Tristram Stuart: The global food waste scandal

Tristram Stuart: Bê bối về lãng phí thức ăn toàn cầu

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Anh Nguyễn Reviewer: Nhu PHAM

The job of uncovering the global food waste scandal

Tôi bắt đầu công việc phát hiện ra bê bối liên quan đến lãng phí

started for me when I was 15 years old.

nguồn thực phẩm toàn cầu khi lên 15 tuổi

I bought some pigs. I was living in Sussex.

Tôi đã mua một số lợn. Tôi sống ở vùng Sussex.

And I started to feed them in the most traditional

Và bắt đầu cho chúng ăn bằng cái cách truyền thống nhất

and environmentally friendly way.

và thân thiện với môi trường nhất.

I went to my school kitchen, and I said,

Tôi đến phòng ăn ở trường và nói rằng,

"Give me the scraps that my school friends have turned

"Hãy đưa con thức ăn thừa

their noses up at."

mà bạn bè con đã bỏ đi."

I went to the local baker and took their stale bread.

Tôi đến chỗ người bán bánh mì gần nhà và xin những ổ bánh mì cũ.

I went to the local greengrocer, and I went to a farmer

Tôi cũng đến chỗ người bán rau và cả người nông dân

who was throwing away potatoes because they were

những người đã vứt bỏ khoai tây bởi vì

the wrong shape or size for supermarkets.

chúng xấu hoặc có kích cỡ không phù hợp để bán ở siêu thị.

This was great. My pigs turned that food waste

Điều này thật tuyệt vời. Những chú lợn của tôi

into delicious pork. I sold that pork

đã biến sự lãng phí đó thành miếng thịt ngon. Tôi đã bán miếng thịt lợn ấy

to my school friends' parents, and I made

cho phụ huynh của bạn bè ở trường và kiếm thêm

a good pocket money addition to my teenage allowance.

một tí thu nhập cho tiền tiêu vặt hàng tháng.

But I noticed that most of the food that I was giving my pigs

Nhưng tôi phát hiện một điều rằng tất cả thức ăn mà tôi cho lợn ăn

was in fact fit for human consumption,

trong thực tế, lại đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của con người.

and that I was only scratching the surface,

và rằng tôi chỉ mới chạm đến bề mặt của vấn đề

and that right the way up the food supply chain,

và khi truy ngược lại chuỗi cung ứng thực phẩm,

in supermarkets, greengrocers, bakers, in our homes,

trong các siêu thị, những người bán rau quả, bánh mì, và cả ở nhà mình,

in factories and farms, we were hemorrhaging out food.

nhà máy và nông trại, chúng ta đang đánh mất nguồn thực phẩm.

Supermarkets didn't even want to talk to me

Quản lý các siêu thị thậm chí còn không muốn nói tôi nghe

about how much food they were wasting.

về việc họ đang lãng phí bao nhiêu thức ăn

I'd been round the back. I'd seen bins full of food

Thế nên, tôi đã đi vòng ra sau. Và nhìn thấy những thùng đầy thức ăn

being locked and then trucked off to landfill sites,

bị khóa và vận chuyển đến bãi rác,

and I thought, surely there is something more sensible

và tôi đã nghĩ rằng chắc chắn có một cách hợp lý hơn

to do with food than waste it.

để xử lý chỗ thức ăn này thay vì lãng phí nó.

One morning, when I was feeding my pigs,

Một sáng nọ, khi đang cho lợn ăn,

I noticed a particularly tasty-looking sun-dried tomato loaf

tôi chú ý thấy một ổ bánh mì cà chua khô

that used to crop up from time to time.

trông đặc biệt ngon lành thoát ẩn lại thoát hiện.

I grabbed hold of it,

Tôi liền chộp lấy nó,

sat down, and ate my breakfast with my pigs. (Laughter)

ngồi xuống và ăn sáng với những chú lợn của mình.(Cười)

That was the first act of what I later learned to call freeganism,

Đó là hành động đầu tiên của "chủ nghĩa chỉ ăn đồ ăn miễn phí"

really an exhibition of the injustice of food waste,

bằng chứng cho sự bất công trong lãng phí thức ăn,

and the provision of the solution to food waste,

và việc đưa ra giải pháp cho nó.

which is simply to sit down and eat food,

chỉ cần đơn giản là ngồi xuống và ăn thức ăn,

rather than throwing it away.

thay vì vứt chúng đi.

