Halla Tomasdottir: A feminine response to Iceland's financial crash

Halla Tomasdottir: Phản hồi mang tính nữ quyền về cuộc sụp đổ tài chính của Iceland

Translator: Tuan Pham Reviewer: Thach Thao Nguyen Phuc

It sure used to be a lot easier to be from Iceland,

Trước đây, dễ dàng hơn rất nhiều khi đến từ Iceland,

because until a couple of years ago,

bởi vì, cho tới vài năm gần đây,

people knew hardly anything about us,

mọi người hầu như không biết gì về chúng tôi,

and I could basically come out here

và tôi có thể đứng ở đây

and say only good things about us.

và nói toàn về những điều tốt của chúng tôi.

But in the last couple of years

Nhưng vài năm vừa qua

we've become infamous for a couple of things.

chúng tôi đã trở nên khét tiếng về một vài thứ.

First, of course, the economic meltdown.

Đầu tiên, tất nhiên là cuộc khủng hoảng kinh tế.

It actually got so bad

Nó đã trở nên tồi tệ đến nổi

that somebody put our country up for sale on eBay.

một ai đó đã đăng bán nước của chúng tôi trên eBay.

(Laughter)

(Cười)

Ninety-nine pence was the starting price

99 xu là giá khởi đầu

and no reserve.

và không có dự trữ.

Then there was the volcano

Rồi đến cái núi lữa

that interrupted the travel plans

đã làm gián đoạn các chuyến đi

of almost all of you and many of your friends,

của hầu hết các bạn và bạn bè của các bạn,

including President Obama.

bao gồm cả tổng thống Obama.

By the way, the pronunciation

Sẵn tiện đây, cách phát âm của tên cái núi lữa

is "Eyjafjallajokull."

là "Eyjafjallajokull."

None of your media got it right.

Không cói đài truyền thông nào của các bạn phát âm đúng cả.

(Laughter)

(Cười)

But I'm not here to share these stories

Nhưng tôi đến đây không phải đề nói về những câu chuyện

about these two things exactly.

về hai sự kiện này;

I'm here to tell you the story of Audur Capital,

Tôi đến đây để kể cho các bạn câu chuyện về Audur Capital,

which is a financial firm founded by me

công ty tài chính sáng lập bởi tôi

and Kristin -- who you see in the picture --

và Kristin -- người trong bức ảnh này --

in the spring of 2007,

vào mùa xuân năm 2007,

just over a year before the economic collapse hit.

khoảng hơn 1 năm khi cuộc khủng hoảng kinh tế bắt đầu.

Why would two women

Tại sao hai người phụ nữ

who were enjoying successful careers in investment banking

đang có một sự nghiệp thành công trong ngành ngân hàng đầu tư

in the corporate sector

ở một công ty

leave to found a financial services firm?

lại nghỉ việc để sáng lập một công ty dịch vụ tài chính?

Well let it suffice to say

Có thể nói ngắn gọn là

that we felt a bit overwhelmed

chúng tôi cảm thấy choáng ngợp

with testosterone.

với testosterone.

And I'm not here to say

Và tôi không phải ở đây để

that men are to blame for the crisis

đỗ lổi những người đàn ông cho cuộc khủng hoảng

and what happened in my country.

và những gì xảy ra ở đất nước của tôi.

But I can surely tell you that in my country,

Nhưng tôi có thể nói chắc chắn là trong nước tôi,

much like on Wall Street and the city of London and elsewhere,

cũng giống như ở Wall Street hay Lon Don và những nơi khác,

men were at the helm

đàn ông đứng ở vị trí lãnh đạo

of the game of the financial sector,

của những trò chơi trong lĩnh vực tài chính.

and that kind of lack of diversity

Vá chính sự thiếu đa dạng

and sameness

và sự đồng nhất đó

leads to disastrous problems.

dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng.

