4 Lessons in Creativity | Julie Burstein | TED Talks

Julie Burstein: 4 bài học về sự sáng tạo

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Thao-Phuong Dong Reviewer: Thuy Duong Nguyen

On my desk in my office, I keep a small clay pot

Trên bàn làm việc ở văn phòng của tôi, có một chiếc bát nhỏ bằng đất sét

that I made in college. It's raku, which is a kind of pottery

mà tôi tự làm khi còn học đại học. Đó là raku, một kĩ thuật làm gốm

that began in Japan centuries ago as a way of

xuất phát ở Nhật Bản từ hàng thế kỉ trước

making bowls for the Japanese tea ceremony.

và chuyên làm ra những chiếc bát cho nghi lễ trà đạo.

This one is more than 400 years old.

Tác phẩm này đã hơn 400 tuổi.

Each one was pinched or carved out of a ball of clay,

Mỗi chiếc bát được tách ra hoặc chạm khắc từ một quả bóng đất sét,

and it was the imperfections that people cherished.

và người ta trân trọng sự không hoàn hảo của nó.

Everyday pots like this cup take eight to 10 hours to fire.

Những sản phẩm thông dụng như chiếc cốc này cần được nung trong 8 đến 10 giờ.

I just took this out of the kiln last week, and the kiln itself

Tôi vừa lấy nó ra khỏi lò tuần trước,

takes another day or two to cool down, but raku

và bản thân chiếc lò cần 1 đến 2 ngày nữa để nguội,

is really fast. You do it outside, and you take the kiln

nhưng raku diễn ra rất nhanh. Bạn thực hiện nó ngoài trời, nung nóng lò

up to temperature. In 15 minutes, it goes to 1,500 degrees,

đến nhiệt độ cần thiết. Trong 15 phút, nó sẽ đạt tới 1,500 độ.

and as soon as you see that the glaze has melted inside,

Ngay khi bạn thấy lớp men bên trong đã nóng chảy,

you can see that faint sheen, you turn the kiln off,

thấy lớp nước bóng nhạt, bạn tắt lò

and you reach in with these long metal tongs,

và dùng những chiếc kẹp kim loại dài

you grab the pot, and in Japan, this red-hot pot

để kẹp lấy chiếc bình. Ở Nhật Bản, chiếc bình nóng đỏ này

would be immediately immersed in a solution of green tea,

sẽ ngay lập tức được nhúng trong một dung dịch trà xanh.

and you can imagine what that steam would smell like.

Bạn có thể hình dung làn khói tỏa ra sẽ có mùi hương như thế nào.

But here in the United States, we ramp up the drama

Nhưng ở Hoa Kỳ này, chúng ta làm tăng sự kịch tính lên một chút.

a little bit, and we drop our pots into sawdust,

Chúng ta thả những chiếc bình vào mùn cưa,

which catches on fire, and you take a garbage pail,

chúng bắt lửa, và bạn dùng một cái xô rác

and you put it on top, and smoke starts pouring out.

để úp lên chiếc bình, và khói bắt đầu tỏa ra.

I would come home with my clothes reeking of woodsmoke.

Tôi thường về nhà khi quần áo mang đậm mùi khói gỗ

I love raku because it allows me to play with the elements.

Tôi yêu raku vì nó cho phép tôi đùa nghịch với các thành phần.

I can shape a pot out of clay and choose a glaze,

Tôi có thể nặn một chiếc bình từ đất sét và chọn men,

but then I have to let it go to the fire and the smoke,

nhưng sau đó tôi phải cho nó vào lửa và khói,

and what's wonderful is the surprises that happen,

và tuyệt vời nhất chính là điều bất ngờ sẽ xảy ra

like this crackle pattern, because it's really stressful

như hoa văn rạn này, bởi vì những chiếc bình chịu rất nhiều áp lực.

on these pots. They go from 1,500 degrees

Chúng thay đổi từ 1,500 độ

to room temperature in the space of just a minute.

đến nhiệt độ phòng chỉ trong thời gian một phút.

Raku is a wonderful metaphor for the process of creativity.

Raku là phép ẩn dụ tuyệt vời cho quá trình sáng tạo.

