Halla Tomasdottir: A feminine response to Iceland's financial crash

Tłumaczenie: Joanna Stefanska Korekta: Marek Kasiak

It sure used to be a lot easier to be from Iceland,

Kiedyś łatwiej było pochodzić z Islandii,

because until a couple of years ago,

bo jeszcze kilka lat temu,

people knew hardly anything about us,

ludzie prawie nic o nas nie wiedzieli,

and I could basically come out here

więc mogłabym tu wyjść na środek

and say only good things about us.

i mówić o nas same dobre rzeczy.

But in the last couple of years

Ale w ciągu ostatnich lat

we've become infamous for a couple of things.

staliśmy się znani z kilku względów.

First, of course, the economic meltdown.

Po pierwsze, oczywiście, zapaść ekonomiczna.

It actually got so bad

Było tak źle,

that somebody put our country up for sale on eBay.

że ktoś wystawił nasz kraj na sprzedaż na eBay'u.

(Laughter)

(Śmiech)

Ninety-nine pence was the starting price

Cena wywoławcza 99 groszy

and no reserve.

i bez ceny minimalnej.

Then there was the volcano

Potem wybuchł wulkan,

that interrupted the travel plans

który pokrzyżował plany podróży

of almost all of you and many of your friends,

niemal wszystkim wam i wielu waszym znajomym,

including President Obama.

w tym Prezydentowi Obamie.

By the way, the pronunciation

Tak na marginesie, wymawia się to

is "Eyjafjallajokull."

"Eyjafjallajokull."

None of your media got it right.

Nikt w waszych mediach tego nie opanował.

(Laughter)

(Śmiech)

But I'm not here to share these stories

Ale nie przybyłam tutaj opowiadać

about these two things exactly.

o tych dwóch wydarzeniach;

I'm here to tell you the story of Audur Capital,

Jestem tu, by opowiedzieć wam o losach Audur Capital,

which is a financial firm founded by me

firmy finansowej założonej przeze mnie

and Kristin -- who you see in the picture --

i Kristin -- którą widzicie na zdjęciu --

in the spring of 2007,

wiosną 2007 roku,

just over a year before the economic collapse hit.

mniej więcej rok przez załamaniem ekonomicznym.

Why would two women

Dlaczego dwie kobiety,

who were enjoying successful careers in investment banking

odnoszące sukcesy w bankowości inwestycyjnej,

in the corporate sector

opuściły korporację,

leave to found a financial services firm?

aby założyć firmę oferującą usługi finansowe?

Well let it suffice to say

Wystarczy powiedzieć,

that we felt a bit overwhelmed

że czułyśmy się przytłamszone

with testosterone.

testosteronem.

And I'm not here to say

Nie chcę tutaj powiedzieć,

that men are to blame for the crisis

że to mężczyźni ponoszą winę za kryzys

and what happened in my country.

i to, co się stało w moim kraju.

But I can surely tell you that in my country,

Ale na pewno mogę powiedzieć, że w moim kraju,

much like on Wall Street and the city of London and elsewhere,

tak jak i na Wall Street i w centrum Londynu i w innych miejscach,

men were at the helm

to mężczyźni byli u sterów

of the game of the financial sector,

w rozgrywce sektora finansowego.

and that kind of lack of diversity

Ten rodzaj braku różnorodności,

and sameness

ta jednolitość,

leads to disastrous problems.

prowadzi do strasznych problemów.

(Applause)

(Brawa)

So we decided, a bit fed-up with this world

Zdecydowałyśmy, trochę zmęczone tym światem,

and also with the strong feeling in our stomach

mając silne wewnętrzne przekonanie,

that this wasn't sustainable,

że to nie jest zrównoważona sytuacja,

to found a financial services firm

założyć fimę oferującą usługi finansowe

based on our values,

w oparciu o nasze wartości.

and we decided to incorporate feminine values

Chciałyśmy wprowadzić kobiece wartości

into the world of finance.

do świata finansów.

Raised quite a few eyebrows in Iceland.

Wzbudziło to pewien niesmak na Islandii.

We weren't known

Nie byłyśmy dotąd znane

as the typical "women" women

jako typowe kobiece kobiety

in Iceland up until then.

na Islandii.

