Soon We'll Cure Diseases With a Cell, Not a Pill | Siddhartha Mukherjee | TED Talks

Translator: Thinh N. Ly Reviewer: Tram Tran Bao

I want to talk to you about the future of medicine.

Tôi muốn nói với các bạn về tương lai của y học.

But before I do that, I want to talk a little bit about the past.

Nhưng trước khi bàn về nó, tôi muốn nhắc một chút đến quá khứ.

Now, throughout much of the recent history of medicine,

Ngày nay, cũng như trong suốt phần lớn lịch sử y học hiện tại,

we've thought about illness and treatment

chúng ta vẫn nghĩ về bệnh tật và cách điều trị

in terms of a profoundly simple model.

theo một mô hình cực kỳ đơn giản.

In fact, the model is so simple

Quả thực, mô hình này đơn giản đến mức

that you could summarize it in six words:

chúng ta có thể tóm gọn nó chỉ trong 6 từ:

have disease, take pill, kill something.

mắc bệnh, uống thuốc, diệt bệnh.

Now, the reason for the dominance of this model

Bây giờ, nguyên nhân cho sự chi phối của mô hình này,

is of course the antibiotic revolution.

hiển nhiên, là do cuộc cách mạng kháng sinh.

Many of you might not know this, but we happen to be celebrating

Nhiều người ở đây có thể không biết, rằng chúng ta chuẩn bị kỉ niệm

the hundredth year of the introduction of antibiotics into the United States.

100 năm kể từ ngày kháng sinh được giới thiệu với nước Mỹ.

But what you do know

Nhưng có một điều các bạn đều biết

is that that introduction was nothing short of transformative.

đó là sự xuất hiện này chỉ là một sự thay đổi.

Here you had a chemical, either from the natural world

Ở đây bạn có một hóa chất, hoặc từ tự nhiên,

or artificially synthesized in the laboratory,

hoặc được tổng hợp nhân tạo trong phòng thí nghiệm,

and it would course through your body,

và nó sẽ được đưa vào cơ thể bạn,

it would find its target,

tìm mục tiêu

lock into its target --

dính vào mục tiêu đó –

a microbe or some part of a microbe --

một loại vi khuẩn hoặc một phần của vi khuẩn –

and then turn off a lock and a key

và rồi khóa theo nguyên tắc chìa khóa ổ khóa

with exquisite deftness, exquisite specificity.

với độ nhạy và đặc hiệu tuyệt đối.

And you would end up taking a previously fatal, lethal disease --

Và khi đó, các bệnh lý nguy hiểm, có thể gây tử vong trước đây –

a pneumonia, syphilis, tuberculosis --

như viêm phổi, giang mai, lao –

and transforming that into a curable, or treatable illness.

trở thành các bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi được.

You have a pneumonia,

Bạn bị viêm phổi,

you take penicillin,

bạn uống penicillin,

you kill the microbe

bạn tiêu diệt vi khuẩn

and you cure the disease.

và khỏi bệnh.

So seductive was this idea,

Sự cám dỗ của tưởng này,

so potent the metaphor of lock and key

sự thuyết phục của phép ẩn dụ nguyên lý chìa khóa ổ khóa

and killing something,

để tiêu diệt mầm bệnh,

that it really swept through biology.

khiến nó trở thành xu hướng trong sinh học.

It was a transformation like no other.

Đây là một sự thay đổi hoàn toàn mới mẻ.

And we've really spent the last 100 years

Và thật sự, trong 100 năm qua,

trying to replicate that model over and over again

chúng ta đã cố gắng để nhân rộng hơn nữa mô hình này

in noninfectious diseases,

ở các bệnh không lây nhiểm,

in chronic diseases like diabetes and hypertension and heart disease.

các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, các bệnh tim mạch.

And it's worked, but it's only worked partly.

Và nó đã hiệu quả, nhưng chỉ hiệu quả phần nào.

Let me show you.

Để tôi chỉ ra cho các bạn.

You know, if you take the entire universe

Các bạn biết đó, nếu ta ước tính

of all chemical reactions in the human body,

toàn bộ các phản ứng hóa học trong cơ thể con người,

every chemical reaction that your body is capable of,

mọi phản ứng mà cơ thể các bạn có khả năng thực hiện,

most people think that that number is on the order of a million.

phần lớn đều nghĩ con số này phải lên đến hàng triệu.

Let's call it a million.

Hãy xem như khoảng 1 triệu.