I find in so many things that tension between

Tôi thấy rằng trong rất nhiều việc,

what I can control and what I have to let go

áp lực giữa những thứ tôi có thể kiểm soát và những thứ tôi phải từ bỏ

happens all the time, whether I'm creating a new radio show

luôn luôn tồn tại, ngay cả lúc tôi tạo dựng một chương trình radio mới

or just at home negotiating with my teenage sons.

hay khi tôi thương lượng với cậu con trai tuổi teen ở nhà.

When I sat down to write a book about creativity,

Khi bắt đầu viết cuốn sách về sự sáng tạo,

I realized that the steps were reversed.

tôi thấy rằng các bước đã bị đảo ngược.

I had to let go at the very beginning, and I had to

Trước hết tôi phải từ bỏ bản thân,

immerse myself in the stories of hundreds of artists

và đắm chìm trong câu chuyện của hàng trăm nghệ sĩ,

and writers and musicians and filmmakers, and as I listened

nhà văn, nhạc sĩ, đạo diễn phim,

to these stories, I realized that creativity

Và khi nghe những câu chuyện ấy, tôi nhận ra rằng

grows out of everyday experiences

sáng tạo bắt nguồn từ những trải nghiệm đời thường

more often than you might think, including

nhiều hơn là bạn nghĩ,

letting go.

bao gồm cả việc từ bỏ.

It was supposed to break, but that's okay. (Laughter) (Laughs)

Lẽ ra nó phải vỡ, nhưng cũng không sao. (cười)

That's part of the letting go, is sometimes it happens

Đó là một phần của việc từ bỏ, đôi khi chúng xảy ra

and sometimes it doesn't, because creativity also grows

và đôi khi không, bởi vì sáng tạo cũng bắt nguồn

from the broken places.

từ những vết nứt.

The best way to learn about anything

Cách tốt nhất để học về bất cứ một điều gì

is through stories, and so I want to tell you a story

là qua những câu chuyện, vì thế tôi muốn kể với các bạn một câu chuyện

about work and play and about four aspects of life

về công việc, thư giãn và về 4 khía cạnh của cuộc sống

that we need to embrace

mà chúng ta cần trân trọng

in order for our own creativity to flourish.

để phát triển sức sáng tạo của chính chúng ta.

The first embrace is something that we think,

Điều đầu tiên là thứ mà chúng ta thường nghĩ,

"Oh, this is very easy," but it's actually getting harder,

"Ôi, việc này thật dễ dàng", nhưng càng ngày nó càng khó khăn hơn,

and that's paying attention to the world around us.

đó là chú ý đến thế giới quanh ta.

So many artists speak about needing to be open,

Rất nhiều nghệ sĩ nói về việc cần phải cởi mở,

to embrace experience, and that's hard to do when

phải trân trọng trải nghiệm, và thật khó để làm thế

you have a lighted rectangle in your pocket that

khi thứ đồ phát sáng hình chữ nhật trong túi áo

takes all of your focus.

đang chiếm hết sự chú ý của bạn.

The filmmaker Mira Nair speaks about growing up

Nhà làm phim Mira Nair nói về việc trưởng thành

in a small town in India. Its name is Bhubaneswar,

trong một thành phố nhỏ ở Ấn Độ. Tên thành phố đó là Bhubaneswar,

and here's a picture of one of the temples in her town.

và đây là hình ảnh một trong những ngôi đền của thành phố đó.

Mira Nair: In this little town, there were like 2,000 temples.

Mira Nair: Trong thành phố nhỏ này, có khoảng 2,000 ngôi đền.

We played cricket all the time. We kind of grew up

Chúng tôi chơi cầu ở đó suốt. Chúng tôi gần như lớn lên từ đống đá vụn.

in the rubble. The major thing that inspired me,

Điều chủ yếu tạo cảm hứng cho tôi,

that led me on this path, that made me a filmmaker eventually,

dẫn tôi đến con đường này, khiến tôi trở thành một nhà làm phim,

was traveling folk theater that would come through the town

chính là những gánh hát rong thường đi qua thành phố.

and I would go off and see these great battles

Tôi thường trốn đi xem những trận chiến tuyệt vời

of good and evil by two people in a school field

giữa cái thiện và cái ác, diễn bởi 2 người trong sân trường

with no props but with a lot of, you know,

không có đạo cụ gì, nhưng bạn biết đấy

passion, and hashish as well, and it was amazing.

họ có rất nhiều đam mê, và cả thuốc phiện nữa, và điều đó thật tuyệt vời.

