How menopause affects the brain | Lisa Mosconi

1,667,476 views ・ 2020-04-13

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Reviewer: Nguyen Hue
00:13
Women are works of art.
0
13292
2517
Phụ nữ là tạo phẩm nghệ thuật.
00:15
On the outside as on the inside.
1
15833
2560
Cả bên trong lẫn bên ngoài.
00:18
I am a neuroscientist, and I focus on the inside,
2
18417
3392
Tôi là một nhà khoa học thần kinh, và tôi tập trung vào bên trong,
00:21
especially on women's brains.
3
21833
2560
đặc biệt là não của phụ nữ.
00:24
There are many theories on how women's brains differ
4
24417
2851
Có rất nhiều lý thuyết về sự khác biệt của não bộ phụ nữ
00:27
from men's brains,
5
27292
1267
so với đàn ông,
00:28
and I've been looking at brains for 20 years
6
28583
2101
và tôi đã nghiên cứu não bộ trong 20 năm
00:30
and can guarantee that there is no such thing
7
30708
2976
và tôi có thể bảo đảm rằng không có điều gì
00:33
as a gendered brain.
8
33708
2060
tương tự như tính giới tính của não
00:35
Pink and blue, Barbie and Lego,
9
35792
2309
Màu hồng hay màu xanh, Barbie hay Lego
00:38
those are all inventions that have nothing to do
10
38125
2684
Đó là tất cả những khám phá không có gì để tìm hiểu
00:40
with the way our brains are built.
11
40833
2250
về cách mà não bộ chúng ta được xây dựng.
00:44
That said, women's brains differ from men's brains
12
44125
3101
Điều đó cho là não bộ của nữ khác với não bộ của nam
00:47
in some respects.
13
47250
1393
trong một số khía cạnh.
00:48
And I'm here to talk about these differences,
14
48667
2226
Và tôi ở đây là để nói về những khác biệt này,
00:50
because they actually matter for our health.
15
50917
3309
bởi vì chúng thực sự gây quan ngại cho sức khỏe của chúng ta.
00:54
For example,
16
54250
1268
Ví dụ,
00:55
women are more likely than men to be diagnosed with an anxiety disorder
17
55542
3767
phụ nữ có nhiều nguy cơ mắc phải chứng rối loạn lo âu hơn đàn ông
00:59
or depression,
18
59333
1393
hoặc trầm cảm,
01:00
not to mention headaches and migraines.
19
60750
2726
không chỉ là đau đầu và chứng đau nửa đầu.
01:03
But also, at the core of my research,
20
63500
2476
Trong cốt lõi nghiên cứu của tôi chỉ ra,
phụ nữ còn có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cao hơn đàn ông.
01:06
women are more likely than men to have Alzheimer's disease.
21
66000
3726
01:09
Alzheimer's disease is the most common cause
22
69750
2268
Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất
01:12
of dementia on the planet,
23
72042
2142
gây ra sa sút trí tuệ trên hành tinh này,
01:14
affecting close to six million people in the United States alone.
24
74208
5560
nó ảnh hưởng gần 6 triệu người chỉ tính riêng ở Mỹ.
01:19
But almost two thirds of all those people
25
79792
3517
Nhưng gần 2/3 số người này
01:23
are actually women.
26
83333
1893
thực ra lại là phụ nữ.
01:25
So for every man suffering from Alzheimer's
27
85250
2768
Cứ mỗi một người đàn ông bị Alzheimer
01:28
there are two women.
28
88042
1601
thì có hai người phụ nữ bị bệnh.
01:29
So why is that overall?
29
89667
2976
Vậy tất cả điều đó là tại sao?
01:32
Is it age?
30
92667
1351
Do tuổi tác?
01:34
Is it lifespan?
31
94042
1392
Do tuổi thọ?
01:35
What else could it be?
32
95458
2143
Còn có thể là gì khác?
01:37
A few years ago,
33
97625
1351
Cách đâu một vài năm,
Tôi bắt đầu một dự án về bộ não phụ nữ
01:39
I launched the Women's Brain Initiative
34
99000
1934
01:40
at Weill Cornell Medicine in New York City,
35
100958
2268
tại Weill Cornell Medicine thành phố New York,
01:43
exactly to answer those questions.
36
103250
2351
đích xác để trả lời những câu hỏi này.
01:45
And tonight, I'm here with some answers.
37
105625
3042
Và đêm nay, tôi ở đây với vài câu trả lời.
