Why do we cry? The three types of tears - Alex Gendler

Translator: Pavel Semchanka Reviewer: Ростислав Голод

Our story is about a girl named Iris.

Гэта гісторыя пра дзяўчынку Вясёлку

Iris is very sensitive.

Вясёлка вельмі чулая.

(Bird cawing)

(птушыны крык)

So much that she is always in tears.

Настолькі, што ўвесь час плача.

She cries when she's sad,

Яна плача, калі сумуе,

when she's happy,

калі радуецца,

(Godzilla roars)

(рык Гадзілы)

and even tears up when things just get to her.

нават калі яе нешта выбівае з каляіны.

У яе ёсць спецыяльныя слёзныя залозы для ўтварэння новых слёз

She has special lacrimal glands to make new tears

and special tubes, called lacrimal puncta,

і спецыяльныя каналы — слёзныя пункты —

to drain old ones away.

для пазбаўлення ад старых слёз.

And she cries so much that she goes through

Яна плача так многа,

ten ounces of tears per day,

што за дзень выдзяляецца 285 грамаў слёз,

thirty gallons a year!

а за год - 113 літраў!

In fact, if you look closely,

Наогул, калі прыгледзецца,

you'll see that she's crying a little bit all the time.

вы зразумееце, што яна плача практычна няспынна.

The basal tears that Iris constantly produces

Базальныя слёзы, якія Вясёлка выдзяляе пастаянна,

form a thin coating of three layers

утвараюць тонкае трохслаёвае пакрыццё,

that cover her and keep dirt and debris away.

якое закрывае яе і адштурхвае бруд і смецце.

Right next to Iris is the mucus layer,

Перад Вясёлкай знаходзіцца слізістая абалонка,

which keeps the whole thing fastened to her.

якая ўсё ўмацоўвае.

On top of it is the aqueous layer,

Над ёй знаходзіцца водны пласт,

which keeps Iris hydrated, repels invasive bacteria,

які ўвільгатняе Вясёлку, адштурхоўвае бактэрыі, якія ёй пагражаюць,

and protects her skin, or cornea, from damage.

абараняе яе скуру або рагавіцу ад пашкоджанняў.

And, finally, there is the lipid layer,

І, нарэшце, ліпідны пласт —

an oily outer film that keeps the surface smooth

тонкая масляністая абалонка, якая захоўвае паверхню гладкай,

for Iris to see through,

каб Вясёлка магла бачыць,

and prevents the other layers from evaporating.

і абараняе іншыя пласты ад выпарэння.

Normally, Iris goes about her day

Звычайна Вясёлка нават не заўважае,

without really noticing the basal tears doing their thing.

як базальныя слёзы выконваюць сваю работу.

That's kind of their whole point.

У гэтым і ўвесь сэнс.

But one day, she meets a girl named Onion.

Але аднойчы Вясёлка сустрэла хлопца, якога завуць Цыбулька.

Iris is immediately smitten.

Цыбулька адразу спадабаўся ёй.

Onion looks gorgeous in her bright purple jacket,

Цыбулька выглядаў крута ў сваёй яркай фіялетавай куртцы

and she smells terrific.

і пах выдатна.

So, Iris invites Onion to her house for dinner.

І вось Вясёлка запрашае Цыбульку да сябе на вячэру,

But when she comes in and takes off her jacket,

але, калі Цыбулька здымае сваю куртку,

something terrible happens.

здараецца жудаснае.

You see, when Onion's jacket is removed,

Разумееце, калі Цыбулька здымае куртку,

a chemical reaction happens,

адбываецца хімічная рэакцыя,

converting the sulfoxides that make her smell so great

якая ператварае сульфаксіды, што надаюць Цыбульцы гэты выдатны пах,

into sulfenic acid,

у сульфонавую кіслату,

which then becomes a nasty substance with a long name:

якая затым становіцца гадкай субстанцыяй з доўгай назвай —

syn-Propanethial S-oxide.

сін-прапанеціал-S-аксід.

The gas stings Iris, and suddenly, she can't help it,

Газ апякае Вясёлку, і раптам яна ужо не ў сілах больш трываць

she starts weeping uncontrollably.

і пачынае мімавольна плакаць.

These reflex tears are different from the basal tears

Рэфлекторныя слёзы адрозніваюцца ад базальных,

that Iris is used to.

з якімі Вясёлка звыклася.

Because they're designed

Паколькі яны існуюць,

to wash away harmful substances, or particles,

каб змываць шкодныя субстанцыі або часціцы,

they're released in much larger amounts,

яны вылучаюцца ў значна большай колькасці,

and their aqueous layer contains more antibodies

і ў іх водным пласце змяшчаецца больш антыцелаў,

to stop any microorganisms that may be trying to get in, as well.

якія прадухіляюць пранікненне мікраарганізмаў.

Both Iris and Onion are devastated.

Вясёлка і Цыбулька вельмі засмучаныя.

They know they can't continue their relationship

Яны разумеюць, што не змогуць працягваць свае адносіны,

if Iris is going to hurt and cry every time Onion takes off her jacket.

калі Вясёлка будзе плакаць кожны раз, калі Цыбулька будзе здымаць куртку.

So, they decide to break up.

Таму яны вырашылі разыйсціся.

As Onion walks out the door, Iris stops crying.

Як толькі Цыбулька сыходзіць, Вясёлка перастае плакаць.

And immediately starts again.

І тут жа пачынае зноў.

Only now, she's not crying reflex tears but emotional tears.

Толькі на гэты раз яна плача не рэфлекторнымі слязьмі, а эмацыйнымі.

When someone is either too sad or too happy,

Калі людзі вельмі засмучаныя або вельмі шчаслівыя,

it feels like a loss of control,

яны быццам губляюць кантроль над сабой,

which can be dangerous.

што можа быць небяспечна.

So, emotional tears are sent in to stabilize the mood

Эмацыйныя слёзы вылучаюцца, каб як мага хутчэй

as quickly as possible,

стабілізаваць настрой

along with other physical reactions,

і іншыя фізічныя рэакцыі,

such as an increased heart rate and slower breathing.

такія як часты пульс і запаволенае дыханне.

But scientists still aren't sure

Але навукоўцы да гэтага часу не ўпэўненыя,

exactly how or why the tears themselves are helpful.

чаму гэтыя слёзы карысныя самі па сабе.

They may be a social mechanism to elicit sympathy or show submission.

Яны могуць быць сацыяльным механізмам, каб выклікаць спачуванне ці выказаць пакору.

But some studies have also found

Але некаторыя даследаванні таксама паказалі,

that emotional tears contain higher levels of stress hormones,

што ў эмацыйных слязах змяшчаецца большая колькасць гармонаў стрэсу,

such as ACTH and enkephalin,

такіх як АКТГ і энкефалін,

які з'яўляецца эндарфінам і натуральным абязбольвальнікам.

an endorphin and natural pain killer.

In this case, emotional tears are also directly calming Iris down,

У гэтым выпадку эмацыйныя слёзы не толькі супакойваюць Вясёлку,

as well as signaling her emotional state to others.

але і сігналізуюць іншым людзям аб яе стане.

Sorry things didn't work out with Onion, Iris,

Вельмі шкада, што ў вас з Цыбулькай нічога не атрымалася,

but don't worry.

але не хвалюйся, Вясёлка.

As long as you have all three kinds of tears

Пакуль у цябе ёсць усе тры тыпы слёз,

working to keep you balanced and healthy, it will get better.

што дапамагаюць табе заставацца ўраўнаважанай і здаровай, усё будзе добра.

You'll see.

Вось пабачыш.