You know, the folk tales of Mahabharata and Ramayana,

Bạn biết đấy, những câu chuyện dân gian trong Mahabharata và Ramayana,

the two holy books, the epics that everything comes out of

2 cuốn sách thánh, những tác phẩm vĩ đại khởi nguồn cho mọi thứ ở Ấn Độ

in India, they say. After seeing that Jatra, the folk theater,

,như họ vẫn thường nói. Sau khi xem Jatra, gánh hát dân gian đó,

I knew I wanted to get on, you know, and perform.

tôi biết rằng tôi muốn tiếp tục, bạn biết đấy, và biểu diễn.

Julie Burstein: Isn't that a wonderful story?

Julie Burstein: Một câu chuyện tuyệt vời phải không?

You can see the sort of break in the everyday.

Bạn có thể thấy những vết rạn nứt ở khắp mọi nơi.

There they are in the school fields, but it's good and evil,

Chúng ở đó giữa sân trường, nhưng đó là cái thiện và cái ác,

and passion and hashish. And Mira Nair was a young girl

là niềm đam mê và thuốc phiện. Và Mira Nair chỉ là một cô gái trẻ

with thousands of other people watching this performance,

trong số hàng nghìn người khác cũng xem buổi diễn đó,

but she was ready. She was ready to open up

nhưng cô ấy đã sẵn sàng. Cô ấy sẵn sàng đón nhận

to what it sparked in her, and it led her,

thứ đã lóe lên trong cô ấy, và dẫn dắt cô ấy

as she said, down this path to become

trên con đường

an award-winning filmmaker.

trở thành một nhà làm phim từng đoạt giải thưởng.

So being open for that experience that might change you

Vì vậy, việc cởi mở với những trải nghiệm có thể thay đổi bạn

is the first thing we need to embrace.

là điều đầu tiên chúng ta cần nắm bắt.

Artists also speak about how some of their most powerful work

Giới nghệ sĩ cũng nói về việc những tác phẩm tuyệt vời nhất của họ

comes out of the parts of life that are most difficult.

thường đến từ những phần khó khăn nhất của cuộc sống.

The novelist Richard Ford speaks about

Tiểu thuyết gia Richard Ford nói về chuyện

a childhood challenge that continues to be something

anh tiếp tục đấu tranh với một thách thức thời thơ ấu

he wrestles with today. He's severely dyslexic.

cho tới tận ngày hôm nay. Anh mắc chứng khó đọc nặng.

Richard Ford: I was slow to learn to read, went all the way

Richard Ford: tôi học đọc rất chậm, trải qua hết chương trình học

through school not really reading more than the minimum,

mà chỉ đọc những thứ tối thiểu,

and still to this day can't read silently

và tới tận bây giờ tôi cũng không thể

much faster than I can read aloud,

đọc thầm nhanh hơn đọc to là mấy.

but there were a lot of benefits to being dyslexic for me

Nhưng việc mắc bệnh khó đọc đem lại nhiều lợi ích cho tôi

because when I finally did reconcile myself to how slow

vì cuối cùng khi tôi đã thích ứng bản thân

I was going to have to do it, then I think I came very slowly

với việc mình đọc chậm như thế nào, thì tôi bắt đầu từ từ

into an appreciation of all of those qualities of language

trân trọng tất cả những đặc điểm của ngôn ngữ và câu từ

and of sentences that are not just the cognitive

mà không chỉ là khía cạnh bề mặt:

aspects of language: the syncopations, the sounds of words,

cách rút bớt chữ, thanh âm của từ,

what words look like, where paragraphs break,

hình dáng của từ, cách ngắt đoạn văn,

where lines break. I mean, I wasn't so badly dyslexic that

cách kết thúc dòng. Ý tôi là, tôi mắc bệnh khó đọc nặng đến nỗi

I was disabled from reading. I just had to do it

tôi không thể nào đọc được. Tôi phải làm điều đó một cách thật chậm rãi,

really slowly, and as I did, lingering on those sentences

và trong lúc nấn ná giữa các câu chữ

as I had to linger, I fell heir to language's other qualities,

tôi đã cảm nhận được những tính chất khác của ngôn ngữ,

which I think has helped me write sentences.

tôi nghĩ rằng chính điều này đã giúp tôi viết nên câu chữ.