So it was almost like coming out of the closet

Było to więc prawie jak wychodzenie z szafy,

to actually talk about the fact that we were women

gdy zaczęłyśmy mówić, że jesteśmy kobietami

and that we believed that we had a set of values

i że wierzymy w wartości

and a way of doing business

i sposób prowadzenia interesów,

that would be more sustainable

który będzie bardziej zrównoważony,

than what we had experienced until then.

niż to, czego dotąd doświadczyłyśmy.

And we got a great group of people to join us --

Dołączyła do nas grupa wspaniałych ludzi --

principled people with great skills,

głęboko moralnych ludzi o wielkich umiejętnościach

and investors with a vision

oraz inwestorów dzielących z nami

and values to match ours.

wizję i wartości.

And together we got through the eye of the financial storm in Iceland

Razem przebrnęliśmy przez oko finansowego cyklonu na Islandii,

without taking any direct losses to our equity

unikając utraty kapitału własnego,

or to the funds of our clients.

czy też funduszy naszych klientów.

And although I want to thank

Chciałabym podziękować

the talented people of our company

naszym utalentowanym pracownikom,

foremost for that --

którym to zawdzięczamy --

and also there's a factor of luck and timing --

mieliśmy też trochę szczęścia i trafiliśmy na dobry moment --

we are absolutely convinced

ale jesteśmy przekonani,

that we did this because of our values.

że udało nam się dzięki naszym wartościom.

So let me share with you our values.

Pozwólcie, że podzielę się z wami tymi wartościami.

We believe in risk awareness.

Wierzymy w świadomość ryzyka.

What does that mean?

Co to znaczy?

We believe that you should always understand the risks that you're taking,

Wierzymy, że trzeba zawsze rozumieć ryzyko, jakie się podejmuje,

and we will not invest

więc nie inwestujemy

in things we don't understand.

w rzeczy, których nie rozumiemy.

Not a complicated thing.

Nie jest to skomplikowane.

But in 2007,

Ale w roku 2007

at the height of the sub-prime

na fali ryzykownych kredytów

and all the complicated financial structures,

i wszelkich skomplikowanych instrumentów finansowych,

it was quite opposite

działaliśmy wbrew

to the reckless risk-taking behaviors

lekkomyślnemu podejmowaniu ryzyka,

that we saw on the market.

które opanowało rynek.

We also believe in straight-talking,

Wierzymy też w uczciwą rozmowę,

telling it as it is,

mówienie jak jest.,

using simple language that people understand,

używanie prostego języka, który ludzie rozumieją,

telling people about the downsides

informowanie o wadach

as well as the potential upsides,

i potencjalnych zaletach,

and even telling the bad news that no one wants to utter,

a nawet przekazywanie złych wieści, o których nikt nie chce wspomnieć,

like our lack of belief in the sustainability

jak na przykład nasze zwątpienie w stabilność

of the Icelandic financial sector

islandzkiego sektora finansowego,

that already we had

które odczuwałyśmy

months before the collapse hit us.

na wiele miesięcy przed krachem.

And, although we do work in the financial sector,

I choć pracujemy w sektorze finansowym,

where Excel is king,

gdzie króluje Excel,

we believe in emotional capital.

wierzymy w kapitał emocjonalny.

And we believe

Wierzymy,

that doing emotional due diligence

że należyta staranność emocjonalna

is just as important

jest tak samo ważna,

as doing financial due diligence.

jak należyta staranność rachunkowa.

It is actually people

To przecież ludzie

that make money and lose money,

zarabiają pieniądze i tracą pieniądze,

not Excel spreadsheets.

a nie arkusze Excela.

(Applause)

(Brawa)

Last, but not least,

I co więcej,

we believe in profit with principles.

wierzymy w zysk z zasadami;

We care how we make our profit.

obchodzi nas, skąd się bierze zysk.

So while we want to make economic profit for ourselves and our customers,

Chcemy zarabiać dla siebie i dla naszych klientów,

we are willing to do it with a long-term view,

ale mając na uwadze długą perspektywę.

and we like to have a wider definition of profits

Chcemy definiować zyski szerzej,

than just the economic profit in the next quarter.

niż tylko wpływy finansowe w następnym kwartale.