That became, as it were, a way of confronting

Điều đó đã trở thành, một phương cách đối đầu

large businesses in the business of wasting food,

với doanh nghiệp lớn trong việc lãng phí thức ăn,

and exposing, most importantly, to the public,

và quan trọng nhất là phơi bày trước công chúng,

that when we're talking about food being thrown away,

rằng khi nói về việc vứt bỏ thức ăn ,

we're not talking about rotten stuff, we're not talking about

chúng ta không nói về những thứ đã hỏng,

stuff that's beyond the pale.

hay những thứ bị mốc.

We're talking about good, fresh food that is being wasted

mà là về thực phẩm, thực phẩm tươi sống

on a colossal scale.

đang bị lãng phí trên một quy mô khổng lồ.

Eventually, I set about writing my book,

Cuối cùng, tôi quyết định viết sách,

really to demonstrate the extent of this problem

để thực sự diễn tả tính nghiêm trọng của vấn đề này

on a global scale. What this shows is

trên phạm vi toàn cầu chỉ ra

a nation-by-nation breakdown of the likely level

mức độ lãng phí thực phẩm

of food waste in each country in the world.

Unfortunately, empirical data, good, hard stats, don't exist,

Đáng buồn thay, dữ liệu, số liệu thống kê có liên quan không hề tồn tại,

and therefore to prove my point, I first of all had to find

vì vậy để chứng minh cho quan điểm của mình,tôi phải tìm ra

some proxy way of uncovering

phương pháp mẫu để khám phá xem

how much food was being wasted.

bao nhiêu thức ăn đã bị lãng phí.

So I took the food supply of every single country

Thế nên, tôi lấy số liệu về cung ứng thực phẩm tại từng quốc gia

and I compared it to what was actually likely

và so sánh nó với thực tế

to be being consumed in each country.

tiêu thụ tại mỗi quốc gia đó.

That's based on diet intake surveys, it's based on

dựa vào các cuộc khảo sát về chế độ ăn uống

levels of obesity, it's based on a range of factors

mức độ béo phì, một chuỗi các nhân tố khác

that gives you an approximate guess

để đưa ra một tiên đoán gần đúng

as to how much food is actually going into people's mouths.

về lượng thức ăn thực được đưa vào cơ thể.

That black line in the middle of that table

Đường thẳng màu đen ở giữa bảng trên

is the likely level of consumption

chỉ mức độ tiêu thụ thức ăn

with an allowance for certain levels of inevitable waste.

trừ đi một mức độ rác thải nhất định.

There will always be waste. I'm not that unrealistic

Rác thải là không tránh khỏi. Tôi không phi thực tế đến nỗi nghĩ rằng

that I think we can live in a waste-free world.

chúng ta có thể sống mà không có rác thải.

But that black line shows what a food supply should be

Nhưng đường màu đen ấy chỉ ra lượng cung thực phẩm

in a country if they allow for a good, stable, secure,

có thể có tại một quốc gia nếu họ cung cấp một chế độ ăn uống

nutritional diet for every person in that country.

tốt, ổn định, an toàn cho từng công dân.

Any dot above that line, and you'll quickly notice that

Bất kỳ dấu chấm nào nằm trên đường thẳng đó, bạn sẽ nhanh chóng thấy rằng

that includes most countries in the world,

tình trạng đó tồn tại ở hầu hết các nước trên thế giới,

represents unnecessary surplus, and is likely to reflect

thể hiện sự thừa thãi không cần thiết, và biểu thị mức độ lãng phí

levels of waste in each country.

tại từng quốc gia.

