Leslie T. Chang: The voices of China's workers

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Vu-An Phan

Xin chào. Tôi muốn nói một chút

Hi. So I'd like to talk a little bit about the people

who make the things we use every day:

về những người tạo ra những thứ mà chúng ta sử dụng hằng ngày:

our shoes, our handbags, our computers and cell phones.

giày, túi xách, máy tính, và điện thoại.

Now, this is a conversation that often calls up a lot of guilt.

Cuộc nói chuyện này thường gợi lên nhiều cảm giác tội lỗi.

Imagine the teenage farm girl who makes less than

Hãy tưởng tượng các thiếu nữ nông thôn kiếm được

a dollar an hour stitching your running shoes,

ít hơn một đô la cho một giờ khâu giày chạy cho bạn.

or the young Chinese man who jumps off a rooftop

hay một chàng trai trẻ Trung Quốc , nhảy xuống từ trên mái nhà

after working overtime assembling your iPad.

sau khi làm thêm giờ để lắp ráp chiếc iPad cho bạn.

We, the beneficiaries of globalization, seem to exploit

Chúng ta, những người hưởng lợi từ toàn cầu hóa, dường như bóc lột

these victims with every purchase we make,

những nạn nhân này với tất thảy mọi thứ mà chúng ta mua sắm,

and the injustice

và sự bất công

feels embedded in the products themselves.

nằm trong chính những sản phẩm đó.

After all, what's wrong with a world in which a worker

Cuối cùng, có gì sai ở thế giới khi một người công nhân

on an iPhone assembly line can't even afford to buy one?

trong dây chuyền sản xuất iPhone không thể mua lấy một cái cho chính mình?

It's taken for granted that Chinese factories are oppressive,

Việc những nhà máy Trung Quốc luôn áp bức công nhân

and that it's our desire for cheap goods

và chính nhu cầu mua hàng giá rẻ của chúng ta

that makes them so.

đã khiến họ làm như thế.

So, this simple narrative equating Western demand

Câu chuyện đơn giản này về nhu cầu của người phương Tây,

and Chinese suffering is appealing,

và sự chịu đựng của người Trung Quốc rất đáng được chú ý.

especially at a time when many of us already feel guilty

đặc biệt là ở thời điểm đa số chúng ta đã cảm thấy tội lỗi

about our impact on the world,

về tác động của mình lên thế giới.

but it's also inaccurate and disrespectful.

Nhưng cảm giác ấy không hề chính xác, mà có phần thiếu tôn trọng.

We must be peculiarly self-obsessed to imagine that we

Chúng ta quá tự tin khi nghĩ rằng mình

have the power to drive tens of millions of people

có sức mạnh làm mười triệu người

on the other side of the world to migrate and suffer

ở phía bên kia của thế giới di cư và chịu khổ

in such terrible ways.

theo những cách khủng khiếp đến như vậy.

In fact, China makes goods for markets all over the world,

Trong thực tế, Trung Quốc sản xuất hàng hóa cho nhiều thị trường trên toàn thế giới

including its own, thanks to a combination of factors:

kể cả của chính Trung Quốc, vì những lý do sau đây:

its low costs, its large and educated workforce,

chi phí thấp, lực lượng lao động lớn và được giáo dục

and a flexible manufacturing system

và một hệ thống sản xuất linh hoạt

that responds quickly to market demands.

có thể đáp ứng nhanh với nhu cầu thị trường.

By focusing so much on ourselves and our gadgets,

Vì tập trung quá nhiều vào bản thân và tiện ích của mình,

we have rendered the individuals on the other end

chúng ta đã biến những cá nhân đầu bên kia

into invisibility, as tiny and interchangeable

thành tàng hình, nhỏ và dễ thay đổi

as the parts of a mobile phone.

như những linh kiện của một chiếc điện thoại.

Chinese workers are not forced into factories

Công nhân Trung Quốc không bị bắt làm việc cho các nhà máy

because of our insatiable desire for iPods.