So we like to see profits,

Chcemy mieć zyski

plus positive social

oraz pozytywne skutki

and environmental benefits, when we invest.

społeczne i środowiskowe, gdy w coś inwestujemy.

But it wasn't just about the values,

To nie tylko kwestia wartości,

although we are convinced that they matter.

choć jesteśmy pewne, że mają one znaczenie.

It was also about a business opportunity.

To także kwestia biznesowych okazji.

It's the female trend, and it's the sustainability trend,

To trend kobiecy i trend zrównoważonego rozwoju

that are going to create

będą tworzyć

some of the most interesting investment opportunities

najciekawsze okazje inwestycyjne

in the years to come.

w nadchodzących latach.

The whole thing about the female trend

Idea kobiecego trendu

is not about women being better than men;

nie polega na tym, że kobiety są lepsze, niż mężczyźni,

it is actually about

chodzi o to,

women being different from men,

że kobiety są inne niż mężczyźni

bringing different values and different ways to the table.

i wnoszą inne wartości i inne sposoby działania.

So what do you get? You get better decision-making,

Co uzyskujemy? Lepsze decyzje.

and you get less herd behavior,

Mniej owczego pędu.

and both of those things hit your bottom line

I oba te efekty wpływają na wyniki finansowe

with very positive results.

bardzo korzystnie.

But one has to wonder,

Można więc się zastanawiać,

now that we've had this financial sector collapse upon us in Iceland --

skoro już zaliczyliśmy krach systemu finansowego na Islandii --

and by the way, Europe looks pretty bad right now,

tak na marginesie, Europa też nie wygląda teraz najlepiej.

and many would say that you in America

I wielu twierdzi, że Ameryka

are heading for some more trouble as well.

też pakuje się w większe kłopoty.

Now that we've had all that happen,

Skoro już się to wydarzyło,

and we have all this data out there

mamy te wszystkie dane,

telling us that it's much better to have diversity

z których wynika, że różnorodność jest lepsza

around the decision-making tables,

gdy podejmuje się decyzje,

will we see business and finance change?

czy ujrzymy zmiany w sposobie prowadzenia interesów?

Will government change?

Czy rząd się zmieni?

Well I'll give you my straight talk about this.

Powiem prosto z mostu.

I have days that I believe,

Są dni, kiedy w to wierzę,

but I have days that I'm full of doubt.

ale są dni, kiedy mam ogromne wątpliwości.

Have you seen the incredible urge out there

Zauważyliście to niesamowite parcie,

to rebuild the very things that failed us?

by odbudować dokładnie to, co zawiodło?

(Applause)

(Brawa)

Einstein said

Einstein powiedział,

that this was the definition of insanity --

że tak definiuje się obłąkanie --

to do the same things

jeśli robi się w kółko

over and over again,

to samo,

hoping for a different outcome.

mając nadzieję na inny wynik.

So I guess the world is insane,

Więc myślę, że świat oszalał,

because I see entirely too much

bo widzę stanowczo zbyt często,

of doing the same things over and over again,

że robi się stale to samo,

hoping that this time it's not going to collapse upon us.

w nadziei, że tym razem się nie zawali.

I want to see more revolutionary thinking,

Chcę ujrzeć bardziej rewolucyjne podejście.

and I remain hopeful.

Cały czas mam nadzieję.

Like TED, I believe in people.

Tak jak TED, wierzę w ludzi.

And I know that consumers

Wiem, że konsumenci

are becoming more conscious,

stają się bardziej świadomi,

and they are going to start voting with their wallets,

zaczynają głosować portfelami

and they are going to change the face

i zmienią oblicze

of business and finance from the outside,

biznesu i finansów od zewnątrz,

if they don't do it from the inside.

jeśli nie uda się od wewnątrz.

But I'm more of the revolutionary,

Mam skłonności do rewolucyjnych rozwiązań,

and I should be; I'm from Iceland.

jak przystało na Islandkę.

We have a long history

Mamy długą tradycję

of strong, courageous, independent women,

silnych, odważnych, niezależnych kobiet,

ever since the Viking age.

sięgającą czasów wikingów.