JB: It's so powerful. Richard Ford, who's won the Pulitzer Prize,

JB: Thật là đầy nghị lực. Richard Ford, người đã đoạt giải thưởng Pulitzer,

says that dyslexia helped him write sentences.

nói rằng chính bệnh khó đọc đã giúp anh ấy viết.

He had to embrace this challenge, and I use that word

Anh ấy phải "nắm bắt" thách thức này, và tôi cố tình sử dụng từ đó.

intentionally. He didn't have to overcome dyslexia.

Anh ấy không cần phải "vượt qua" bệnh khó đọc.

He had to learn from it. He had to learn to hear the music

Anh ấy phải học hỏi từ nó. Anh ấy đã học cách nghe

in language.

thứ âm nhạc trong ngôn ngữ.

Artists also speak about how pushing up against

Các nghệ sĩ cũng nói rằng chống lại giới hạn

the limits of what they can do, sometimes pushing

của những việc họ có thể làm, đôi khi lấn sân

into what they can't do, helps them focus

sang những việc họ không thể làm, giúp họ tập trung

on finding their own voice.

tìm được tiếng nói riêng của mình.

The sculptor Richard Serra talks about how,

Nhà điêu khắc Richard Serra nói về việc,

as a young artist, he thought he was a painter,

khi còn là một nghệ sĩ trẻ, anh từng nghĩ mình là họa sĩ

and he lived in Florence after graduate school.

và anh sống ở Florence sau khi tốt nghiệp.

While he was there, he traveled to Madrid,

Khi ở đó, anh đã du lịch tới Madrid,

where he went to the Prado to see this picture

và đến Prado để ngắm bức tranh

by the Spanish painter Diego Velázquez.

của họa sĩ người Tây Ban Nha Diego Velázquez.

It's from 1656, and it's called "Las Meninas,"

Bức tranh đến từ 1656 và nó được gọi là "Las Meninas",

and it's the picture of a little princess

đó là tranh vẽ một công chúa nhỏ

and her ladies-in-waiting, and if you look over

cùng những người hầu của cô ấy, và nếu nhìn qua vai của nàng công chúa tóc vàng

that little blonde princess's shoulder, you'll see a mirror,

bạn sẽ thấy một tấm gương

and reflected in it are her parents, the King and Queen

bên trong phản chiếu bố mẹ của cô, Vua và Hoàng Hậu Tây Ban Nha,

of Spain, who would be standing where you might stand

những người đã đứng ở nơi bạn đang đứng

to look at the picture.

để nhìn bức tranh.

As he often did, Velázquez put himself in this painting too.

Như thường lệ, Velázquez cũng vẽ bản thân mình trong bức tranh.

He's standing on the left with his paintbrush in one hand

Ông ấy đứng bên trái với cọ vẽ trên một tay,

and his palette in the other.

và bảng màu trên tay còn lại.

Richard Serra: I was standing there looking at it,

Richard Serra: Tôi đứng đó nhìn bức tranh,

and I realized that Velázquez was looking at me,

và tôi nhận ra Velázquez đang nhìn mình,

and I thought, "Oh. I'm the subject of the painting."

Và tôi nghĩ, "Ồ. Mình là đối tượng của bức tranh."

And I thought, "I'm not going to be able to do that painting."

Và tôi nghĩ, "Mình sẽ chẳng bao giờ vẽ như thế được".

