Thomas Thwaites: How I built a toaster -- from scratch

Thomas Thwaites: Tôi đã làm một cái máy nướng bánh mì như thế nào - từ đầu đến cuối

Reviewer: Duc Nguyen

If we look around us,

Nếu nhìn xung quanh mình,

much of what surrounds us

chúng ta sẽ thấy rất nhiều thứ quanh ta

started life as various rocks and sludge

chỉ bắt đầu là các loại đá và bùn

buried in the ground in various places in the world.

bị chôn sâu dưới lòng đất ở nhiều nơi trên thế giới.

But, of course, they don't look like rocks and sludge now.

Nhưng, dĩ nhiên, bây giờ thì chúng trông không giống đá và bùn nữa;

They look like TV cameras, monitors,

chúng trông giống TV, máy quay, màn hình,

annoying radio mics.

hay những chiếc mi-crô ở đài phát thanh.

And so this magical transformation

Và cái sự biến đổi kì diệu này

is what I was trying to get at with my project,

là cái mà tôi muốn tìm hiểu thông qua dự án của mình,

which became known as the Toaster Project.

được biết đến với cái tên Dự án Máy nướng bánh mì.

And it was also inspired by this quote

Và nó cũng được truyền cảm hứng từ câu trích này

from Douglas Adams,

của Douglas Adams,

and the situation is from "The Hitchhiker's Guide to the Galaxy."

từ cuốn "Chỉ dẫn đến Thiên hà dành cho Kẻ đi nhờ xe."

And the situation it describes

Và trong đó miêu tả

is the hero of the book -- he's a 20th-century man --

người anh hùng của quyển sách -- một người đàn ông thế kỉ 20 --

finds himself alone on a strange planet

thấy mình bị lạc vào một hành tinh lạ

populated only by a technologically primitive people.

của những người chỉ có công nghệ sơ đẳng.

And he kind of assumes that, yes,

Và anh ta đã tưởng rằng, phải,

he'll become -- these villagers --

anh sẽ trở thành -- với những tên nhà quê này --

he'll become their emperor

anh sẽ trở thành hoàng đế của bọn họ

and transform their society

và biến đổi xã hội của họ

with his wonderful command of technology

bằng những kiến thức công nghệ tuyệt vời của mình

and science and the elements,

bằng khoa học, và những nguyên tố,

but, of course, realizes

nhưng, dĩ nhiên, anh nhận ra

that without the rest of human society,

rằng không có phần còn lại của xã hội con người,

he can barely make a sandwich,

thì anh thậm chí còn không làm nổi một cái bánh kẹp,

let alone a toaster.

chứ đừng nói là một cái máy nướng bánh mì.

But he didn't have Wikipedia.

Nhưng anh ta không có Wikipedia.

So I thought, okay,

Thế là tôi nghĩ, được rồi,

I'll try and make an electric toaster from scratch.

mình sẽ thử làm một cái máy nướng bánh mì chạy điện từ đầu đến cuối.

And, working on the idea

Và, với ý nghĩ

that the cheapest electric toaster

rằng cái máy nướng bánh điện rẻ nhất

would also be the simplest to reverse-engineer,

cũng sẽ là cái máy dễ có thể tái tạo ngược lại nhất,

I went and bought the cheapest toaster I could find,

tôi đã đi mua cái máy nướng bánh mì rẻ nhất mà tôi có thể tìm được,

took it home

mang nó về nhà

and was kind of dismayed to discover

và tôi đã khá là hoảng khi phát hiện ra

that, inside this object,

rằng, trong cái vật này,

which I'd bought for just 3.49 pounds,

cái vật mà tôi đã mua với giá chỉ có 3 bảng 94 xu,

there were 400 different bits

có tới 400 phần khác nhau

made out of a hundred-plus different materials.

làm từ hơn 100 vật liệu khác nhau.

I didn't have the rest of my life to do this project.

Tôi không có cả đời để làm dự án này;

I had maybe nine months.

tôi chỉ có khoảng 9 tháng.

So I thought, okay, I'll start with five.