01:49
So it turns out our brains age differently,
38
109750
4726
Nó hóa ra là não bộ chúng ta lão hóa khác nhau.
01:54
and menopause plays a key role here for women.
39
114500
3708
và sự mãn kinh đóng vai trò chính ở phụ nữ.
01:59
Now most people think of the brain as a kind of black box,
40
119250
3226
Bây giờ hầu hết mọi người đều nghĩ não bộ như một cái hộp đen,
02:02
isolated from the rest of the body.
41
122500
1976
cô lập với phần còn lại với cơ thể.
02:04
But in reality, our brains are in constant interaction
42
124500
3101
Nhưng trên thực tế, não bộ của chúng ta tương tác liên tục
02:07
with the rest of us.
43
127625
1268
với các bộ phận còn lại.
02:08
And perhaps surprisingly,
44
128917
1476
Và chắc hẳn gây ngạc nhiên,
02:10
the interactions with the reproductive system
45
130417
3601
các tương tác của não với hệ thống sinh sản
02:14
are crucial for brain aging in women.
46
134042
3809
là cốt yếu cho việc lão hóa não ở phụ nữ.
02:17
These interactions are mediated by our hormones.
47
137875
2768
Những tương tác đó được điều hòa bởi hóc môn.
02:20
And we know that hormones differ between the genders.
48
140667
3976
Và chúng ta biết rằng hóc môn khác nhau theo giới tính
02:24
Men have more testosterone, women have more estrogens.
49
144667
3559
Đàn ông có nhiều testosterone, phụ nữ có nhiều estrogen.
02:28
But what really matters here
50
148250
1434
Nhưng vấn đề thực sự là
02:29
is that these hormones differ in their longevity.
51
149708
3685
các hóc môn này khác nhau theo tuổi thọ
02:33
Men's testosterone doesn't run out until late in life,
52
153417
3184
Testosterone của đàn ông không cạn kiệt cho đến cuối đời,
02:36
which is a slow and pretty much symptom-free process, of course.
53
156625
4851
đó tất nhiên là một quá trình chậm và hầu như không có triệu chứng gì
02:41
(Laughter)
54
161500
3518
(Tiếng cười)
02:45
Women's estrogens, on the other hand,
55
165042
2392
Mặt khác, estrogen của phụ nữ
02:47
start fading in midlife, during menopause,
56
167458
2976
bắt đầu giảm ở tuổi trung niên, trong thời kỳ mãn kinh,
02:50
which is anything but symptom-free.
57
170458
3601
đó có thể là bất cứ điều gì trừ việc không có triệu chứng
02:54
We associate menopause with the ovaries,
58
174083
2935
Chúng ta liên hệ mãn kinh với buồng trứng
02:57
but when women say that they're having hot flashes,
59
177042
2809
nhưng khi phụ nữ nói rằng họ bị bốc hỏa,
02:59
night sweats, insomnia, memory lapses, depression, anxiety,
60
179875
3934
đổ mồ hôi đêm, mất ngủ, đãng trí, trầm cảm, lo âu,
03:03
those symptoms don't start in the ovaries.
61
183833
2351
những triệu chứng đó không bắt đầu ở buồng trứng.
03:06
They start in the brain.
62
186208
2560
Chúng bắt đầu ở não bộ.
03:08
Those are neurological symptoms.
63
188792
2101
Đó là những triệu chứng thần kinh.
03:10
We're just not used to thinking about them as such.
64
190917
3392
Chúng ta chỉ không quen nghĩ về chúng như vậy.
03:14
So why is that?
65
194333
1310
Vậy tại sao lại như vậy?
03:15
Why are our brains impacted by menopause?
66
195667
3726
Tại sao não bộ của chúng ta bị ảnh hưởng bởi mãn kinh?
03:19
Well, first of all,
67
199417
1267
Đầu tiên,
03:20
our brains and ovaries are part of the neuroendocrine system.
68
200708
4101
não bộ và buồng trứng là một phần của hệ thần kinh nội tiết
03:24
As part of the system, the brain talks to the ovaries
69
204833
2518
Là một phần của hệ thống, bộ não nói với buồng trứng
03:27
and the ovaries talk back to the brain,
70
207375
1858
và buồng trứng nói lại với não bộ,
03:29
every day of our lives as women.
71
209257
3094
mỗi ngày trong cuộc đời phụ nữ.