And now you ask the question,

Và rồi bạn thắc mắc,

what number or fraction of reactions

số lượng hoặc phần trăm các phản ứng

can actually be targeted

có thể bị tác động

by the entire pharmacopoeia, all of medicinal chemistry?

bởi thuốc, bởi tất cả các chất hóa học trong dược phẩm là bao nhiêu?

That number is 250.

Con số đó là 250.

The rest is chemical darkness.

Phần còn lại vẫn còn trong bóng tối.

In other words, 0.025 percent of all chemical reactions in your body

Nói cách khác, cơ chế chìa khóa ổ khóa chỉ có thể nhắm tới 0.025%

are actually targetable by this lock and key mechanism.

tất cả các phản ứng hóa học trong cơ thể bạn.

You know, if you think about human physiology

Các bạn biết không, nếu các bạn xem cơ chế sinh lý của con người

as a vast global telephone network

như một mạng viễn thông toàn cầu khổng lồ

with interacting nodes and interacting pieces,

với các nút và các phần tương tác,

then all of our medicinal chemistry

thì các chất hóa dược của chúng ta

is operating on one tiny corner

chỉ hoạt động ở một góc nhỏ,

at the edge, the outer edge, of that network.

ở rìa ngoài của mạng lưới đó.

It's like all of our pharmaceutical chemistry

Toàn bộ các chất hóa dược của chúng ta

is a pole operator in Wichita, Kansas

chỉ như 1 trạm điều hành ở Wichita, Kansas,

who is tinkering with about 10 or 15 telephone lines.

đang mày mò với khoảng 10-15 đường dây điện thoại.

So what do we do about this idea?

Và rồi chúng ta làm gì với ý tưởng này?

What if we reorganized this approach?

Sẽ ra sao nếu chúng ta sắp xếp lại cách tiếp cận này?

In fact, it turns out that the natural world

Sự thực là, thì ra chính tự nhiên

gives us a sense of how one might think about illness

lại cung cấp cho chúng ta một hướng suy nghĩ về bệnh tật,

in a radically different way,

hoàn toàn khác

rather than disease, medicine, target.

so với cách nghĩ bệnh, thuốc, mục tiêu.

In fact, the natural world is organized hierarchically upwards,

Quả thực, thế giới tự nhiên được tổ chức theo thứ bậc tăng dần,

not downwards, but upwards,

hướng lên, chứ không phải hướng xuống,

and we begin with a self-regulating, semi-autonomous unit called a cell.

và chúng ta bắt đầu bằng một đơn vị tự điều tiết, bán tự động gọi là tế bào.

These self-regulating, semi-autonomous units

Các đơn vị tự điều tiết và bán tự động này

give rise to self-regulating, semi-autonomous units called organs,

cấu thành những đơn vị tự điều tiết và bán tự động cao hơn gọi là cơ quan,

and these organs coalesce to form things called humans,

và các cơ quan này hợp lại tạo thành con người,

and these organisms ultimately live in environments,

và những sinh vật này chủ yếu sống trong môi trường,

which are partly self-regulating and partly semi-autonomous.

nơi mà phần nào tự điều tiết và bán tự động.

What's nice about this scheme, this hierarchical scheme

Cái hay của sơ đồ phân cấp

building upwards rather than downwards,

xây dựng mô hình từ dưới lên thay vì từ trên xuống này,

is that it allows us to think about illness as well

là ở chỗ nó cho phép chúng ta nghĩ về bệnh tật

in a somewhat different way.

theo một cách khác hơn.

Take a disease like cancer.

Lấy ví dụ như bệnh ung thư.

Since the 1950s,

Kể từ những năm 50,

we've tried rather desperately to apply this lock and key model to cancer.

chúng ta đã cố áp dụng mô hình chìa khóa ổ khóa này lên ung thư một cách vô vọng.

We've tried to kill cells

Chúng ta đã cố gắng giết các tế bào

using a variety of chemotherapies or targeted therapies,

bằng nhiều phương pháp hóa trị hoặc các liệu pháp trúng đích,

and as most of us know, that's worked.

và như phần lớn mọi người đã biết, nó hiệu quả.

It's worked for diseases like leukemia.

Hiệu quả với những bệnh như bệnh bạch cầu.

It's worked for some forms of breast cancer,

Nó cũng có tác dụng ở 1 vài dạng ung thư vú,

but eventually you run to the ceiling of that approach.

nhưng dần dần, phương pháp này cũng tới giới hạn.