Thế là tôi nghĩ, được rồi, tôi sẽ bắt đầu với 5 loại nguyên tố.

And these were steel, mica,

Và chúng là thép, mi-ca,

plastic, copper and nickel.

nhựa, đồng và mạ kền.

So, starting with steel: how do you make steel?

Thế là, bắt đầu với thép: chúng ta làm thép thế nào nhỉ?

I went and knocked on the door

Tôi đã đến và gõ cửa

of the Rio Tinto Chair

của một giáo sư ở Rio Tinto

of Advanced Mineral Extraction at the Royal School of Mines

thuộc ngành Khai thác Khoáng sản Cấp cao tại Trường học Hoàng gia về Mỏ

and said, "How do you make steel?"

và hỏi, "Người ta làm thép như thế nào?"

And Professor Cilliers was very kind

Và Giáo sư Cilliers đã rất tốt bụng

and talked me through it.

giải thích rõ ngọn ngành cho tôi nghe.

And my vague rememberings from GCSE science --

Và qua trí nhớ mơ màng của tôi về môn khoa học ở lớp GCSE --

well, steel comes from iron,

thì, thép làm từ sắt,

so I phoned up an iron mine.

thế là tôi gọi điên cho một mỏ sắt.

And said, "Hi, I'm trying to make a toaster.

Và bảo là, "Xin chào, tôi đang cố làm một cái máy nướng bánh mì.

Can I come up and get some iron?"

Tôi có thể đến và lấy ít sắt được không?"

Unfortunately, when I got there -- emerges Ray.

Không may là, khi tôi đến đấy -- Ray bước ra.

He had misheard me

Ông đã nghe nhầm tôi

and thought I was coming up because I was trying to make a poster,

và tưởng là tôi đang đến bởi vì tôi muốn làm một cái tranh áp-phích (toaster/poster),

and so wasn't prepared to take me into the mines.

và vì thế ông chưa chuẩn bị gì để đưa tôi xuống mỏ.

But after some nagging, I got him to do that.

Nhưng sau khi tôi cằn nhằn một lúc, thì ông đã đồng ý.

(Video) Ray: It was Crease Limestone,

(Video) Ray: Đây là những nếp đá vôi.

and that was produced

Nó được tạo ra

by sea creatures

bởi các sinh vật biển

350 million years ago

350 triệu năm trước

in a nice, warm,

trong một môi trường tốt, ấm

sunny atmosphere.

và đầy nắng.

When you study geology,

Khi cậu học về địa chất,

you can see what's happened in the past,

cậu có thể nhìn thấy được những gì đã xảy ra trong quá khứ.

and there were terrific changes in the earth.

Và đã có những thay đổi cực lớn trên trái đất.

Thomas Thwaites: As you can see, they had the Christmas decorations up.

Thomas Thwaites: Như các bạn có thể thấy, họ đã treo đồ trang trí Giáng Sinh lên.

And of course, it wasn't actually a working mine anymore,

Và dĩ nhiên, đây không còn là một mỏ đang hoạt động nữa,

because, though Ray was a miner there,

bởi vì, dù Ray là thợ mỏ ở đây,

the mine had closed

cái mỏ này đã bị đóng cửa

and had been reopened as a kind of tourist attraction,

và giờ được mở lại như một dạng chỗ tham quan cho khách du lịch,

because, of course, it can't compete

bởi vì, dĩ nhiên, nó không thể cạnh tranh

on the scale of operations which are happening

với những mỏ còn đang hoạt động tầm cỡ lớn, như ở

in South America, Australia, wherever.

Nam Mỹ, Úc, hay là đâu đấy.

But anyway, I got my suitcase of iron ore

Nhưng mà đằng nào thì, tôi cũng đã lấy được một va-li đầy quặng sắt

and dragged it back to London on the train,

và kéo nó về Luôn Đôn bằng tàu,

and then was faced with the problem:

và rồi tôi phải đối mặt với một vấn đề:

Okay, how do you make this rock

Hừm, làm thế nào chúng ta biến cục đá này

into components for a toaster?

thành một thành phần cấu tạo của cái máy nướng bánh mì đây?

