Vicki Arroyo: Let's prepare for our new climate

Vicki Arroyo: Hãy chuẩn bị cho sự biến đổi khí hậu.

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Morton Bast

Translator: phan tram Reviewer: Hoa Huynh

This is the skyline of my hometown, New Orleans.

Đây là đường chân trời của quê nhà tôi, thành phố New Orleans.

It was a great place to grow up,

Đó là một nơi rất tuyệt vời mà tại đó tôi đã trưởng thành,

but it's one of the most vulnerable spots in the world.

nhưng nó là một trong những địa điểm rất dễ bị ảnh hưởng bởi thiên tai trên thế giới.

Half the city is already below sea level.

Một nửa thành phố đã thấp hơn mặt nước biển rồi.

In 2005, the world watched as New Orleans

Vào năm 2005, cả thế giới đã chứng kiến New Orleans

and the Gulf Coast were devastated by Hurricane Katrina.

và bờ biển Gulf bị tàn phá bởi cơn bão Katrina.

One thousand, eight hundred and thirty-six people died. Nearly 300,000 homes were lost.

Có 1836 người thiệt mạng. Gần 300,000 ngôi nhà bị hư hại.

These are my mother's, at the top --

Đây là căn nhà của mẹ tôi, ở phía trên -

although that's not her car,

mặc dù cái xe đó không phải của bà ấy,

it was carried there by floodwaters up to the roof --

nhưng nó bị cuốn đến đó bởi nước lũ cao đến tận mái nhà,

and that's my sister's, below.

và ở dưới là nhà của chị tôi.

Fortunately, they and other family members got out in time,

May mắn là họ và những thành viên khác trong gia đình đã ra khỏi nhà kịp lúc,

but they lost their homes, and as you can see,

nhưng họ mất đi nhà cửa của mình, và như bạn thấy đấy,

just about everything in them.

hầu như mất đi tất cả mọi thứ trong nhà.

Other parts of the world have been hit by storms

Những nơi khác trên thế giới đã từng bị bão tàn phá

in even more devastating ways.

ở những mức độ thậm chí còn kinh khủng hơn.

In 2008, Cyclone Nargis and its aftermath

Năm 2008, lốc xoáy Nargis và dư chấn của nó

killed 138,000 in Myanmar.

đã làm thiệt mạng 138000 người ở Myanmar.

Climate change is affecting our homes, our communities,

Sự biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng đến nhà cửa của chúng ta, cộng đồng của chúng ta,

our way of life. We should be preparing

lối sống của chúng ta. Chúng ta nên có sự chuẩn bị kĩ lưỡng

at every scale and at every opportunity.

cho từng mức độ và tại từng thời cơ.

This talk is about being prepared for, and resilient to

Buổi nói chuyện này là về sự chuẩn bị, và thích nghi

the changes that are coming and that will affect our homes

với những thay đổi sắp tới mà sẽ ảnh hưởng đến nhà cửa của chúng ta

and our collective home, the Earth.

và ngôi nhà chung của chúng ta, Trái Đất.

The changes in these times won't affect us all equally.

Các sự thay đổi trong những lần này sẽ có những ảnh hưởng khác nhau đến chúng ta.

There are important distributional consequences,

Có những hậu quả nghiêm trọng

and they're not what you always might think.

và đó không phải là những gì mà có lẽ bạn luôn nghĩ.

In New Orleans, the elderly and female-headed households

Ở New Orleans, những hộ gia đình chỉ toàn người già hoặc phụ nữ

were among the most vulnerable.

nằm trong số những thành phần dễ bị tổn thương nhất.

For those in vulnerable, low-lying nations,

Đối với những quốc gia thấp hơn mặt nước biển,

how do you put a dollar value on losing your country

làm sao mà bạn có thể ước tính giá trị việc đánh mất đất nước của bạn

where you ancestors are buried? And where will your people go?

nơi mà tổ tiên bạn được chôn cất? Và người dân của nước bạn sẽ đi đâu ?

And how will they cope in a foreign land?

Và họ sẽ thích nghi với một vùng đất mới ra sao?