03:32
So the health of the ovaries is linked to the health of the brain.
72
212375
3893
Cho nên, sức khỏe của buồng trứng có liên quan với sức khỏe của não bộ.
03:36
And the other way around.
73
216292
2017
Và cả những thứ khác xung quanh,
03:38
At the same time,
74
218333
1310
Và cùng lúc,
03:39
hormones like estrogen are not only involved in reproduction,
75
219667
3642
hóc môn như estrogen không chỉ liên quan đến việc sinh sản
03:43
but also in brain function.
76
223333
2643
mà còn liên quan tới chức năng của não bộ.
Và đặc biệt estrogen, hay estradiol,
03:46
And estrogen in particular, or estradiol,
77
226000
2559
03:48
is really key for energy production in the brain.
78
228583
4143
thực sự là chìa khóa cho quá trình sản xuất năng lượng ở não
03:52
At the cellular level,
79
232750
1559
Ở cấp độ tế bào,
03:54
estrogen literally pushes neurons to burn glucose to make energy.
80
234333
3976
estrogen thực tế thúc đẩy tế bào thần kinh đốt cháy glu-cô để tạo năng lượng.
03:58
If your estrogen is high,
81
238333
1435
Nếu estrogen cao,
03:59
your brain energy is high.
82
239792
2101
năng lượng não bộ của bạn cao.
04:01
When your estrogen declines though,
83
241917
2267
Tuy nhiên khi estrogen giảm,
04:04
your neurons start slowing down and age faster.
84
244208
3893
các tế bào thần kinh trở bắt đầu chậm chạp và lão hóa nhanh hơn.
04:08
And studies have shown that this process
85
248125
2059
Và các nghiên cứu đã chỉ ra quá trình này
04:10
can even lead to the formation of amyloid plaques,
86
250208
3393
có thể dẫn tới hình thành mảng bám amyloid
04:13
or Alzheimer's plaques,
87
253625
1559
hay mảng bám Alzheimer,
04:15
which are a hallmark of Alzheimer's disease.
88
255208
3101
đó là dấu hiệu của bệnh Alsheimer.
04:18
These effects are stronger in specific brain regions,
89
258333
2810
Những ảnh hưởng này mạnh hơn ở những khu vực não bộ cụ thể,
04:21
starting with the hypothalamus,
90
261167
1892
bắt đầu với vùng dưới đồi,
04:23
which is in charge of regulating body temperature.
91
263083
3101
nơi có nhiệm vụ điều hòa nhiệt độ cơ thể.
04:26
When estrogen doesn't activate the hypothalamus correctly,
92
266208
3060
Khi estrogen không kích hoạt vùng dưới đồi một cách phù hợp,
04:29
the brain cannot regulate body temperature correctly.
93
269292
3726
bộ não sẽ không thể điều hòa nhiệt độ cơ thể hợp lý
04:33
So those hot flashes that women get,
94
273042
2392
Nên những cơn bốc hỏa mà phụ nữ gặp phải,
04:35
that's the hypothalamus.
95
275458
2101
đó là do vùng dưới đồi.
04:37
Then there's the brain stem, in charge of sleep and wake.
96
277583
3351
Sau đó còn có vùng thân não, phụ trách việc ngủ và thức.
04:40
When estrogen doesn't activate the brain stem correctly,
97
280958
2685
Khi estrogen không kích hoạt thân não hợp lý
04:43
we have trouble sleeping.
98
283667
1934
chúng ta sẽ gặp vấn đề về giấc ngủ.
04:45
Or it's the amygdala,
99
285625
1309
Hoặc đó là hạch hạnh nhân,
04:46
the emotional center of the brain, close to the hippocampus,
100
286958
3268
trung tâm cảm xúc của não bộ, gần với vùng dưới đồi,
04:50
the memory center of the brain.
101
290250
2018
trung tâm bộ nhớ của não.
04:52
When estrogen levels ebb in these regions,
102
292292
2851
Khi mức estrogen giảm ở những vùng này,
04:55
we start getting mood swings perhaps
103
295167
2059
chúng ta có lẽ thấy tâm trạng thay đổi
04:57
and forget things.
104
297250
1268
và quên đi các thứ.
04:58
So this is the brain anatomy of menopause, if you will.
105
298542
4434
Đây chính là giải phẫu học não bộ về mãn kinh, nếu bạn muốn biết.