để phục vụ nhu cầu vô hạn về iPod của chúng ta.

They choose to leave their homes in order to earn money,

Họ chọn rời khỏi nhà mình để kiếm tiền,

to learn new skills, and to see the world.

để học những kỹ năng mới, và để nhìn ra thế giới.

In the ongoing debate about globalization, what's

Trong cuộc tranh luận đang diễn ra về toàn cầu hóa,

been missing is the voices of the workers themselves.

những gì đang mất đi là tiếng nói của chính các công nhân.

Here are a few.

Dưới đây là một vài ví dụ

Bao Yongxiu: "My mother tells me to come home

Bảo Yongxiu: "Mẹ tôi nói với tôi hãy về nhà

and get married, but if I marry now, before I have fully

và kết hôn, nhưng nếu tôi lập gia đình bây giờ, trước khi hoàn toàn phát triển bản thân mình

developed myself, I can only marry an ordinary worker,

tôi chỉ có thể kết hôn một công nhân bình thường,

so I'm not in a rush."

Vì vậy tôi không vội vã."

Chen Ying: "When I went home for the new year,

Chen Ying: "khi tôi về nhà dịp năm mới,

everyone said I had changed. They asked me,

tất cả mọi người nói tôi đã thay đổi. Họ hỏi tôi,

what did you do that you have changed so much?

con đã làm những gì con đã thay đổi rất nhiều?

I told them that I studied and worked hard. If you tell them

Tôi nói với họ rằng tôi đã học và làm việc chăm chỉ.

more, they won't understand anyway."

Nếu bạn nói với họ nhiều hơn thế, họ sẽ chẳng thể hiểu được đâu."

Wu Chunming: "Even if I make a lot of money,

Wu Chunming: "Ngay cả nếu khi tôi kiếm được rất nhiều tiền,

it won't satisfy me.

tôi vẫn sẽ không hài lòng.

Just to make money is not enough meaning in life."

Kiếm tiền không đủ để làm cuộc sống trở nên ý nghĩa."

Xiao Jin: "Now, after I get off work, I study English,

Xiao Jin: "Bây giờ, sau giờ làm, tôi học thêm tiếng Anh,

because in the future, our customers won't

bởi vì trong tương lai, khách hàng của chúng tôi sẽ không

be only Chinese, so we must learn more languages."

chỉ là người Trung Quốc, do đó, chúng tôi phải học thêm ngoại ngữ."

All of these speakers, by the way, are young women,

Tất cả những người nói trên, đều là những phụ nữ trẻ,

18 or 19 years old.

18 hoặc 19 tuổi.

So I spent two years getting to know assembly line workers

Vì vậy tôi đã dành hai năm để làm quen những công nhân dây chuyền lắp ráp

like these in the south China factory city called Dongguan.

như thế này ở thành phố công nghiệp phía Nam Trung Quốc, Đông Quảng.

Certain subjects came up over and over:

Một vài chủ đề nhất định cứ được bàn tán mãi:

how much money they made,

họ kiếm được bao nhiêu tiền ,

what kind of husband they hoped to marry,

họ hy vọng kết hôn với những hình mẫu chồng nào,

whether they should jump to another factory

liệu có họ nên nhảy việc đến một nhà máy khác

or stay where they were.

hay tiếp tục làm việc ở chỗ cũ..

Other subjects came up almost never, including

Các đề tài khác gần như không bao giờ được nhắc đến, bao gồm cả

living conditions that to me looked close to prison life:

điều kiện sống mà tôi đánh giá là gần như là tù ngục:

10 or 15 workers in one room,

10 hoặc 15 công nhân trong một căn phòng,

50 people sharing a single bathroom,

50 người chia sẻ một phòng tắm duy nhất,

days and nights ruled by the factory clock.

ngày và đêm bị cai trị bởi chiếc đồng hồ của nhà máy .

