How does money laundering work? - Delena D. Spann

Translator: mabbast chato Reviewer: Daban Q. Jaff

As one of the most notorious gangsters in history,

وەک یەکێک لە بەدناوترین چەتەکانی مێژوو،

Al Capone presided over a vast and profitable empire of organized crime.

ئال کاپۆن ئیمپراتۆرییەتێکی فراوان و پڕداهاتی تاوانی ڕێکخراوی هەبوو.

When he was finally put on trial,

ئەوکاتەی خرایە بەر دادگایی،

the most he could be convicted of was tax evasion.

قورسترین تاوان کە توانرا بخرێتە پاڵی خۆدزینەوە بوو لە باج.

The nearly $100 million a year,

نزیکەی ساڵی ١٠٠ ملیۆن دۆلار،

that's 1.4 billion in today's currency,

بە پارەی ئەمڕۆ ١.٤ ملیار،

that Capone had earned from illegal gambling,

کە کاپۆن دەستیکەوتبوو لە قوماری نایاسایی،

bootlegging,

قاچاخچێتی مەی،

brothels,

خانەکانی لەشفرۆشتن، و

and extortion,

بەزۆر پارەلێسەندن،

would have served as evidence of his crimes.

وەک بەڵگە دانران بۆ تاوانەکانی.

But the money was nowhere to be found.

بەڵام پارەکە لەهیچ کوێیەک نەدۆزرایەوە.

Capone and his associates had hidden it through investments in various businesses

کاپۆن و هاوکارەکانی شاردبووییانەوە بە وەبەرهێنان لە بزنسی هەمەجۆردا

whose ultimate ownership couldn't be proven,

کە نەئەتوانرا خاوەنی ڕاستەقینەی دیاریبکرێت،

like cash-only laundromats.

وەک شوێنەکانی جل شتنی بەس بە پارەی کاش کاردەکەن.

In fact, those laundromats are part of the reason for the name of this activity,

ڕاستییەکەی، ئەو شوێنی جلشتنانە بەشێکی هۆکاری ناونانی ئەم چالاکییەن بەم ناوەوە،

money laundering.

پارە سپیکردنەوە.

Money laundering came to be the term for any process

پارەسپیکردنەوە بوو بە دەستەواژە بۆ هەر پرۆسەیەک

that cleans illegally obtained funds of their dirty criminal origins,

کە پارەی بەنایاسایی پەیاکراوی پێپاک ئەکرایەوە لە سەرچاوە پیسە پڕ تاوانەکەیان،

allowing them to be used within the legal economy.

ڕێگەی بۆ خۆشئەکردن بتوانرێن بەکاربێن لە ئابووری یاساییا.

But Capone wasn't the first to launder money.

بەڵام کاپۆن یەکەم کەس نەبوو پارە سپی بکاتەوە.

In fact, this practice is about as old as money itself.

ڕاستییەکەی، ئەم پەیڕەوە هێندەی هەبوونی پارە خۆی کۆنە.

Merchants hid their riches from tax collecters,

بازرگانەکان سامانەکانیان ئەشاردەوە لە باج کۆکەرەوەکان، و

and pirates sought to sell their bounty without drawing attention

چەتەکانی دەریا هەوڵیان ئەیا گەنجیەکانیان بفرۆشن بێ سەرنج ڕاکێشان

to how they got it.

بۆ ئەوەی چۆن دەستیانکەوتووە.

With the recent arrival of virtual currencies,

بە گەشتنی ئەم دواییەی دراوە گریمانەییەکان،

offshore banking,

بانقەکانی دوورن لە یاساوە،

the darknet,

ماڵپەرە تاریکەکان، و

and global markets,

بازاڕە جیهانییەکان،،

schemes have become much more complex.

پلانگێڕییەکان زۆر ئاڵۆزتر بوون.

Although modern money laundering methods vary greatly,

هەرچەندە شێوازە سەردەمییانەکانی پارەسپیکردنەوە هەمەجۆرن،

most share three basic steps:

زۆربەی سێ هەنگاوی بنچینەیی هەیە:

placement,

دانان،

layering,

لقلێبوونەوە، و

and integration.

بەکارهێنانەوە.

Placement is where illegally obtained money is converted into assets

دانان ئەو بەشەیە کە پارە بەنایاسایی پەیداکراوەکە ئەگۆڕدرێت بۆ موڵکەکانی

that seem legitimate.

لەوە ئەچن یاسایی بن.

That's often done by depositing funds into a bank account

ئەوە زۆرجار بەوە ئەکرێت پارەکە بخەیتە سەر حساب بانقییەک

registered to an anonymous corporation or a professional middleman.

هی دامەزراوەیەکی ناو نەزانراو یان بریکارێکی پیشەگەر بێت.

This step is where criminals are often most vulnerable to detection

لەم هەنگاوەدا تاوانبارەکان زۆرجار ئەگەری هەیە بدۆزرێنەوە

since they introduce massive wealth into the financial system

چونکە پارەیەکی زۆر ئەخەنە ناو سیستمی داراییەوە

seemingly out of nowhere.

