In uncertain times, think like a mother | Yifat Susskind

Translator: Trịnh Hương Reviewer: Thu Ha Tran

One morning, 18 years ago,

Vào một buổi sáng 18 năm về trước,

tôi bước ra khỏi tàu điện ngầm ở thành phố New York vào một ngày đẹp trời tháng chín,

I stepped out of a New York City subway on a beautiful day in September.

The sun was warm and bright, the sky was a clear, perfect blue.

những tia nắng ấm áp, bầu trời trong xanh,

I had my six-month-old son in one of those front-facing baby carriers,

con trai sáu tháng tuổi của tôi ngồi trong chiếc xe đẩy.

you know, so he could see everything.

Bạn biết đó, nó có thể quan sát mọi thứ.

And when I turned right on Sixth Avenue,

Khi tôi rẽ phải ở Đại lộ thứ sáu,

what he saw

nó nhìn thấy

was the World Trade Center on fire.

Trung tâm thương mại Thế giới đang bốc cháy.

As soon as I realized that this was an attack,

Ngay khi tôi nhận ra đó là một vụ tấn công,

the first thing I did, without even really thinking about it,

điều đầu tiên mà tôi làm, thậm chí tôi không suy nghĩ gì hết,

was to take my baby and turn him around in that carrier.

là ôm con và quay nó lại trong chiếc xe đẩy.

I didn't want him to see what was going on.

Tôi không muốn con tôi thấy được điều gì đang xảy ra.

And I just remember feeling so grateful that he was still young enough

Tôi vẫn nhớ rõ mình cảm thấy rất may mắn vì đứa bé vẫn còn nhỏ,

that I didn't have to tell him that someone had done this on purpose.

để tôi không phải nói với nó rằng ai đó đã cố tình làm điều này.

9/11 was like crossing a border,

Ngày 11/9 giống như việc vượt qua biên giới,

a hostile border into dangerous, uncharted territory.

vùng biên giới đầy thù địch để bước sang vùng đất nguy hiểm chưa được khám phá.

The world was suddenly in this terrifying new place,

Thế giới bất ngờ ở trong vùng đất mới đầy nguy hiểm.

and I was in this place as a new mother.

và tôi ở đó với tư cách là một người vừa mới làm mẹ.

I remember my thoughts kind of ping-ponging around

Tôi nhớ lại suy nghĩ lúc đó của mình xoay quanh

from, "How am I ever going to protect this baby?"

"Làm thế nào để bảo vệ con tôi bây giờ?"

to, "How am I ever going to get some sleep?"

"Làm thế nào để tôi có thể ngủ được?"

Well, my son turned 18 this year,

Khi con tôi bước sang tuổi 18 vào năm nay,

along with millions of other people who were babies on 9/11.

cùng với hàng triệu người vào thời điểm 11/9 vẫn còn là một đứa trẻ.

And in that time,

Cũng vào thời gian đó,

we have all crossed into this hostile, uncharted territory

chúng ta đều đã bước sang vùng đất đầy thù địch và chưa được khám phá

of climate breakdown,

của biến đổi khí hậu,

of endless wars,

của những cuộc chiến không ngừng,

of economic meltdowns,

của những suy thoái kinh tế,

of deep political divisions,

của những chia rẽ sâu sắc về chính trị,

của những khủng hoảng khắp thế giới mà tôi không cần thiết phải liệt kê hết,

of the many crises around the world that I don't need to list off,

because they are blaring at you every single day from your news feed.

bởi vì bạn có thể thấy hàng ngày từ news feed.

But there is something I've learned in these 18 years of parenting

Nhưng tôi đã học được một điều trong suốt 18 năm làm mẹ,

and in my years leading a global women's rights organization.

và trong những năm dẫn dắt một tổ chức toàn cầu về quyền phụ nữ.

There is a way to face these big crises in the world

Có một cách để đối mặt với những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng trên thế giới

without feeling overwhelmed and despairing.

mà không cảm thấy choáng ngợp và tuyệt vọng.

It's simple, and it's powerful.

Nó rất đơn giản, đầy sức mạnh.

It's to think like a mother.

Đó là việc suy nghĩ như một người mẹ.

Now, to be clear, you don't have to be a woman

Bạn không nhất thiết phải trở thành phụ nữ

or a parent to do this.

hay bố mẹ để làm được điều đó.

Thinking like a mother is a lens that's available to everybody.

Suy nghĩ như một người mẹ là lăng kính sẵn có cho tất cả mọi người.

The poet Alexis De Veaux writes,

Nhà thơ Alexis De Veaux viết,

"Motherhood is not simply the organic process of giving birth.

"Làm mẹ không chỉ là đơn giản là quá trình sinh đẻ hữu cơ.