And it's only in the last 10 years or so

Và chỉ mới khoảng 10 năm trở lại đây,

that we've begun to think about using the immune system,

chúng ta mới bắt đầu nghĩ đến việc sử dụng hệ miễn dịch,

remembering that in fact the cancer cell doesn't grow in a vacuum.

nhớ ra tế bào ung thư không phát triển trong chân không.

It actually grows in a human organism.

Mà là bên trong 1 cơ quan nào đó của con người.

And could you use the organismal capacity,

Và liệu chúng ta có thể dùng khả năng của cơ quan đó,

the fact that human beings have an immune system, to attack cancer?

dựa vào hệ thống miễn dịch có sẵn, để tấn công ung thư?

In fact, it's led to the some of the most spectacular new medicines in cancer.

Trong thực tế, điều này đưa đến 1 vài loại thuốc mới, tốt nhất để chống ung thư.

And finally there's the level of the environment, isn't there?

Và cuối cùng đến mức độ môi trường đúng không nhỉ?

You know, we don't think of cancer as altering the environment.

Chúng tôi không nghĩ ung thư làm thay đổi môi trường.

But let me give you an example of a profoundly carcinogenic environment.

Hãy để tôi cho các bạn 1 ví dụ về môi trường có khả năng gây ung thư cao.

It's called a prison.

Nó được gọi là 1 nhà tù.

You take loneliness, you take depression, you take confinement,

Bạn lấy sự cô đơn, trầm cảm, bạn lấy sự giam cầm,

and you add to that,

gói chúng lại

rolled up in a little white sheet of paper,

trong 1 miếng giấy trắng nhỏ, và thêm vào đó

one of the most potent neurostimulants that we know, called nicotine,

1 trong các chất kích thích thần kinh mạnh nhất chúng ta từng biết, nicotine,

and you add to that one of the most potent addictive substances that you know,

rồi thêm vào đó 1 trong những chất gây nghiện mạnh nhất,

and you have a pro-carcinogenic environment.

và các bạn có 1 môi trường chuyên gây ung thư.

But you can have anti-carcinogenic environments too.

Nhưng bạn cũng có thể có 1 môi trường chống ung thư.

There are attempts to create milieus,

Có những nỗ lực tạo ra các môi trường đó,

change the hormonal milieu for breast cancer, for instance.

như để biến đổi môi trường hormone trong bệnh ung thư vú.

We're trying to change the metabolic milieu for other forms of cancer.

Ta cũng đang cố thay đổi môi trường trao đổi chất ở nhiều dạng ung thư khác.

Or take another disease, like depression.

Hoặc lấy ví dụ ở 1 bệnh khác, trầm cảm chẳng hạn.

Again, working upwards,

Cũng vậy, đang được tiếp cận hướng lên,

since the 1960s and 1970s, we've tried, again, desperately

kể từ những năm 60–70, chúng ta đã cố gắng, lần nữa trong vô vọng

to turn off molecules that operate between nerve cells --

ngăn các phân tử hoạt động giữa 2 tế bào thần kinh –

serotonin, dopamine --

serotonin, dopamine –

and tried to cure depression that way,

và cố chữa trầm cảm bằng cách đó,

and that's worked, but then that reached the limit.

nó hiệu quả, nhưng rồi cũng có giới hạn.

And we now know that what you really probably need to do

Rồi bây giờ chúng ta biết việc chúng ta cần phải làm

is to change the physiology of the organ, the brain,

là thay đổi chức năng sinh lý của cơ quan, ở đây là bộ não,

rewire it, remodel it,

kết nối lại nó, chỉnh sửa nó,

and that, of course, we know study upon study has shown

và, dĩ nhiên, chúng ta biết, các nghiên cứu chỉ ra

that talk therapy does exactly that,

liệu pháp nói chuyện có thể làm điều đó,

and study upon study has shown that talk therapy

và các nghiên cứu còn chỉ ra rằng liệu pháp nói

combined with medicines, pills,

kết hợp với nội khoa, với thuốc

really is much more effective than either one alone.

sẽ có hiệu quả nhiều hơn chỉ điều trị đơn độc 1 thứ.

Can we imagine a more immersive environment that will change depression?

Liệu chúng ta có thể nghĩ ra 1 môi trường bao quát hơn để chữa trầm cảm không?

Can you lock out the signals that elicit depression?

Liệu ta có thể khóa các tín hiệu khơi gợi trầm cảm hay không?

Again, moving upwards along this hierarchical chain of organization.