As a country gets richer, it invests more and more

Khi một quốc gia trở nên giàu có hơn, nó sẽ đầu tư ngày càng nhiều

in getting more and more surplus

và ngày càng cung cấp dư thừa thực phẩm

into its shops and restaurants,

and as you can see, most European

cho các cửa hàng và nhà hàng,

and North American countries

như các bạn có thể thấy, hầu hết các quốc gia

fall between 150 and 200 percent

châu Âu và Bắc Mỹ

of the nutritional requirements of their populations.

các nước này cung cấp từ 150 đến 200%

So a country like America has twice as much food

nhu cầu dinh dưỡng cho người dân của mình.

on its shop shelves and in its restaurants

Vì vậy, một quốc gia như Mỹ có lượng thức ăn

than is actually required to feed the American people.

trên các kệ hàng và nhà hàng

But the thing that really struck me,

gấp đôi lượng thức ăn cần để nuôi sống người dân.

when I plotted all this data, and it was a lot of numbers,

Điều thực sự làm tôi băn khoăn,

was that you can see how it levels off.

khi biểu thị những dữ liệu này, và nó bao gồm rất nhiều con số,

Countries rapidly shoot towards that 150 mark,

là mức độ ổn định của nó.

and then they level off, and they don't really go on rising

Những quốc gia nhanh chóng tiến tới cột mốc 150,

và rồi giữ nguyên như thế

as you might expect.

So I decided to unpack that data a little bit further

như các bạn có thể thấy.

to see if that was true or false.

Vì vậy tôi quyết định tìm hiểu sâu hơn

And that's what I came up with.

để xem rằng liệu điều đó đúng hay sai.

If you include not just the food that ends up

Và đây là những gì mà tôi phát hiện ra.

in shops and restaurants, but also the food

Nếu tính luôn không chỉ thức ăn

that people feed to livestock,

trong cửa hàng và nhà hàng, mà còn cả thức ăn

the maize, the soy, the wheat, that humans could eat

dùng cho vật nuôi,

but choose to fatten livestock instead to produce

bắp, đậu nành, lúa mì những thứ mà con người có thể ăn

nhưng lại chọn đem đi vỗ béo động vật

increasing amounts of meat and dairy products,

what you find is that most rich countries

và sản xuất thêm các sản phẩm làm từ thịt và sữa,

have between three and four times the amount of food

những gì các bạn tìm thấy là hầu hết các quốc gia giàu có

that their population needs to feed itself.

có lượng thức ăn gấp ba đến bốn lần

A country like America has four times the amount of food

nhu cầu thực để nuôi sống người dân.

that it needs.

Một quốc gia như Mỹ có gấp bốn lần lượng thức ăn

When people talk about the need to increase global

mà người dân ở đây cần.

Khi mọi người đề cập đến nhu cầu gia tăng

food production to feed those nine billion people

that are expected on the planet by 2050,

sản xuất thực phẩm toàn cầu để nuôi sống chín tỉ người,

I always think of these graphs.

dân số thế giới được dự đoán vào 2050,

The fact is, we have an enormous buffer

tôi luôn suy nghĩ về những biểu đồ này.

in rich countries between ourselves and hunger.

Sự thật là, chúng ta đang có một cách biệt lớn

We've never had such gargantuan surpluses before.

giữa các quốc gia phát triển, và tình trạng đói ăn.

In many ways, this is a great success story

Chúng ta chưa từng có một sự thừa thãi khổng lồ như thế, trước kia.

of human civilization, of the agricultural surpluses

Ở một góc độ nào đó, đây là một câu chuyện

that we set out to achieve 12,000 years ago.

về đại thành công của văn minh nhân loại, của sự dư thừa trong nông nghiệp

It is a success story. It has been a success story.

mà chúng ta đã đặt mục tiêu phải đạt được 12 ngàn năm về trước.

But what we have to recognize now is that we are

Đó là một câu chuyện về sự thành công. Nó đã là một câu chuyện về sự thành công.

reaching the ecological limits that our planet can bear,

Nhưng những gì chúng ta phải thừa nhận

and when we chop down forests, as we are every day,

là chúng ta đang tiến tới giới hạn sinh thái mà hành tinh này có thể chịu đựng được,

to grow more and more food,

và khi chặt phá cây rừng,

when we extract water from depleting water reserves,

để trồng thực phẩm ngày càng nhiều hơn nữa,

when we emit fossil fuel emissions in the quest

khi lấy nước bằng cách rút bòn từ nguồn trữ,

to grow more and more food,

khi thải ra các khí nhiên liệu trong các cuộc tìm kiếm

and then we throw away so much of it,

để trồng thêm nhiều thực phẩm hơn nữa

we have to think about what we can start saving.

và rồi vứt bỏ phần lớn chúng.

