Siddharthan Chandran: Can the damaged brain repair itself?

Siddharthan Chandran: Bộ não bị tổn thương có thể tự chữa lành?

307,221 views

2014-02-24 ・ TED


New videos

Siddharthan Chandran: Can the damaged brain repair itself?

Siddharthan Chandran: Bộ não bị tổn thương có thể tự chữa lành?

307,221 views ・ 2014-02-24

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Minh Vương Phạm Reviewer: Nhu PHAM
00:12
I'm very pleased to be here today
0
12496
1909
Hôm nay, tôi rất vui khi đến
00:14
to talk to you all about how we might repair
1
14405
2554
để trò chuyện về cách mà chúng ta
00:16
the damaged brain,
2
16959
2036
có thể phục hồi não bị tổn thương,
00:18
and I'm particularly excited by this field,
3
18995
2242
điều làm tôi đặc biệt hứng thú,
00:21
because as a neurologist myself,
4
21237
2485
bởi vì bản thân tôi là một nhà thần kinh học,
00:23
I believe that this offers one of the great ways
5
23722
1801
Sẽ là một cách tuyệt vời
00:25
that we might be able to offer hope
6
25523
1932
đem lại hi vọng
00:27
for patients who today live with devastating
7
27455
2573
cho những bệnh nhân đang phải sống với
00:30
and yet untreatable diseases of the brain.
8
30028
3958
những căn bệnh về não không thể điều trị.
00:33
So here's the problem.
9
33986
2090
Đây là vấn đề.
00:36
You can see here the picture of somebody's brain
10
36076
2800
Bạn có thể nhìn thấy ở đây, hình chụp bộ não
00:38
with Alzheimer's disease
11
38876
1532
của một bệnh nhân Alzheimer
00:40
next to a healthy brain,
12
40408
1919
và bên trái là một bộ não khỏe mạnh,
00:42
and what's obvious is, in the Alzheimer's brain,
13
42327
2616
rõ ràng là, ở não của bệnh nhân Alzheimer,
00:44
ringed red, there's obvious damage -- atrophy, scarring.
14
44943
4718
vòng tròn đỏ cho thấy có tổn thương rõ rệt -- teo nhỏ và có sẹo.
00:49
And I could show you equivalent pictures
15
49661
1717
Những bức ảnh tương tự
00:51
from other disease: multiple sclerosis,
16
51378
2227
từ các căn bệnh khác như đa xơ cứng,
00:53
motor neuron disease, Parkinson's disease,
17
53605
2518
bệnh về thần kinh vận động, Parkinson,
00:56
even Huntington's disease,
18
56123
2137
thậm chí là Huntington,
00:58
and they would all tell a similar story.
19
58260
2969
chúng đều kể cùng một câu chuyện.
01:01
And collectively these brain disorders represent
20
61229
2140
Những rối loạn về não đang là
01:03
one of the major public health threats of our time.
21
63369
3566
một trong những đe doạ chính cho sức khoẻ cộng đồng.
01:06
And the numbers here are really rather staggering.
22
66935
4248
Những con số ở đây khiến người ta bàng hoàng.
01:11
At any one time, there are 35 million people today
23
71183
3192
Vào bất kì thời điểm nào, có hơn 35 triệu người
01:14
living with one of these brain diseases,
24
74375
2957
trên thế giới chung sống với các bệnh về não,
01:17
and the annual cost globally
25
77332
2539
và chi phí chữa trị hằng năm
01:19
is 700 billion dollars.
26
79871
2020
cho các bệnh này là 700 triệu đô-la
01:21
I mean, just think about that.
27
81891
1862
Hãy suy nghĩ về điều đó,
01:23
That's greater than one percent
28
83753
1487
Lớn hơn 1%
01:25
of the global GDP.
29
85240
2746
GDP toàn cầu.
01:27
And it gets worse,
30
87986
1906
Và tệ hơn nữa là,
01:29
because all these numbers are rising
31
89892
2162
những con số này đang tăng lên
01:32
because these are by and large
32
92054
1458
vì nhìn chung,
01:33
age-related diseases, and we're living longer.