1 lần nữa, lần lên theo chuỗi mô hình tổ chức này.

What's really at stake perhaps here

Điều thật sự đáng nói ở đây có thể

is not the medicine itself but a metaphor.

không phải về chính y học mà là về 1 phép ẩn dụ.

Rather than killing something,

Thay vì tiêu diệt thứ gì đó,

in the case of the great chronic degenerative diseases --

trong trường hợp những bệnh thoái hóa mạn tính lớn –

kidney failure, diabetes, hypertension, osteoarthritis --

suy thận, tiểu đường, cao huyết áp, viêm xương khớp –

maybe what we really need to do is change the metaphor to growing something.

điều chúng ta cần làm là thay đổi ẩn ý này thành nuôi dưỡng thứ gì đó.

And that's the key, perhaps,

Và đó chính là chìa khóa

to reframing our thinking about medicine.

có thể làm thay đổi suy nghĩ của chúng ta về y học.

Now, this idea of changing,

Giờ thì, ý tưởng về sự thay đổi này,

of creating a perceptual shift, as it were,

tạo ra 1 sự thay đổi trong tri giác, như nó đã từng,

came home to me to roost in a very personal manner about 10 years ago.

đã xuất hiện trong riêng tâm trí tôi cách nay 10 năm.

About 10 years ago -- I've been a runner most of my life --

Khoảng 10 năm trước – tôi chạy bộ gần như cả cuộc đời –

I went for a run, a Saturday morning run,

Tôi đã chạy bộ, buổi tập chạy sáng thứ 7,

I came back and woke up and I basically couldn't move.

tôi trở về và hoạt động, và tôi gần như không đi được.

My right knee was swollen up,

Đầu gối phải của tôi đã bị sưng,

and you could hear that ominous crunch of bone against bone.

và bạn có thể nghe những tiếng rắc rắc đáng ngại giữa xương với xương.

And one of the perks of being a physician is that you get to order your own MRIs.

Và 1 đặc quyền của việc làm bác sĩ là bạn có thể tự chỉ định MRI cho chính mình.

And I had an MRI the next week, and it looked like that.

Rồi tôi đi chụp MRI trong tuần kế tiếp, và nó trông như thế này.

Essentially, the meniscus of cartilage that is between bone

Về cơ bản, mặt khum của sụn giữa 2 xương

had been completely torn and the bone itself had been shattered.

bị rách hoàn toàn và xương cũng bị vỡ vụn.

Now, if you're looking at me and feeling sorry,

Giờ, nếu các bạn nhìn tôi và cảm thấy tội nghiệp,

let me tell you a few facts.

để tôi nói cho các bạn 1 vài sự thật.

If I was to take an MRI of every person in this audience,

Nếu tôi chụp MRI cho mọi người trong khán phòng này,

60 percent of you would show signs

60% trong số các bạn sẽ có dấu hiệu

of bone degeneration and cartilage degeneration like this.

thoái hóa xương và sụn như thế này.

85 percent of all women by the age of 70

85% phụ nữ khi đến 70 tuổi

would show moderate to severe cartilage degeneration.

sẽ bị thoái hóa sụn ở mức độ từ trung bình đến trầm trọng.

50 to 60 percent of the men in this audience

50-60% nam giới trong khán phòng này

would also have such signs.

cũng sẽ có triệu chứng tương tự.

So this is a very common disease.

Do đó, đây là 1 bệnh rất phổ biến.

Well, the second perk of being a physician

1 đặc quyền thứ 2 của việc làm bác sĩ

is that you can get to experiment on your own ailments.

là bạn có thể thử điều trị trên chính các bệnh của riêng bạn.

So about 10 years ago we began,

Do vậy, bắt đầu từ khoảng 10 năm trước,

we brought this process into the laboratory,

chúng tôi đưa quy trình này vào phòng thí nghiệm,

and we began to do simple experiments,

bắt đâu thực hiện các thí nghiệm đơn giản,

mechanically trying to fix this degeneration.

cố gắng sửa chữa sự thoái hóa này 1 cách máy móc.

We tried to inject chemicals into the knee spaces of animals

Chúng tôi đã tiêm hóa chất vào khoảng giữa đầu gối của các loài động vật,

to try to reverse cartilage degeneration,

cố gắng đảo ngược quá trình thoái hóa sụn,

and to put a short summary on a very long and painful process,

và cố đưa ra 1 bản tóm tắt ngắn gọn về 1 quá trình kéo dài và hết sức đau đớn,

essentially it came to naught.

về căn bản mà nói, nó vô ích.