So I went back to Professor Cilliers,

Thế là tôi quay lại gặp Giáo sư Cilliers,

and he said, "Go to the library."

và ông bảo tôi "Hãy đến thư viện"

So I did

Thế là tôi nghe lời ông

and was looking through the undergraduate textbooks on metallurgy --

và tôi xem qua những cuốn sách học đại học về ngành luyện kim --

completely useless for what I was trying to do.

mà theo tôi là hoàn toàn vô dụng đối với những thứ tôi đang muốn làm.

Because, of course, they don't actually tell you how to do it

Bởi vì, dĩ nhiên, họ không nói rõ ra phải làm thế nào

if you want to do it yourself and you don't have a smelting plant.

nếu bạn muốn tự làm mà không có một lò luyện kim.

So I ended up going to the History of Science Library

Thế là cuối cùng tôi đi đến Thư viện Lịch sử Tự nhiên

and looking at this book.

và tìm quyển sách này.

This is the first textbook on metallurgy

Đây là quyển sách giáo khoa đầu tiên về luyện kim

written in the West, at least.

ít ra là đầu tiên ở phương Tây.

And there you can see that woodcut

Và ở đây các bạn có thể nhìn thấy phần khắc gỗ

is basically what I ended up doing.

đấy là cái mà tôi cuối cùng đã ngồi làm.

But instead of a bellows, I had a leaf blower.

Nhưng thay vì là ống thổi, tôi lại có một cái máy thổi lá.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And that was something that reoccurred throughout the project,

Và đó là một điều mà cứ lặp đi lặp lại trong suốt dự án,

was, the smaller the scale you want to work on,

tức là, càng muốn làm quy mô nhỏ bao nhiêu,

the further back in time you have to go.

thì bạn càng phải tìm cách làm từ xa xưa trong lịch sử bấy nhiêu.

And so this is after

Và đây là kết quả

a day and about half a night

của một ngày và nửa đêm

smelting this iron.

luyện sắt.

I dragged out this stuff,

Tôi kéo cái thứ này ra,

and it wasn't iron.

và nó không phải là sắt.

But luckily,

Nhưng may thay,

I found a patent online

tôi đã tìm được một bằng sáng chế trên mạng,

for industrial furnaces that use microwaves,

dành cho các lò luyện kim công nghiệp dùng sóng vi ba

and at 30 minutes at full power,

Và sau 30 phút chạy hết công suất,

and I was able to finish off the process.

tôi đã có thể hoàn thành quá trình.

So, my next --

Và, kế tiếp --

(Applause)

(Vỗ tay)

The next thing I was trying to get was copper.

Vật liệu kế tiếp mà tôi cần làm là đồng.

Again, this mine

Lần nữa, cái mỏ này

was once the largest copper mine in the world.

đã từng một thời là mỏ đồng lớn nhất trên thế giới..

It's not anymore,

Bây giờ thì nó không còn là như thế nữa,

but I found a retired geology professor

nhưng tôi tìm được một giáo sư địa chất đã nghỉ hưu

to take me down,

để dẫn tôi xuống đấy.

and he said, "Okay, I'll let you have some water from the mine."

Và ông nói là "Được rồi, tôi sẽ để cậu lấy ít nước từ mỏ này."

And the reason I was interested in getting water

Và cái lý do mà tôi muốn lấy nước

is because water which goes through mines

là bởi vì nước đó đã chảy qua mỏ

becomes kind of acidic

và đã nhiễm phèn

and will start picking up,

và bắt đầu ăn mòn,

dissolving the minerals from the mine.

hòa tan các khoáng sản trong mỏ.

And a good example of this is the Rio Tinto,

Và một ví dụ tốt của điều này là mỏ Rio Tinto,

which is in Portugal.

nằm ở Bồ Đào Nha.

As you can see, it's got lots and lots of minerals dissolved in it.

Như các bạn có thể thấy, nó có rất rất nhiều khoáng sản hòa tan ở trong.