It's an understanding of the needs of the world."

Đó là sự hiểu biết về những nhu cầu của thế giới."

Now, it's easy to focus on all of the obstacles

Bây giờ hãy tập trung vào những chướng ngại vật

to making this the world we want:

trong việc tạo ra thế giới ta muốn:

greed, inequality, violence.

sự tham lam; bất bình đẳng; bạo lực.

Yes, there is all of that.

Vâng, tất cả những thứ đó.

But there's also the option to plant a seed, a different seed,

Nhưng vẫn còn sự lựa chọn để gieo hạt giống, một hạt giống khác

and cultivate what you want to see grow,

và trồng trọt những gì bạn mong muốn được thấy chúng lớn lên,

even in the midst of crisis.

ngay cả trong giữa cuộc khủng hoảng.

Majid from Iraq understands this.

Majid từ Iraq thấu hiểu điều đó.

He is a housepainter by trade

Nghề phụ của ông ấy là sơn nhà,

and someone who believes deeply in equal rights for women.

và là người có niềm tin mãnh liệt vào quyền phụ nữ.

When ISIS invaded northern Iraq where he lives,

Khi ISIS tấn công phía Bắc Iraq, nơi mà ông ấy sinh sống,

he worked with a local women's organization

ông ấy đã làm việc với một tổ chức của phụ nữ ở địa phương

to help build an underground railroad,

để giúp xây dựng đường sắt ngầm

an escape network for women's rights activists

và mạng lưới trốn thoát cho những nhà hoạt động vì nữ quyền

and LGBTIQ folks who were targeted with assassination.

và những người LGBTIQ là mục tiêu của ám sát.

And when I asked Majid why he risked his own life

Khi tôi hỏi Majid tại sao ông ấy lại mạo hiểm tính mạng của mình

to bring people to safety,

để giúp mọi người được an toàn,

he said to me,

ông ấy nói rằng,

"If we want a brighter future,

"Nếu chúng ta mong muốn một tương lai sáng lạn hơn,

we have to build it now in the dark times

chúng ta phải xây dựng nó trong thời gian đen tối,

so that one day we can live in the light."

để một ngày nào đó, ta có thể sống trong ánh sáng"

That's what social justice work is, and that's what mothers do.

Đó công bằng xã hội, và đó là những gì một người mẹ làm.

We act in the present with an idea of the future

Chúng ta hành động ở hiện tại với ý tưởng về một tương lai

that we want to bring about.

mà chúng ta mong muốn mang đến.

All of the best ideas seem impossible at first.

Ban đầu, tất cả những ý tưởng tốt nhất đều có vẻ không khả thi.

But just in my lifetime,

Nhưng trong cuộc đời tôi,

we've seen the end of apartheid,

đã chứng kiến sự sụp đổ của chế độ a-pác-thai,

the affirmation that women's rights are human rights,

sự khẳng định rằng quyền của phụ nữ là quyền con người,

marriage equality,

công bằng trong hôn nhân,

the fall of dictators who ruled for decades

sự tàn lụi của những kẻ độc tài đã thống trị trong nhiều thế kỷ,

and so much more.

và nhiều hơn thế nữa.

All of these things seemed impossible

Tất cả những điều trên có vẻ bất khả thi

until people took action to make them happen,

cho đến khi mọi người cùng hành động để biến chúng thành sự thật.

and then, like, almost right away,

Và sau đó, gần như ngay lập tức,

they seemed inevitable.

chúng không thể tránh khỏi.

When I was growing up,

Khi tôi còn nhỏ,

whether we were stuck in traffic or dealing with a family tragedy,

bất kì khi nào chúng tôi bị kẹt xe hay phải đối mặt với bi kịch gia đình,

my mother would say,

mẹ tôi sẽ nói:

"Something good is going to happen, we just don't know what it is yet."

"Những gì tốt lành sẽ xảy ra, chúng ta chỉ không biết đó là gì mà thôi"

Now, I will admit that my brothers and I make fun of her for this,

Tôi thú nhận rằng các anh và tôi cười bà ấy vì điều này.

but people ask me all the time

Nhưng mỗi lần mọi người hỏi tôi

how I deal with the suffering that I see in my work

tôi sẽ giải quyết như nào với những bất hạnh mà tôi thấy trong công việc

in refugee camps and disaster zones,

ở những trại tị nạn và trong khu vực thảm họa.

and I think of my mom and that seed of possibility

Và tôi nghĩ về mẹ mình và hạt giống của sự hy vọng

that she planted in me.

bà ấy đã gieo cho tôi.