Everyone they knew lived in similar circumstances,

Tất cả mọi người họ biết đều sống trong những hoàn cảnh tương tự,

and it was still better than the dormitories and homes

và nó vẫn còn tốt hơn so với các ký túc xá và nhà ở

of rural China.

tại các vùng nông thôn Trung Quốc.

The workers rarely spoke about the products they made,

Các công nhân ít khi nói về các sản phẩm mà họ làm ra,

and they often had great difficulty explaining

và họ thường gặp nhiều khó khăn trong việc giải thích

what exactly they did.

chính xác những gì họ đã làm.

When I asked Lu Qingmin,

Khi tôi hỏi Lu Qingmin,

the young woman I got to know best,

người phụ nữ trẻ mà tôi biết rõ nhất,

what exactly she did on the factory floor,

chính xác những gì cô ấy đã làm trên sàn nhà máy,

she said something to me in Chinese that sounded like

cô ấy nói điều gì đó với tôi bằng tiếng Trung Quốc có vẻ như

"qiu xi."

"qiu xi."

Only much later did I realize that she had been saying

Chỉ sau đó, tôi nhận ra rằng cô đã có nói

"QC," or quality control.

"QC", hay kiểm soát chất lượng.

She couldn't even tell me what she did on the factory floor.

Cô thậm chí không thể nói cho tôi nghe những gì cô đã làm trên sàn nhà máy.

All she could do was parrot a garbled abbreviation

Tất cả những gì cô ấy có thể làm là nhại lại một từ viết tắt rời rạc

in a language she didn't even understand.

trong một ngôn ngữ mà cô thậm chí còn không hiểu.

Karl Marx saw this as the tragedy of capitalism,

Karl Marx coi đây là bi kịch của chủ nghĩa tư bản,

the alienation of the worker from the product of his labor.

sự xa lạ của công nhân đối với các sản phẩm từ chính nhà máy của họ.

Unlike, say, a traditional maker of shoes or cabinets,

Không giống như một người thợ làm giày hoặc tủ truyền thống

the worker in an industrial factory has no control,

nhân viên nhà máy không có sự kiểm soát,

no pleasure, and no true satisfaction or understanding

không có niềm vui, không có sự hài lòng thật sự hay sự hiểu biết

in her own work.

trong công việc riêng của cô ấy.

But like so many theories that Marx arrived at

Nhưng như nhiều giả thuyết mà Marx đã đặt ra

sitting in the reading room of the British Museum,

khi ngồi trong phòng đọc sách của bảo tàng Anh,

he got this one wrong.

ông đã sai trong việc nhìn nhận vấn đề này.

Just because a person spends her time

Chỉ vì một người đã dành thời gian

making a piece of something does not mean

tạo ra một mẩu của một cái gì đó không có nghĩa là

that she becomes that, a piece of something.

cô ấy sẽ trở thành một mẩu của thứ đó.

What she does with the money she earns,

Những gì cô làm với số tiền kiếm được,

what she learns in that place, and how it changes her,

những gì cô học được tại nới đó, và làm thế nào nó đã thay đổi cô,

these are the things that matter.

đó là những thứ quan trọng (với cô).

What a factory makes is never the point, and

thứ mà nhà máy tạo ra không quan trọng với họ

the workers could not care less who buys their products.

các công nhân không mấy quan tâm đến việc ai là người mua sản phẩm.

Journalistic coverage of Chinese factories,

Chính báo chí đề cập đến các nhà máy Trung Quốc,

on the other hand, plays up this relationship

mặt khác, mới là đầu mối dấy lên mối quan hệ này,

between the workers and the products they make.

mối quan hệ giữa công nhân và các sản phẩm mà họ làm ra.

Many articles calculate: How long would it take

Nhiều bài viết tính toán: người công nhân

for this worker to work in order to earn enough money

sẽ phải làm việc trong bao lâu để đủ tiền

to buy what he's making?

mua cái mà anh ta tạo ra?