And yesterday, I went to one of the local supermarkets

Chúng ta phải suy nghĩ về thứ mà chúng ta có thể bắt đầu tiết kiệm.

that I often visit to

Và ngày hôm qua, tôi đã đến một trong những siêu thị

inspect, if you like, what they're throwing away.

mà tôi thường lui tới

I found quite a few packets of biscuits amongst

để giám sát những gì người ta đang vứt đi.

all the fruit and vegetables and everything else

Tôi tìm thấy một số khay bánh bích quy

that was in there.

giữa tất cả trái cây và rau quả và mọi thứ khác

And I thought, well this could serve as a symbol for today.

có ở đó.

So I want you to imagine that these nine biscuits

Và tôi nghĩ, điều này có thể được dùng làm biểu tượng cho thời đại ngày nay.

that I found in the bin represent the global food supply,

Vì vậy, tôi muốn các bạn tưởng tượng chín chiếc bánh bích quy này

okay? We start out with nine.

đại diện cho nguồn cung thực phẩm toàn cầu,

That's what's in fields around the world every single year.

Được chứ? Hãy bắt đầu với chín.

The first biscuit we're going to lose

Đó là tất cả những gì thu hoạch được trên toàn thế giới mỗi năm.

before we even leave the farm.

Chiếc bánh đầu tiên mà chúng ta sẽ để mất

That's a problem primarily associated with

thậm chí trước khi rời khỏi nông trại

developing work agriculture, whether it's

Đó là vấn đề có liên hệ với

a lack of infrastructure, refrigeration, pasteurization,

việc phát triển đồng áng, liệu có thiếu hụt

grain stores, even basic fruit crates, which means

kết cấu hạ tầng, hệ thống làm lạnh, tiệt trùng,

that food goes to waste before it even leaves the fields.

dự trữ hạt, thậm chí cả những thùng đựng trái cây,

The next three biscuits are the foods that we decide

điều đó có nghĩa là thực phẩm bị phung phí thậm chí trước khi rời khỏi nông trại.

to feed to livestock, the maize, the wheat and the soya.

Ba chiếc bánh tiếp theo là những thực phẩm

Unfortunately, our beasts are inefficient animals,

mà chúng ta quyết định dùng để nuôi vật nuôi, bắp, lúa mì và đậu nành

and they turn two-thirds of that into feces and heat,

Thật không may, những con vật của chúng ta là những loài động vật không hiệu quả,

so we've lost those two, and we've only kept this one

chúng chuyển hóa 2/3 số đó thành phân và nhiệt,

vì vậy, chúng ta cũng mất nốt hai chiếc này, và chỉ còn giữ được mỗi chiếc này

in meat and dairy products.

Two more we're going to throw away directly into bins.

trong các sản phẩm làm từ thịt và sữa.

This is what most of us think of when we think

Chúng ta sẽ ném hai chiếc nữa vào thùng rác.

of food waste, what ends up in the garbage,

Đó là những gì mà hầu hết chúng ta nghĩ đến

what ends up in supermarket bins,

khi nghĩ về lãng phí thực phẩm, những gì rồi cũng sẽ bị vứt vào sọt rác,

what ends up in restaurant bins. We've lost another two,

vào thùng rác ở siêu thị,

and we've left ourselves with just four biscuits to feed on.

vào thùng rác ở nhà hàng. Chúng ta mất thêm hai chiếc nữa,

That is not a superlatively efficient use of global resources,

và chỉ còn lại bốn chiếc bánh để nuôi sống bản thân.

especially when you think of the billion hungry people

Đây không phải là cách sử dụng nguồn tài nguyên toàn cầu hiệu quả nhất,

that exist already in the world.

đặc biệt khi nghĩ tới hàng tỉ người đói ăn

Having gone through the data, I then needed

đang sống vất vưởng trên thế giới.

to demonstrate where that food ends up.