(Applause)

(Vỗ tay)

So we decided, a bit fed-up with this world

Cho nên chúng tôi đã quyết định, với sự chán chường với thế giới đó

and also with the strong feeling in our stomach

và một cảm giác mạnh mẽ trong bụng

that this wasn't sustainable,

là môi trường đó không bền vững được,

to found a financial services firm

là sáng lập một công ty dịch vụ tài chính

based on our values,

dựa trên những giá trị của chính mình.

and we decided to incorporate feminine values

Chúng tôi quyết định phối hợp những giá trị nữ tính

into the world of finance.

vào thế giới tài chính.

Raised quite a few eyebrows in Iceland.

Việc này đã tạo ra nhiều tranh cải ở Iceland.

We weren't known

Chúng tôi đã không được xem

as the typical "women" women

như là những người phụ nữ đặc trưng

in Iceland up until then.

ở Iceland cho tới lúc đó.

So it was almost like coming out of the closet

Cho nên nó gần giống như

to actually talk about the fact that we were women

là nói sự thật là chúng tôi là phụ nữ

and that we believed that we had a set of values

và chúng tôi tin rằng chúng tôi có những giá trị

and a way of doing business

và một cách kinh doanh

that would be more sustainable

bền vững hơn

than what we had experienced until then.

những gì chúng tôi đã thử qua cho đến lúc đó.

And we got a great group of people to join us --

Và chúng tôi có một nhóm người tuyệt vời tham gia với chúng tôi --

principled people with great skills,

những người có nguyên tắc và khả năng tuyệt vời,

and investors with a vision

những nhà đấu tư với một cách nhìn

and values to match ours.

và giá trị giống chúng tôi.

And together we got through the eye of the financial storm in Iceland

Và chúng tôi đã cùng nhau vượt qua cơn bão tài chính ở Iceland

without taking any direct losses to our equity

mà không chịu tổn thất trực tiếp nào đến với vốn của chúng tôi

or to the funds of our clients.

hay đối với tiền vốn của khách hàng.

And although I want to thank

Mặc dù tôi muốn cảm ơn

the talented people of our company

những nhân viên tài năng trong công ty của chúng tôi

foremost for that --

đặc biệt cho thành công đó --

and also there's a factor of luck and timing --

và cùng với một yếu tố may mắn và thời gian --

we are absolutely convinced

chúng tôi hoàn toàn thuyết phục rằng

that we did this because of our values.

chúng tối làm được điều đó bởi vì những giá trị của mình.

So let me share with you our values.

Vì vậy để tôi chia sẽ với các bạn những giá trị của chúng tôi.

We believe in risk awareness.

Chúng tôi tin vào nhận thức của sự rủi ro.

What does that mean?

Điều đó có nghĩa là gì?

We believe that you should always understand the risks that you're taking,

Chúng tôi tin rằng chúng tôi nên hiểu những mạo hiểm mà chúng tôi đang tham gia

and we will not invest

và chúng tôi sẽ không đầu tư

in things we don't understand.

và những gì mà chúng tôi không hiểu.

Not a complicated thing.

Điều đó hoàn toàn không phức tạp.

But in 2007,

Nhưng trong năm 2007,

at the height of the sub-prime

vào đỉnh điểm của những cấu trúc tài chính

and all the complicated financial structures,

dưới chuẩn và phức tạp,

it was quite opposite

nó hoàn toàn ngược lại

to the reckless risk-taking behaviors

đối với những hành vi mạo hiểm liều lỉnh

that we saw on the market.

mà chúng tôi thấy trên thị trường.

We also believe in straight-talking,

Chúng tôi còn tin vào nói chuyện thẳng thắn,

telling it as it is,

nói chuyện một cách chân thật,

using simple language that people understand,

sử dụng ngôn ngữ đơn giản mà mọi người có thể hiểu được,

telling people about the downsides

nói với khách hàng những nhược điểm

as well as the potential upsides,

cũng như những ưu điểm,

and even telling the bad news that no one wants to utter,

ngay cả nói ra những tin xấu mà không ai muốn nói,

like our lack of belief in the sustainability

chẳng hạn như sự thiếu tin tưởng của chúng tôi về tính bến vững

of the Icelandic financial sector

của lãnh vực tài chính của Iceland

that already we had

mà chúng tôi đã thấy

months before the collapse hit us.

nhiều tháng trước khi cuộc sụp đổ bắt đầu.