So many such

Quá nhiều,

that it's now just a home for bacteria

đến nỗi giờ nó là nhà cho các loại vi khuẩn

who really like acidic, toxic conditions.

ưa môi trường có axít và độc hại.

But anyway, the water I dragged back

Nhưng mà nói chung là, thứ nước mà tôi mang về

from the Isle of Anglesey where the mine was --

từ đảo Anglesey, nơi có cái mỏ --

there was enough copper in it

đã có đủ đồng trong đó

such that I could cast the pins

để tôi làm những cái chấu

of my metal electric plug.

cho cái phích cắm điện bằng kim loại của tôi.

So my next thing: I was off to Scotland

Rồi việc tiếp theo là: tôi đi đến Scotland

to get mica.

để tìm mi-ca.

And mica is a mineral

Mi-ca là một khoáng sản

which is a very good insulator

cách điện rất tốt

and very good at insulating electricity.

dùng để ngăn cản dòng điện.

That's me getting mica.

Đó là hình của tôi đang lấy mi-ca.

And the last material I'm going to talk about today is plastic,

Và vật liệu cuối cùng tôi sẽ nói đến hôm nay là nhựa.

and, of course,

Dĩ nhiên,

my toaster had to have a plastic case.

máy nướng bánh mì của tôi phải có một lớp vỏ nhựa chứ.

Plastic is the defining feature

Nhựa dẻo chính là đặc điểm

of cheap electrical goods.

của đồ điện rẻ tiền.

And so plastic comes from oil, so I phoned up BP

Và bởi vì nhựa làm từ dầu, thế nên tôi đã gọi điện cho BP

and spent a good half an hour

và dành phải nửa tiếng đồng hồ

trying to convince the PR office at BP

cố gắng thuyết phục phòng Quan hệ quần chúng tại BP

that it would be fantastic for them

rằng sẽ rất tuyệt cho họ

if they flew me to an oil rig

nếu họ đưa tôi đến một giàn khoan dầu bằng máy bay

and let me have a jug of oil.

và cho tôi một bình dầu.

BP obviously has a bit more on their mind now.

BP rõ ràng là có chuyện khác đang phải bận tâm.

But even then

Nhưng ngay cả thế

they weren't convinced

họ đã không được thuyết phục lắm

and said, "Okay, we'll phone you back" -- never did.

và bảo "Được rồi, chúng tôi sẽ gọi lại cho anh" -- quên luôn.

So I looked at other ways of making plastic.

Thế là tôi tìm các cách khác để tạo ra nhựa.

And you can actually make plastic

Và hóa ta bạn có thể làm nhựa

from obviously oils which come from plants, but also from starches.

từ các loại dầu khác, như là dầu từ cây cỏ, nhưng ngay cả từ tinh bột cũng được.

So this is attempting to make

Vì vậy đây là những cố gắng làm nhựa

potato starch plastic.

từ tinh bột khoai tây.

And for a while that was looking really good.

Và trong một lúc thì trông nó khá là ổn.

I poured it into the mold, which you can see there,

Tôi đổ nó vào khuôn, mà bạn có thể nhìn thấy ở đây,

which I've made from a tree trunk.

cái mà tôi đã làm ra từ thân cây.

And it was looking good for a while,

Và nó đang có vẻ rất ổn,

but I left it outside, because you had to leave it outside to dry,

nhưng tôi đã để nó ở ngoài, bởi vì bạn phải để nó ở ngoài cho nó khô,

and unfortunately I came back

và thật không may, khi tôi quay lại

and there were snails eating the unhydrolyzed bits of potato.

có mấy con sên đang ăn những phần không bị ướt của khoai tây.

So kind of out of desperation,

Trong phút tuyệt vọng,

I decided that I could think laterally.

tôi đã quyết định mình phải nghĩ thoáng ra một chút.

And geologists have actually christened --

Các nhà địa chất thực chất đã đặt tên --

well, they're debating whether to christen --

à, thực ra họ đang tranh cãi liệu có nên đặt tên --

the age that we're living in --

cho thời đại mà chúng ta đang sống --

they're debating whether to make it a new geological epoch

họ đang tranh cãi liệu có nên gọi nó là một kỷ nguyên địa chất mới

called the Anthropocene, the age of Man.

gọi là Anthropocene, thời đại của Con Người.