For example, an entry-level-line assembly line worker

Ví dụ, công nhân mới vào nghề trong một dây chuyền lắp ráp tại Trung Quốc

in China in an iPhone plant would have to shell out

trong khu công nghiệp sản xuất iPhone sẽ phải dành ra

two and a half months' wages for an iPhone.

hai tháng rưỡi lương để sắm một chiếc iPhone.

But how meaningful is this calculation, really?

Nhưng liệu tính toán này có ý nghĩa như thế nào?

For example, I recently wrote an article

Ví dụ, gần đây tôi đã viết một bài viết

in The New Yorker magazine,

trên tạp chí The New Yorker,

but I can't afford to buy an ad in it.

nhưng tôi không đủ tiền để mua một quảng cáo trong đó.

But, who cares? I don't want an ad in The New Yorker,

Tuy nhiên, ai quan tâm nào? Tôi không muốn quảng cáo trên New Yorker,

and most of these workers don't really want iPhones.

và hầu hết những người lao động không thực sự muốn sở hữu iPhone.

Their calculations are different.

Tính toán của họ là khác nhau.

How long should I stay in this factory?

Tôi nên ở bao lâu trong nhà máy này?

How much money can I save?

Tôi có thể tiết kiệm được bao nhiêu tiền ?

How much will it take to buy an apartment or a car,

Sẽ phải mất bao lâu mới đủ tiền mua một căn hộ hoặc một chiếc xe,

to get married, or to put my child through school?

để kết hôn, hay để gửi con tôi vào trường học?

The workers I got to know had a curiously abstract

Các công nhân mà tôi biết có một mối quan hệ trừu tượng

relationship with the product of their labor.

một cách đáng ngạc nhiên với các sản phẩm mà họ tạo ra.

About a year after I met Lu Qingmin, or Min,

Khoảng một năm sau khi gặp Lu Qingmin, hay còn gọi là Min,

she invited me home to her family village

cô ấy mời tôi về nhà về quê nhà cô ấy

for the Chinese New Year.

vào dịp Tết Âm Lịch.

On the train home, she gave me a present:

Trên chuyến tàu về quê, cô ấy đã tặng tôi một món quà:

a Coach brand change purse with brown leather trim.

một cái ví hiệu Coach với viền cắt da màu nâu .

I thanked her, assuming it was fake,

Tôi cảm ơn cô ấy, bụng cứ nghĩ rằng đó là đồ giả,

like almost everything else for sale in Dongguan.

giống như hầu hết mọi thứ khác được bán tại Đông Quảng.

After we got home, Min gave her mother another present:

Khi về đến nhà, Min lại cho mẹ mình một món quà khác:

a pink Dooney & Bourke handbag,

một túi xách màu hồng hiệu Dooney & Bourke,

and a few nights later, her sister was showing off

và một vài đêm sau, em gái của cô đã khoe ra

a maroon LeSportsac shoulder bag.

một chiếc balo LeSportsac màu nâu.

Slowly it was dawning on me that these handbags

Dần dần, tôi biết được rằng những túi xách này

were made by their factory,

được tạo ra từ nhà máy của họ,

and every single one of them was authentic.

và mỗi một cái trong số chúng đều là hàng thật.

Min's sister said to her parents,

Em gái của Min nói với cha mẹ cô,

"In America, this bag sells for 320 dollars."

"Tại Mỹ, chiếc túi này được bán với giá 320 đô la."

Her parents, who are both farmers, looked on, speechless.

Cha mẹ của cô, cả hai đều là nông dân, nhìn vào nó, không nói nên lời.

"And that's not all -- Coach is coming out with a new line,

"Và đó không phải là tất cả - Coach sắp ra một dòng mới,

2191," she said. "One bag will sell for 6,000."

2191,"cô nói. "Một chiếc túi sẽ được bán với giá 6.000."