33
93512
3188
chúng liên quan đến tuổi tác và con người ngày một sống lâu hơn.
01:36
So the question we really need to ask ourselves is,
34
96700
2395
Vì vậy, câu hỏi đặt ra là
01:39
why, given the devastating impact of these diseases
35
99095
3997
tại sao, với ảnh hưởng nghiêm trọng từ những loại bệnh này
01:43
to the individual,
36
103092
1480
đến mỗi cá nhân,
01:44
never mind the scale of the societal problem,
37
104572
2753
chúng ta lại không xem đây là một vấn đề xã hội
01:47
why are there no effective treatments?
38
107325
3581
tại sao không có những cách điều trị hiệu quả?
01:50
Now in order to consider this,
39
110906
1978
Để suy ngẫm về điều này,
01:52
I first need to give you a crash course
40
112884
2283
trước tiên, tôi sẽ nói nhanh về
01:55
in how the brain works.
41
115167
2325
cách thức não chúng ta hoạt động.
01:57
So in other words, I need to tell you
42
117492
1886
Nghĩa là, tôi sẽ nói về tất cả
01:59
everything I learned at medical school.
43
119378
2056
những gì được học ở trường Y.
02:01
(Laughter)
44
121434
2040
(Cười )
02:03
But believe me, this isn't going to take very long.
45
123474
2238
Tin tôi đi, không dài lắm đâu.
02:05
Okay? (Laughter)
46
125712
2455
Ok? (Cười)
02:08
So the brain is terribly simple:
47
128167
1969
Não chúng ta thật sự rất đơn giản
02:10
it's made up of four cells,
48
130136
3047
nó được cấu tạo bởi 4 tế bào 2 trong số chúng
02:13
and two of them are shown here.
49
133183
1802
được minh họa ở đây.
02:14
There's the nerve cell,
50
134985
1513
Đây là tế bào thần kinh,
02:16
and then there's the myelinating cell,
51
136498
1540
và đó là tế bào có bao mi-ê-lin
02:18
or the insulating cell.
52
138038
1498
hay là tế bào phân cách
02:19
It's called oligodendrocyte.
53
139536
2490
được gọi là oligodendrocyte.
02:22
And when these four cells work together
54
142026
1789
Khi bốn tế bào hoạt động cùng nhau
02:23
in health and harmony,
55
143815
1859
nhịp nhàng và bình thường,
02:25
they create an extraordinary symphony of electrical activity,
56
145674
3968
chúng sẽ tạo nên dòng điện
02:29
and it is this electrical activity
57
149642
2240
và dòng điện này
02:31
that underpins our ability to think, to emote,
58
151882
3373
giúp chúng ta có khả năng suy nghĩ, xúc cảm
02:35
to remember, to learn, move, feel and so on.
59
155255
3344
ghi nhớ, học hỏi, di chuyển, cảm giác, v.v
02:38
But equally, each of these individual four cells
60
158599
3341
Đồng thời, mỗi một tế bào
02:41
alone or together, can go rogue or die,
61
161940
5090
dù hoạt động riêng rẽ hay cùng nhau, đều có thể bị lạc nhịp hoặc chết đi,
02:47
and when that happens, you get damage.
62
167030
2245
khi điều đó xảy ra, bạn bị tổn thương
02:49
You get damaged wiring.
63
169275
1215
mạng điện sinh học.
02:50
You get disrupted connections.
64
170490
3064
Bạn bị rối loạn kết nối.
02:53
And that's evident here with the slower conduction.
65
173554
4158
Bằng chứng là có sự suy giảm tính dẫn điện.
02:57
But ultimately, this damage will manifest
66
177712
2463
Cuối cùng, thương tổn này sẽ biểu hiện
03:00
as disease, clearly.
67
180175
2482
thành bệnh một cách rõ ràng.
03:02
And if the starting dying nerve cell
68
182657
3098
Ví dụ, nếu tế bào bị chết
03:05
is a motor nerve, for example,
69
185755
1816
là tế bào thần kinh vận động
03:07
you'll get motor neuron disease.
