Why do we cry? The three types of tears - Alex Gendler

Dlaczego płaczemy? Trzy typy łez - Alex Gendler

Tłumaczenie: Natalia Suta Korekta: Rysia Wand

Our story is about a girl named Iris.

Jest to historia o dziewczynie imieniem Iris.

Iris is very sensitive.

Iris jest bardzo wrażliwa.

(Bird cawing)

So much that she is always in tears.

Tak bardzo, że zawsze jest we łzach.

She cries when she's sad,

Płacze, kiedy jest smutna,

when she's happy,

szczęśliwa

(Godzilla roars)

and even tears up when things just get to her.

lub gdy coś ją rozzłości.

She has special lacrimal glands to make new tears

Jej specjalne gruczoły produkują łzy,

and special tubes, called lacrimal puncta,

które spływają do tak zwanych punktów łzowych.

to drain old ones away.

And she cries so much that she goes through

Iris płacze tak mocno,

ten ounces of tears per day,

że dziennie wylewa 280 ml łez,

thirty gallons a year!

ponad 13 litrów rocznie.

In fact, if you look closely,

Jeśli przyjrzysz się jej uważnie,

you'll see that she's crying a little bit all the time.

zauważysz, że płacze bez przerwy.

The basal tears that Iris constantly produces

Łzy podstawowe, które nieustannie produkuje

form a thin coating of three layers

tworzą cienką trzy-warstwową powłokę,

that cover her and keep dirt and debris away.

która chroni Iris przed kurzem i brudem.

Right next to Iris is the mucus layer,

Pierwsza z nich to warstwa śluzowa,

which keeps the whole thing fastened to her.

która utrzymuje pozostałe warstwy na oku.

On top of it is the aqueous layer,

Środkowa warstwa wodnista

zapewnia tęczówce stałe nawilżenie,

which keeps Iris hydrated, repels invasive bacteria,

odprowadza ciała obce,

and protects her skin, or cornea, from damage.

i chroni powierzchnię rogówki przed uszkodzeniami.

I wreszcie zewnętrzna warstwa lipidowa,

And, finally, there is the lipid layer,

an oily outer film that keeps the surface smooth

która dzięki zawartym w niej tłuszczom

for Iris to see through,

wygładza powierzchnię filmu łzowego,

and prevents the other layers from evaporating.

co zapewnia wyraźny obraz i zapobiega wysychaniu.

Normally, Iris goes about her day

W ciągu dnia,

without really noticing the basal tears doing their thing.

Iris nawet nie zauważa działania łez podstawowych,

That's kind of their whole point.

w czym cała rzecz.

But one day, she meets a girl named Onion.

Ale pewnego dnia spotyka Cebulkę

Iris is immediately smitten.

i natychmiast ulega jej czarowi.

Onion looks gorgeous in her bright purple jacket,

Cebulka wygląda pięknie w fioletowym mundurku

and she smells terrific.

i cudownie pachnie.

So, Iris invites Onion to her house for dinner.

Iris zaprasza ją do siebie na obiad,

ale kiedy wchodzą do domu

But when she comes in and takes off her jacket,

i Cebulka ściąga marynarkę,

something terrible happens.

staje się rzecz okropna.

You see, when Onion's jacket is removed,

Powstaje reakcja chemiczna,

a chemical reaction happens,

w której sulfotlenki odpowiedzialne za przyjemny zapach

converting the sulfoxides that make her smell so great

przechodzą w kwas sulfonowy,

into sulfenic acid,

which then becomes a nasty substance with a long name:

który następnie zmienia się w paskudną substancję,

S-tlenek tiopropanalu.

syn-Propanethial S-oxide.

The gas stings Iris, and suddenly, she can't help it,

Gaz szczypie Iris,

która nagle zaczyna niepohamowanie szlochać.

she starts weeping uncontrollably.

These reflex tears are different from the basal tears

Są to łzy odruchowe, różniące się od podstawowych

do których Iris jest przyzwyczajona.

that Iris is used to.

Because they're designed

Ich zadaniem jest wymywanie szkodliwych substancji,

to wash away harmful substances, or particles,

they're released in much larger amounts,

więc uwalnianie są w znacznie większych ilościach,

and their aqueous layer contains more antibodies

a ich warstwa wodnista zawiera więcej przeciwciał,

to stop any microorganisms that may be trying to get in, as well.

by zatrzymać wszelkie mikroorganizmy

usiłujące dostać się do środka oka.

Both Iris and Onion are devastated.

Iris i Cebula są niepocieszone.

They know they can't continue their relationship

Zrozumiały, że ich związek się nie uda.

if Iris is going to hurt and cry every time Onion takes off her jacket.

Iris będzie płakać za każdym razem,

kiedy Cebulka ściągnie mundurek.

So, they decide to break up.

Muszą więc zakończyć znajomość.

As Onion walks out the door, Iris stops crying.

Kiedy tylko Cebulka wychodzi,

Iris przestaje płakać,

And immediately starts again.

po czym natychmiast zaczyna na nowo.

Only now, she's not crying reflex tears but emotional tears.

Tym razem nie są to łzy odruchowe,

ale emocjonalne.

When someone is either too sad or too happy,

Silne emocje, takie jak smutek lub szczęście,

it feels like a loss of control,

mogą prowadzić do niebezpiecznej utraty kontroli.

which can be dangerous.

Łzy emocjonalne

So, emotional tears are sent in to stabilize the mood

mają za zadanie ustabilizować nastrój

as quickly as possible,

tak szybko, jak to możliwe.

along with other physical reactions,

Działają podobnie jak inne reakcje fizyczne:

such as an increased heart rate and slower breathing.

podwyższony rytm serca

i spowolnione oddychanie.

But scientists still aren't sure

Jednak naukowcy nadal nie są pewni

exactly how or why the tears themselves are helpful.

jak dokładnie pomagają łzy emocjonalne.

They may be a social mechanism to elicit sympathy or show submission.

Być może, jest to odruch społeczny

dla okazania współczucia lub uległości.

But some studies have also found

Niektóre badania udowodniły,

that emotional tears contain higher levels of stress hormones,

że łzy emocjonalne zawierają wyższy poziom hormonów stresu

such as ACTH and enkephalin,

takich jak ACTH i enkefaliny,

i wyższy poziom endorfin i naturalnych substancji przeciwbólowych.

an endorphin and natural pain killer.

In this case, emotional tears are also directly calming Iris down,

Zatem, łzy emocjonalne uspokajają Iris

as well as signaling her emotional state to others.

oraz sygnalizują innym jej stan emocjonalny.

Sorry things didn't work out with Onion, Iris,

Przykro nam, że nie wyszło ci z Cebulką,

but don't worry.

ale nie martw się.

As long as you have all three kinds of tears

Tak długo, jak twoje trzy rodzaje łez

working to keep you balanced and healthy, it will get better.

zapewniają ci balans i zdrowie,

wszystko będzie dobrze.

You'll see.

Zobaczysz.