I was to the point where I was using a stopwatch

Tôi đang ở một thời điểm mà tôi sử dụng đồng hồ bấm giờ

and painting squares out of randomness,

và vẽ những hình vuông một cách ngẫu nhiên,

and I wasn't getting anywhere. So I went back and dumped

và tôi không tiến triển gì cả. Vì thế tôi quay lại và vứt tất cả

all my paintings in the Arno, and I thought, I'm going to just start playing around.

số tranh vẽ của tôi ở Arno, và tôi nghĩ, mình sẽ bắt đầu nghịch ngợm vậy.

JB: Richard Serra says that so nonchalantly, you might

JB: Richard Serra nói điều đó một cách thật uể oải,

have missed it. He went and saw this painting by a guy

có lẽ bạn đã bỏ qua nó. Anh đấy đến ngắm bức vẽ của một họa sĩ

who'd been dead for 300 years, and realized,

người đã chết 300 năm, và nhận ra,

"I can't do that," and so Richard Serra went back

"Mình ko thể làm được như thế", vì vậy Richard Serra

to his studio in Florence, picked up all of his work

quay về phòng làm việc của anh ấy ở Florence, nhặt tất cả tác phẩm của anh ấy

up to that point, and threw it in a river.

cho đến lúc bấy giờ, và ném chúng xuống sông.

Richard Serra let go of painting at that moment,

Richard Serra từ bỏ việc vẽ tranh vào lúc đó,

but he didn't let go of art. He moved to New York City,

nhưng anh ấy không từ bỏ nghệ thuật. Anh chuyển đến thành phố New York,

and he put together a list of verbs

và anh tập hợp một danh sách động từ

— to roll, to crease, to fold —

- lăn, xếp, gấp, -

more than a hundred of them, and as he said,

hơn một trăm động từ, và như anh ấy đã nói,

he just started playing around. He did these things

anh bắt đầu nghịch ngợm. Anh làm những việc đó

to all kinds of material. He would take a huge sheet of lead

với tất cả mọi loại vật liệu. Anh đã lấy một tấm bọc chì lớn

and roll it up and unroll it. He would do the same thing

và cuộn nó rồi lại trải nó ra. Anh ấy cũng làm như vậy

to rubber, and when he got to the direction "to lift,"

với cao su, và khi đến mục "nâng",

he created this, which is in the Museum of Modern Art.

anh đã sáng tạo ra tác phẩm này, hiện đang nằm trong bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại.

Richard Serra had to let go of painting

Richard Serra phải từ bỏ việc vẽ tranh

in order to embark on this playful exploration

để bắt đầu cuộc khám phá vui vẻ này

that led him to the work that he's known for today:

và nó dẫn anh đến tác phẩm gắn liền với tên tuổi của anh ngày hôm nay:

huge curves of steel that require our time and motion

những đường cong thép khổng lồ đòi hỏi thời gian và chuyển động của chúng ta

to experience. In sculpture,

để trải nghiệm. Trong nghệ thuật điêu khắc,

Richard Serra is able to do what he couldn't do in painting.

Richard Serra đã làm được điều mà anh không thể làm trong việc vẽ tranh.

He makes us the subject of his art.

Anh biến chúng ta thành đối tượng cho nghệ thuật của anh ấy.

So experience and challenge

Vậy là trải nghiệm, thử thách

and limitations are all things we need to embrace

và giới hạn là tất cả những thứ chúng ta cần trân trọng

for creativity to flourish.

để sự sáng tạo phát triển.

There's a fourth embrace, and it's the hardest.

Có một yếu tố thứ tư, và nó là yếu tố khó khăn nhất.

It's the embrace of loss,

Đó là chấp nhận mất mát,

the oldest and most constant of human experiences.

thứ lâu đời nhất và thường xuyên nhất trong số những trải nghiệm của loài người.

In order to create, we have to stand in that space

Để sáng tạo, chúng ta phải đứng trong khoảng không gian

between what we see in the world and what we hope for,

giữa điều chúng ta thấy trên thế giới và điều chúng ta mong muốn,

looking squarely at rejection, at heartbreak,

nhìn thẳng vào sự từ chối, sự tan vỡ,

at war, at death.

vào chiến tranh, vào cái chết.

That's a tough space to stand in.

Đó là một không gian khó khăn để đứng bên trong.