She paused and said, "I don't know if that's 6,000 yuan or

Cô ngừng lại và thốt lên, "con không biết liệu đó là 6.000 yuan

6,000 American dollars, but anyway, it's 6,000." (Laughter)

hay 6.000 Đô la Mỹ, nhưng dù sao, nó là 6.000. " (Tiếng cười)

Min's sister's boyfriend, who had traveled home with her

Bạn trai của em gái Min, người đã cùng về nhà với cô ấy

for the new year, said,

nhân dịp năm mới, cho biết:

"It doesn't look like it's worth that much."

"Nó trông có vẻ không đáng giá đến vậy."

Min's sister turned to him and said, "Some people actually

Em gái của Min quay sang anh ta và nói, "Một số người thực sự

understand these things. You don't understand shit."

hiểu những món đồ này. Anh không hiểu cái khỉ khô gì hết."

(Laughter) (Applause)

(Tiếng cười) (Vỗ tay)

In Min's world, the Coach bags had a curious currency.

Trong thế giới của MIn, các túi xách hiệu Coach sở hữu một loại tiền tệ gây tò mò.

They weren't exactly worthless, but they were nothing

Chúng không chính xác là vô giá trị, nhưng khác xa với giá trị thực tế

close to the actual value, because almost no one they knew

, bởi vì hầu như không một ai mà chị em Min quen biết

wanted to buy one, or knew how much it was worth.

lại muốn sắm lấy một cái cả, hoặc biết được rằng giá trị của nó là bao nhiêu.

Once, when Min's older sister's friend got married,

Một lần, khi một người bạn của chị gái Min lập gia đình,

she brought a handbag along as a wedding present.

chị ấy đã mang theo một cái túi xách như một món quà cho đám cưới.

Another time, after Min had already left

Một thời gian sau, khi Min đã đi khỏi

the handbag factory, her younger sister came to visit,

nhà máy sản xuất túi xách, em gái của cô ấy đến thăm,

bringing two Coach Signature handbags as gifts.

mang theo hai cái túi Coach Signature làm quà tặng.

I looked in the zippered pocket of one,

Tôi nhìn vào trong túi có khoá kéo của một trong hai,

and I found a printed card in English, which read,

và tôi nhìn thấy một tấm thẻ in bằng tiếng Anh, viết rằng,

"An American classic.

"Một người Mỹ cổ điển.

In 1941, the burnished patina

Năm 1941, các mảnh vải da

of an all-American baseball glove

của một chiếc găng tay bóng chày đậm chất Mỹ

inspired the founder of Coach to create

đã gây cảm hứng cho người sáng lập của Coach

a new collection of handbags from the same

trong việc tạo ra một bộ sưu tập túi xách mới

luxuriously soft gloved-hand leather.

từ cùng một loại da cao cấp và mềm mại dùng để may những chiếc găng sang trọng.

Six skilled leatherworkers crafted 12 Signature handbags

Sáu kỹ năng may vá trên da đã tạo nên 12 chiếc túi xách đặc trưng

with perfect proportions and a timeless flair.

với tỷ lệ hoàn hảo và kiểu dáng vượt thời gian.

They were fresh, functional, and women everywhere

Chúng tươi mới, tiện dụng, và phụ nữ ở khắp mọi nơi yêu thích chúng

adored them. A new American classic was born."

Một tác phẩm kinh điển của Mỹ đã được sinh ra."

I wonder what Karl Marx would have made of Min

Tôi tự hỏi liệu Karl Marx sẽ làm gì cho Min

and her sisters.

và chị em của cô.

Their relationship with the product of their labor

Mối quan hệ của họ với các sản phẩm lao động của chính mình

was more complicated, surprising and funny

trở nên phức tạp, đáng ngạc nhiên và vui vẻ

than he could have imagined.

hơn ông tưởng.

And yet, his view of the world persists, and our tendency

Và, quan điểm của ông về thế giới vẫn tồn tại, và chúng ta có xu hướng

to see the workers as faceless masses,

xem các công nhân này như là những đám đông vô danh tính,

to imagine that we can know what they're really thinking.

và cho rằng mình có thể hiểu được những gì họ đang nghĩ trong đầu.