Nothing happened.

Không có gì xảy ra.

And then about seven years ago, we had a research student from Australia.

Và rồi khoảng 7 năm trước, chúng tôi có 1 nghiên cứu sinh từ Úc.

The nice thing about Australians

Điều hay ho ở người Úc

is that they're habitually used to looking at the world upside down.

là họ thường có thói quen nhìn thế giới từ dưới lên.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And so Dan suggested to me, "You know, maybe it isn't a mechanical problem.

Rồi Dan nói với tôi, “Anh biết không, có thể đây không phải là 1 vấn đề cơ học.

Maybe it isn't a chemical problem. Maybe it's a stem cell problem."

Cũng có thể không phải là vấn đề hóa học. Nó có thể là vấn đề của tế bào gốc.”

In other words, he had two hypotheses.

Nói cách khác, cậu ấy có 2 giả thiết.

Number one, there is such a thing as a skeletal stem cell --

Thứ nhất, có tồn tại 1 loại tế bào gốc của xương –

a skeletal stem cell that builds up the entire vertebrate skeleton,

là loại tế bào cấu thành xương sống,

bone, cartilage and the fibrous elements of skeleton,

toàn bộ các xương, sụn, các thành phần sợi của xương,

just like there's a stem cell in blood,

giống như tế bào gốc trong máu,

just like there's a stem cell in the nervous system.

tế bào gốc trong hệ thần kinh.

And two, that maybe that, the degeneration or dysfunction of this stem cell

Và thứ 2, có thể, sự thoái hóa hoặc rối loạn chức năng của các tế bào gốc này

is what's causing osteochondral arthritis, a very common ailment.

là nguyên nhân gây viêm khớp xương sụn, 1 bệnh lý rất phổ biến.

So really the question was, were we looking for a pill

Vậy câu hỏi thật sự ở đây là, chúng tôi đã tìm kiếm 1 loại thuốc

when we should have really been looking for a cell.

khi đáng lẽ ra nên tìm kiếm 1 loại tế bào?

So we switched our models,

Vì thế, chúng tôi đã thay đổi mô hình nghiên cứu,

and now we began to look for skeletal stem cells.

và bắt đầu tìm kiếm các tế bào gốc của xương.

And to cut again a long story short,

Và nói ngắn gọn,

about five years ago, we found these cells.

cách đây khoảng 5 năm, chúng tôi đã tìm thấy chúng.

They live inside the skeleton.

Chúng tồn tại bên trong xương.

Here's a schematic and then a real photograph of one of them.

Trên đây là 1 sơ đồ và 1 bức ảnh thực về những tế bào này.

The white stuff is bone,

Phần màu trắng là xương,

and these red columns that you see and the yellow cells

những cột màu đỏ và các tế bào màu vàng mà các bạn thấy

are cells that have arisen from one single skeletal stem cell --

là các tế bào phát triển từ chỉ 1 tế bào gốc của xương –

columns of cartilage, columns of bone coming out of a single cell.

các cột sụn và xương phát triển từ 1 tế bào duy nhất.

These cells are fascinating. They have four properties.

Những tế bào này rất thú vị. Chúng có 4 thuộc tính.

Number one is that they live where they're expected to live.

Thứ nhất, chúng có ở những vị trí mà ta mong chúng tồn tại.

They live just underneath the surface of the bone,

Chúng sống ngay dưới bế mặt xương,

underneath cartilage.

ngay dưới sụn.

You know, in biology, it's location, location, location.

Bạn biết đó, trong sinh học, nó là về vị trí, vị trí, và vị trí.

And they move into the appropriate areas and form bone and cartilage.

Rồi chúng di chuyển đến vị trí thích hợp và tạo thành xương và sụn.

That's one.

Đó là 1 tính chất.

Here's an interesting property.

Đây là 1 tính chất thú vị khác.

You can take them out of the vertebrate skeleton,

Bạn có thể tách chúng ra khỏi xương sống,

you can culture them in petri dishes in the laboratory,

nuôi cấy chúng trong các đĩa petri trong phòng lab,

and they are dying to form cartilage.

và chúng vẫn tạo thành sụn.

Remember how we couldn't form cartilage for love or money?

Có nhớ chúng tôi đã không thể tạo sụn như thế nào không?

These cells are dying to form cartilage.

Các tế bào này lại tạo thành được sụn.