Nhưng để tôi cho bạn xem
05:03
But let me show you
106
303000
1268
05:04
what an actual woman's brain can look like.
107
304292
2934
Bộ não phụ nữ thực sự trông như thế nào.
05:07
So this is a kind of brain scan
108
307250
1726
Đây là một loại quét não bộ
được gọi là chụp cắt lớp đồng vị phát positron hay PET
05:09
called positron emission tomography or PET.
109
309000
2726
05:11
It looks at brain energy levels.
110
311750
2101
Nó nhìn vào các mức độ năng lượng của não.
05:13
And this is what you want your brain to look like
111
313875
3643
Và đây là cái bạn sẽ muốn não bạn trông như thế nào
05:17
when you're in your 40s.
112
317542
1684
khi bạn ở độ tuổi 40.
05:19
Really nice and bright.
113
319250
2059
Thực sự đẹp và sáng sủa.
05:21
Now this brain belongs to a woman who was 43 years old
114
321333
3060
Bây giờ đây là bộ não thuộc về một phụ nữ người đang 43 tuổi
05:24
when she was first scanned, before menopause.
115
324417
3101
Khi cô ấy lần đầu tiên quét não bộ, trước khi mãn kinh.
05:27
And this is the same brain just eight years later,
116
327542
4851
Và đây cũng là bộ não đó chụp 8 năm sau đó,
05:32
after menopause.
117
332417
2267
sau khi mãn kinh.
05:34
If we put them side by side,
118
334708
1810
Nếu bạn đặt chúng cạnh nhau,
05:36
I think you can easily see how the bright yellow
119
336542
2434
Tôi nghĩ bạn có thể dễ dàng thấy chỗ màu vàng sáng
chuyển sang màu cam, gần như tím.
05:39
turned orange, almost purple.
120
339000
2768
05:41
That's a 30 percent drop in brain energy levels.
121
341792
4500
Đó là sụt giảm 30% trong mức năng lượng ở não bộ.
05:47
Now in general,
122
347417
1976
Lúc này nhìn chung,
05:49
this just doesn't seem to happen to a man of the same age.
123
349417
5351
điều này chỉ dường như không xảy ra với đàn ông ở cùng độ tuổi.
05:54
In our studies with hundreds of people,
124
354792
2184
Ở nghiên cứu của chúng tôi với hàng trăm người
Chúng tôi chỉ ra rằng đàn ông trung niên thường có mức năng lượng não bộ cao
05:57
we show that middle-aged men usually have high brain energy levels.
125
357000
4809
06:01
For women, brain energy is usually fine before menopause,
126
361833
4185
Đối với phụ nữ, năng lượng não bộ thường chỉ tốt trước khi mãn kinh
06:06
but then it gradually declines during the transition.
127
366042
3458
Nhưng nó dần dần suy giảm trong quá trình chuyển đổi.
06:10
And this was found independent of age.
128
370875
2893
Và điều này cho thấy không phụ thuộc vào tuổi
06:13
It didn't matter if the women were 40, 50 or 60.
129
373792
3101
Nó không phải vấn đề phụ nữ đang 40, 50 hay 60 tuổi.
06:16
What mattered most was that they were in menopause.
130
376917
4476
Vấn đề quan trọng là họ đang trong thời kỳ mãn kinh.
06:21
So of course we need more research to confirm this,
131
381417
2684
Cho nên tất nhiên cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận,
06:24
but it looks like women's brains in midlife
132
384125
2601
nhưng nó có vẻ não phụ nữ tuổi trung niên
06:26
are more sensitive to hormonal aging
133
386750
2643
thì nhạy cảm với sự lão hóa của hóc môn
06:29
than just straight up chronological aging.
134
389417
2601
hơn là chỉ sự lão hóa theo thời gian.
06:32
And this is important information to have,
135
392042
2142
Và đây là thông tin quan trọng cần biết,
06:34
because so many women can feel these changes.
136
394208
3310
bởi vì rất nhiều phụ nữ có thể cảm nhận những thay đổi này.
06:37
So many of our patients have said to me
137
397542
1976
Nhiều bệnh nhân đã nói với tôi
06:39
that they feel like their minds are playing tricks on them,
138
399542
2976
rằng họ cảm thấy não bộ của họ đang giở trò,
06:42
to put it mildly.
139
402542
1642
đó là nói một cách nhẹ nhàng.
06:44
So I really want to validate this, because it's real.
140
404208
3185
Nên tôi thực sự muốn xác nhận điều này, bởi vì nó có thật.
