Why should you read "A Midsummer Night's Dream"? - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Barbara Guzik Korekta: Marta Konieczna

Przy świetle księżyca

a group of youths sneak into the woods,

grupa młodych osób zakrada się do lasu,

where they take mind-altering substances,

gdzie zażywa środki odurzające,

switch it up romantically,

ulega romantycznej przemianie

and brush up against creatures from another dimension.

i ociera się o istoty z innego wymiaru.

"A Midsummer’s Night’s Dream" sees Shakespeare get psychedelic –

"Sen nocy letniej" ukazuje psychodelicznego Szekspira,

and the result is a treat in the theatre and on the page.

dając ucztę widzowi i czytelnikowi sztuki.

First performed in the 1590's,

Premiera w teatrze odbyła się w latach 90. XVI wieku.

this play is one of Shakespeare’s friskiest works,

To jedna z najfrywolniejszych sztuk Szekspira,

filled with trickery, madness and magic.

pełna podstępów, szaleństw i magii.

Set over the course of one night,

Rozgrywa się w ciągu jednej nocy.

Midsummer progresses at a rollicking pace.

Noc świętojańska rozwija się w szalonym tempie.

The plot is structured around patterns of collision and dissolution,

Fabuła zbudowana jest wokół konfliktów i rozwiązłości,

where characters from different worlds are thrown together and torn apart.

gdzie postacie z różnych światów są łączone i rozdzielane.

Shakespeare uses these patterns to mock the characters’ self-obsession

Szekspir używa takiego schematu, żeby zadrwić z samoobsesji bohaterów

and question authority with a comic twist.

i zakwestionować autorytety poprzez komiczne zwroty akcji.

The action is set in Ancient Greece,

Akcja toczy się w starożytnej Grecji,

but like many of Shakespeare’s plays it reflects his contemporary concerns.

ale ukazane są tu współczesne problemy, tak jak w wielu sztukach Szekspira.

The magical setting of the woods at night

Magiczna sceneria lasu nocą

disrupts the boundaries between separate groups, with bizarre results.

zaciera granice pomiędzy dwoma grupami, tworząc coś dziwacznego.

Here, the bard plays with the rigid class system of his own time,

Wieszcz bawi się sztywnym systemem klasowym swoich czasów,

taking three distinct groups and turning their society upside-down

odwracając role społeczne trzech różnych grup,

in a world where no mortal is in control.

w świecie, w którym żaden śmiertelnik nie ma władzy.

The play opens with young Hermia

Sztuka zaczyna się, kiedy młoda Hermia

raging at her father Egeus and Theseus, the King of Athens,

złości się na ojca, Egeusza, oraz na króla Aten, Tezeusza,

who have forbidden her to marry her lover Lysander.

którzy zabronili jej poślubić ukochanego Lizandra.

Hermia has no interest in her father's choice for her of Demetrius –

Hermia nie interesuje się Demetriuszem, którego wybrał jej na męża ojciec,

but her best friend Helena definitely does.

za to jej przyjaciółka Helena, jak najbardziej.

Furious at their elders, Hermia and Lysander elope under cover of darkness,

Wściekli na starszyznę, Hermia i Lizander uciekają pod osłoną nocy,

with Demetrius in hot pursuit.

mając Demetriusza tuż za sobą.

This is further complicated by Helena’s decision

Sytuacja jeszcze bardziej się komplikuje,

kiedy Helena postanawia pójść za nimi w nadziei zdobycia serca Demetriusza.

to follow them all into the woods, in the hope of winning Demetrius’ heart.

At this point, the woods are getting crowded,

W tym momencie w lesie jest już coraz tłoczniej,

as the lovers are sharing the space with a group of “rude mechanicals”—

bo prócz kochanków, znajduje się tu grupa opryskliwych rzemieślników.

a troupe of workers drunkenly rehearsing a play, led by the jovial Nick Bottom.

Ta pijana trupa aktorska, prowadzona przez wesołego Spodka, robi próbę sztuki.

Unbeknownst to them, the humans have entered into the world of the fairies.

Ludzie nieświadomie wkraczają w baśniowy świat.