Khi xem xét những dữ liệu, tôi thấy cần thiết

Where does it end up? We're used to seeing the stuff

phải biểu thị những nơi mà thức ăn đó bị vứt bỏ.

on our plates, but what about all the stuff

Nơi nào? Chúng ta đã quen với việc nhìn thấy những thứ

that goes missing in between?

trên dĩa ăn của mình, nhưng còn về tất cả những thứ

Supermarkets are an easy place to start.

bị mất đi trong suốt quá trình thì sao?

This is the result of my hobby,

Hãy bắt đầu với siêu thị

which is unofficial bin inspections. (Laughter)

Đây là kết quả,

Strange you might think, but if we could rely on corporations

của việc "viếng thăm" không chính thức các thùng rác. (Cười)

to tell us what they were doing in the back of their stores,

Quý vị có thể nghĩ nó thật lạ, nhưng nếu có thể trông cậy vào các tập đoàn

we wouldn't need to go sneaking around the back,

trong việc nói cho chúng ta biết những gì họ đang làm phía sau cửa hàng,

opening up bins and having a look at what's inside.

chúng ta đã không cần lẻn vào phía sau

mở nắp thùng rác và quan sát bên trong.

But this is what you can see more or less on

every street corner in Britain, in Europe, in North America.

Nhưng đây là những gì các bạn có thể nhìn thấy ít nhiều

It represents a colossal waste of food,

trên từng góc phố ở Anh, châu Âu và Bắc Mỹ.

but what I discovered whilst I was writing my book

Nó nói lên việc lãng phí to lớn nguồn thực phẩm,

nhưng những gì tôi khám phá được trong khi viết sách

was that this very evident abundance of waste

was actually the tip of the iceberg.

là những sự thừa thãi rành rành như thế này

When you start going up the supply chain,

chỉ là bề nổi của vấn đề.

you find where the real food waste is happening

Khi bắt đầu tiến sâu vào chuỗi cung ứng, các bạn sẽ thấy được

on a gargantuan scale.

đâu là nơi lãng phí thức ăn diễn ra

Can I have a show of hands

trên một quy mô khổng lồ.

if you have a loaf of sliced bread in your house?

Các bạn có thể cho tôi biết

có phải các bạn đang có một miếng bánh mì cắt dở ở nhà không?

Who lives in a household where that crust --

that slice at the first and last end of each loaf --

who lives in a household where it does get eaten?

Có ai đang sống trong một căn hộ mà vỏ bánh

Okay, most people, not everyone, but most people,

miếng bánh đầu tiên và cuối cùng của ổ bánh

and this is, I'm glad to say, what I see across the world,

sẽ được ăn không?

and yet has anyone seen a supermarket or sandwich shop

Vâng, hầu hết mọi người, không phải tất cả, nhưng hầu hết mọi người,

anywhere in the world that serves sandwiches

và đây là điều, mà tôi nhìn thấy ở khắp nơi trên thế giới

with crusts on it? (Laughter)

Có ai đã từng nhìn thấy một siêu thị hay một cửa hàng xăng-uých

I certainly haven't.

ở bất cứ đâu trên thế giới phục vụ xăng-uých

So I kept on thinking, where do those crusts go? (Laughter)

với vỏ bánh đi kèm không? (Cười)

This is the answer, unfortunately:

Riêng tôi chắc chắn là chưa.

13,000 slices of fresh bread coming out of

Vì vậy mà tôi mải miết suy nghĩ, những cái vỏ bánh ấy đi về đâu? (Cười)

this one single factory every single day, day-fresh bread.

Đây chính là câu trả lời, đáng buồn thay:

In the same year that I visited this factory,

13 ngàn lát bánh mì nóng hổi đã bị đào thải khỏi

I went to Pakistan, where people in 2008 were going hungry

chỉ tính riêng nhà máy này, mỗi ngày, những lát bánh mì nóng hổi.

as a result of a squeeze on global food supplies.

