How to write comedy - Jodie Houlston-Lau

Translator: Halala Edres Reviewer: Daban Q. Jaff

A World War II veteran processes the devastation he’s witnessed

جەنگاوەرێکی کۆنی جەنگی جیهانی دووەم وێنای وێرانکاریەکە دەکات کە ئەو شایەتحاڵ بووە

from the confines of an intergalactic zoo.

لە سنورەکانی باخچەیەکی گەلەستێرەی ئاژەڵان.

As an estranged parent and child meet at a fraught family reunion,

وەک خێزانێکی جیابووەوە و منداڵ لە خێزانێکی پڕ لە یەکگرتوویی کۆدەبنەوە،

a little girl mumbles, “How do you do?” from behind a dirty curtain.

کچێکی بچوک مینگاندی، “چۆنیت؟” لە پشت پەردەیەکی پیسەوە.

After the death of his best friend,

دوای مردنی باشترین ھاوڕێی،

a lonely king travels to the end of the world in search for answers and...

پاشایەکی تەنیا گەشتی بۆ کۆتایی جیهان کرد بۆ گەڕان بەدوای وەڵامەکان و…

walks into a bar.

بەناو باڕێکدا ڕۆیشت.

It may seem counterintuitive, but comedy is often key to a serious story.

لەوانەیە بە پێچەوانەوە دەربکەوێت، بەڵام زۆرجار کۆمیدیا کلیلی چیڕۆکێکی مەترسیدارە.

As a writer, you need your audience to experience a range of emotions,

وەک نوسەرێک، پێویستە بینەرەکەت چەندان ھەستی بۆ دروست ببێت،

no matter what your genre.

گرنگ نییە چەشنی بەرهەمی ئەدەبیت چییە.

Whether you want to evoke fear, grief, or excitement,

جا ئەگەر بتەوێت ترس و خەفەت و پەژارەت بخەیتەڕوو، یان بە جۆشەوە،

when people are exposed to one emotion for too long,

کاتێک خەڵک بۆ ماوەیەکی درێژ سۆزێک پیشان دەدەن،

they become desensitized to it.

بۆی لاواز دەبن.

Comic relief is a tried-and-true way of creating the varied emotional texture

ماوەی چێژبەخش ڕێگایەکی تاقیکراوە و ڕاستە بۆ دروستکردنی پێکهاتەیەکی سۆزداری جیاواز

a compelling story needs.

چیڕۆکێکی سەرنجڕاکێش پێویستیتی.

So how can you create this effect in your own stories?

کەواتە چۆن دەتوانیت ئەم کاریگەریە لە چیڕۆکەکانی خۆتدا دروست بکەیت؟

Whether you use characters, situations, language, or any combination of the three,

ئەگەر ئەکتەرەکان، بارودۆخەکان، زمان، یان هەر تێکەڵەیەک لەو سیانە بەکاربێنیت،

timing and contrast are crucial.

کات و جیاوازی زۆر گرنگن.

Take the “Epic of Gilgamesh.”

وەکو “داستانی گلگامێش”.

This ancient Mesopotamian tale is possibly the oldest known work of literature,

ئەم چیڕۆکە کۆنەی میزۆپۆتامیا لەوانەیە کۆنترین کاری ئەدەبی ناسراو بێت،

and yet the story remains compelling today.

هەروەها ئەمڕۆش چیڕۆکەکە بە سەرنجڕاکێشی ماوەتەوە.

As King Gilgamesh approaches the end of the world,

کاتێک پاشا گلگامێش نزیک دەبێتەوە لە کۆتایی جیهان،

he walks into a bar.

دەچێتە باڕێکەوە.

We think we’re reaching the climax of his story—

وا بیردەکەینەوە ئێمە دەگەینە لوتکەی چیڕۆکەکەی…

only to have our expectations subverted.

تەنها بۆ ئەوەی ئومێدەکانمان لەناوببرێت.

That brief respite allows the tension to build even higher

ئەو ماوە کورتە ڕێگە بە بارگرژی دەدات بۆ بنیاتنانی تەنانەت بەرزتر

to a later, true climax.

بۆ دواتر، تڕۆپکی ڕاستی.

It both relieves and creates tension.

هەردووکیان بارگرژی پشوو پێدەدەن و دروست دەکەن.

This lesson also applies to modern stories:

هەروەها ئەم وانەیە بۆ چیڕۆکە تازەکانیش جێبەجێ دەکرێت:

by briefly lightening the mood,

بە کورتی کاڵکردنەوەی هەوەسەکە،

you can build tension in your stories exactly when it’s needed.

تۆ دەتوانیت تەنگژە دروست بکەیت لە چیڕۆکەکانت لەوکاتەی پێویست بوو.

The moment at the bar doesn’t just amplify the audience’s emotional response—

ئەو ساتەی لە باڕەکە تەنیا وەڵامە سۆزداریەکانی بینەر زیاتر ناکات…

it also complicates it.

ئەوە دژواریشی دەکات.

The wise bartender questions the purpose of Gilgamesh’s quest—

ساقیە زاناکە پرسیار لە مەبەستی گەڕانی گلگامێش دەکات…

setting the stage for the final, more nuanced resolution.

ڕێکخستنی شانۆیەکە بۆ کۆتایی، جیاوازی بڕیاری زیاتر.