Because, when you believe that something good is coming

Bởi vì, khi bạn tin tưởng những điều tốt đẹp sắp xảy ra,

and you're part of making it happen,

bạn là một phần tạo nên điều ấy.

you start to be able to see beyond the suffering

Bạn bắt đầu có thể nhìn thấy nhiều hơn ngoài nỗi bất hạnh

to how things could be.

mà mọi thứ có thể mang tới.

Today, there is a new set of necessary ideas

Hôm nay, chúng ta có những ý tưởng cần thiết

that seem impossible but one day will feel inevitable:

có vẻ như bất khả thi nhưng một ngày nào đó sẽ xảy ra

that we could end violence against women,

rằng chúng ta có thể chấm dứt nạn bạo lực với phụ nữ

make war a thing of the past,

làm cho chiến tranh trôi vào dĩ vãng,

learn to live in balance with nature before it's too late

học cách để sống hài hòa với tự nhiên trước khi quá muộn

and make sure that everybody has what they need to thrive.

và đảm bảo tất cả mọi người có được những thứ mình cần để phát triển.

Of course, being able to picture a future like this is not the same thing

Tất nhiên, vẽ ra một bức tranh về tương lai như thế không hề giống với

as knowing what to do to make it come about,

việc biết làm điều gì để biến nó thành sự thật.

but thinking like a mother can help with that, too.

Nhưng suy nghĩ như một người mẹ có thể giúp điều đó.

A few years ago,

Một vài năm trước,

East Africa was gripped by a famine,

Đông Phi bị tàn phá bởi nạn đói,

and women I know from Somalia

và tôi biết một người phụ nữ đến từ Somalia

walked for days carrying their hungry children

đi bộ trong nhiều ngày mang theo những đứa trẻ bị đói

in search of food and water.

đi tìm thức ăn và nước.

A quarter of a million people died,

250 nghìn người đã chết,

and half of them were babies and toddlers.

và một nửa trong số đó là trẻ em và trẻ sơ sinh.

And while this catastrophe unfolded,

Trong khi thảm họa này xảy ra,

too much of the world looked away.

phần lớn thế giới đều quay lưng lại.

But a group of women farmers in Sudan,

Nhưng có một nhóm phụ nữ là nông dân ở Sudan,

including Fatima Ahmed -- that's her holding the corn --

bao gồm Fatima Ahmed, - cô ấy đang cầm ngô,

heard about what was happening.

nghe về sự việc đang xảy ra.

And they pooled together the extra money that they had from their harvest

Họ đã góp tiền từ vụ mùa họ thu được

and asked me to send it to those Somali mothers.

và bảo tôi gửi cho những người mẹ ở Somali.

Now, these farmers could have decided that they didn't have the power to act.

Những người nông dân đó quyết định rằng họ không có sức mạnh để hành động.

They were barely getting by themselves,

Họ khó có thể tự mình có được,

some of them.

vài người trong số họ.

They lived without electricity, without furniture.

Họ sống mà không có điện, không có đồ đạc.

But they overrode that.

Nhưng họ vượt qua điều đó.

They did what mothers do:

Họ đã làm những gì mà người mẹ làm,

they saw themselves as the solution and they took action.

và họ tự thấy bản thân là cách giải quyết và họ đã hành động.

You do it all the time if you have kids.

Bạn sẽ làm điều đó nếu bạn có con.

You make major decisions about their health care,

Bạn đưa ra các quyết định lớn về chăm sóc sức khỏe,

their education, their emotional well-being,

giáo dục, sức khỏe tâm lý,

even if you're not a doctor or a teacher or a therapist.

ngay cả khi bạn không phải là bác sĩ, hay một giáo viên hoặc một nhà trị liệu.

You recognize what your child needs

Bạn nhận ra những gì mà con bạn cần

and you step up to provide it the best you can.

và bạn hành động để mang lại những thứ tốt nhất mà bạn có thể.

Thinking like a mother means seeing the whole world

Suy nghĩ như một người mẹ nghĩa là nhìn thế giới

through the eyes of those who are responsible

qua con mắt của những người có trách nhiệm

for its most vulnerable people.

cho những người dễ bị tổn thương nhất.

And we're not used to thinking of subsistence farmers as philanthropists,

Chúng ta không quen với lối nghĩ người nông dân là những người làm từ thiện

but those women were practicing the root meaning of philanthropy:

nhưng những người phụ nữ ấy đang thực hiện ý nghĩa cốt lõi của từ thiện:

love for humanity.

tình yêu dành cho đồng loại.

What's at the core of thinking like a mother shouldn't be a surprise:

Cái cốt của việc suy nghĩ như một người mẹ không nên là một sự ngạc nhiên

it's love.

đó là tình yêu.

Because, love is more than just an emotion.