Will there be tensions over immigration,

Sẽ có hay không những sự căng thẳng trong việc nhập cư,

or conflicts over competition for limited resources?

hoặc những cuộc xung đột trong việc tranh chấp những nguồn tài nguyên hạn hẹp?

It's already fueled conflicts in Chad and Darfur.

Nó đã nhem nhóm những cuộc xung đột ở Chad và Darfur.

Like it or not, ready or not, this is our future.

Thích nó hay không, sẵn sàng hay chưa, thì đây vẫn là tương lai của chúng ta.

Sure, some are looking for opportunities in this new world.

Chắc hẳn rồi, có một số người đang tìm kiếm cơ hội trong thế giới mới này.

That's the Russians planting a flag on the ocean bottom

Đó là những người Nga đã cắm cờ dưới đáy đại dương

to stake a claim for minerals under the receding Arctic sea ice.

để khẳng định chủ quyền của những khoáng sản dưới đáy biển Bắc Cực nơi băng đang dần tan chảy.

But while there might be some short-term individual winners,

Tuy nhiên, trong khi những cá nhân có thể có những chiến tích ngắn hạn,

our collective losses will far outweigh them.

thì những tổn thất chung của chúng ta sẽ quan trọng hơn chúng nhiều.

Look no further than the insurance industry as they struggle

Không nhìn đâu xa, ngành bảo hiểm đang rất khó khăn để cố gắng

to cope with mounting catastrophic losses

thích nghi với những tổn thất rất nặng nề

from extreme weather events.

do các hiện tượng thời tiết nguy hiểm gây ra.

The military gets it. They call climate change

Quân đội cũng bị ảnh hưởng. Họ gọi sự biến đổi thời tiết

a threat multiplier that could harm stability and security,

là một mối đe đọa ngày càng tăng lên và nó có thể đe dọa sự vững vàng cũng như an ninh,

while governments around the world are evaluating

trong khi đó các chính phủ trên thế giới đang đánh giá

how to respond.

cách để ứng phó.

So what can we do? How can we prepare and adapt?

Vậy chúng ta có thể làm những gì? Chúng ta có thể chuẩn bị và thích nghi bằng cách nào?

I'd like to share three sets of examples, starting with

Tôi muốn chia sẻ với các bạn 3 ví dụ về những việc chúng ta có thể làm, bắt đầu với việc

adapting to violent storms and floods.

thích ứng với những cơn bão và lũ khắc nghiệt,

In New Orleans, the I-10 Twin Spans,

Ở New Orleans, cây cầu Twin Spans,

with sections knocked out in Katrina, have been rebuilt

bị bão Katrina đánh sập nhiều phần, đã được xây dựng lại

21 feet higher to allow for greater storm surge.

và cao hơn 21 feet so với lúc trước để đề phòng đến những cơn bão biển lớn hơn.

And these raised and energy-efficient homes

Và những ngôi nhà sử dụng năng lượng hiệu quả và nền nhà cách xa mặt đất này

were developed by Brad Pitt and Make It Right

được đề xuất bởi Brad Pitt và Make It Right

for the hard-hit Ninth Ward.

để dùng cho bộ phim nổi tiếng Ninth Ward.

The devastated church my mom attends has been

Nhà thờ mà mẹ tôi thường đi đến, đã từng bị phá hủy, và bây giờ nó

not only rebuilt higher, it's poised to become

không chỉ được xây lại cao hơn, nó còn chuẩn bị trở thành

the first Energy Star church in the country.

nhà thờ Energy Star (sử dụng năng lượng hiệu quả) đầu tiền trên nước Mỹ.

They're selling electricity back to the grid

Họ đang bán lại năng lượng dư cho mạng lưới điện công cộng

thanks to solar panels, reflective paint and more.

điều này làm là nhờ vào các tấm năng lượng mặt trời, sơn phát quang và nhiều thứ khác.

Their March electricity bill was only 48 dollars.

Hóa đơn tiền điện tháng 3 của họ chỉ có 48 đô la.

Now these are examples of New Orleans rebuilding in this way,

Đây là những ví dụ về việc New Orleans đang kiến thiết lại theo cách này,

but better if others act proactively with these changes in mind.

tuy nhiên sẽ tốt hơn nếu những người khác cũng chủ động thay đổi suy nghĩ của mình theo cách này.