And I want to tell you when

Powiem wam, kiedy

I first realized that women matter to the economy

zrozumiałam, że kobiety mają znaczenie w ekonomii

and to the society,

i w społeczeństwie.

I was seven -- it happened to be my mother's birthday --

Miałam siedem lat -- to były urodziny mojej mamy --

October 24, 1975.

24 października 1975.

Women in Iceland took the day off.

Kobiety na Islandii wzięły sobie dzień wolnego.

From work or from home, they took the day off,

Z pracy lub z domu, wzięły wolny dzień

and nothing worked in Iceland.

i nic na wyspie nie działało.

(Laughter)

(Śmiech)

They marched into the center of Reykjavik,

Przemaszerowały przez centrum Reykjaviku

and they put women's issues onto the agenda.

i domagały się zajęcia sprawami kobiet.

And some say this was the start of a global movement.

Niektórzy twierdzą, że był to początek międzynarodowego ruchu.

For me it was the start of a long journey,

Dla mnie to był początek długiej podróży,

but I decided that day to matter.

tego dnia zdecydowałam, że chcę się liczyć.

Five years later,

Pięć lat później,

Iceland elected Vigdis Finnbogadottir as their president --

Islandia wybrała Vigdis Finnbogadottir na prezydenta --

first female to become head of state,

była pierwszą kobietą na stanowisku głowy państwa,

single mom,

samotną matką,

a breast cancer survivor

pacjentką wyleczoną z raka,

who had had one of her breasts removed.

która straciła jedną z piersi.

And at one of the campaign sessions,

W trakcie jednej z debat w czasie kampanii,

she had one of her male contenders

jeden z jej męskich konkurentów

allude to the fact that she couldn't become president --

napomknął, że nie mogłaby zostać prezydentem;

she was a woman, and even half a woman.

była kobietą, nawet pół-kobietą.

That night she won the election,

Tej nocy wygrała wybory,

because she came back --

bo odparowała mu --

not just because of his crappy behavior --

nie tylko dzięki jego paskudnemu zachowaniu --

but she came back and said,

ale dlatego, że odparowała mu,

"Well, I'm actually not going to breastfeed the Icelandic nation;

"Cóż, nie zamierzam całego narodu karmić piersią,

I'm going to lead it."

zamierzam mu przewodzić."

(Applause)

(Brawa)

So I've had incredibly many

Miałam więc bardzo wiele

women role models

przykładów kobiet,

that have influenced who I am and where I am today.

które wywarły wpływ na to, kim dziś jestem.

But in spite of that,

Mimo tego,

I went through the first 10 or 15 years of my career

spędziłam pierwsze 10 czy 15 lat mojej kariery

mostly in denial of being a woman.

w sumie zaprzeczając, że jestem kobietą.

Started in corporate America,

Zaczęłam pracę w amerykańskiej korporacji

and I was absolutely convinced

i byłam całkiem pewna,

that it was just about the individual,

że chodzi o indywidualny sukces,

that women and men would have just the same opportunities.

że kobiety i mężczyźni mają równe szanse.

But I've come to conclude lately

Ale ostatnio doszłam do wniosku,

that it isn't like that.

że tak nie jest.

We are not the same,

Nie jesteśmy tacy sami.

and it's great. Because of our differences,

I to świetnie -- dzięki różnicom między nami,

we create and sustain life.

tworzymy i podtrzymujemy życie.

So we should embrace our difference and aim for challenge.

Powinniśmy zaakceptować te różnice i zmierzyć się z problemami.

The final thought I want to leave with you

Na koniec chcę was zostawić z myślą,

is that I'm fed up with this tyranny

że dość mam tej tyranii

of either/or choices in life --

życiowych wyborów --

either it's men or it's women.

albo mężczyźni, albo kobiety.

We need to start embracing the beauty of balance.

Musimy zacząć doceniać piękno równowagi.

So let's move away

Porzućmy

from thinking about business here and philanthropy there,

myślenie przeciwstawiające biznes filantropii,

and let's start thinking about

a zacznijmy myśleć o tym,

doing good business.

jak prowadzić dobre interesy.

That's how we change the world. That's the only sustainable future.

Tak zmienia się świat. To jedyna zrównoważona przyszłość.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)