70
187571
2415
bạn sẽ mắc bệnh về thần kinh vận động
03:09
So I'd like to give you a real-life illustration
71
189986
2623
Tôi sẽ đưa ra một dẫn chứng thật
03:12
of what happens with motor neuron disease.
72
192609
3408
về những gì xảy ra với bệnh về thần kinh vận động
03:16
So this is a patient of mine called John.
73
196017
2529
Đây là John, một bệnh nhân của tôi
03:18
John I saw just last week in the clinic.
74
198546
3013
Tôi chỉ mới gặp ông tuần trước tại bệnh viện.
03:21
And I've asked John to tell us something about what were his problems
75
201559
3624
Tôi đã yêu cầu John chia sẻ về vấn đề của ông ấy
03:25
that led to the initial diagnosis
76
205183
1899
và đưa ra những chẩn đoán ban đầu
03:27
of motor neuron disease.
77
207082
1639
của bệnh về thần kinh vận động.
03:28
John: I was diagnosed in October in 2011,
78
208721
4949
John: Tôi được chẩn đoán vào tháng 10 năm 2011
03:33
and the main problem was a breathing problem,
79
213670
3580
và vấn đề khó khăn chính là việc thở,
03:37
difficulty breathing.
80
217250
1693
khó thở.
03:38
Siddharthan Chandran: I don't know if you caught all of that, but what John was telling us
81
218943
2260
Không biết mọi người nghe rõ không,
03:41
was that difficulty with breathing
82
221203
2240
nhưng John đã nói về sự khó thở
03:43
led eventually to the diagnosis
83
223443
2094
triệu chứng
03:45
of motor neuron disease.
84
225537
2853
của bệnh về thần kinh vận động.
03:48
So John's now 18 months further down in that journey,
85
228390
3564
18 tháng trôi qua, sức khỏe của John suy yếu,
03:51
and I've now asked him to tell us something about
86
231954
2233
John sẽ nói cho chúng ta nghe
03:54
his current predicament.
87
234187
2289
tình trạng hiện tại của ông ấy.
03:56
John: What I've got now is the breathing's gotten worse.
88
236476
2860
Vấn đề hiện tại của tôi bây giờ là thở rất khó khăn.
03:59
I've got weakness in my hands, my arms and my legs.
89
239336
5697
Bàn tay tôi yếu đi, cánh tay và chân cũng vậy.
04:05
So basically I'm in a wheelchair most of the time.
90
245033
4820
Tôi phải ngồi xe lăn phần lớn thời gian.
04:09
SC: John's just told us he's in a wheelchair
91
249853
2826
John nói rằng ông ta phải ngồi xe lăn
04:12
most of the time.
92
252679
2124
phần lớn thời gian.
04:14
So what these two clips show
93
254803
2218
Hai clip trên cho thấy
04:17
is not just the devastating consequence of the disease,
94
257021
2756
không chỉ sự tàn phá của bệnh tật,
04:19
but they also tell us something about
95
259777
1543
mà còn chỉ ra
04:21
the shocking pace of the disease,
96
261320
2300
tốc độ hủy hoại của bệnh,
04:23
because in just 18 months,
97
263620
3312
vì chỉ mới 18 tháng trôi qua,
04:26
a fit adult man has been rendered
98
266932
2696
một người trưởng thành khỏe mạnh
04:29
wheelchair- and respirator-dependent.
99
269628
3331
phải ngồi xe lăn và phụ thuộc vào máy hô hấp nhân tạo.
04:32
And let's face it, John could be anybody's father,
100
272959
2305
Hãy đối mặt , vì điều này có thể xảy đến
04:35
brother or friend.
101
275264
2187
với cha, anh trai hay bạn bè của bất kì ai,
04:37
So that's what happens when the motor nerve dies.
102
277451
2253
khi tế bào thần kinh vận động bị chết.
04:39
But what happens when that myelin cell dies?
103
279704
4600
Chuyện gì sẽ xảy ra khi tế bào có bao mi-ê-lin bị chết?
04:44
You get multiple sclerosis.
104
284304
2220
Chúng ta sẽ bị đa xơ cứng.