Trong cùng một năm dành cho việc quan sát nhà máy,

We contribute to that squeeze

tôi đã đến Pakistan, nơi xảy ra nạn đói vào năm 2008

by depositing food in bins here in Britain

kết quả của việc siết chặt nguồn cung thực phẩm toàn cầu.

and elsewhere in the world. We take food

Chúng ta đã góp phần vào tình trạng tệ hại đó

bằng cách vứt thực phẩm vào thùng rác ngay tại nước Anh.

off the market shelves that hungry people depend on.

Go one step up, and you get to farmers,

và ở những nơi khác trên thế giới. Chúng ta loại bỏ thực phẩm

who throw away sometimes a third or even more

ra khỏi kệ siêu thị trong khi những người nghèo đói phụ thuộc vào chúng.

of their harvest because of cosmetic standards.

Tiến lên một bước nữa, và đến với những người nông dân,

This farmer, for example, has invested 16,000 pounds

những người thỉnh thoảng vứt đi 1/3 hay thậm chí nhiều hơn

in growing spinach, not one leaf of which he harvested,

vụ mùa thu hoạch của mình bởi do các tiêu chuẩn thẩm mỹ.

because there was a little bit of grass growing in amongst it.

Ví dụ, người nông dân này, đã đầu tư 16000 bảng Anh

Potatoes that are cosmetically imperfect,

vào trồng rau bi-na, nhưng ông ấy không thu hoạch một lá,

all going for pigs.

bởi vì có rất ít cỏ dại mọc xung quanh.

Parsnips that are too small for supermarket specifications,

Khoai tây đem xuất khẩu bị khiếm khuyết,

tomatoes in Tenerife,

sẽ được đem đi cho lợn ăn.

oranges in Florida,

Củ cải vàng quá nhỏ so với tiêu chuẩn của siêu thị,

bananas in Ecuador, where I visited last year,

cà chua ở Tenerife,

all being discarded. This is one day's waste

cam ở Florida,

from one banana plantation in Ecuador.

chuối ở Ecuador, nơi tôi đã đến thăm vào năm ngoái,

All being discarded, perfectly edible,

tất cả đều bị loại bỏ. Đây là số lượng thải bỏ trong một ngày

because they're the wrong shape or size.

từ một vườn trồng chuối ở Ecuador.

If we do that to fruit and vegetables,

Tất cả đều bị loại bỏ, mặc dù hoàn toàn ăn được,

you bet we can do it to animals too.

bởi vì chúng không đúng hình dáng hoặc kích cỡ.

Liver, lungs, heads, tails,

Nếu đã làm thế với trái cây và rau quả,

kidneys, testicles,

chắc chắn chúng ta cũng sẽ làm vậy với động vật.

all of these things which are traditional,

Gan, phổi, đầu, đuôi,

delicious and nutritious parts of our gastronomy

thận, tinh hoàn,

go to waste. Offal consumption has halved

tất cả những thứ truyền thống,

in Britain and America in the last 30 years.

ngon miệng và bổ dưỡng này

As a result, this stuff gets fed to dogs at best,

bị loại thải. Lượng tiêu thụ những bộ phận này

or is incinerated.

giảm đi một nửa tại Anh và Mỹ trong vòng 30 năm qua.

This man, in Kashgar, Xinjiang province, in Western China,

Kết quả là, những thứ này được đem cho chó ăn,

is serving up his national dish.

hoặc bị đem đi thiêu huỷ.

It's called sheep's organs.

Người đàn ông này, ở Kashgar, tỉnh Tân Cương, phía Tây Trung Quốc,

It's delicious, it's nutritious,

đang phục vụ một món ăn truyền thống.

and as I learned when I went to Kashgar,

Được gọi là nội tạng cừu.

it symbolizes their taboo against food waste.

ngon miệng và bổ dưỡng,

I was sitting in a roadside cafe.

và theo như tôi được biết khi đến Kashgar,

A chef came to talk to me, I finished my bowl,

nó biểu trưng cho sự cấm kỵ đối với việc lãng phí thức ăn.

and halfway through the conversation, he stopped talking

Một lần, khi đang ngồi trong một quán cà phê ven đường.

and he started frowning into my bowl.