The first time I met Min, she had just turned 18

Lần đầu tiên tôi gặp Min, cô vừa bước sang tuổi 18

and quit her first job on the assembly line

và từ bỏ công việc đầu tiên của mình trên dây chuyền lắp ráp

of an electronics factory.

một nhà máy điện tử.

Over the next two years, I watched as she switched jobs

Hơn hai năm sau đó, tôi biết rằng cô đã chuyển việc 5 lần

five times, eventually landing a lucrative post

cuối cùng có được một vị trí hấp dẫn

in the purchasing department of a hardware factory.

tại bộ phậ thu mua của một nhà máy sản xuất phần cứng.

Later, she married a fellow migrant worker,

Sau đó, cô kết hôn với một công nhân nhập cư,

moved with him to his village,

cùng anh ta chuyển đến sống tại làng của anh ấy,

gave birth to two daughters,

sinh hạ hai đứa con gái,

and saved enough money to buy a secondhand Buick

và tiết kiệm đủ tiền để mua một chiếc xe Buick cũ

for herself and an apartment for her parents.

cho mình và một căn hộ cho cha mẹ cô.

She recently returned to Dongguan on her own

Gần đây, cô đã quay trở lại Đông Quảng một mình

to take a job in a factory that makes construction cranes,

để nhận một công việc tại nhà máy chế tạo cần cẩu,

temporarily leaving her husband and children

tạm thời để chồng và con cái của mình

back in the village.

lại làng.

In a recent email to me, she explained,

Trong một bức thư điện tử gần đây cho tôi, cô ấy đã giải thích,

"A person should have some ambition while she is young

"Một người nên có một số tham vọng khi còn trẻ

so that in old age she can look back on her life

để mà lúc về già, cô ấy có thể nhìn lại cuộc đời mình

and feel that it was not lived to no purpose."

và hài lòng rằng mình đã sống có mục đích."

Across China, there are 150 million workers like her,

Trên khắp Trung Quốc, có 150 triệu người lao động như cô,

one third of them women, who have left their villages

một phần ba số họ, những phụ nữ đã rời bỏ làng quê mình

to work in the factories, the hotels, the restaurants

để đến làm việc tại các nhà máy, các khách sạn, nhà hàng

and the construction sites of the big cities.

và các công trình xây dựng tại các thành phố lớn.

Together, they make up the largest migration in history,

Cùng với nhau, họ tạo ra những cuộc di cư lớn nhất trong lịch sử,

and it is globalization, this chain that begins

và đó là toàn cầu hóa, chuỗi này bắt đầu

in a Chinese farming village

tại một ngôi làng làm nông của Trung Quốc

and ends with iPhones in our pockets and Nikes on our feet

và kết thúc bằng những chiếc iPhone trong túi và những đôi Nikes trên chân

and Coach handbags on our arms

và những chiếc túi xách mà ta mang trên tay

that has changed the way these millions of people

điều đó đã thay đổi cách các hàng triệu người

work and marry and live and think.

làm việc và kết hôn sống và suy nghĩ.

Very few of them would want to go back

Rất ít người trong số họ sẽ muốn trở lại

to the way things used to be.

với cách thức điều ngày trước.

When I first went to Dongguan, I worried that

Khi lần đầu đến Đông Quảng, tôi đã lo lắng rằng

it would be depressing to spend so much time with workers.

sẽ rất là chán nản khi dành quá nhiều thời gian với người lao động.

I also worried that nothing would ever happen to them,

Tôi cũng đã lo lắng rằng sẽ không có gì sẽ xảy đến với họ,

or that they would have nothing to say to me.

hoặc họ sẽ không có gì để nói với tôi.

Instead, I found young women who were smart and funny

Thay vào đó, tôi tìm thấy những phụ nữ trẻ, những người thông minh và hài hước

and brave and generous.

dũng cảm và hào phóng.