For example, in Galveston, here's a resilient home

Ví dụ, ở Galveston, đây là một ngôi nhà kiên cố

that survived Hurricane Ike,

đã tồn tại được sau cơn bão Ike,

when others on neighboring lots clearly did not.

trong khi những ngôi nhà khác trong khu vực lân cận hoàn toàn không thể.

And around the world, satellites and warning systems

Khắp mọi nơi trên thế giới, vệ tinh nhân tạo và hệ thống cảnh báo

are saving lives in flood-prone areas such as Bangladesh.

đang giúp cứu rất nhiều mạng người ở những nơi có nguy cơ lụt cao như Bangladesh.

But as important as technology and infrastructure are,

Tuy nhiên, cũng quan trọng giống như công nghệ và cơ sở hạ tầng,

perhaps the human element is even more critical.

có lẽ yếu tố con người thậm chí còn quan trọng hơn.

We need better planning and systems for evacuation.

Chúng ta cần có những kế hoạch và hệ thống tốt hơn để thực hiện công tác sơ tán

We need to better understand how people make decisions

Chúng ta cần hiểu rõ hơn về cách mà con người đưa ra những quyết định

in times of crisis, and why.

trong lúc cấp bách, và tại sao lại như vậy.

While it's true that many who died in Katrina did not have access to transportation,

Trong khi đúng là có nhiều người chết trong cơn bão Katrina vì không có phương tiện giao thông,

others who did refused to leave as the storm approached,

thì có những người từ chối không chịu rời đi sơ tán khi cơn bão đang ập đến,

often because available transportation and shelters

thường là vì những phương tiện đi lại và chỗ trú sẵn có

refused to allow them to take their pets.

từ chối không chọ ho mang theo vật nuôi của mình.

Imagine leaving behind your own pet in an evacuation or a rescue.

Hình dung việc bỏ lại thú cưng của bạn trong cuộc sơ tán hay cứu hộ.

Fortunately in 2006, Congress passed

May mắn là vào năm 2006, Quốc hội đã thông qua

the Pet Evacuation and Transportation Standards Act (Laughter)

luật cho phép sơ tán và chuyên chở thú nuôi (Tiếng cười)

— it spells "PETS" — to change that.

- viết tắt là "PETS" - để thay đổi điều đó.

Second, preparing for heat and drought.

Tiếp theo, chuẩn bị cho sự nóng dần lên và hạn hán.

Farmers are facing challenges of drought from Asia

Những người nông dân đang đối mặt với những thách thức của hạn hán, từ châu Á

to Africa, from Australia to Oklahoma,

đến châu Phi, từ Úc đến Oklahoma,

while heat waves linked with climate change

khi mà những luồng sóng nhiệt do sự biến đổi thời tiết

have killed tens of thousands of people

đã giết chết hàng vạn người

in Western Europe in 2003, and again in Russia in 2010.

ở phía tây châu Âu vào năm 2003, và lặp lại một lần nữa tại Nga vào năm 2010

In Ethiopia, 70 percent, that's 7-0 percent of the population,

Ở Ethiopia, 70 phần trăm dân số

depends on rainfall for its livelihood.

phụ thuộc sinh kế của mình vào lượng mưa.

Oxfam and Swiss Re, together with Rockefeller Foundation,

Tố chức Oxfam và Swiss Re, cùng với Rockefeller

are helping farmers like this one build hillside terraces

đang giúp đỡ những người nông dân như thế này trồng những cánh đồng ruộng bậc thang

and find other ways to conserve water,

và tìm những cách khác để dự trữ nước,

but they're also providing for insurance when the droughts do come.

nhưng họ cũng hỗ trợ bảo hiểm khi hạn hán xảy ra.

The stability this provides is giving the farmers

Sự ổn định mà điều này đem lại giúp những người nông dân

the confidence to invest.

có đủ tự tin để đầu tư.

It's giving them access to affordable credit.

Nó giúp những người nông dân này có điều kiện để được cho vay vốn.

It's allowing them to become more productive so that

Nó còn giúp họ đạt được năng suất cao hơn để

they can afford their own insurance over time, without assistance.