And, although we do work in the financial sector,

Và mặc dù chúng tôi làm việc trong lãnh vực tài chính,

where Excel is king,

nơi mà Excel là vua,

we believe in emotional capital.

chúng tôi tin vào nguồn vốn của cảm xúc.

And we believe

Vá chúng tôi tin rằng

that doing emotional due diligence

tìm hiểu một cách cần mẩn về mặc cảm xúc

is just as important

cũng quan trọng như

as doing financial due diligence.

tìm hiểu một cách cần mẩn về mặc tài chính.

It is actually people

Chính con người

that make money and lose money,

làm ra tiền và mất tiền,

not Excel spreadsheets.

không phải là những bảng tính Excel.

(Applause)

(Vỗ tay)

Last, but not least,

Cuối cùng, nhưng không phải là ít quan trọng,

we believe in profit with principles.

chúng tôi tin vào lợi nhuận với những nguyên tắc;

We care how we make our profit.

chúng tôi quan tâm là chúng tôi làm ra lợi nhuận như thế nào.

So while we want to make economic profit for ourselves and our customers,

Vì vậy khi chúng tôi tạo ra lợi nhuận kinh tế cho bản thân và khách hàng,

we are willing to do it with a long-term view,

chúng tôi sẵn sàng làm như vậy với một cách nhìn lâu dài.

and we like to have a wider definition of profits

Chúng tôi muốn có một định nghĩa về lợi nhuận sâu rộng hơn

than just the economic profit in the next quarter.

là lợi nhuận kinh tế trong quý kế tiếp.

So we like to see profits,

Cho nên chúng tôi muốn thấy lợi nhuận,

plus positive social

cùng với những lợi ích về xã hội

and environmental benefits, when we invest.

và môi trường khi chúng tôi đầu tư.

But it wasn't just about the values,

Nhưng nó không chỉ là về những giá trị,

although we are convinced that they matter.

mặc dù chúng tôi tin là chúng đáng giá.

It was also about a business opportunity.

Nó còn về những cơ hội kinh doanh.

It's the female trend, and it's the sustainability trend,

Chính xu hướng nữ tính, và xu hướng có tính bền vững,

that are going to create

sẽ tạo ra

some of the most interesting investment opportunities

những cơ hội đầu tư rất thú vị

in the years to come.

trong những năm tới.

The whole thing about the female trend

Cái xu hướng nữ tính này

is not about women being better than men;

không phải là về phụ nữ trở nên giỏi hơn nam giới,

it is actually about

mà nó thật ra là về

women being different from men,

phụ nữ khác biệt với nam giới,

bringing different values and different ways to the table.

đưa ra những giá trị khác và cách làm việc khác.

So what do you get? You get better decision-making,

Như thế thì bạn được gì? Bạn sẽ có được những quyết định tốt hơn.

and you get less herd behavior,

Và bạn có ít những hành vi bày đàn hơn.

and both of those things hit your bottom line

Và cả hai điều này là những điều mấu chốt

with very positive results.

để đem lại những kết quả khả quan.

But one has to wonder,

Nhưng chúng ta nên tự hỏi,

now that we've had this financial sector collapse upon us in Iceland --

là sau khi chúng ta có cuộc sụp đổ tài chính o Iceland --

and by the way, Europe looks pretty bad right now,

và Châu Âu bây giờ cũng đang rất tệ.

and many would say that you in America

Và nhiều người cho rằng Hoa Kỳ

are heading for some more trouble as well.

cũng đang đâm đầu với nhiều vấn đề.