By opening up their lives to me,

Bằng cách mở rộng cuộc sống của họ cho tôi,

they taught me so much about factories

họ đã dạy tôi rất nhiều về nhà máy

and about China and about how to live in the world.

về Trung Quốc và về làm thế nào để tồn tại trong thế giới này.

This is the Coach purse that Min gave me

Đây là những chiếc ví hiệu Coach mà Min đã cho tôi

on the train home to visit her family.

trên chuyến tàu về nhà thăm lại gia đình mình.

I keep it with me to remind me of the ties that tie me

Tôi giữ nó bên mình để nhắc nhở bản thân về các mối dây

to the young women I wrote about,

ràng buộc tôi với các phụ nữ trẻ mà tôi đã viết về họ,

ties that are not economic but personal in nature,

những mối quan hệ không phải về mặt kinh tế mà là những mối quan hệ cá nhân, xết về bản chất

measured not in money but in memories.

không phả được đo lường bằng tiền bạc mà là bằng ký ức và kỷ niệm

This purse is also a reminder that the things that you imagine,

Chiếc ví này cũng là một lời nhắc nhở rằng những điều mà bạn tưởng tượng,

sitting in your office or in the library,

khi ngồi trong văn phòng hoặc thư viện,

are not how you find them when you actually go out

không phải là những gì bạn thực sự tìm thấy

into the world.

khi ra ngoài kia.

Thank you. (Applause)

Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)

(Applause)

(Vỗ tay)

Chris Anderson: Thank you, Leslie, that was an insight

Chris Anderson: Cảm ơn bạn, Leslie, đó là một cái nhìn sâu sắc

that a lot of us haven't had before.

mà rất nhiều trong chúng ta, trước kia đã không có được.

But I'm curious. If you had a minute, say,

Thế nhưng tôi tò mò. Nếu bạn có một phút,

with Apple's head of manufacturing,

để nói chuyện với, người đứng đầu bộ phận sản xuất của Apple ,

what would you say?

bạn sẽ nói gì?

Leslie Chang: One minute?

Leslie Chang: Một phút ư?

CA: One minute. (Laughter)

CA: Một phút. (Tiếng cười)

LC: You know, what really impressed me about the workers

LC: Bạn biết đấy, những gì thực sự khiến tôi ấn tượng về người lao động

is how much they're self-motivated, self-driven,

là họ rất vị kỷ, tham vọng

resourceful, and the thing that struck me,

và tháo vát, và điều khiến tôi hết sức bất ngờ là

what they want most is education, to learn,

những gì mà họ muốn hầu hết là giáo dục, để học hỏi,

because most of them come from very poor backgrounds.

bởi vì hầu hết trong số họ đến từ các gia đình rất nghèo.

They usually left school when they were in 7th or 8th grade.

Họ thường phải bỏ học khi đang học lớp 7 hoặc 8.

Their parents are often illiterate,

Cha mẹ của họ thường mù chữ,

and then they come to the city, and they, on their own,

và sau đó họ lên thành phố, một mình,

at night, during the weekends, they'll take a computer class,

ban đêm, vào những ngày cuối tuần, họ sẽ tham gia một lớp học máy tính,

they'll take an English class, and learn

họ sẽ tham gia một lớp học tiếng Anh, và học hỏi

really, really rudimentary things, you know,

những điều thực sự, thực sự rất căn bản bạn biết đấy,

like how to type a document in Word,

như là, làm thế nào để nhập một tài liệu trong Word,

or how to say really simple things in English.

hoặc làm thế nào để diễn đạt những điều đơn giản bằng tiếng Anh.