06:47
And so just to clarify, if this is you,
141
407417
3392
Và chỉ là để làm rõ, nếu trường hơp là bạn,
06:50
you are not crazy.
142
410833
2268
bạn không phải đang phát khùng.
06:53
(Laughter)
143
413125
1726
(Tiếng cười)
06:54
(Applause)
144
414875
1768
(Tiếng vỗ tay)
06:56
Thank you.
145
416667
1250
Cảm ơn.
06:58
It's important.
146
418708
1268
Nó quan trọng.
Nhiều phụ nữ lo lắng họ có thể mất trí nhớ.
07:00
So many women have worried that they might be losing their minds.
147
420000
3059
07:03
But the truth is that your brain might be going through a transition,
148
423083
3560
Nhưng sự thật là bộ não có thể sẽ đi qua quá trình thay đổi
07:06
or is going through a transition
149
426667
1524
hoặc đang đi qua sự thay đổi
07:08
and needs time and support to adjust.
150
428215
3094
và cần thời gian và hỗ trợ để điều chỉnh.
07:11
Also, if anyone is concerned
151
431333
1560
Tương tự, nếu bất cứ ai lo lắng
07:12
that middle-aged women might be underperformers,
152
432917
3101
phụ nữ trung niên có thể làm việc không năng suất,
07:16
I'll just quickly add that we looked at cognitive performance,
153
436042
3101
Tôi sẽ bổ sung nhanh chúng tôi đã nhìn vào hiệu suất nhận thức
07:19
God forbid, right?
154
439167
1309
Trời cấm, đúng không?
07:20
(Laughter)
155
440500
1434
(Tiếng cười)
07:21
Let's not do that.
156
441958
1726
Đừng làm như vậy.
07:23
But we looked at cognitive performance,
157
443708
1893
Nhưng khi nhìn vào hiệu suất nhận thức,
07:25
and we found absolutely no differences between men and women
158
445625
3434
và chúng tôi hoàn toàn không thấy sự khác biệt giữa nam và nữ
07:29
before and after menopause.
159
449083
2601
trước và sau mãn kinh.
07:31
And other studies confirm this.
160
451708
2226
Và các nghiên cứu khác cũng xác nhận vậy.
07:33
So basically, we may be tired,
161
453958
2810
Nên về cơ bản, chúng ta có thể mệt mỏi,
07:36
but we are just as sharp.
162
456792
2142
nhưng chúng ta vẫn nhạy bén.
07:38
(Laughter)
163
458958
2393
(Tiếng cười)
07:41
Get that out of the way.
164
461375
2018
Bỏ qua điều này.
07:43
That all said,
165
463417
1267
Tất cả điều đó nói rằng,
07:44
there is something else more serious that deserves our attention.
166
464708
3060
có những thứ khác quan trọng hơn đáng để chúng ta để ý.
07:47
If you remember,
167
467792
1267
Nếu bạn nhớ,
07:49
I mentioned that estrogen declines could potentially promote
168
469083
2851
Tối đã đề cập rằng estrogen giảm có thể tiềm tàng thúc đẩy
07:51
the formation of amyloid plaques, or Alzheimer's plaques.
169
471958
2851
sự hình thành mảng bám amyloid, hay mảng Alzheimer.
07:54
But there's another kind of brain scan that looks exactly at those plaques.
170
474833
3601
Nhưng có một loại quét não bộ khác giúp nhìn chính xác những mảng bám này.
07:58
And we used it to show that middle-aged men hardly have any,
171
478458
3851
Và chúng tôi đã sử dụng nó để chỉ ra rằng đàn ông trung niên hiếm khi có,
08:02
which is great.
172
482333
1268
đó là một tin tốt.
08:03
But for women,
173
483625
1434
Nhưng đối với phụ nữ,
08:05
there's quite a bit of an increase during the transition to menopause.
174
485083
5185
có một sự tăng nhẹ trong thời kỳ chuyển tới mãn kinh.
08:10
And I want to be really, really clear here
175
490292
2059
Và tôi muốn thực sự rõ ràng ở đây
08:12
that not all women develop the plaques,
176
492375
2393
không phải tất cả phụ nữ đều phát triển mảng bám
08:14
and not all women with the plaques develop dementia.