để dần dần có thể tự mua được bảo hiểm mà không cần sự trợ giúp nào.

It's a virtuous cycle, and one that could be replicated

Đó là một vòng luân chuyển hiệu quả và phương pháp này có thể tái sử dụng

throughout the developing world.

cho những nước đang phát triển trên thế giới.

After a lethal 1995 heat wave

Năm 1995, sau khi một luồng sóng nhiệt gây chết người

turned refrigerator trucks from the popular

biến những chiếc xe tải làm lạnh trong lễ hội nổi tiếng

Taste of Chicago festival into makeshift morgues,

Taste of Chicago thành những cái nhà xác tạm thời,

Chicago became a recognized leader,

Chicago trở thành một thành phố tiên phong,

tamping down on the urban heat island impact

trong việc làm giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị

through opening cooling centers,

bằng cách mở những trung tâm làm mát

outreach to vulnerable neighborhoods, planting trees,

vươn đến cả những vùng lân cận dễ bị ảnh hưởng, trồng nhiều cây xanh,

creating cool white or vegetated green roofs.

lắp đặt những mái nhà được phủ bởi thảm thực vật xanh hoặc được làm bằng chất liệu lạnh.

This is City Hall's green roof, next to Cook County's [portion of the] roof,

Đây là mái nhà được phủ xanh của tòa thị chính, ở ngay cạnh là (một phần) mái nhà của tòa nhà Cook County,

which is 77 degrees Fahrenheit hotter at the surface.

và bề mặt của nó nóng hơn 77 độ F so với mái nhà được phủ xanh.

Washington, D.C., last year, actually led the nation

Vào năm ngoái, thành phố Washington đã dẫn dắt cả nước

in new green roofs installed, and they're funding this in part

vào công cuộc lắp đặt những mái nhà phủ xanh, và họ tài trợ một phần cho việc này

thanks to a five-cent tax on plastic bags.

nhờ vào số tiền thu được từ việc đánh thuế túi ni lông.

They're splitting the cost of installing these green roofs

Một phần phí của việc lắp đặt những mái nhà phủ xanh này

with home and building owners.

sẽ được trả bởi những chủ sở hữu nhà và tòa cao ốc trong thành phố.

The roofs not only temper urban heat island impact

Những mái nhà phủ xanh này không chỉ giúp làm giảm bớt đi hiệu ứng đảo nhiệt đô thị

but they save energy, and therefore money,

mà còn giúp tiết kiệm năng lượng, và cả tiền bạc,

the emissions that cause climate change,

giảm những chất thải khí đã gây ra sự biến đổi khí hậu,

and they also reduce stormwater runoff.

và chúng cũng giảm lượng nước mưa chảy trên mặt đất.

So some solutions to heat can provide for win-win-wins.

Vậy một số giải pháp cho sự nóng lên có thể đem lại rất nhiều hiệu quả cùng một lúc.

Third, adapting to rising seas.

Thứ ba, đó là việc thích nghi với mực nước biển dâng lên.

Sea level rise threatens coastal ecosystems, agriculture,

Mực nước biển dâng lên đe dọa hệ sinh thái ven viển, ngành nông nghiệp,

even major cities. This is what one to two meters

và thậm chí cả những thành phố lớn. Mực nước biển dâng lên từ 1 đến 2 mét

of sea level rise looks like in the Mekong Delta.

sẽ nhìn giống như thế này ở đồng bằng sông Cửu Long.

That's where half of Vietnam's rice is grown.

Đó là nơi mà một nửa lượng gạo của Việt Nam được trồng.

Infrastructure is going to be affected.

Cơ sở hạ tầng sẽ bị ảnh hưởng.

Airports around the world are located on the coast.

Có nhiều sân bay trên thế giới nằm ở ven biển,

It makes sense, right? There's open space,

Điều đó có lý mà phải không? Nó có không gian ngoài trời

the planes can take off and land without worrying about

để những chiếc máy bay có thể cất cánh và hạ cánh mà không phải lo lắng về việc

creating noise or avoiding tall buildings.

gây ra tiếng ồn hay là tránh những tòa nhà cao.