And that's because geologists of the future

Và đó là bởi vì các nhà địa chất trong tương lai

would kind of see a sharp shift

sẽ có thể thấy một sự chuyển đổi lớn

in the strata of rock that is being laid down now.

trong các tầng đá hiện giờ đang nằm ở dưới lòng đất.

So suddenly, it will become kind of radioactive from Chernobyl

Một cách đột ngột, nó sẽ phóng ra xạ giống như trong vụ nổ Chernobyl

and the 2,000 or so nuclear bombs

và bằng khoảng tất cả 2 000 quả bom nguyên tử

that have been set off since 1945.

đã từng được kích hoạt kể từ năm 1945.

And there'd also be an extinction event --

Và sẽ có cả những sự tuyệt chủng --

like fossils would suddenly disappear.

như các hóa thạch sẽ tự nhiên biến mất.

And also, I thought

Thêm nữa, tôi nghĩ

that there would be

là trong tương lai sẽ còn có

synthetic polymers,

các loại nhựa nhân tạo,

plastics, embedded in the rock.

chất dẻo, dính vào trong đá.

So I looked up a plastic --

Thế là tôi đi tìm nhựa --

so I decided that I could mine

tôi quyết định là tôi có thể đào

some of this modern-day rock.

những loại đá-hiện-đại này.

And I went up to Manchester

Tôi đã đi Manchester

to visit a place called Axion Recycling.

để đến một nơi gọi là Axion Recycling.

And they're at the sharp end of what's called the WEEE,

Và họ sắp hoàn thành cái được gọi là WEEE,

which is this European electrical and electronic waste directive.

nghĩa là chỉ thị về rác thải điện tử ở Châu Âu.

And that was brought into force

Và những chỉ thị đó được đưa vào thi hành

to try and deal with the mountain of stuff

để cố xử lý những núi đồ dùng

that is just being made

được tạo ra

and then living for a while in our homes

và rồi được dùng trong nhà của chúng ta

and then going to landfill.

và sau đó đi đến bãi đổ rác.

But this is it.

Nhưng chỉ đến thế này thôi.

(Music)

(Nhạc)

(Laughter)

(Tiếng cười)

So there's a picture

Và đó là cái máy nướng bánh

of my toaster.

của tôi.

(Applause)

(Vỗ tay)

That's it without the case on.

Và đó là cái máy mà không có vỏ bên ngoài.

And there it is on the shelves.

Và đó là cái máy ở trên kệ bán hàng.

Thanks.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Bruno Giussani: I'm told you did plug it in once.

Bruno Giussani: Tôi được cho biết là anh có cắm điện vào một lần.

TT: Yeah, I did plug it in.

TT: Vâng, tôi có cắm điện cho nó.

I don't know if you could see,

Tôi không biết bạn có thể thấy được không,

but I was never able to make insulation for the wires.

nhưng tôi không làm được phần cách điện cho các dây kim loại.

Kew Gardens were insistent

Kew Gardens cứ khăng khăng

that I couldn't come and hack into their rubber tree.

là tôi không được đến và chặt vào cây cao su của họ.

So the wires were uninsulated.

Vậy nên các dây kim loại không được cách điện.

So there was 240 volts

Và có 240 vôn điện

going through these homemade copper wires,

đi qua các dây đồng tự chế,

homemade plug.

ổ cắm điện tự chế.

And for about five seconds,

Và trong khoảng năm giây,

the toaster toasted,

thì cái máy nướng bánh mì có hoạt động,

but then, unfortunately,

nhưng sau đó, đáng tiếc,

the element kind of melted itself.

các thành phần gần như tự nấu chảy bản thân.

But I considered it a partial success, to be honest.

Nhưng tôi thì cho rằng đây dù sao cũng là một thành công, thật đấy.

BG: Thomas Thwaites. TT: Thanks.

BG: Thomas Thwaites. TT: Cảm ơn.