177
494792
3226
và không phải phụ nữ có mảng bám này đều trở thành sa sút trí tuệ
08:18
Having the plaques is a risk factor,
178
498042
2017
Có các mảng bám này là một yếu tố rủi ro,
08:20
it is not in any way a diagnosis, especially at this stage.
179
500083
4393
nó không phải một chuẩn đoán, đặc biệt ở giai đoạn này.
08:24
But still, it's quite an insight
180
504500
2268
Nhưng, nó hoàn toàn là cái nhìn sâu sắc
08:26
to associate Alzheimer's with menopause.
181
506792
2642
để liên kết bệnh Alzheimer với mãn kinh.
08:29
We think of menopause as belonging to middle age
182
509458
2518
Chúng ta nghĩ rằng mãn kinh thuộc về tuổi trung niên
và Alzheimer thuộc về tuổi già.
08:32
and Alzheimer's as belonging to old age.
183
512000
2518
08:34
But in reality,
184
514542
1267
Nhưng trong thực tế,
08:35
many studies, including my own work,
185
515833
2018
nhiều nghiên cứu, gồm cả nghiên cứu của tôi
08:37
had shown that Alzheimer's disease starts with negative changes in the brain
186
517875
4226
đã chỉ ra rằng Alzheimer bắt đầu từ những thay đổi bất lợi ở não
08:42
years, if not decades, prior to clinical symptoms.
187
522125
4559
xảy ra nhiều năm, nếu không nói là thập kỷ trước khi có triệu chứng lâm sàng
08:46
So for women,
188
526708
1310
Cho nên đối với phụ nữ,
08:48
it looks like this process starts in midlife,
189
528042
2934
điều này giống như một quá trình bắt đầu từ tuổi trung niên,
trong suốt thời kỳ mãn kinh.
08:51
during menopause.
190
531000
1393
08:52
Which is important information to have,
191
532417
1892
Đó là thông tin quan trọng cần có,
08:54
because it gives us a time line to start looking for those changes.
192
534333
4226
bởi vì nó cho chúng ta một tiến trình để bắt đầu tìm kiếm các thay đổi đó.
08:58
So in terms of a time line,
193
538583
2143
Về mặt dòng thời gian,
09:00
most women go through menopause in their early 50s.
194
540750
3351
hầu hết phụ nữ trải qua mãn kinh vào đầu những năm 50 tuổi.
09:04
But it can be earlier,
195
544125
1768
Nhưng cũng có thể sớm hơn,
09:05
often because of medical interventions.
196
545917
2892
thường là do sự can thiệp y khoa.
09:08
And the common example is a hysterectomy and/or an oophorectomy,
197
548833
3893
Và một ví dụ cụ thể là việc cắt tử cung và/hoặc cắt buồng trứng,
09:12
which is the surgical removal of the uterus
198
552750
2643
những loại phẫu thuật cắt bỏ tử cung
09:15
and/or the ovaries.
199
555417
1934
hoặc là cắt bỏ buồng trứng.
09:17
And unfortunately, there is evidence
200
557375
2476
Và thật không may, có bằng chứng chỉ ra
09:19
that having the uterus and, more so, the ovaries removed
201
559875
3184
việc tử cung, và hơn thế, buồng trứng bị cắt bỏ
09:23
prior to menopause
202
563083
1726
trước khi mãn kinh
09:24
correlates with the higher risk of dementia in women.
203
564833
4601
liên quan đến nguy cơ bị sa sút trí tuệ cao hơn ở phụ nữ.
09:29
And I know that this is upsetting news,
204
569458
2101
Và tôi biết đây là một tin buồn.
09:31
and it's definitely depressing news,
205
571583
2101
và nó tất nhiên là một tin làm nản lòng,
09:33
but we need to talk about it
206
573708
1643
nhưng chúng ta cần nói về nó
09:35
because most women are not aware of this correlation,
207
575375
3518
bởi vì hầu hết phụ nữ không biết về mối liên hệ này,
09:38
and it seems like very important information to have.
208
578917
3184
và nó dường như là một thông tin quan trọng cần biết.
09:42
Also, no one is suggesting that women decline these procedures
209
582125
3059
Hơn nữa, không ai đề xuất phụ nữ nên từ chối những quy trình này
09:45
if they need them.
210
585208
1685
nếu họ cần chúng.
