Three anti-social skills to improve your writing - Nadia Kalman

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Hemn Bakhtiar Reviewer: Daban Q. Jaff

Dialogue gives a story color,

دیالۆگ ڕەنگ دەبەخشێتە چیڕۆک،

makes it exciting and moves it forward.

سەرنجڕاکێشی دەکات و بەرەو پێشەوەی دەبات.

Romeo: O, wilt thou leave me so unsatisfied?

ڕۆمیۆ: ئایا تۆ ئاوا جێم دەهێڵی؟

Juliet: What satisfaction canst thou have tonight?

جولیێت: چ جۆرە چێژێکت دەوێت ئەمشەو؟

Romeo: The exchange of thy love's faithful vows for mine.

ڕۆمیۆ: ئالوگۆڕکردنی خۆشەویستی نێوانمان.

Without dialogue: (cricket sounds)

بەبێ دیالۆگ: (دەنگی کریکت)

So what goes into writing effective dialogue?

کەوایە چ شتێک دیالۆگی نووسین بەهێز دەکات؟

Well, there are social skills:

باشە، توانای کۆمەڵایەتی هەیە:

making friends, solving conflicts, being pleasant and polite.

دروستکردنی هاوڕێ، چارەسەرکردنی کێشەکان، بەڕێزبوون و دڵخۆشی.

We won't be using any of those today.

ئێمە هیچ کام لەمانە بەکارناهێنین ئەمڕۆ.

Instead, we'll be working on -- let's call them "anti-social skills."

لە جیاتی ئەمە، کار لەسەر -- با بە “دژە توانای کۆمەڵایەتی ناویان بێنین.”

If you're a writer, you may already have a few of these.

گەر تۆ نووسەر بیت، لەوانەیە ئەمانەت هەبێت.

The first is eavesdropping.

یەکەمیان گوێگرتنی ناڕاستەوخۆیە.

If you're riding a bus and hear an interesting conversation, you could write it all down.

گەر سواری پاسێک بوویت و گوێت لە گفتوگۆییەک بوو، دەتوایت بینووسیتەوە.

Of course, when you write fiction, you're not describing real people,

بێگومان، کاتێک دەربارەی خەیاڵ دەنووسیت، تۆ باسی خەڵکی ڕاستی ناکەیت،

you're making up characters.

تۆ کەسایەتی دروست دەکەیت.

But sometimes the words you overhear can give you ideas.

بەڵام هەندێکجار ئەو وشانەی گوێت لێدەبێت بیرۆکەی نوێت پێ دەبەخشن.

"I did not," says one person.

“من نەمکرد،” یەکێک دەڵێت.

"I saw you," the other replies.

“تۆم بینی،” ئەوەی تر دەڵێت.

Who might be saying those words?

کێ ئەم وشانە دەڵێت؟

Maybe it's two kids in a class, and the boy thinks the girl pushed him.

لەوانەیە دوو منداڵ بن لە پۆلێک، کوڕەکە وادەزانێت کچەکە پاڵی ناوە.

Maybe it's a couple, but one of them is a vampire,

لەوانەیە کەپڵ بن، بەڵام یەکێکیان خوێنمژە،

and the woman vampire saw the man flirting with a zombie.

و ئافرەتە خوێنمژەکە پیاوەکەی بینی لەگەڵ زۆمبیەکدا بوو.

Or maybe not.

یان لەوانەیە نەخێر.

Maybe the characters are a teenager and his mother,

لەوانەیە کارەکتەرەکان هەرزەکارێک و دایکێک بن،

and they're supposed to be vegetarians, but the mother saw him eating a burger.

و ئەوان کەسانی ڕووەکین، بەڵام دایک ئەوی تری بینی بێرگەری دەخوارد.

So let's say you've decided on some characters.

کەوایە با بڵێین تۆ بڕیارت دا لەسەر کارەکتەرەکان.

This is anti-social skill number two:

ئەمە دژە توانای کۆمەڵایەتی ژمارە دووە:

start pretending they're real.

دەستبکە بەوەی ئەوان ڕاستین.

What are they like? Where are they from? What music do they listen to?