04:46
So the scan on your left
105
286524
1819
Hình ảnh scan bên trái
04:48
is an illustration of the brain,
106
288343
2723
minh họa cho bộ não,
04:51
and it's a map of the connections of the brain,
107
291066
2851
và đây là sơ đồ kết nối thông tin của não
04:53
and superimposed upon which
108
293917
1967
chồng lên trên đó là những khu vực bị tổn thương.
04:55
are areas of damage.
109
295884
1374
04:57
We call them lesions of demyelination.
110
297258
2191
Chúng ta gọi chúng là sự phản mi-ê-lin.
04:59
But they're damage, and they're white.
111
299449
2832
Khi bị tổn thương, chúng trở nên trắng
05:02
So I know what you're thinking here.
112
302281
1515
Tôi biết bạn đang nghĩ gì,
05:03
You're thinking, "My God, this bloke came up
113
303796
2508
"Trời ơi, gã này đến để nói về hi vọng,
05:06
and said he's going to talk about hope,
114
306304
1931
05:08
and all he's done is give a really rather bleak
115
308235
2509
và những gì ông ta nói là một điều không thật
05:10
and depressing tale."
116
310744
1564
và một câu chuyện nhàm chán."
05:12
I've told you these diseases are terrible.
117
312308
1595
Căn bệnh này khủng khiếp.
05:13
They're devastating, numbers are rising,
118
313903
2661
nó huỷ hoại và số lượng bệnh nhân đang gia tăng
05:16
the costs are ridiculous, and worst of all,
119
316564
2127
Chi phí thì lớn, nhưng tệ hơn là,
05:18
we have no treatment. Where's the hope?
120
318691
2286
không có cách điều trị. Vậy hi vọng ở đâu?
05:20
Well, you know what? I think there is hope.
121
320977
2545
Mọi người biết không? Tôi nghĩ có hi vọng.
05:23
And there's hope in this next section,
122
323522
2394
Hi vọng ở phần tiếp theo này,
05:25
of this brain section of somebody else with M.S.,
123
325916
2295
cho những người có phần não bị đa xơ cứng,
05:28
because what it illustrates
124
328211
1528
vì nó cho thấy, kì diệu thay,
05:29
is, amazingly, the brain can repair itself.
125
329739
2473
não có thể tự phục hồi.
05:32
It just doesn't do it well enough.
126
332212
2578
Có điều là khả năng của nó không đủ.
05:34
And so again, there are two things I want to show you.
127
334790
2125
Đây là hai thứ tôi muốn cho các bạn thấy
05:36
First of all is the damage of this patient with M.S.
128
336915
3426
Đầu tiên là sự phá hủy ở bệnh nhân này với đa xơ cứng.
05:40
And again, it's another one of these white masses.
129
340341
3483
Và một lần nữa, một phần khác có màu trắng.
05:43
But crucially, the area that's ringed red
130
343824
3438
Nhưng quan trọng là các vùng được khoanh đỏ
05:47
highlights an area that is pale blue.
131
347262
2223
làm nổi bật vùng xanh nhạt.
05:49
But that area that is pale blue was once white.
132
349485
2826
Vùng xanh nhạt đã từng có màu trắng.
05:52
So it was damaged. It's now repaired.
133
352311
3611
Nó đã từng bị tổn thương, và bây giờ, nó đã được tái tạo.
05:55
Just to be clear: It's not because of doctors.
134
355922
2762
Rõ ràng là: nó không được thực hiện bởi các bác sĩ.
05:58
It's in spite of doctors, not because of doctors.
135
358684
2317
Dù có bác sĩ, nhưng lại không nhờ đến bác sĩ
06:01
This is spontaneous repair.
136
361001
2183
Đó là sự tái tạo tự nhiên.
06:03
It's amazing and it's occurred
137
363184
1548
Nó rất kì diệu và nó xảy ra
06:04
because there are stem cells in the brain, even,
138
364732
3214
vì chúng ta có các tế bào gốc trong não,
06:07
which can enable new myelin, new insulation,
139
367946
3174
chúng có thể tạo nên mi-ê-lin mới, chất cách điện mới,
06:11
to be laid down over the damaged nerves.