Here's just one example, San Francisco Airport,

Đây là một ví dụ, sân bay San Francisco,

with 16 inches or more of flooding.

bị ngập bởi nước lũ cao khoảng 16 inches hoặc nhiều hơn.

Imagine the staggering cost of protecting

Hãy hình dung chi phí khổng lồ phải trả cho việc đắp đê để bảo vệ

this vital infrastructure with levees.

cơ sở hạ tầng quan trọng này.

But there might be some changes in store

Nhưng có thể sẽ có những thay đổi trong tương lai

that you might not imagine. For example,

mà bạn chưa hình dung ra. Ví dụ,

planes require more runway for takeoff

những chiếc máy bay cần đường băng rộng hơn để cất cánh

because the heated, less dense air, provides for less lift.

vì không khí càng nóng và nhẹ thì sẽ càng làm cho sức nâng của máy bay kém đi.

San Francisco is also spending 40 million dollars

San Francisco cũng đang chi 40 triệu đô la

to rethink and redesign its water and sewage treatment,

để cân nhắc và thiết kế lại hệ thống lọc nước và xử lý nước thải,

as water outfall pipes like this one can be flooded with seawater,

vì nước biển có thể tràn vào những ống dẫn nước thải như thế này,

causing backups at the plant, harming the bacteria

làm ngập nhà máy và gây hại đến vi khuẩn

that are needed to treat the waste.

cần để xử lý rác thải.

So these outfall pipes have been retrofitted

Vì vậy, những ống dẫn nước thải này đã được trang bị thêm những bộ phận mới

to shut seawater off from entering the system.

nhằm ngăn không cho nước biển tràn vào hệ thống xử lý.

Beyond these technical solutions, our work

Ngoài những giải pháp kỹ thuật này ra, công việc của chúng tôi

at the Georgetown Climate Center with communities

tại Trung tâm khí hậu Geogretown còn

encourages them to look at what existing legal and policy tools are available

khuyến khích những người dân tìm xem xét những chính sách và công cụ pháp lý sẵn có nào có thể dùng được

and to consider how they can accommodate change.

và cân nhắc xem họ sẽ thích nghi với sự thay đổi bằng cách nào.

For example, in land use, which areas do you want

Ví dụ, vệc sử dụng đất, những khoảng đất nào mà bạn

to protect, through adding a seawall, for example,

muốn bảo vệ, bằng cách xây thêm một cái đập ngăn nước biển chẳng hạn,

alter, by raising buildings, or retreat from,

cũng có thể biến đổi bằng cách xây dựng những tòa nhà, hoặc lùi chúng ra sau

to allow the migration of important natural systems,

để cho phép sự phát triển của những hệ thống tự nhiên quan trọng

such as wetlands or beaches?

chẳng hạn như những đầm lầy hoặc bãi biển.

Other examples to consider. In the U.K.,

Còn rất nhiều ví dụ khác để xem xét. Ở Anh,

the Thames Barrier protects London from storm surge.

đập Themes giúp bảo vệ thành phố London trước những cơn bão biển.

The Asian Cities Climate [Change] Resilience Network

"Mạng lưới các thành phố ở Châu Á có khả năng chống chịu với Biến đổi Khí hậu"

is restoring vital ecosystems like forest mangroves.

đang khôi phục lại những hệ sinh thái quan trọng, ví dụ như rừng đước.

These are not only important ecosystems in their own right,

Bản thân những hệ sinh thái này vốn đã quan trọng,

but they also serve as a buffer to protect inland communities.

bên cạnh đó, chúng còn như là vật chắn giúp bảo vệ cuộc sống của những người dân trên đất liền.

New York City is incredibly vulnerable to storms,

Thành phố New York cực kì dễ bị ảnh hưởng bởi bão

as you can see from this clever sign, and to sea level rise,

như bạn có thể thấy từ cái biển báo này, và bởi mực nước biển dâng lên,

and to storm surge, as you can see from the subway flooding.

cũng như bởi bão biển, như bạn có thể thấy từ hình ảnh trạm tàu điện ngầm bị ngập nước.