ئەوان چۆنن؟ لە کوێن؟ گوێ لە چ موسیقایەک دەگرێت؟

Spend some time with them.

کەمێک کات لەگەڵیان بەسەر ببە.

If you're on a bus, think about what they might be doing if they were there too.

گەر لەناو پاس بوویت، وابیربکەوە ئەوان چیان ئەکرد گەر لەوێ بووبان.

Would they talk on the phone, listen to music,

ئایا بە تێل قسە دەکەن، گوێ لە گۆرانی دەگرن،

draw pictures, sleep?

وێنە دەکێشن، دەخەون؟

What we say depends on who we are.

ئێمە چی دەڵێین بەندە بەوەی ئێمە کێین.

An older person might speak differently than a younger person.

کەسێکی گەورە جیاواز لە کەسێکی بچووک قسە دەکات.

Someone from the south might speak differently than someone from the north.

کەسێک لە باشوور جیاواز قسە دەکات وەک لە کەسێک لە باکور.

Once you know your characters, you can figure out how they talk.

کاتێک کارەکتەرەکانت دەناسی، دەتوانیت بزانیت چۆم قسە دەکەن.

At this stage, it's helpful to use anti-social skill number three:

لەم قۆناغە، بەکارهێنانی دژە توانای کۆمەڵایەتی ژمارە سێ بەسوودە:

muttering to yourself.

منگە منگ کردن بۆخۆت.

When you speak your character's words, you can hear whether they sound natural,

کاتێک وشەکانی کارەکتەرەکەت دەخوێنیتەوە. دەتوانیت بزانیت دەنگیان چۆنن،

and fix them if necessary.

و چارەسەری بکەیت گەر پێویستی کرد.

Remember, most people are usually pretty informal when they speak.

بیرت بێت، زۆربەی خەڵکی زاراوەی نافەرمی بەکاردێنن کە قسە دەکەن.

They use simple language and contractions.

زمانی سادە و بچووکبوونەوە بەکاردەهێنن.

So, "Do not attempt to lie to me" sounds more natural as "Don't try to lie to me."

بۆیە، “هەوڵمەدە درۆم لەگەڵ بکەیت” زیاتر سروشتیترە لە “درۆم لەگەڵ نەکەیت.”

Also keep it short.

هەروەها کورتتری دەکاتەوە.

People tend to speak in short bursts,

خەڵکی هەوڵدەدەن بە کورتی قسە بکەین،

not lengthy speeches.

نەوەک وتاری دوور و درێژ.

And let the dialogue do the work.

و لێگەڕێ دیالۆگەکە کاری خۆی بکات.

Ask yourself: do I really need that adverb?

لە خۆت بپرسە: بەڕاستی پێویستم بەوەیە؟

For instance, "'Your money or your life,' she said threateningly."

بۆ نمونە، ” پارەکەت یان ژیانت،” ئەو بە هەڕەشەوە وتی

Here, "threateningly" is redundant, so you can get rid of it.

لێرە، “بە هەڕەشەوە” دووبارەبووەوە، بۆیە دەبێت وازی لێ بهێنیت.

But if the words and the actions don't match, an adverb can be helpful.

بەڵام گەر وشە و هەڵسوکەوت نەگونجان، هاوەڵناوەکە دەکرێ سوودمەند بێت.

"'Your money or your life,' she said lovingly."

“پارەکەت یان ژیانت،” بەجوانی وتی.

So, to recap:

بۆیە، بۆ بیرهێنانەوە:

First, eavesdrop. Next, pretend imaginary people are real.

یەکەم، گوێگرتن. دوای، وابزانە خەڵکی خەیاڵی ناڕاستن.

Finally, mutter to yourself, and write it all down.

لەکۆتاییدا، منگە منگ کردن لە خۆت، و هەمووی بنوسەوە.

You already have everything you need.

تۆ هەمووشتێکت هەیە کە پێویستتە.

This is fictional dialogue, or "How to Hear Voices in Your Head."

ئەمە دیالۆگێکی خەیاڵییە، یان “چۆن گوێت لە دەنگ بێت لەسەرت.”