Now that we've had all that happen,

Bây giờ, khi mà chúng ta đã trải qua tất cả,

and we have all this data out there

và khi chúng ta đã có tất cả các số liệu

telling us that it's much better to have diversity

nói với chúng ta rằng sẽ tốt hơn khi có sự đa dạng

around the decision-making tables,

trong những bàn quyết định,

will we see business and finance change?

liệu chúng sẽ thấy thay đổi trong kinh doanh và tài chính không?

Will government change?

Liệu chính phủ sẽ thay đổi?

Well I'll give you my straight talk about this.

À, tôi sẽ cho các bạn câu trả lời thẳng thắn về vấn đề này.

I have days that I believe,

Có những ngày tôi đầy niềm tin,

but I have days that I'm full of doubt.

nhưng có những ngày tôi đầy nghi ngờ.

Have you seen the incredible urge out there

Bạn có thấy sự thúc giục đáng kinh ngạc

to rebuild the very things that failed us?

để xây dựng lại những gì đã thất bại?

(Applause)

(Vỗ tay)

Einstein said

Einstein đã

that this was the definition of insanity --

định nghĩa sự điên cuồng như sau --

to do the same things

làm việc với cùng một cách nào đó

over and over again,

lặp đi, lặp lại,

hoping for a different outcome.

và hy vọng sẽ có một kết quả khác.

So I guess the world is insane,

Tôi đoán rằng thế giới là điên cuồng,

because I see entirely too much

bởi vì tôi thấy quá nhiều việc

of doing the same things over and over again,

được lặp đi lặp lại một cách giống nhau,

hoping that this time it's not going to collapse upon us.

với hy vọng là lần này nó sẽ không sụp đổ nữa.

I want to see more revolutionary thinking,

Tôi muốn thấy nhiều suy nghĩ có tính cách mạng hơn.

and I remain hopeful.

Và tôi vẫn còn hy vọng.

Like TED, I believe in people.

Cũng giống như TED, tôi tin vào con người.

And I know that consumers

Và tôi biết rằng nhiều khách hàng

are becoming more conscious,

đang nhận thức rõ ràng hơn,

and they are going to start voting with their wallets,

và họ sẽ bắt đầu lựa chọn với túi tiền của họ,

and they are going to change the face

và họ sẽ thay đổi bộ mặt

of business and finance from the outside,

của kinh tế và tài chính từ bên ngoài,

if they don't do it from the inside.

nếu họ không làm như thế từ bên trong.

But I'm more of the revolutionary,

Nhưng tôi muốn một cuộc cách mạng hơn,

and I should be; I'm from Iceland.

và tôi nên như thế; tôi đến từ Iceland.

We have a long history

Chúng tôi có một lịch sử lâu dài

of strong, courageous, independent women,

về những người phụ nữ mạnh mẽ, dũng cảm và độc lập,

ever since the Viking age.

kể từ thời viking.

And I want to tell you when

Và tôi muốn kể cho các bạn nghe về lúc

I first realized that women matter to the economy

tôi bắt đầu nhận ra rằng phụ nữ có quan hệ đến nền kinh tế

and to the society,

và xã hội.

I was seven -- it happened to be my mother's birthday --

Lúc đó tôi mới 7 tuổi -- vào ngày sinh nhật của mẹ tôi --

October 24, 1975.

24 tháng 10, 1975.

Women in Iceland took the day off.

Những người phụ nữ ở Iceland nghĩ làm 1 ngày.

From work or from home, they took the day off,

Từ việc làm hay nội trợ, họ nghĩ làm 1 ngày,

and nothing worked in Iceland.

và không có gì hoạt động ở Iceland cả.

(Laughter)

(Cười)

They marched into the center of Reykjavik,

Họ diễu hành vào trung tâm của Reykjavik,

and they put women's issues onto the agenda.

và họ đưa ra những vấn đề của phụ nữ vào chương trình nghị sự.

And some say this was the start of a global movement.

Có người cho rằng đây là điểm bắt đầu của một phong trào toàn cầu.