Bởi vì, tình yêu thì không chỉ là một cảm xúc.

It's a capacity, a verb,

Đó là năng lực, một hành động,

an endlessly renewable resource --

một nguồn năng lượng có thể tái tạo vô hạn.

and not just in our private lives.

Và không chỉ trong cuộc sống riêng tư của chúng ta.

We recognize hate in the public sphere.

Chúng ta nhận ra sự thù hận ở trong cộng đồng, phải không?

Right? Hate speech, hate crimes.

Phát ngôn thù hận, tội ác vì thù ghét

But not love.

mà không phải là tình yêu thương.

What is love in the public sphere?

Tình yêu ở trong cộng đồng là gì?

Cornel West, không phải là một người mẹ nhưng lại suy nghĩ giống với mẹ

Well, Cornel West, who is not a mother but thinks like one,

says it best:

đã nói rằng:

"Justice is what love looks like in public."

"Công bằng là sự biểu hiện của tình yêu ở nơi công cộng"

And when we remember that every policy is an expression of social values,

Mọi chính sách là hình thức biểu hiện của các giá trị xã hội,

love stands out as that superstar value,

tình yêu là giá trị nổi bật nhất,

the one best able to account for the most vulnerable among us.

là thứ tốt nhất có thể lý giải cho những người bị tổn thương trong số chúng ta.

And when we position love as a kind of leading edge

Nếu chúng ta đặt tình yêu vào vị trí hàng đầu

in policy making,

khi xây dựng các chính sách,

we get new answers to fundamental social questions,

chúng ta sẽ thu được những câu trả lời mới cho những câu hỏi xã hội cơ bản,

like, "What's the economy for?"

ví dụ như: "Kinh tế có mục đích gì?"

"What is our commitment to those in the path of the hurricane?"

"Lời cam kết của chúng ta với những người trong vùng bão là gì?"

"How do we greet those arriving to our borders?"

"Chúng ta phải chào đón những người đến biên giới như thế nào?"

When you think like a mother,

Khi bạn suy nghĩ như một người mẹ,

you prioritize the needs of the many,

bạn ưu tiên nhu cầu của đa số

not the whims of the few.

không phải của thiểu số.

When you think like a mother,

Khi suy nghĩ như một người mẹ,

you don't build a seawall around beachfront property,

bạn không xây tường quanh ngôi biệt thự hướng ra biển

because that would divert floodwaters

bởi vì nó sẽ chuyển hướng nước lũ

to communities that are still exposed.

đến những cộng đồng khác.

When you think like a mother,

Khi suy nghĩ như một người mẹ,

you don't try to prosecute someone

bạn không cố gắng để buộc tội ai đó

for leaving water for people crossing the desert.

bởi vì họ đã để lại nước cho mọi người băng qua sa mạc.

Because, you know --

Bởi vì, bạn biết đó --

(Applause)

(Vỗ tay)

Because you know that migration,

Bởi vì dòng người di cư

just like mothering,

giống như việc làm mẹ.

is an act of hope.

Đó là hành động của sự hi vọng.

Now, not every mother thinks like a mother.

Nhưng không phải người mẹ nào cũng suy nghĩ giống nhau.

When presented with a choice, some of us have made the wrong one,

Khi phải đối mặt với một sự lựa chọn, một vài người có thể quyết định sai,

hiding behind weapons or barbed wire or privilege

trốn sau vũ khí hoặc dây thép hoặc đặc quyền

to deny the rest of the world,

để từ chối phần còn lại của thế giới,

thinking they can see their way to safety in some kind of armed lifeboat

nghĩ rằng họ có thể tìm đến an toàn trong những chiếc thuyền cứu sinh

fueled by racism and xenophobia.

được trang bị bởi phân biệt chủng tộc và tính bài ngoại.

Not every mother is a role model,

Không phải người mẹ nào cũng là một hình mẫu,

but all of us have a choice.

nhưng tất cả chúng ta đều có lựa chọn.

Are we going to jump on that armed lifeboat

Và chúng ta sẽ bước lên chiếc thuyền đó,

or work together to build a mother ship that can carry everyone?

hay hợp tác với nhau để xây nên chiếc thuyền của mẹ có thể chở tất cả mọi người?

You know how to build that mother ship,

Bạn biết cách xây nên chiếc thuyền của mẹ,

how to repair the world and ease the suffering.

cách để hàn gắn thế giới và giảm đi nỗi bất hạnh.

Think like a mother.

Hãy nghĩ như một người mẹ.

Thinking like a mother is a tool we can all use

Suy nghĩ như một người mẹ là công cụ chúng ta có thể sử dụng

to build the world we want.

để tạo nên một thế giới mà ta mong muốn.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)