You can use comic relief not only to create contrast with graver moments,

دەتوانیت ماوەیەکی کورت بدەیت نەک تەنھا بۆ دروست کردنی دژیەکی لە ساتێکی گرنگ،

but to comment on them.

بەڵام بۆ ئەوەی لێدوانیان لەسەر بدەم.

Sidekicks are one of the most common and direct ways to do this:

سایدکیکس یەکێکە لە باوترین و ڕاستەوخۆترین ڕێگاکان بۆ ئەنجامدانی ئەم کارە:

they can supply sneakily perceptive commentary on the main action,

ئەوان بە دزیەوە ڕونکردنەوەی قووڵ دەدەن لەسەر کارە سەرەکیەکە،

often while simultaneously serving as blundering, hapless punchlines.

لە ھەمان کاتدا وەک تێکدەر، گاڵتەجاڕێکی بێبەخت خزمەت دەکات.

Kurt Vonnegut’s “Slaughterhouse-Five” takes a different approach:

“کوشتارگەی پێنج“ی کورت ڤەنیگەت ڕێگای جیاواز دەگرێتەبەر:

the story continuously alternates between horrific war scenes

چیڕۆکەکە بە بەردەوامی دەگۆڕێت لە نێوان دیمەنە ترسناکەکانی جەنگ

and wacky science fiction moments.

هەروەها ساتەکانی چیڕۆکی زانستی سەیر.

These scenes provide comic relief,

ئەم دیمەنانە ماوەی چێژبەخش دەدەن،

but also open a dialogue about what’s usually unspeakable,

بەڵام دەرگای گفتوگۆ بکەیتەوە دەربارەی ئەوەی چی زۆربەی کات ناوترێت،

highlighting the arbitrary nature of human suffering

تیشک خستنەسەر سروشتی هەڕەمەکی ئازارەکانی مرۆڤ

in a way that makes it more impactful.

بەجۆرێک کە کاریگەری زیاتر دروست دەکات.

Arundhati Roy’s “The God of Small Things”

“خودای شتە بچووکەکان“ی ئاڕۆنداتی ڕۆی

takes yet another approach to comic relief.

هێشتا ڕێگای تر دەگرێتە بەر بۆ ماوەی چێژبەخش.

The narrative style draws upon the perspective of children

شێوازی گێڕانەوەکە لە ڕوانگەی منداڵەکانەوە وێنەی بۆ دەکێشرێ

to infuse a tragic story with poignant humor.

بۆ تێکەڵکردنی چیڕۆکێکی خەمناک لەگەڵ جوڵاندنی هەستی خۆشی.

When the adults funnel decades of tensions over race, class, and family dynamics

کاتێک کێشەی تازە پێگەیشتووەکان دەیان ساڵی تەنگژەی نەژادی، چین، و کردەوەی خێزان

into their expectations for their children’s behavior,

بۆ پێشبینیەکانیان بۆ هەڵسوکەوتی منداڵەکانیان،

you can’t help but chuckle with recognition when,

ناتوانیت یارمەتی بدەیت بەڵام لە چ کاتێک زەردەخەنە دەکەیت،

at the moment she’s expected to put on a perfect performance of politeness,

لە کاتێکدا چاوەڕێی دەکرد نمایشێکی ناوازەی بە ڕەوشتانەبێت،

7-year-old Rahel “[ravels] herself like a sausage into the dirty airport curtain

ڕاهێڵی ٧ ساڵان (ڕاڤەڵ) خۆی وەک سجوقێک بۆ ناو پەردەی پیسی فڕۆکەخانە

and [won’t] unravel.”

هەروەها دەریش ناکەوێت.

At the same time, you know her failure to behave will only add to the tension.

لە هەمان کاتدا، تۆ خراپی ئەو دەزانیت لە ڕەفتارکردن تەنها بۆ گرژییەکە زیاد دەکرێت.

Afterward, she thinks, “the play had gone bad.

پاشان، بیری کردەوە، شانۆیەکە خراپ بەڕێوەچوو.

Like Pickle in a monsoon.”

وەک تورشی لە وەرزی بادا.

This punchline underscores the reality of the situation:

ئەم گاڵتەجاڕیە جەخت لە ڕاستی دۆخەکە دەکاتەوە:

the reunion is so forced and formal,

یەکگرتنەکە ناچاری و فەرمیە،

Rahel feels like her family are actors in a play,

ڕاهێل وا هەست دەکات کە خێزانەکەی ئەکتەرن لە شانۆیەکدا،

and she feels powerless in the storm of what’s happening.

هەروەها هەستیش بە بێهێزی دەکات لە زریانەکەی چی ڕوودەدات.

To make the most of comic relief, think not only about what moment in your story

تاکو زۆرترین ماوەی چێژبەخش دروست بکەیت، نەک بەس بیر لە چ ساتێکی چیڕۆکەکەت بکەیتەوە

would most benefit from a splash of contrasting emotion,

زیاتر سوود وەردەگرێت لە پەرشکردنی هەستێکی جیاواز،

but also: what message you’d like to convey that you can’t say directly?

بەڵام لەوە زیاتریش: دەتەوێت چ پەیامێک بگەیەنیت کە ناتوانیت ڕاستەوخۆ بیڵێیت؟

Which of your readers’ assumptions would you like to call into question?

کام لە گریمانەکانی خوێنەرەکانت ئارەزوو دەکەیت بکەیتە پرسیار؟