The educator Parker Palmer calls it "the tragic gap,"

Nhà giáo Parker Palmer gọi nó là "khoảng trống bi kịch",

tragic not because it's sad but because it's inevitable,

bi kịch không phải bởi vì nó thật buồn mà bởi vì nó là điều không thể tránh khỏi,

and my friend Dick Nodel likes to say,

và bạn tôi Dick Nodel thường nói rằng,

"You can hold that tension like a violin string

"Bạn có thể nắm giữ sức căng ấy như một cái dây đàn violin

and make something beautiful."

và tạo ra thứ gì đó đẹp đẽ".

That tension resonates in the work of the photographer

Sức căng ấy vang dội trong tác phẩm của nhiếp ảnh gia

Joel Meyerowitz, who at the beginning of his career was

Joel Meyerowitz, người mà ngay từ khi bắt đầu sự nghiệp

known for his street photography, for capturing a moment

đã được biết đến với hoạt động nhiếp ảnh đường phố của anh,

on the street, and also for his beautiful photographs

và cả những bức ảnh phong cảnh tuyệt vời

of landscapes -- of Tuscany, of Cape Cod,

chụp Tuscany, chụp Cape Cod,

of light.

chụp ánh sáng.

Joel is a New Yorker, and his studio for many years

Joel đến từ New York, và trong nhiều năm phòng chụp của anh

was in Chelsea, with a straight view downtown

được đặt ở Chelsea, với góc nhìn thẳng đến

to the World Trade Center, and he photographed

Trung tâm Thương mại Thế giới, và anh chụp những tòa nhà đó

those buildings in every sort of light.

trong mọi loại ánh sáng.

You know where this story goes.

Bạn cũng đoán được câu chuyện đang dẫn đến đâu rồi đấy.

On 9/11, Joel wasn't in New York. He was out of town,

Ngày 9/11, Joel không ở New York. Anh ra khỏi thành phố,

but he raced back to the city, and raced down to the site

nhưng anh đã gấp rút trở về, chạy đến nơi

of the destruction.

diễn ra sự đổ nát.

Joel Meyerowitz: And like all the other passersby,

Joel Meyerowitz: Và cũng như tất cả những người qua đường,

I stood outside the chain link fence on Chambers

Tôi đứng bên ngoài hàng rào ở Chambers và Greenwich,

and Greenwich, and all I could see was the smoke

và tất cả những gì tôi thấy là khói

and a little bit of rubble, and I raised my camera

cùng một ít gạch vụn, và tôi nâng máy ảnh lên

to take a peek, just to see if there was something to see,

để ngắm một chút, chỉ để xem có thấy được gì không,

and some cop, a lady cop, hit me on my shoulder,

và một nữ cảnh sát đánh vào vai tôi,

and said, "Hey, no pictures!"

nói rằng "Này, không chụp ảnh!"

And it was such a blow that it woke me up,

Cú đánh đó mạnh đến nỗi nó thức tỉnh tôi,

in the way that it was meant to be, I guess.

theo cách mà nó lẽ ra phải thế, tôi đoán vậy.

And when I asked her why no pictures, she said,

Tôi hỏi cô ấy vì sao không được chụp ảnh, cô trả lời

"It's a crime scene. No photographs allowed."

"Đây là hiện trường phạm tội. Không được chụp ảnh."

And I asked her, "What would happen if I was a member

Và tôi hỏi, Thế nếu tôi là một phóng viên thì sao ?"

of the press?" And she told me,

Và cô ấy nói với tôi,

"Oh, look back there," and back a block was the press corps

"Ồ, nhìn kìa", và cách đó một khu nhà là đội phóng viên

tied up in a little penned-in area,

mắc kẹt trong một khu vực nhỏ,

and I said, "Well, when do they go in?"

tôi nói, "Bao giờ họ mới được vào?"

and she said, "Probably never."

cô ấy trả lời, "Có lẽ là không bao giờ".

And as I walked away from that, I had this crystallization,

Khi tôi bước rời khỏi nơi đó, tôi bắt đầu hình thành một suy nghĩ,

probably from the blow, because it was an insult in a way.

có lẽ từ cú đánh, vì theo một cách nào đó thì nó thật xúc phạm.