بەشێوەیەکی لەناکاو.

The second step, layering, involves using multiple transactions

هەنگاوی دووەم، لقلێبوونەوە، بەکارهێنانی زنجیرە مامەڵەکردنێکە

to further distance the funds from their origin.

بۆ دوورخستنەوەی زیاتری پارەکان لە سەرچاوەکەیان.

This can take the form of transfers between multiple accounts,

ئەمە ئەکرێت بەشێوەی گواستنەوە بێت لەنێوان چەند هەژمارێکدا،

or the purchase of tradable property,

یان کڕینی موڵکێک کە بازرگانی پێوەبکرێت،

like expensive cars,

وەک ئوتومبێلی گرانبەها،

artwork,

کاری هوونەری،

and real estate.

یان خانووبەرە.

Casinos, where large sums of money change hands every second,

گازینۆکان، کە بڕێکی زۆر پارە لەهەموو چرکەیەکدا دەست ئەگۆڕێت

are also popular venues for layering.

جێی مەبەستی خوازراون بۆ ئەم کارە.

A money launderer may have their gambling balance made available

پارەسپیکەرەوەیەک لەوانەیە هەژماری قومارکردنەکەی بەردەستکردبێت

at a casino chain's locations in other countries,

لە شوێنەکانی زنجیرە گازینۆکان لە وڵاتەکانی تردا،

or work with employees to rig games.

یان کار لەگەڵ بەکارهێنەرەکان بکات بۆ کڕینی یارییەکان.

The last step, integration, allows clean money to re-enter the mainstream economy

هەنگاوی دواتر، بەکارهێنانەوە، ڕێگە ئەیات پارە پاکەکە بخرێتەوە ناو ئابووری و

and to benefit the original criminal.

سوود بە تاوانە بنەڕەتییەکە بگەیەنێتەوە.

They might invest it into a legal business

لەوانەیە بیخەنە ناو بزنسی یاساییەوە

claiming payment by producing fake invoices,

بە درووستکردنی لیستەی نرخی ساختە جاڕی پارەدان بەن،

or even start a bogus charity,

یان تەنانەت دەستیش بە کاری خێرخوازی ساختە بکەن،

placing themselves on the board of directors

خۆیان بخەنە سەر ئەنجوومەنی بەڕێوبەرەکان

with an exorbitant salary.

بە مووچەیەکی زەبەلاحەوە.

Money laundering itself

پارە سپیکردنەوە خۆی

wasn't officially recognized as a federal crime in the United States until 1986.

هەتا ساڵی ١٩٨٦ وەک تاوانێکی فیدراڵی نەناسێنرا لە ویلایەتە یەکگرتووەکان.

Before that point, the government needed to prosecute a related crime,

پێش ئەو کاتە، حکومەت پێویستی ئەکرد تاوانێکی هاوشێوە بخاتە پاڵی،

like tax evasion.

وەک خۆدزینەوە لە باج.

From 1986 on, they could confiscate wealth simply by demonstrating

لە ١٩٨٦ەوە، ئەیانتوانی دەستبگرن بەسەر ساماندا تەنیا بە نیشاندانی ئەوەی

that concealment had occurred,

سەرچاوەکەی شاردراوەتەوە،

which had a positive effect on prosecuting major criminal operations,

کە کاریگەری ئەرێنی هەبوو لەسەر دادگایی کارە تاوانییە گەورەکان،

like drug traffickers.

وەک قاچاخچێتی ماددەی هۆشبەر.

However, a legal shift has raised concerns

بەڵام، گۆڕانێکی یاسایی نیگەرانی درووستکرد

involving privacy and government surveillance.

لەسەر پاراستنی تایبەتمەندی و چاودێری حکومەت.

Today, the United Nations,

ئەمڕۆ، نەتەوە یەکگرتووەکان،

national governments,

حکومەتی وڵاتان، و

and various nonprofits

چەندین ڕێکخراوی قازانج نەویست

fight against money laundering,

شەڕ ئەکەن دژی سپیکردنەوەی پارە،

yet the practice continues to play a major role in global crime.

بەڵام هێشتا ئەم کارە بەردەوامە لەوەی ڕۆڵێکی سەرەکی لە تاوانی جیهاندا بگێڕێت.

And the most high-profile instances of money laundering

گەورەترین دۆسییەکانی سپیکردنەوەی پارەش

have involved not just private individuals,

تەنیا کەسانی دیاریکراوی نەگرتۆتەوە،

but major financial institutions and government officials.

بەڵکو دامەزراوە داراییە سەرەکییەکان و بەرپرسە حکومییەکانیش.

No one knows for sure the total amount of money

هیچ کەسێک بە ڕوونی ئەو بڕە پارەیە نازانێت

that's laundered on a yearly basis,

کە ساڵانە سپی ئەکرێتەوە،

but some organizations estimate it to be in the hundreds of billions of dollars.

بەڵام هەندێک ڕێکخراو وای ئەخەمڵێنن کە چەند سەد ملیار دۆلارێک بێت.