For me it was the start of a long journey,

Đối với tôi, đó là điểm bắt đầu của một cuộc hành trình dài,

but I decided that day to matter.

nhưng tôi đã quyết định ngày hôm đó là ngày quyết định.

Five years later,

Năm năm sau,

Iceland elected Vigdis Finnbogadottir as their president --

Iceland bầu Vigdis Finnbogadottir làm tổng thống --

first female to become head of state,

là người phụ nữ đầu tiên đứng đầu một đất nước,

single mom,

một người mẹ độc thân,

a breast cancer survivor

một người sống sót ung thư

who had had one of her breasts removed.

phải mất đi một bên vú.

And at one of the campaign sessions,

Và tại một cuộc tranh cử,

she had one of her male contenders

một trong những đối thủ nam của bà

allude to the fact that she couldn't become president --

ám chỉ rằng bà không thể làm tổng thống được;

she was a woman, and even half a woman.

vì bà là một người phụ nữ và chỉ là một nữa người phụ nữ.

That night she won the election,

Đêm đó bà thắng cuộc bầu cử,

because she came back --

bởi vì bà ta lội ngược dòng --

not just because of his crappy behavior --

không phải chỉ vì hành tồi của ông kia --

but she came back and said,

mà vì bà ta lội ngược dòng và nói,

"Well, I'm actually not going to breastfeed the Icelandic nation;

"Tôi thật ra sẽ không nuôi Iceland bằng sữa mẹ,

I'm going to lead it."

tôi sẽ lãnh đạo đất nước này."

(Applause)

(Vỗ tay)

So I've had incredibly many

Vì thế tôi có rất nhiều

women role models

phụ nữ tuyệt vời để làm gương

that have influenced who I am and where I am today.

tác động đến tôi và giúp tôi đứng ở đây hôm nay.

But in spite of that,

Nhưng mặc dù như vậy,

I went through the first 10 or 15 years of my career

Tôi trải qua 10, 15 năm đầu tiên trong sự nghiệp của mình

mostly in denial of being a woman.

gần như chối bỏ là mình là phụ nữ.

Started in corporate America,

Bắt đầu từ những công ty ở Hoa Kỳ,

and I was absolutely convinced

và tôi đã hoàn toàn tin rằng

that it was just about the individual,

nó hoàn toàn phụ thuộc vào con người,

that women and men would have just the same opportunities.

rằng phụ nữ và nam giới đều có những cơ hội như nhau.

But I've come to conclude lately

Nhưng tôi đã đi đến một kết luận

that it isn't like that.

là nó không như vậy.

We are not the same,

Chúng ta không giống nhau.

and it's great. Because of our differences,

Và như vậy rất tuyệt vời -- bởi vì những khác biệt của chúng ta,

we create and sustain life.

chúng ta tạo nên và duy trì cuộc sống.

So we should embrace our difference and aim for challenge.

Ví thế chúng ta nên trân trọng sự khác biệt của chúng ta và hướng tới những thử thách.

The final thought I want to leave with you

Suy nghĩ cuối cùng tôi muốn để lại với các bạn

is that I'm fed up with this tyranny

chính là tôi đã quá chán nản với cái chuyên chế

of either/or choices in life --

một hoặc hai trong cuộc sống --

either it's men or it's women.

hoặc là đàn ông, hoặc là đàn bà.

We need to start embracing the beauty of balance.

Chúng ta cần bắt đầu trân trọng cái đẹp của sự hài hòa.

So let's move away

Vì vậy hãy tránh xa

from thinking about business here and philanthropy there,

cách suy nghĩ là kinh doanh ở đây và từ thiện ở kia,

and let's start thinking about

và hãy bắt đầu suy nghĩ về

doing good business.

làm kinh doanh tốt.

That's how we change the world. That's the only sustainable future.

Đó là cách chúng ta thay đổi thế giới. Đó là tương lai bền vững duy nhất.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)