I thought, "Oh, if there's no pictures,

Tôi nghĩ, "Ồ, nếu không chụp ảnh,

then there'll be no record. We need a record."

thì sẽ không có vật lưu giữ nào cả. Chúng ta cần vật lưu giữ".

And I thought, "I'm gonna make that record.

Và tôi nghĩ, "Mình sẽ làm nên vật lưu giữ đó.

I'll find a way to get in, because I don't want to

Mình sẽ tìm cách đột nhập vào, bởi vì mình không muốn thấy

see this history disappear."

lịch sử biến mất".

JB: He did. He pulled in every favor he could,

JB: anh ấy đã làm vậy. Anh sử dụng đến mọi sự trợ giúp,

and got a pass into the World Trade Center site,

và được phép bước vào khu Trung tâm Thương mại Quốc tế,

where he photographed for nine months almost every day.

nơi anh chụp ảnh gần như mỗi ngày trong suốt chín tháng.

Looking at these photographs today brings back

Nhìn những bức ảnh này hôm nay gợi lại

the smell of smoke that lingered on my clothes

mùi khói bám trên quần áo tôi

when I went home to my family at night.

Khi tôi về nhà đêm đó.

My office was just a few blocks away.

Văn phòng của tôi chỉ cách đó vài dãy nhà.

But some of these photographs are beautiful,

Nhưng một số bức ảnh này thật đẹp,

and we wondered, was it difficult for Joel Meyerowitz

và chúng ta tự hỏi, việc Joel Meyerowitz làm ra cái đẹp như thế này

to make such beauty out of such devastation?

từ sự hủy hoại ấy, có khó không?

JM: Well, you know, ugly, I mean, powerful

JM: Bạn biết đấy, xấu xí, ý tôi là, mạnh mẽ

and tragic and horrific and everything, but

và bi kịch và kinh khủng và mọi thứ, nhưng

it was also as, in nature, an enormous event

về bản chất, nó cũng là một hiện tượng phi thường

that was transformed after the fact into this residue,

sau đó đã biến đổi thành tàn dư này,

and like many other ruins

và cũng như rất nhiều tàn dư khác

— you go to the ruins of the Colosseum or the ruins of a cathedral someplace —

- bạn đến khu đổ nát của đấu trường La Mã hoặc của một nhà thờ ở đâu đó -

and they take on a new meaning when you watch the weather.

và chúng mang một ý nghĩa mới khi bạn ngắm nhìn thời tiết.

I mean, there were afternoons I was down there,

Ý tôi là, có những buổi chiều khi tôi ở đó,

and the light goes pink and there's a mist in the air

ánh sáng chuyển thành màu hồng và có sương mù trong không khí

and you're standing in the rubble, and I found myself

đứng trong đống gạch vụn, và tôi thấy mình nhận ra

recognizing both the inherent beauty of nature

cả vẻ đẹp vốn có của thiên nhiên

and the fact that nature, as time,

lẫn sự thật rằng thiên nhiên, cùng với thời gian,

is erasing this wound.

đang xóa mờ vết thương này.

Time is unstoppable, and it transforms the event.

Thời gian không thể dừng, và nó làm biến đổi sự kiện.

It gets further and further away from the day,

Nó đi càng lúc càng xa khỏi ngày đó,

and light and seasons temper it in some way,

ánh sáng và các mùa làm dịu nó theo nhiều cách,

and it's not that I'm a romantic. I'm really a realist.

và tôi không phải một người lãng mạn đâu. Tôi khá thực tế.

The reality is, there's the Woolworth Building

Thực tế là, có tòa nhà Woolworth

in a veil of smoke from the site, but it's now like a scrim

trong màn khói ở đó, nhưng bây giờ nó như một lớp vải

across a theater, and it's turning pink,

quanh một nhà hát, và nó đang chuyển màu hồng,

you know, and down below there are hoses spraying,

bạn biết đấy, và bên dưới có các ống nước đang phun,

and the lights have come on for the evening, and the water

và đèn đã bật sáng cho buổi tối,

is turning acid green because the sodium lamps are on,

nước chuyển thành màu xanh axít vì đèn natri đang bật,

and I'm thinking, "My God, who could dream this up?"

và tôi nghĩ, "Lạy Chúa, ai có thể nằm mơ thấy cảnh này?"