Một đầu bếp đến bắt chuyện với tôi, khi tôi đã ăn xong thức ăn,

I thought, "My goodness, what taboo have I broken?

và đến lưng chừng cuộc nói chuyện, ông ấy ngưng nói

How have I insulted my host?"

và bắt đầu cau mày nhìn vào bát cơm.

He pointed at three grains of rice

Tôi nghĩ, "Ôi chết, tôi đã phạm vào điều cấm kỵ gì ư?

at the bottom of my bowl, and he said, "Clean." (Laughter)

Liệu tôi đã sỉ nhục chủ nhà của mình?"

I thought, "My God, you know, I go around the world

Ông ấy chỉ tay vào ba hột cơm

telling people to stop wasting food.

ở dưới đáy bát, và nói, "Hãy làm sạch chúng." (Cười)

This guy has thrashed me at my own game." (Laughter)

Tôi nghĩ rằng, "Lạy chúa, bạn biết đấy, tôi đi du lịch khắp thế giới

But it gave me faith. It gave me faith that we, the people,

nói với mọi người hãy thôi lãng phí thức ăn.

do have the power to stop this tragic waste of resources

Người đàn ông này lại hạ gục tôi trên chính trận địa của mình." (Cười)

Nhưng điều đó đã cho tôi niềm tin. rằng chúng ta, con người,

if we regard it as socially unacceptable

to waste food on a colossal scale,

có đủ sức mạnh để ngăn chặn bi kịch về lãng phí nguồn tài nguyên

if we make noise about it, tell corporations about it,

nếu chúng ta cho rằng không thể chấp nhận được

tell governments we want to see an end to food waste,

việc lãng phí thức ăn trên quy mô khổng lồ,

we do have the power to bring about that change.

Nếu chúng ta đánh động, nói với các tập đoàn về điều đó,

Fish, 40 to 60 percent of European fish

nói với chính phủ rằng chúng ta muốn kết thúc việc lãng phí thức ăn,

are discarded at sea, they don't even get landed.

chúng ta có đủ sức mạnh để tạo ra thay đổi.

In our homes, we've lost touch with food.

Cá, 40% đến 60% lượng cá của châu Âu

This is an experiment I did on three lettuces.

bị thải bỏ ngoài biển, chúng thậm chí còn không vào được đất liền.

Who keeps lettuces in their fridge?

Ở trong nhà, chúng ta đã mất liên hệ với thực phẩm.

Most people. The one on the left

Đây là một thí nghiệm mà tôi đã tiến hành trên ba bó rau diếp.

Ai để rau diếp trong tủ lạnh?

was kept in a fridge for 10 days.

The one in the middle, on my kitchen table. Not much difference.

Hầu hết mọi người. Bó bên trái

The one on the right I treated like cut flowers.

đã được để trong tủ 10 ngày.

It's a living organism, cut the slice off,

Bó ở giữa, để trên bếp. Không có khác biệt mấy.

stuck it in a vase of water,

Bó bên phải được tôi chăm sóc giống như hoa được cắt tỉa.

it was all right for another two weeks after this.

Nó là sinh vật đang sống, cắt đi một lát,

Some food waste, as I said at the beginning,

nhét nó vào bình nước,

will inevitably arise, so the question is,

nó sẽ ổn trong hai tuần kế tiếp.

what is the best thing to do with it?

Sự lãng phí thực phẩm, như tôi đã đề cập ở phần đầu,

I answered that question when I was 15.

sẽ gia tăng một cách không tránh khỏi, vậy thì câu hỏi đặt ra là,

In fact, humans answered that question 6,000 years ago:

làm sao để giải quyết vấn đề này một cách tốt nhất ?

We domesticated pigs

Tôi đã trả lời câu hỏi đó vào năm 15 tuổi.

to turn food waste back into food.

Thực chất, con người đã trả lời được câu hỏi đó từ hơn 6000 năm trước:

And yet, in Europe, that practice has become illegal

Chúng ta thuần hóa lợn

since 2001 as a result of the foot-and-mouth outbreak.

để biến thức ăn thừa trở lại thành thức ăn.

It's unscientific. It's unnecessary.

Và mặc dù, ở châu Âu, việc làm như thế bị coi là bất hợp pháp

If you cook food for pigs, just as if

từ năm 2001 do bùng nổ dịch tay-chân-miệng.

you cook food for humans, it is rendered safe.