140
371120
2329
lên các dây thần kinh bị hư hỏng.
06:13
And this observation is important for two reasons.
141
373449
4487
Điều này quan trọng bởi 2 lí do.
06:17
The first is it challenges one of the orthodoxies
142
377936
3240
Đầu tiên, chúng khác với một trong những cách truyền thống
06:21
that we learnt at medical school,
143
381176
1629
mà tôi đã học ở trường Y,
06:22
or at least I did, admittedly last century,
144
382805
3620
tôi thừa nhận ở thế kỉ trước rằng
06:26
which is that the brain doesn't repair itself,
145
386425
2571
não không thể tự tái tạo
06:28
unlike, say, the bone or the liver.
146
388996
3121
không giống như xương hay gan.
06:32
But actually it does, but it just doesn't do it well enough.
147
392117
3499
Thật ra chúng có thể, nhưng lại không đủ.
06:35
And the second thing it does,
148
395616
1642
Và điều thứ hai là,
06:37
and it gives us a very clear direction of travel for new therapies --
149
397258
3975
nó mang đến cho chúng ta một chỉ dẫn rõ ràng cho liệu pháp mới
06:41
I mean, you don't need to be a rocket scientist
150
401233
1719
Bạn không cần phải thông thái
06:42
to know what to do here.
151
402952
1520
để biết cần làm gì ở đây.
06:44
You simply need to find ways of promoting
152
404472
2933
Bạn chỉ cần tìm cách làm tăng
06:47
the endogenous, spontaneous repair that occurs anyway.
153
407405
4524
sự tái tạo nội sinh, tự nhiên để chúng xuất hiện.
06:51
So the question is, why, if we've known that
154
411929
2457
Câu hỏi đặt ra là, tại sao,
06:54
for some time, as we have,
155
414386
1957
nếu ta đã biết được điều này,
06:56
why do we not have those treatments?
156
416343
4294
sao lại không có những cách điều trị như thế ?
07:00
And that in part reflects the complexity
157
420637
2119
Nó phần nào phản ánh sự khó khăn
07:02
of drug development.
158
422756
2611
trong phát triển thuốc.
07:05
Now, drug development you might think of
159
425367
2034
Sự phát triển thuốc có thể
07:07
as a rather expensive but risky bet,
160
427401
2724
là một sự đánh cược đắt tiền nhưng nguy hiểm
07:10
and the odds of this bet are roughly this:
161
430125
1953
và tỉ lệ đặt cược vào khoảng:
07:12
they're 10,000 to one against,
162
432078
2597
đặt 10,000 ăn một,
07:14
because you need to screen about 10,000 compounds
163
434675
2805
bởi vì cần tầm soát khoảng 10,000 hợp chất
07:17
to find that one potential winner.
164
437480
2071
để tìm ra hợp chất hiệu quả.
07:19
And then you need to spend 15 years
165
439551
1917
Sau đó, cần thời gian 15 năm
07:21
and spend over a billion dollars,
166
441468
1498
và mất hơn 1 tỉ đô la,
07:22
and even then, you may not have a winner.
167
442966
3143
Mà chưa chắc đã tìm ra kết quả.
07:26
So the question for us is,
168
446109
1679
Câu hỏi đặt ra cho chúng ta là
07:27
can you change the rules of the game
169
447788
1591
liệu có thể thay đổi luật chơi
07:29
and can you shorten the odds?
170
449379
2549
và thu nhỏ tỉ lệ cược ?
07:31
And in order to do that, you have to think,
171
451928
2044
Để làm được điều đó, cần tìm ra
07:33
where is the bottleneck in this drug discovery?
172
453972
2830
nút thắt trong tiến trình khám phá thuốc ?
07:36
And one of the bottlenecks is early in drug discovery.
173
456802
3113
Một trong những nút thắt là sự khám phá thuốc trước kia.
07:39
All that screening occurs in animal models.
174
459915
3962
Tất cả sự tầm soát diễn ra ở các mô hình động vật.