09:46
The point here is that we really need to better understand
211
586917
3684
Điểm cần nói ở đây là chúng ta thực sự cần hiểu hơn
09:50
what happens to our brains as we go through menopause,
212
590625
3393
về chuyện sẽ xảy ra ở não chúng ta khi chúng ta trải qua sự mãn kinh,
09:54
natural or medical,
213
594042
1684
tự nhiên hay can thiệp y khoa,
09:55
and how to protect our brains in the process.
214
595750
3434
và cách để bảo vệ não chúng ta trong quá trình này.
09:59
So how do we do that?
215
599208
1351
Vậy chúng ta làm thế nào?
10:00
How do we protect our brains?
216
600583
1435
Chúng ta bảo vệ não thế nào?
10:02
Should we take hormones?
217
602042
1851
Chúng ta nên sử dụng hóc môn?
10:03
That's a fair question, it's a good question.
218
603917
2642
Đó là một câu hỏi công bằng, một câu hỏi hay.
10:06
And the shortest possible answer right now
219
606583
2601
Và câu trả lời ngắn nhất ngay bây giờ là
10:09
is that hormonal therapy can be helpful
220
609208
2476
liệu pháp hóc môn có thể hữu ích
10:11
to alleviate a number of symptoms, like hot flashes,
221
611708
3268
để giảm bớt một số triệu chứng, giống như bốc hỏa,
nhưng hiện nay không được đề xuất để chống lại việc sa sút trí tuệ
10:15
but it's not currently recommended for dementia prevention.
222
615000
3768
10:18
And many of us are working on testing different formulations
223
618792
3392
và rất nhiều trong chúng ta đang làm việc trên các công thức khác nhau
10:22
and different dosages and different time lines,
224
622208
2560
các liều lượng khác nhau và các tiến trình khác nhau,
10:24
and hopefully, all this work will lead to a change in recommendations
225
624792
4059
và hi vọng là tất cả những công việc này đều dẫn đến sự thay đổi
10:28
in the future.
226
628875
1893
trong đề xuất điều trị trong tương lai.
10:30
Meanwhile, there are other things that we can do today
227
630792
3351
Trong khi đó, có những thứ khác chúng ta có thể làm ngay hôm nay
10:34
to support our hormones and their effects on the brain
228
634167
2726
để hỗ trợ hóc môn và các ảnh hưởng của chúng lên não bộ
10:36
that do not require medications
229
636917
2059
những thứ mà không cần tới thuốc
nhưng cần xem xét kỹ lối sống của chúng ta
10:39
but do require taking a good look at our lifestyle.
230
639000
3934
10:42
That's because the foods we eat,
231
642958
2268
Đó là bởi vì thức ăn chúng ta ăn,
10:45
how much exercise we get,
232
645250
1684
thời gian chúng ta tập thể dục
10:46
how much sleep we get or don't get,
233
646958
2143
thời gian chúng ta ngủ hoặc không ngủ
10:49
how much stress we have in our lives,
234
649125
1976
áp lực chúng ta phải chịu trong cuộc sống
10:51
those are all things that can actually impact our hormones --
235
651125
3184
Đó là tất cả những thứ thực sự ảnh hưởng tới hóc môn
10:54
for better and for worse.
236
654333
2351
để trở nên tốt hơn hoặc tệ hơn.
10:56
Food, for example.
237
656708
1976
Ví dụ như thức ăn.
10:58
There are many diets out there,
238
658708
1893
Có nhiều chế độ ăn khác nhau ngoài kia
11:00
but studies have shown that the Mediterranean diet in particular
239
660625
3809
nhưng nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn theo kiểu Địa Trung Hải
11:04
is supportive of women's health.
240
664458
3185
đặc biệt hỗ trợ sức khỏe phụ nữ.
11:07
Women on this diet have a much lower risk
241
667667
3434
Phụ nữ ăn theo chế độ ăn này có nguy cơ mắc phải bệnh
11:11
of cognitive decline, of depression,
242
671125
2518
suy giảm nhận thức, trầm cảm,
11:13
of heart disease, of stroke and of cancer,
243
673667
3017
bệnh tim, đột quỵ và ung thư thấp hơn nhiều
11:16
and they also have fewer hot flashes.
244
676708
2810
và họ cũng ít bị những cơn bốc hỏa hơn
11:19
What's interesting about this diet
245
679542
2309
Điều thú vị về chế độ ăn này đó là
11:21
is that it's quite rich in foods that contain estrogens
246
681875
4101
nó bao gồm các loại thức ăn giàu estrogen
dưới dạng là phytoestrogen hay là estrogen từ thực vật
11:26
in the form of phytoestrogens or estrogens from plants
247
686000
3643
11:29
that act like mild estrogens in our bodies.