Thật phản khoa học. Điều đó là không cần thiết.

It's also a massive saving of resources.

Nếu bạn nấu thức ăn cho lợn, như là nấu cho người ăn,

At the moment, Europe depends on importing

bạn sẽ khiến nó trở nên an toàn.

millions of tons of soy from South America,

Điều đó cũng sẽ tiết kiệm được một lượng lớn tài nguyên.

where its production contributes to global warming,

Vào lúc này đây, châu Âu phụ thuôc vào việc nhập khẩu

to deforestation, to biodiversity loss,

hàng triệu tấn đậu nành từ Nam Mỹ,

to feed livestock here in Europe.

nơi mà việc sản xuất đậu nành đã góp phần vào sự nóng lên của toàn cầu,

At the same time we throw away millions of tons

nạn phá rừng, mất đa dạng sinh thái,

of food waste which we could and should be feeding them.

chỉ để nuôi sống vật nuôi tại châu Âu.

If we did that, and fed it to pigs, we would save

Vào cùng thời điểm chúng ta vứt đi hàng triệu tấn thức ăn thừa

that amount of carbon.

mà có thể và đáng lẽ nên được dùng để cho động vật ăn.

If we feed our food waste which is the current

Nếu làm thế, chúng ta sẽ tiết kiệm được

một lượng các-bon.

government favorite way of getting rid of food waste,

to anaerobic digestion, which turns food waste

Nếu chúng ta nuôi bản thân mình bằng những thức ăn thừa

into gas to produce electricity,

hiện cách làm ưa thích của chính phủ trong việc tống khứ đồ ăn dư,

you save a paltry 448 kilograms of carbon dioxide

là tiến hành tiêu hóa kỵ khí để biến thức ăn thừa

thành khí ga để sản xuất điện,

per ton of food waste. It's much better to feed it to pigs.

We knew that during the war. (Laughter)

chúng ta tiết kiệm được 448kg CO2

A silver lining: It has kicked off globally,

trên mỗi tấn thức ăn thừa. Điều đó tốt hơn là dùng để nuôi lợn.

the quest to tackle food waste.

Chúng ta đã biết điều đó trong suốt thời kỳ chiến tranh. (Cười)

Feeding the 5,000 is an event I first organized in 2009.

Một hy vọng le lói: điều đó đã bắt đầu trên toàn cầu,

We fed 5,000 people all on food that otherwise

một cuộc chiến với lãng phí thức ăn.

would have been wasted.

Cung cấp thức ăn cho 5000 người là sự kiện mà tôi lần đầu tổ chức vào năm 2009.

Since then, it's happened again in London,

Chúng tôi cung cấp thức ăn cho 5000 người

it's happening internationally, and across the country.

thay vì lãng phí nó.

It's a way of organizations coming together

Kể từ đó, sự kiện đã diễn ra lần nữa tại Luân Đôn,

to celebrate food, to say the best thing to do with food

diễn ra trên toàn cầu, và khắp đất nước.

is to eat and enjoy it, and to stop wasting it.

Đó là cách để các tổ chức chung sức với nhau

For the sake of the planet we live on,

tôn vinh thức ăn, và bàn luận về những điều tốt nhất cần làm với chúng

for the sake of our children,

là ăn và thưởng thức nó, và ngừng việc lãng phí.

for the sake of all the other

Vì hành tinh mà chúng ta đang sống,

organisms that share our planet with us,

we are a terrestrial animal, and we depend on our land

vì con trẻ của chúng ta,

for food. At the moment, we are trashing our land

vì tất cả các loài

to grow food that no one eats.

đang cùng chia sẻ hành tinh này với chúng ta,

Stop wasting food. Thank you very much. (Applause)

Hãy ngừng lãng phí thức ăn. Xin cám ơn rất nhiều.

là động vật trên cạn, thức ăn của chúng ta

phụ thuộc vào đất đai. Hiện tại, chúng ta đang phá hủy nó

(Applause)

để trồng thưc phẩm mà chẳng có ai ăn.

(Vỗ tay)