They form their own furls of cartilage around themselves.

Chúng tự tạo thành nhiều lớp sụn xung quanh.

They're also, number three,

Thứ 3, các tế bào này còn là

the most efficient repairers of fractures that we've ever encountered.

những thợ sửa chữa các vết gãy nứt hiệu quả nhất mà chúng tôi từng biết.

This is a little bone, a mouse bone that we fractured

Đây là 1 cái xương nhỏ, xương chuột mà chúng tôi đã làm gãy

and then let it heal by itself.

và để cho nó tự lành.

These stem cells have come in and repaired, in yellow, the bone,

Các tế bào gốc này đến và sửa chữa, phần màu vàng, là xương,

in white, the cartilage, almost completely.

phần màu trắng, là sụn, gần như hoàn hảo.

So much so that if you label them with a fluorescent dye

Chúng nhiều đến mức nếu bạn đánh dấu chúng bằng 1 chất huỳnh quang,

you can see them like some kind of peculiar cellular glue

bạn có thể thấy chúng như là 1 loại keo tế bào đặc biệt

coming into the area of a fracture,

đến vị trí gãy,

fixing it locally and then stopping their work.

sửa chữa tại đó và sau đó hoàn thành nhiệm vụ của chúng.

Now, the fourth one is the most ominous,

Tiếp theo, tính chất thứ 4 là đáng ngại nhất,

and that is that their numbers decline precipitously,

đó là số lượng của chúng giảm 1 cách chóng mặt,

precipitously, tenfold, fiftyfold, as you age.

nhanh chóng, 10 lần, 50 lần, khi bạn già đi.

And so what had happened, really,

Và điều đã thật sự xảy ra, là,

is that we found ourselves in a perceptual shift.

chúng tôi nhận ra rằng mình đã thay đổi cách nhìn.

We had gone hunting for pills

Từ việc săn đuổi 1 loại thuốc,

but we ended up finding theories.

chúng tôi kết thúc bằng việc tìm kiếm các giả thiết.

And in some ways

Ở phương diện nào đó,

we had hooked ourselves back onto this idea:

chúng tôi đã kết nối lại với ý tưởng:

cells, organisms, environments,

tế bào, sinh vật, môi trường,

because we were now thinking about bone stem cells,

bởi vì chúng tôi đang nghĩ về các tế bào gốc của xương,

we were thinking about arthritis in terms of a cellular disease.

chúng tôi nghĩ về viêm khớp như 1 bệnh lý ở mức độ tế bào.

And then the next question was, are there organs?

Và câu hỏi tiếp theo là, các cơ quan thì sao?

Can you build this as an organ outside the body?

Liệu có thể tạo ra 1 cơ quan bên ngoài cơ thể?

Can you implant cartilage into areas of trauma?

Liệu ta có thể ghép sụn vào những vị trí chấn thương không?

And perhaps most interestingly,

Và thú vị nhất có lẽ là,

can you ascend right up and create environments?

liệu ta có thể tiến lên và tạo ra các môi trường?

You know, we know that exercise remodels bone,

Các bạn cũng biết, tập luyện giúp tái tạo xương,

but come on, none of us is going to exercise.

nhưng, không ai trong chúng ta sẽ tập luyện như vậy.

So could you imagine ways of passively loading and unloading bone

Vì vậy, liệu ta có thể hình dung rằng có 1 phương pháp tháo, lắp xương thụ động

so that you can recreate or regenerate degenerating cartilage?

giúp chúng ta tái tạo và sửa chữa sụn bị thoái hóa hay không?

And perhaps more interesting, and more importantly,

Và có thể thú vị hơn, và quan trọng hơn là,

the question is, can you apply this model more globally outside medicine?

liệu ta có thể áp dụng mô hình này rộng hơn bên ngoài lĩnh vực y học?

What's at stake, as I said before, is not killing something,

Vấn để chính ở đây, như tôi đã nói, không phải là tiêu diệt,

but growing something.

mà là nuôi dưỡng thứ gì đó.

And it raises a series of, I think, some of the most interesting questions

Và điều này làm nổi lên vô số câu hỏi, theo tôi nghĩ là thú vị nhất

about how we think about medicine in the future.

về cách chúng ta nghĩ về y học trong tương lai.

Could your medicine be a cell and not a pill?

Ta có thể điều trị bằng tế bào mà không phải thuốc hay không?

How would we grow these cells?

Làm sao ta có thể nuôi dưỡng những tế bào này?