248
689667
2976
vốn hoạt động giống các estrogen nhẹ trong cơ thể chúng ta.
11:32
Some phytoestrogens have been linked to a possible risk of cancer,
249
692667
3476
Một vài loại phytoestrogen có liên quan tới nguy cơ gặp phải ung thư,
11:36
but not the ones in this diet, which are safe.
250
696167
3184
nhưng không phải loại trong chế độ ăn này, chúng an toàn.
11:39
Especially from flax seeds,
251
699375
2601
Đặc biệt từ hạt lanh,
hạt mè, và mơ khô,
11:42
sesame seeds, dried apricots,
252
702000
2976
các cây họ đậu và một số loại trái cây.
11:45
legumes and a number of fruits.
253
705000
2559
11:47
And for some good news,
254
707583
1893
và tin tốt đối với một số người
11:49
dark chocolate contains phytoestrogens, too.
255
709500
4143
đó là socola đen cũng chứa phytoestrogen.
11:53
So diet is one way to gain estrogens,
256
713667
2392
Cho nên chế độ ăn uống là một cách để nạp estrogen,
11:56
but it's just as important to avoid things that suppress our estrogens instead,
257
716083
4268
nhưng nó cũng chỉ quan trọng như việc tránh các thứ làm giảm estrogen
12:00
especially stress.
258
720375
1934
đặc biệt là áp lực căng thẳng.
12:02
Stress can literally steal your estrogens,
259
722333
2976
Áp lực thực sự đánh cắp estrogen của bạn
12:05
and that's because cortisol, which is the main stress hormone,
260
725333
3476
và đó là bởi vì cortisol, hóc môn chính gây căng thẳng
12:08
works in balance with our estrogens.
261
728833
2601
chúng hoạt động trong thế cân bằng với estrogen
12:11
So if cortisol goes up, your estrogens go down.
262
731458
2685
Nên nếu cortisol tăng, estrogen của bạn sẽ giảm.
12:14
If cortisol goes down, your estrogens go back up.
263
734167
2892
Nếu cortisol giảm, estrogen của bạn sẽ tăng trở lại.
12:17
So reducing stress is really important.
264
737083
2268
Nên giảm căng thẳng thực sự quan trọng.
12:19
It doesn't just help your day,
265
739375
2268
Nó không chỉ giúp bạn hạnh phúc,
12:21
it also helps your brain.
266
741667
2726
mà nó còn tốt cho não của bạn.
12:24
So these are just a few things
267
744417
1517
Đây chỉ là một số ít thứ
12:25
that we can do to support our brains
268
745958
1726
ta có thể làm để hỗ trợ bộ não
12:27
and there are more.
269
747708
1268
và còn nhiều hơn nữa.
Nhưng điều quan trọng ở đây
12:29
But the important thing here
270
749000
1393
12:30
is that changing the way we understand the female brain
271
750417
3559
đó là thay đổi cách chúng ta hiểu về bộ não phụ nữ
thực sự sẽ thay đổi cách chúng ta chăm sóc nó,
12:34
really changes the way that we care for it,
272
754000
3143
12:37
and the way that we frame women's health.
273
757167
2767
và cách chúng ta định hình sức khỏe phụ nữ
12:39
And the more women demand this information,
274
759958
2935
Và càng nhiều phụ nữ muốn biết điều này,
12:42
the sooner we'll be able to break the taboos around menopause,
275
762917
3392
chúng ta càng sớm có thể phá bỏ những điều cấm kỵ về mãn kinh,
12:46
and also come up with solutions that actually work,
276
766333
2893
và cũng sớm nghĩ ra những giải pháp thực sự hiệu quả,
12:49
not just for Alzheimer's disease,
277
769250
1601
không chỉ cho bệnh Alzheimer,
12:50
but for women's brain health as a whole.
278
770875
2684
mà còn là sức khỏe não bộ phụ nữ nói chung
12:53
Brain health is women's health.
279
773583
2685
Sức khỏe não bộ là sức khỏe của phụ nữ.
12:56
Thank you.
280
776292
1267
Cảm ơn.
12:57
(Applause)
281
777583
1935
(Vỗ tay)
12:59
Thank you.
282
779542
1267
Cảm ơn.
13:00
Oh, thank you.
283
780833
1250
Cảm ơn.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7