work,

و لەکاتێکدا قەدەخەکردنەکە بەتەواوەتی سەرینەگرت،

the health and social impacts of alcohol remain concerns today.

کاریگەریە ته‌ندروستی و کۆمەڵایەتیه‌كانی شەڕاب تا ئەمڕۆش بەنیگەرانی ماونەتەوە.