07:43
But we know that the proper study of mankind is man,
175
463877
3459
Nhưng ta biết, nghiên cứu thích hợp là trên người
07:47
to borrow from Alexander Pope.
176
467336
2104
theo Alexander Pope.
07:49
So the question is, can we study these diseases
177
469440
2371
Liệu có thể nghiên cứu những bệnh này
07:51
using human material?
178
471811
2388
trên mô hình người ?
07:54
And of course, absolutely we can.
179
474199
2063
Dĩ nhiên, hoàn toàn có thể.
07:56
We can use stem cells,
180
476262
1529
Ta có thể dùng tế bào gốc,
07:57
and specifically we can use human stem cells.
181
477791
2800
đặc biệt là tế bào gốc người.
08:00
And human stem cells are these extraordinary
182
480591
2104
Tế bào gốc người rất kì diệu
08:02
but simple cells that can do two things:
183
482695
2402
chúng có thể làm được hai điều:
08:05
they can self-renew or make more of themselves,
184
485097
2794
tự làm mới hoặc tăng sinh,
08:07
but they can also become specialized
185
487891
2058
và chúng có thể chuyên môn hóa
08:09
to make bone, liver or, crucially, nerve cells,
186
489949
2599
thành xương, gan, tế bào thần kinh
08:12
maybe even the motor nerve cell
187
492548
1840
thậm chí là tế bào thần kinh vận động
08:14
or the myelin cell.
188
494388
2160
hoặc tế bào có bao mi-ê-lin.
08:16
And the challenge has long been,
189
496548
1521
Và thách thức từ lâu,
08:18
can we harness the power,
190
498069
1972
liệu ta có thể khai thác sức mạnh
08:20
the undoubted power of these stem cells
191
500041
2285
của các tế bào gốc này
08:22
in order to realize their promise
192
502326
2018
để áp dụng vào
08:24
for regenerative neurology?
193
504344
1627
tái tạo chức năng hệ thần kinh ?
08:25
And I think we can now, and the reason we can
194
505971
2929
Tôi nghĩ là có thể, và lí do
08:28
is because there have been several major discoveries
195
508900
2908
là bởi vì đã có nhiều khám phá quan trọng
08:31
in the last 10, 20 years.
196
511808
1737
từ 10, 20 năm trước
08:33
One of them was here in Edinburgh,
197
513545
1612
Một trong số đó là ở Edinburgh,
08:35
and it must be the only celebrity sheep, Dolly.
198
515157
4112
con cừu danh tiếng, Dolly.
08:39
So Dolly was made in Edinburgh,
199
519269
1625
Cừu Dolly được tạo ra ở Edinburgh,
08:40
and Dolly was an example
200
520894
1683
và nó là một ví dụ
08:42
of the first cloning of a mammal
201
522577
3214
cho sự nhân bản động vật có vú đầu tiên
08:45
from an adult cell.
202
525791
1948
từ một tế bào trưởng thành.
08:47
But I think the even more significant breakthrough
203
527739
2805
Nhưng tôi nghĩ điều ý nghĩa hơn
08:50
for the purposes of our discussion today
204
530544
2922
cho buổi thảo luận của chúng ta hôm nay
08:53
was made in 2006 by a Japanese scientist
205
533466
2489
là nghiên cứu được thực hiện bởi
08:55
called Yamanaka.
206
535955
1597
nhà khoa học người Nhật, Yamanaka
08:57
And what Yamaka did,
207
537552
1304
Điều mà ông đã làm,
08:58
in a fantastic form of scientific cookery,
208
538856
2432
trong khoa học"chế biến",
09:01
was he showed that four ingredients,
209
541288
2038
ông ta đã cho thấy từ 4 nguyên liệu,
09:03
just four ingredients,
210
543326
1863
chỉ bốn nguyên liệu thôi,
09:05
could effectively convert any cell, adult cell,
211
545189
3187
có thể chuyển hiệu quả mọi tế bào trưởng thành
09:08
into a master stem cell.
212
548376
2242
thành một tế bào gốc ưu việt.