What we would we do to stop the malignant growth of these cells?

Ta sẽ phải làm gì để ngăn những tế bào này phát triển ác tính?

We heard about the problems of unleashing growth.

Chúng ta đã nghe nói về vấn đề tăng trưởng không kiểm soát được.

Could we implant suicide genes into these cells

Liệu chúng ta có thể đưa các gene tự hủy vào chúng

to stop them from growing?

để ngăn chúng phát triển không?

Could your medicine be an organ that's created outside the body

Liệu chúng ta có thể điều trị bằng 1 cơ quan được tạo ra ngoài cơ thể

and then implanted into the body?

và ghép vào sau đó không?

Could that stop some of the degeneration?

Chúng ta có thể dừng sự thoái hóa hay không?

What if the organ needed to have memory?

Nếu như 1 cơ quan cần có bộ nhớ thì sao?

In cases of diseases of the nervous system some of those organs had memory.

Trong trường hợp bệnh ở hệ thần kinh của những cơ quan có bộ nhớ chẳng hạn.

How could we implant those memories back in?

Làm cách nào ta có thể đưa những trí nhớ đó vào lại?

Could we store these organs?

Liệu ta có thể lưu giữ các cơ quan đó?

Would each organ have to be developed for an individual human being

Mỗi cơ quan sẽ phải được phát triển và

ghép cho riêng từng người hay không?

and put back?

And perhaps most puzzlingly,

Và có lẽ vấn đề hóc búa nhất là,

could your medicine be an environment?

liệu y học có thể là 1 môi trường không?

Could you patent an environment?

Liệu ta có thể tạo ra 1 môi trường?

You know, in every culture,

Bạn biết đó, trong mọi nền văn hóa,

shamans have been using environments as medicines.

các pháp sư đã sử dụng môi trường như 1 liệu pháp.

Could we imagine that for our future?

Liệu ta có thể làm được điều đó trong tương lai?

I've talked a lot about models. I began this talk with models.

Tôi đã nói nhiều về các mô hình. Tôi bắt đầu câu chuyện bằng mô hình.

So let me end with some thoughts about model building.

Hãy để tôi kết thúc với vài ý tưởng về xây dựng mô hình.

Là điều chúng tôi, những nhà khoa học cần làm.

That's what we do as scientists.

You know, when an architect builds a model,

Bạn biết đó, khi kiến trúc sư xây dựng hình mẫu,

he or she is trying to show you a world in miniature.

anh ấy hay cô ấy đang cố cho bạn thấy thế giới trong 1 hình ảnh thu nhỏ.

But when a scientist is building a model,

Nhưng khi 1 nhà khoa học xây dựng 1 hình mẫu,

he or she is trying to show you the world in metaphor.

họ đang cố cho bạn thấy thế giới qua 1 phép ẩn dụ.

He or she is trying to create a new way of seeing.

Người đó đang cố sáng tạo ra 1 cách nhìn mới.

The former is a scale shift. The latter is a perceptual shift.

Ban đầu là sự thay đổi về quy mô. Sau đó là sự thay đổi trong tri giác.

Now, antibiotics created such a perceptual shift

Giờ đây, kháng sinh đã thành công thay đổi được nhận thức của chúng ta

in our way of thinking about medicine that it really colored, distorted,

rằng y học rất màu mè, méo mó,

very successfully, the way we've thought about medicine for the last hundred years.

đó là cách mà chúng ta nghĩ về y học một trăm năm trở lại đây.

But we need new models to think about medicine in the future.

Nhưng chúng ta cần 1 hình mẫu mới cho y học trong tương lai.

That's what's at stake.

Đó mới là điều đáng nói.

You know, there's a popular trope out there

Bạn biết không, có 1 ý nghĩ biện minh phổ biến rằng

that the reason we haven't had the transformative impact

lý do chúng ta không có được tác động làm thay đổi

on the treatment of illness

cách điều trị bệnh tật

is because we don't have powerful-enough drugs,

là vì chúng ta không có được loại thuốc đủ mạnh,

and that's partly true.

điều này cũng đúng phần nào.

But perhaps the real reason is

Tuy nhiên có lẽ lý do chính là

that we don't have powerful-enough ways of thinking about medicines.

chúng ta không có được hướng suy nghĩ đúng đắn, đủ mạnh về y học.

It's certainly true that

Khá chính xác khi nghĩ rằng

it would be lovely to have new medicines.

sẽ tốt nếu chúng ta có được các loại thuốc mới.