Despite their magical splendor, Oberon and Titania,

Mimo magicznego splendoru, Oberon i Tytania,

the king and queen of the fairies, have their own romantic problems.

król i królowa elfów, mają swoje problemy miłosne.

Furious at his inability to control Titania, the jealous Oberon

Zazdrosny Oberon wścieka się, że nie może kontrolować Tytanii

i rozkazuje psotnikowi Pukowi wycisnąć sok z magicznego kwiatu na jej oczy.

commands the trickster Puck to squeeze the juice of a magical flower over her eyes.

When she wakes up, she’ll fall in love with the first thing she sees.

Kiedy się obudzi, zakocha się w pierwszym napotkanym stworzeniu, jakie zobaczy.

On his mission,

Podczas misji

Puck gleefully sprinkles the juice over the eyes of the napping Demetrius

Puk radośnie skrapia sokiem oczy śpiącego Demetriusza

and Lysander, and transforms Bottom’s head into that of a donkey for good measure.

i Lizandra, i na dodatek przyprawia Spodkowi oślą głowę.

As eyes flicker open,

Wraz z otwarciem oczu

a night of chaos commences that includes broken hearts, mistaken identity,

rozpoczyna się noc chaosu,

w tle ze złamanym sercem, pomyloną osobowością i przeobrażeniem.

and transformations.

Out of all the characters, Bottom probably fares the best –

Ze wszystkich postaci Spodkowi chyba trafia się najlepsze.

when the bewitched Titania lays eyes on him,

Kiedy zaczarowana Tytania podnosi na niego swój wzrok,

she calls on her fairies to lavish him with wine and treasures

nakazuje wróżkom obdarować go winem i skarbami

and sweeps the transfigured donkeyman off his feet:

i oczarowuje przemienionego człowieka osła:

“pluck the wings from painted butterflies/

"Powiewem z skrzydeł motylich wachlarzy

To fan the moonbeams from his sleeping eyes.

Światło miesięczne od śpiącego twarzy Niezmordowaną ręką odwiewajcie,

Nod to him, elves, and do him courtesies.”

Teraz mu pokłon należny oddajcie".

While magic is the catalyst to the action,

Podczas gdy magia jest katalizatorem akcji,

the play reflects the real drama of the things we do for love –

sztuka ukazuje prawdziwy dramat czynów z pobudek miłosnych

and the nonsensical behavior of the people under its spell.

i absurdalnego zachowania ludzi, którzy są pod jej wpływem.

The moon overlooks the action “like a silver bow,”

Księżyc przygląda się akcji jak "łuk srebrny",

signifying erratic behavior, the dark side of love,

podkreślając nieobliczalne zachowania, które są ciemną stroną miłości,

and the bewitching allure of a world where the usual rules don’t apply.

i czarujący wdzięk świata, w którym nic nie działa normalnie.

Although the characters eventually come to their senses,

Chociaż ostatecznie bohaterom wraca rozum,

"A Midsummer Night's Dream" raises the question

"Sen nocy letniej" stawia pytanie,

of how much agency we have over our own daily lives.

jak duży jest nasz wpływ na codzienne sytuacje.

But it’s not the more realistically rendered lovers, rulers or workers

Jednak ostatnie słowo nie należy

do bardziej realistycznie przedstawionych kochanków, władców czy robotników,

who have the last word,

but the impish Puck who queries whether we can ever truly trust what we see:

ale do psotnego Puka zastanawiającego się, czy można ufać temu, co widzimy.

If we shadows have offended,

"Jeśli was nasze obraziły cienie,

Think but this and all is mended:

Pomyślcie tylko (łatwe przypuszczenie),

That you have but slumbered here

Że was sen zmorzył, że wszystko, co było,

While these visions did appear.

Tylko uśpionym we śnie się marzyło".

And in so doing,

W ten sposób

he evokes the effect of entering into the magical world of great theatre

wywołuje efekt wchodzenia w magiczny świat wielkiego teatru,

that plays with the boundary between illusion and reality –

który zabawia się granicą między iluzją a rzeczywistością

and dramatizes the possibility that life is but a dream.

i dramatycznie ukazuje, że być może życie jest tylko snem.