But back above ground, these raised ventilation grates

Tuy nhiên, những lưới sắt thông gió nhô lên trên mặt đất

for the subway system show that solutions can be both

để dùng cho hệ thống tàu điện ngầm này đã chứng tỏ rằng các giải pháp đều có thể

vừa thực dụng, vừa có tính thẩm mỹ. Hiện giờ, ở New York,

functional and attractive. In fact, in New York,

San Francisco and London, designers have envisioned

San Francisco và London, những nhà thiết kế đã hình dung

ways to better integrate the natural and built environments

ra được những cách để cải thiện việc hợp nhất môi trường tự nhiên và nhân tạo

with climate change in mind.

nhưng vẫn ý thức được sự biến đổi khí hậu.

I think these are inspiring examples of what's possible

Tôi nghĩ đây là những ví dụ có thể truyền cảm hứng về những điều có thể làm được

when we feel empowered to plan for a world that will be different.

khi chúng ta được quyền lên kế hoạch cho một thế giới khác hơn trong tương lai.

But now, a word of caution.

Tuy nhiên, bây giờ là một lời cảnh báo.

Adaptation's too important to be left to the experts.

Việc thích nghi quá quan trọng đến nỗi không thể phó mặc hết cho những nhà chuyên gia.

Why? Well, there are no experts.

Tại sao ư? Vì không có nhà chuyên gia nào cả.

We're entering uncharted territory, and yet

Chúng ta đang đặt chân đến những vùng đất chưa từng được thám hiểm,

our expertise and our systems are based on the past.

và những kỹ năng chuyên môn cũng như hệ thống của chúng ta thì lại dựa vào những thứ trong quá khứ.

"Stationarity" is the notion that we can anticipate the future

"Sự tĩnh lại" là một ý niệm mà chúng ta có thể dự đoán cho tương lai

based on the past, and plan accordingly,

dựa vào quá khứ, và lên kế hoạch sao cho phù hợp,

and this principle governs much of our engineering,

và nguyên tắc này chi phối phần lớn kỹ thuật của chúng ta,

những thiết kế của chúng ta về cơ sở hạ tầng, hệ thống dẫn nước của thành phố,

our design of critical infrastructure, city water systems,

luật xây dựng, thậm chí cả quyền sử dụng nước và những tiền lệ hợp pháp khác.

building codes, even water rights and other legal precedents.

But we can simply no longer rely on established norms.

Nhưng chúng ta có thể đơn giản chỉ là không phụ thuộc vào quy tắc tiêu chuẩn đã được thiết lập nữa.

We're operating outside the bounds of CO2 concentrations

Chúng ta đang thải ra vượt quá nồng độ CO2

that the planet has seen for hundreds of thousands of years.

của Trái Đất trong hàng triệu năm qua.

The larger point I'm trying to make is this.

Sau đây là vấn đề lớn hơn mà tôi muốn nêu ra.

It's up to us to look at our homes and our communities,

Trách nhiệm của chúng ta là nhìn vào những ngôi nhà của chúng ta, cộng đồng của chúng ta,

our vulnerabilities and our exposures to risk,

sự dễ bị tác động của chúng ta, và sự đối mặt với rủi ro của chúng ta,

and to find ways to not just survive, but to thrive,

và từ đó tìm cách để không chỉ để sống sót, mà còn để phát triển mạnh hơn nữa,

and it's up to us to plan and to prepare

và trách nhiệm của chúng ta là lập kế hoạch và chuẩn bị

and to call on our government leaders and require them

và gặp những nhà lãnh đạo của chính quyền và yêu cầu họ

to do the same, even while they address

làm việc tương tự, ngay cả khi mà họ chú tâm vào

the underlying causes of climate change.

những nguyên nhân gốc rễ của việc biến đổi khí hậu.

There are no quick fixes.

Không có cách khắc phục cấp tốc nào cả.

There are no one-size-fits-all solutions.

Không có loại giải pháp nào có thể áp dụng cho tất cả mọi trường hợp.

We're all learning by doing.

Chúng ta "học" thông qua "thực hành".

But the operative word is doing.

Nhưng "thực hành" mới là điều quan trọng nhất.

Thank you.

Cám ơn các bạn. (Tiếng vỗ tay)

(Applause)