So, if you really want to help these workers,

Vì vậy, nếu bạn thực sự muốn giúp đỡ các công nhân này,

start these small, very focused, very pragmatic classes

hãy bắt đầu các lớp học nhỏ, rất tập trung, rất thực tế

in these schools, and what's going to happen is,

trong các trường học này, và những gì sẽ xảy ra là,

all your workers are going to move on,

tất cả các công nhân của bạn sẽ phát triển năng lực,

but hopefully they'll move on into higher jobs within Apple,

nhưng hy vọng rằng họ sẽ leo lên những chức vụ, công việc cao cấp hơn tại Apple

and you can help their social mobility

và bạn có thể giúp họ cải thiện tính lưu động xã hội

and their self-improvement.

và hoàn thiện bản thân.

When you talk to workers, that's what they want.

Khi bạn nói chuyện với người lao động, đó là những gì họ mong muốn.

They do not say, "I want better hot water in the showers.

Họ không nói, "tôi muốn có nước nóng từ vòi sen.

I want a nicer room. I want a TV set."

Tôi muốn có một căn phòng đẹp hơn. Tôi muốn có một cái TV."

I mean, it would be nice to have those things,

ý tôi nghĩa, sẽ tốt thôi nếu có được những thứ trên,

but that's not why they're in the city,

nhưng đó không phải là lý do tại sao họ di cư lên thành phố,

and that's not what they care about.

và đó là không phải là những gì họ quan tâm.

CA: Was there a sense from them of a narrative that

CA: Đã có một lời kể rằng

things were kind of tough and bad, or was there a narrative

thực tế thì xù xì và xấu xí, hoặc rằng

of some kind of level of growth, that things over time

có một số mức độ tăng trưởng (kinh tế) nào đó,

were getting better?

những điều như vậy có trở nên tốt hơn qua thời gian không?

LC: Oh definitely, definitely. I mean, you know,

LC: Oh chắc chắn, chắc chắn rồi. Ý tôi là, bạn biết đấy,

it was interesting, because I spent basically two years

thật là thú vị, bởi vì tôi đã trải qua cơ bản hai năm

hanging out in this city, Dongguan,

sống tại thành phố này, Đông Quảng,

and over that time, you could see immense change

và trong thời gian đó, bạn có thể thấy một sự thay đổi lớn

in every person's life: upward, downward, sideways,

trong cuộc sống của mọi người: lên, xuống, nghiêng ngả,

but generally upward.

nhưng nói chung là đi lên.

If you spend enough time, it's upward, and I met people

Nếu bạn dành đủ thời gian cho nó, nó sẽ là phát triển đi lên,

who had moved to the city 10 years ago, and who are now

và tôi đã gặp những người chuyển đã lên thành phố 10 năm về trước,

basically urban middle class people,

và họ , về cơ bản, đang thuộc tầng lớp trung lưu thành thị,

so the trajectory is definitely upward.

Vì vậy, quỹ đạo là chắc chắn sẽ đi lên.

It's just hard to see when you're suddenly

chỉ là khó để nhìn thấy khi bạn chỉ quan sát thành thị

sucked into the city. It looks like everyone's poor and

vào những thời điểm nhất định. Có vẻ như tất cả mọi người thì người nghèo

desperate, but that's not really how it is.

và tuyệt vọng, nhưng đó không thực sự như thế.

Certainly, the factory conditions are really tough,

Chắc chắn, các điều kiện tại nhà máy thì cứng rắn và khó khăn,

and it's nothing you or I would want to do,

và cả bạn hay tôi đều không muốn như thế,

but from their perspective, where they're coming from

nhưng từ góc nhìn của người lao động, nơi họ xuất thân

is much worse, and where they're going

thì còn tồi tệ hơn nhiều, và nơi họ đang đi đến

is hopefully much better, and I just wanted to give

lại gieo rắc nhiều hy vọng tốt đẹp hơn, và tôi chỉ muốn nói rằng

that context of what's going on in their minds,

bối cảnh đó, về những gì đang xảy ra trong tâm trí họ,

not what necessarily is going on in yours.

thì không hẳn là những gì mà bạn suy nghĩ về nó.

CA: Thanks so much for your talk.

CA: Cảm ơn rất nhiều vì bài nói chuyện của bạn.

Thank you very much. (Applause)

Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)