But perhaps what's really at stake are three more intangible M's:

Nhưng có lẽ điều thật sự quan trọng là 3 từ bắt đầu bằng M:

mechanisms, models, metaphors.

các cơ chế, mô hình, phép ẩn dụ (mechanisms, models, metaphors).

Thank you.

Cảm ơn các bạn đã lắng nghe.

(Applause)

(Vỗ tay)

Chris Anderson: I really like this metaphor.

Chris Anderson: Tôi thật sự thích ẩn ý này.

How does it link in?

Làm thế nào để kết nối nó lại?

There's a lot of talk in technologyland

Có rất nhiều thảo luận trong giới công nghệ

about the personalization of medicine,

về việc cá thể hóa y khoa,

that we have all this data and that medical treatments of the future

rằng chúng ta có tất cả dữ liệu và các cách điều trị trong tương lai

will be for you specifically, your genome, your current context.

cho chính mình, cho bộ gen của mình, cho hoàn cảnh hiện tại của mình.

Does that apply to this model you've got here?

Liệu nó có áp dụng vào mô hình của anh ở đây không?

Siddhartha Mukherjee: It's a very interesting question.

Siddhartha Mukerjee: Đây là 1 câu hỏi rất thú vị.

We've thought about personalization of medicine

Chúng ta đã nghĩ về việc cá thể hóa y học

very much in terms of genomics.

chủ yếu ở phương diện di truyền.

That's because the gene is such a dominant metaphor,

Đó là bởi vì các gen mang ý nghĩa rất quan trọng,

again, to use that same word, in medicine today,

1 lần nữa, xin nhắc lại rằng, trong y học ngày nay,

that we think the genome will drive the personalization of medicine.

chúng ta nghĩ rằng bộ gen sẽ là phương tiện để cá thể hóa y học.

But of course the genome is just the bottom

Nhưng dĩ nhiên, gen chỉ là điểm tận cùng

of a long chain of being, as it were.

của 1 chuỗi tồn tại, như nó đã từng.

That chain of being, really the first organized unit of that, is the cell.

Chuỗi sự sống đó, với đơn vị tổ chức thật sự của nó, là tế bào.

So, if we are really going to deliver in medicine in this way,

Do đó, nếu chúng ta thật sự muốn đưa nó vào y học theo cách này,

we have to think of personalizing cellular therapies,

chúng ta phải nghĩ đến cá thể hóa liệu pháp ở mức độ tế bào,

and then personalizing organ or organismal therapies,

rồi đến cá thể hóa ở mức độ cơ quan hoặc một cơ thể sống,

and ultimately personalizing immersion therapies for the environment.

và cuối cùng cá thể hóa các liệu pháp toàn bộ môi trường bao quát xung quanh.

So I think at every stage, you know --

Vì vậy tôi nghĩ ở mọi khía cạnh, anh biết đó –

there's that metaphor, there's turtles all the way.

đều có ẩn ý, đều có rùa khắp mọi nơi.

Well, in this, there's personalization all the way.

Ở đây, là cá thể hóa mọi thứ.

CA: So when you say medicine could be a cell

CA: Vậy thì khi anh nói liệu pháp có thể là tế bào,

and not a pill,

không phải là thuốc,

you're talking about potentially your own cells.

anh đang nói về tiềm năng của các tế bào của chính chúng ta.

SM: Absolutely. CA: So converted to stem cells,

SM: Chính xác. CA: Vậy chuyển hướng qua các tế bào gốc,

perhaps tested against all kinds of drugs or something, and prepared.

chúng có lẽ đã được thử qua mọi loại thuốc hay thứ gì đó, và được chuẩn bị.

SM: And there's no perhaps. This is what we're doing.

SM: Ở đây không phải có lẽ. Đây chính là việc chúng tôi đang làm.

This is what's happening, and in fact, we're slowly moving,

Nó đang xảy ra, và thực tế thì, chúng tôi đang tách rời từ từ,

not away from genomics, but incorporating genomics

không phải hoàn toàn khỏi bộ gen, mà là phối hợp nó

into what we call multi-order, semi-autonomous, self-regulating systems,

vào các hệ thống đa trật tự, tự động, tự điều tiết

like cells, like organs, like environments.

như là các tế bào, cơ quan, môi trường.

CA: Thank you so much.

CA: Cảm ơn anh rất nhiều.

SM: Pleasure. Thanks.

SM: Hân hạnh. Cảm ơn.