Why should you read "A Midsummer Night's Dream"? - Iseult Gillespie

Translator: Reviewer: Daban Q. Jaff

سوێند به مانگ.

a group of youths sneak into the woods,

کۆمەڵێک گەنج دزەیان کرد بۆ ناو دارستانەکە،

where they take mind-altering substances,

بیر لە گۆڕینی مێشک یان ماددەکان دەکەن،

switch it up romantically,

کە بە شێوەیەکی ڕۆمانسی بیگۆڕین،

and brush up against creatures from another dimension.

وە فڵچەی سەرەوەی دژی بوونەوەرەکان لە ڕەهەندێکی ترەوە.

"A Midsummer’s Night’s Dream" sees Shakespeare get psychedelic –

"نیوە شەوی ھاوین خەونێک" دەبینێت شکسپیر نەخۆشی دەروونی دەگرێت

and the result is a treat in the theatre and on the page.

وە ئەنجامەکەی چارەسەرێکە لە شانۆ و لەسەر لاپەڕە.

First performed in the 1590's,

یەکەم نمایشکردن لە ساڵی ١٥٩٠،

this play is one of Shakespeare’s friskiest works,

ئەم شانۆیە یەکێکە لە شانۆکانی شکسپیر بە ترسناکترین کار دادەنرێ،

filled with trickery, madness and magic.

پڕ لە فێڵ و شێتی و جادووگەری.

Set over the course of one night,

دانانی لەسەر کۆرسی یەک شەو،

Midsummer progresses at a rollicking pace.

ناوەڕاستی هاوین بە خێراییەکی زۆر بەرەوپێش ئەچوو.

The plot is structured around patterns of collision and dissolution,

پلانەکە بەرەو شێوەی بەریەککەوتن ولەناوچوون چوو،

where characters from different worlds are thrown together and torn apart.

کە کارەکتەرەکانی جیهانی جیاواز بەیەکەوە فڕێدەدرێن و پارچە پارچە دەکرێن.

Shakespeare uses these patterns to mock the characters’ self-obsession

شکسپیرئەم شێوازانە بەکاردەهێنێت بۆ گاڵتەکردن خۆ بەخۆداهەڵقورتاندووی کاراکتەرەکان

and question authority with a comic twist.

وە پرسیار لە دەسەڵات دەکات بە شێوەی کۆمیدی.

The action is set in Ancient Greece,

کردارەکە لە یۆنانی کۆن دا دانراوە،

but like many of Shakespeare’s plays it reflects his contemporary concerns.

بەڵام وەک زۆربەی شانۆگەریەکانی شکسپیر ڕەنگدانەوەی نیگەرانییە هاوچەرخەکانی ئەو.

The magical setting of the woods at night

ئەو ڕێکخەرە ئەفسوناویەی دارستانەکە لەشەودا

disrupts the boundaries between separate groups, with bizarre results.

سنوورەکانی نێوان گروپی جیا، بە ئەنجامی سەیر.

Here, the bard plays with the rigid class system of his own time,

ئەوەتا، باڕەکان یاری بە چینی سەختی سیستەمی کاتی خۆی،

taking three distinct groups and turning their society upside-down

سێ گروپی جیا جیا وە کۆمەڵگاکەیان بەرەو خوار و خوار تر بکەن

in a world where no mortal is in control.

لە جیهانێک کە هیچ کەسێک لە ژێر کۆنترۆڵی دا نییە.

The play opens with young Hermia

شانۆکه له گه ڵ هه رمیای لاو ده رده که ویت

raging at her father Egeus and Theseus, the King of Athens,

توڕەبوو لە باوکی ئیگیوس و تیسوس، پاشای ئەسینا،

who have forbidden her to marry her lover Lysander.

کە هاوسەرگیریی لێ قەدەغە کردووە خۆشەویستەکەی (لیسۆندەر).

Hermia has no interest in her father's choice for her of Demetrius –

هێرمیا هیچ بەرژەوەندییەکی نیە بۆ باوکی هەڵبژاردنی دیمیتریۆس

but her best friend Helena definitely does.

بەڵام باشترین هاوڕێی هێلینا بە دڵنیاییەوە دەیکات.

Furious at their elders, Hermia and Lysander elope under cover of darkness,

لە پیرەکانیان تووڕە بوون، هێرمیا و لێسادەر لەژێر بەرگی تاریکیڕادەکات،

with Demetrius in hot pursuit.

لەگەڵ دیمیتریۆس لە گەڕانێکی گەرمدا.

This is further complicated by Helena’s decision

ئەمە زیاتر ئاڵۆزبووە بە بڕیاری هێلینا

to follow them all into the woods, in the hope of winning Demetrius’ heart.

بۆ ئەوەی هەموویان بە دوای دارستانەکە بکەون بە هیوای بردنەوەی دڵی دیمیتریۆس.

At this point, the woods are getting crowded,

لەم کاتەدا، دارستانەکە قەرەباڵغ دەبێت،

as the lovers are sharing the space with a group of “rude mechanicals”—

هەروەک دڵدارەکان بۆشاییەکە هاوبەش دەکەن لەگەڵ کۆمەڵێک "میکانیکی بێدەنگ"دا

a troupe of workers drunkenly rehearsing a play, led by the jovial Nick Bottom.

تیپێکی کرێکاران بە سەرخۆشی و وشەونکردنەوە شانۆیەک، کە نیک بۆتۆم بەڕێوەی دەبرێت.

Unbeknownst to them, the humans have entered into the world of the fairies.

بەوان نەناسراوە، مرۆڤەکان چووە ناو جیهانی پەریەکان.

