How to write comedy - Jodie Houlston-Lau

Tłumaczenie: Anna Wardzała Korekta: Ola Królikowska

A World War II veteran processes the devastation he’s witnessed

Weteran II wojny światowej zmaga się z załamaniem

from the confines of an intergalactic zoo.

zza krat międzygalaktycznego zoo.

As an estranged parent and child meet at a fraught family reunion,

Kiedy rozdzieleni rodzic i dziecko spotykają się podczas rodzinnej wizyty,

a little girl mumbles, “How do you do?” from behind a dirty curtain.

mała dziewczynka mamrocze zza brudnej zasłony “Jak się masz?”.

After the death of his best friend,

Po śmierci najlepszego przyjaciela

a lonely king travels to the end of the world in search for answers and...

samotny król podróżuje na koniec świata w poszukiwaniu odpowiedzi i...

walks into a bar.

wchodzi do baru.

It may seem counterintuitive, but comedy is often key to a serious story.

Wydaje się to dziwne, ale komedia jest kluczem do sukcesu.

As a writer, you need your audience to experience a range of emotions,

Jako pisarz musisz spowodować, żeby publiczność doświadczała emocji

no matter what your genre.

niezależnie od gatunku.

Whether you want to evoke fear, grief, or excitement,

Nieważne, czy chcesz wywołać strach, smutek czy ekscytację.

when people are exposed to one emotion for too long,

Kiedy ludzie przez zbyt długi czas odczuwają jedną emocję,

they become desensitized to it.

przestaje ona robić na nich wrażenie.

Comic relief is a tried-and-true way of creating the varied emotional texture

Komizm to sposób na stworzenie bogatej struktury emocjonalnej,

a compelling story needs.

jakiej potrzebuje ciekawa historia.

So how can you create this effect in your own stories?

Jak więc stworzyć taki efekt we własnych opowieściach?

Whether you use characters, situations, language, or any combination of the three,

Nieważne, czy używasz postaci, wydarzeń, języka czy kombinacji tych trzech.

timing and contrast are crucial.

Kluczowe są wyczucie czasu i kontrast.

Take the “Epic of Gilgamesh.”

Weźmy za przykład “Epos o Gilgameszu”.

This ancient Mesopotamian tale is possibly the oldest known work of literature,

Ta starożytna opowieść jest być może najstarszym znanym dziełem literackim,

and yet the story remains compelling today.

a mimo to pozostaje fascynująca do dziś.

As King Gilgamesh approaches the end of the world,

Kiedy król Gilgamesz zbliża się do końca świata,

he walks into a bar.

wchodzi do baru.

We think we’re reaching the climax of his story—

Myślimy, że jest to punkt kulminacyjny jego historii.

only to have our expectations subverted.

Ale okazuje się, że wcale tak nie jest.

That brief respite allows the tension to build even higher

Ta krótka zwłoka pozwala napięciu narastać jeszcze bardziej

to a later, true climax.

aż do późniejszej, prawdziwej kulminacji.

It both relieves and creates tension.

To uwalnia i jednocześnie tworzy napięcie.

This lesson also applies to modern stories:

To odnosi się również do współczesnych opowieści.

by briefly lightening the mood,

Przez krótkie rozładowanie atmosfery

you can build tension in your stories exactly when it’s needed.

można budować napięcie w historiach dokładnie wtedy, kiedy jest to potrzebne.

The moment at the bar doesn’t just amplify the audience’s emotional response—

Sytuacja w barze nie tylko potęguje emocjonalną reakcję widzów,

it also complicates it.

ale też ją komplikuje.

The wise bartender questions the purpose of Gilgamesh’s quest—

Mądry barman kwestionuje cel wyprawy Gilgamesza,

setting the stage for the final, more nuanced resolution.

przygotowując scenę dla ostatecznego, bardziej złożonego zakończenia.

You can use comic relief not only to create contrast with graver moments,

Można użyć komizmu nie tylko w celu kontrastu z poważnymi sytuacjami,

but to comment on them.

ale też, żeby je skomentować.

Sidekicks are one of the most common and direct ways to do this:

Najczęstszy sposób to pomocnicy.

they can supply sneakily perceptive commentary on the main action,

Mogą przemycić spostrzegawczy komentarz dotyczący głównej akcji,

often while simultaneously serving as blundering, hapless punchlines.

jednocześnie często stanowiący nieudolną, chaotyczną puentę.

Kurt Vonnegut’s “Slaughterhouse-Five” takes a different approach:

W “Rzeźni numer pięć” Kurt Vonnegut wykorzystuje inne rozwiązanie.

the story continuously alternates between horrific war scenes

Historia nieustannie przeplata przerażające obrazy wojenne

and wacky science fiction moments.

z dziwacznymi fragmentami science fiction.

These scenes provide comic relief,

Sceny te rozładowują napięcie,

but also open a dialogue about what’s usually unspeakable,

ale też umożliwiają dialog o tym, co zwykle bywa przemilczane,

highlighting the arbitrary nature of human suffering

podkreślając przy tym arbitralny charakter ludzkiego cierpienia

in a way that makes it more impactful.

i sprawiając, że staje się ono bardziej poruszające.

Arundhati Roy’s “The God of Small Things”

“Bóg Rzeczy Małych” Arundhati Roy

takes yet another approach to comic relief.

wykorzystuje jeszcze inne podejście do komizmu.

The narrative style draws upon the perspective of children

Styl narracji opiera się na perspektywie dziecka,

to infuse a tragic story with poignant humor.

żeby nadać tragicznej historii szczyptę humoru.

When the adults funnel decades of tensions over race, class, and family dynamics

Kiedy dorośli przenoszą lata pełne napięć związanych z rasą czy statusem społecznym

into their expectations for their children’s behavior,

na oczekiwania wobec zachowania dzieci,

you can’t help but chuckle with recognition when,

niełatwo powstrzymać się od śmiechu,

at the moment she’s expected to put on a perfect performance of politeness,

kiedy oczekujemy perfekcyjnego przedstawienia, a zamiast tego

7-year-old Rahel “[ravels] herself like a sausage into the dirty airport curtain

7-letnia Rahel “[zawija się] jak kiełbasa w brudną lotniskową zasłonę

and [won’t] unravel.”

i [nie chce] się rozwinąć“.

At the same time, you know her failure to behave will only add to the tension.

Jednocześnie wiesz, że jej wpadka spotęguje tylko napięcie.

Afterward, she thinks, “the play had gone bad.

Po tym wszystkim myśli, że “sztuka była nudna.

Like Pickle in a monsoon.”

Jak flaki z olejem”.

This punchline underscores the reality of the situation:

Ta puenta podkreśla realność sytuacji.

the reunion is so forced and formal,

Spotkanie jest tak sztuczne i uroczyste,

Rahel feels like her family are actors in a play,

że Rahel odnosi wrażenie, że jej rodzina to aktorzy w sztuce,

and she feels powerless in the storm of what’s happening.

i czuje się bezsilna, w obliczu tego, co się dzieje.

To make the most of comic relief, think not only about what moment in your story

Żeby jak najlepiej wykorzystać rozładowanie napięcia,

pomyśl nie tylko o tym,

który moment w historii zyska na dreszczyku kontrastujących emocji,

would most benefit from a splash of contrasting emotion,

but also: what message you’d like to convey that you can’t say directly?

ale też jakie przesłanie chcesz przekazać, a nie możesz powiedzieć wprost?

Which of your readers’ assumptions would you like to call into question?

Które z założeń czytelników warto zakwestionować?