But the fact is, I'm there, it looks like that,

Nhưng thực tế là, tôi ở đó, trông nó như vậy,

you have to take a picture.

và tôi phải chụp một bức ảnh.

JB: You have to take a picture. That sense of urgency,

JB: Tôi phải chụp một bức ảnh. Cảm giác thúc giục đó,

of the need to get to work, is so powerful in Joel's story.

sự cần thiết phải bắt tay vào làm việc, toát ra thật mạnh mẽ trong câu chuyện của Joel.

When I saw Joel Meyerowitz recently, I told him how much

Khi tôi gặp Joel Meyerowitz gần đây, tôi nói với anh ấy tôi ngưỡng mộ

I admired his passionate obstinacy, his determination

sự ngoan cố đầy đam mê của anh ấy như thế nào, sự quyết tâm của anh ấy

to push through all the bureaucratic red tape to get to work,

khi vượt qua mọi rào chắn quan liêu để đến làm việc,

and he laughed, and he said, "I'm stubborn,

anh ấy cười và nói, "Tôi rất bướng bỉnh,

but I think what's more important

nhưng tôi nghĩ điều quan trọng hơn

is my passionate optimism."

là sự lạc quan đầy đam mê của tôi."

The first time I told these stories, a man in the audience

Lần đầu tiên tôi kể những câu chuyện này, một người đàn ông trong nhóm khán giả

raised his hand and said, "All these artists talk about

đã giơ tay và nói, "Tất cả những nghệ sĩ này nói về công việc của họ,

their work, not their art, which has got me thinking about

không phải nghệ thuật của họ, và điều đó làm tôi nghĩ đến

my work and where the creativity is there,

công việc của tôi và vị trí của sự sáng tạo ở đó,

and I'm not an artist." He's right. We all wrestle

và tôi không phải một nghệ sĩ." Anh ấy nói đúng. Chúng ta đều phải vật lộn

with experience and challenge, limits and loss.

với trải nghiệm, thử thách, giới hạn và mất mát.

Creativity is essential to all of us,

Sự sáng tạo là thiết yếu với tất cả chúng ta,

whether we're scientists or teachers,

cho dù chúng ta là nhà khoa học hay giáo viên,

parents or entrepreneurs.

phụ huynh hay thương gia.

I want to leave you with another

Tôi muốn cho các bạn xem thêm

image of a Japanese tea bowl. This one

một bức ảnh của bát trà Nhật.

is at the Freer Gallery in Washington, D.C.

Tác phẩm này đặt tại Triển lãm Freer ở Washington, D.C.

It's more than a hundred years old and you can still see

Nó hơn một trăm tuổi và bạn vẫn thấy được

the fingermarks where the potter pinched it.

dấu vân tay ở chỗ người thợ gốm đã nặn nó.

But as you can also see, this one did break

Nhưng bạn cũng có thể thấy, tác phẩm này đã vỡ

at some point in its hundred years.

ở một thời điểm nào đó trong hàng trăm năm đó.

But the person who put it back together,

Nhưng người hàn gắn nó lại,

instead of hiding the cracks,

thay vì che giấu những vết nứt,

decided to emphasize them, using gold lacquer to repair it.

đã quyết định nhấn mạnh chúng khi sử dụng sơn mài vàng.

This bowl is more beautiful now, having been broken,

Chiếc bát trông đẹp sau khi vỡ,

than it was when it was first made,

hơn cả khi nó được làm lần đầu tiên,

and we can look at those cracks, because

và chúng ta có thể nhìn vào những vết nứt ấy,

they tell the story that we all live,

bởi vì chúng kể câu chuyện mà tất cả chúng ta đều đang sống,

of the cycle of creation and destruction,

về vòng xoáy của sự sáng tạo và hủy diệt,

of control and letting go, of picking up the pieces

của quyền kiểm soát và sự từ bỏ, của việc nhặt những mảnh vỡ lên

and making something new.

và tạo ra một thứ gì mới.

Thank you. (Applause)

Cảm ơn. (vỗ tay)