Despite their magical splendor, Oberon and Titania,

سەرەڕای ئەو نایابیە سیحراوییە، ئۆبێرۆن و تایتانیا،

the king and queen of the fairies, have their own romantic problems.

پاشا و شاژنی پەریەکان ، کێشەی ڕۆمانسی خۆیان هەیە.

Furious at his inability to control Titania, the jealous Oberon

تووڕەیە لە توانای کۆنترۆڵکردنی تیتانیا ، ئۆبێرۆنی ئیرەیی

commands the trickster Puck to squeeze the juice of a magical flower over her eyes.

فەرمان بە فێڵبازەکە دێو دەکات بۆ گوشینی لە گوڵی جادوویی بەسەر چاوەکانیدا.

When she wakes up, she’ll fall in love with the first thing she sees.

کاتێک بەخەبەر دێت، عاشق دەبێت لەگەڵ یەکەم شت کە دەیبینێت.

On his mission,

لە ئەرکەکەیدا،

Puck gleefully sprinkles the juice over the eyes of the napping Demetrius

دێو بە دڵخۆشیەوە شەربەتەکە بەسەر داپرژێندەکات چاوی سەرخەوی دیمیتریۆس

and Lysander, and transforms Bottom’s head into that of a donkey for good measure.

وە لایساندەر، وە سەری خوارەوە دەگۆڕێت بۆ ئەوەی کەر بپێویت.

As eyes flicker open,

کاتێک چاوەکان دەدرەوشێتەوە،

a night of chaos commences that includes broken hearts, mistaken identity,

شەوێکی ئاژاوە دەست پێ دەکات کە پێکدێت لە ،دڵی شکاو، ناسنامەی هەڵە،

and transformations.

وە گۆڕانکاریەکان.

Out of all the characters, Bottom probably fares the best –

لە هەموو کاراکتەرەکان، لەوانەیە خوارەوە باشترین نرخە

when the bewitched Titania lays eyes on him,

کاتێک تایتانیای جادوولێکراو چاوی لەسەر هەڵدەکات،

she calls on her fairies to lavish him with wine and treasures

ئەو بانگی پەریەکانی دەکات بۆ ئەوەی دەستی لێبدا لەگەڵ شەراب و گەنجینە

and sweeps the transfigured donkeyman off his feet:

وە کەرەکەی شێوە لە شێوەی خۆی دەگڕێ لەسەر پێیەکانی دایکەن:

“pluck the wings from painted butterflies/

"باڵەکان لە پەپولەی بۆیەکراو بلەرەوە/

To fan the moonbeams from his sleeping eyes.

بۆ ئەوەی فانیلەی مانگەکان بکات لە چاوی نوستووەوە.

Nod to him, elves, and do him courtesies.”

ئەی جنۆکەکان، سەری بۆ دامەنە، وە بە ڕێزەوە بیکە."

لە کاتێکدا جادووگەری هاندەری کردارەکە،

While magic is the catalyst to the action,

the play reflects the real drama of the things we do for love –

شانۆکە ڕەنگدانەوەی درامای ڕاستەقینە لەو شتانەی کە بۆ خۆشەویستی دەیکەین

and the nonsensical behavior of the people under its spell.

وە ڕەفتاری ناژیرانە لە ژێر جادووەکەی.

The moon overlooks the action “like a silver bow,”

مانگ سەیری کردارەکە دەکات "وەک کەوانێکی زیوی،"

signifying erratic behavior, the dark side of love,

نیشانەی ڕەفتاری نابەراوانەیە، لایەنە تاریکەکەی خۆشەویستی،

and the bewitching allure of a world where the usual rules don’t apply.

وە سەرلێشیوم بوونی جیهانێک کە یاسا ئاساییەکان جێبەجێ ی ناکات.

Although the characters eventually come to their senses,

هەرچەندە کارەکتەرەکان لە کۆتاییدا بە هەستەکانیان دێن،

"A Midsummer Night's Dream" raises the question

“خەونێکی شەوی ناوەڕاستی هاوین” پرسیارەکە دەووترووک

of how much agency we have over our own daily lives.

کە چەند ئاژانسمان هەیە لە ژیانی ڕۆژانەماندا.

But it’s not the more realistically rendered lovers, rulers or workers

بەڵام ئەوە واقیعیانەتر نییە خۆشەویستان، فەرمانڕەوایان یان کرێکار

who have the last word,

کە کۆتا وشەیان هەیە،

but the impish Puck who queries whether we can ever truly trust what we see:

بەڵام دێمپ دێوکە کە پرسیاری کرد کە ئایا ئێمە کە هەرگیز متمانەمان بەو شتە هەیە کە دەیبینین:

If we shadows have offended,

ئەگەر سێبەرەکان بەدکار بن،

Think but this and all is mended:

بیر بکەوەوە بەڵام ئەمە و هەموو تەواو تەواو بوو:

That you have but slumbered here

کە تۆ لێرە تشکان

While these visions did appear.

لەکاتێکدا ئەم بینینانە دەرکەوتن

And in so doing,

وە لە ئەنجامدانی ئەم کارەدا

he evokes the effect of entering into the magical world of great theatre

ئەو کاریگەری چوونە ژوورەوە ی بۆ ناو جیهانی جادوویی شانۆی مەزن

that plays with the boundary between illusion and reality –

کە یاری دەکات لەگەڵ سنوری نێوان وەهم و ڕاستی

and dramatizes the possibility that life is but a dream.

و دراماتیکی دەکات لە ئەگەرەکان ژیان تەنها خەونێکە