09:10
And the significance of this is difficult to exaggerate,
213
550618
2984
Và ý nghĩa của việc này rất khó để nói hết,
09:13
because what it means that from anybody in this room,
214
553602
2240
nó có nghĩa là bất kì ai trong phòng,
09:15
but particularly patients,
215
555842
1804
đặc biệt là những bệnh nhân,
09:17
you could now generate
216
557646
1331
đều có thể tạo nên
09:18
a bespoke, personalized tissue repair kit.
217
558977
2726
một bộ kit chuyên biệt sửa chữa mô cho từng người
09:21
Take a skin cell, make it a master pluripotent cell,
218
561703
2948
Lấy 1 tế bào da, làm nó thành một tế bào đa tiềm năng,
09:24
so you could then make those cells
219
564651
1739
để biến nó
09:26
that are relevant to their disease,
220
566390
2439
thành các tế bào tương ứng với bệnh
09:28
both to study but potentially to treat.
221
568829
2642
dùng trong cả nghiên cứu và tiềm năng chữa bệnh.
09:31
Now, the idea of that at medical school --
222
571471
2062
Ý tưởng tại trường đại học Y
09:33
this is a recurring theme, isn't it, me and medical school? —
223
573533
2625
tôi và đại học Y, một chủ đề định kì đúng không?
09:36
would have been ridiculous,
224
576158
1818
buồn cười nhưng lại là,
09:37
but it's an absolute reality today.
225
577976
2059
thực tế hiện nay.
09:40
And I see this as the cornerstone
226
580035
2134
Tôi cho rằng nó là một nền tảng
09:42
of regeneration, repair and hope.
227
582169
3177
cho sự tái tạo, sửa chữa và hi vọng.
09:45
And whilst we're on the theme of hope,
228
585346
1950
Và nói về hi vọng,
09:47
for those of you who might have failed at school,
229
587296
2141
dành cho những ai đã thất bại tại trường,
09:49
there's hope for you as well,
230
589437
2225
và cũng dành cho các bạn,
09:51
because this is the school report of John Gerdon.
231
591662
2496
bởi John Gerdon từng báo cáo tại trường rằng
(xem trên slide)
09:54
["I believe he has ideas about becoming a scientist; on his present showing this is quite ridiculous."]
232
594158
1212
09:55
So they didn't think much of him then.
233
595370
1436
Họ đã không nghĩ nhiều về ông ta.
09:56
But what you may not know is that he got the Nobel Prize for medicine
234
596806
2858
Điều ít ai biết là ông đã được giải Nobel Y học
09:59
just three months ago.
235
599664
2552
chỉ mới 3 tháng trước.
10:02
So to return to the original problem,
236
602216
2566
Trở lại vấn đề ban đầu,
10:04
what is the opportunity of these stem cells,
237
604782
2143
đâu là cơ hội cho những tế bào gốc,
10:06
or this disruptive technology,
238
606925
1661
hay công nghệ đột phá này,
10:08
for repairing the damaged brain,
239
608586
1554
để sửa lành cho não,
10:10
which we call regenerative neurology?
240
610140
2131
cái được gọi là thần kinh học tái tạo?
10:12
I think there are two ways you can think about this:
241
612271
2427
Tôi nghĩ có hai cách:
10:14
as a fantastic 21st-century drug discovery tool,
242
614698
3448
như một khám phá dược y học tuyệt vời của thế kỉ 21
10:18
and/or as a form of therapy.
243
618146
2817
và/hoặc như một dạng liệu pháp.
10:20
So I want to tell you a little bit about both of those
244
620963
2027
Tôi muốn kể một chút về nó
10:22
in the next few moments.
245
622990
2449
trong chốc nữa.
10:25
Drug discovery in a dish is how people often
246
625439
2031
Khám phá thuốc là một trong những vấn đề thường được bàn tán.
10:27
talk about this.
247
627470
1230
10:28
It's very simple: You take a patient with a disease,
248
628700
2927
Rất đơn giản: giả sử có một bệnh nhân,
10:31
let's say motor neuron disease,
249
631627
1819
bị bệnh về thần kinh vận động,
10:33
you take a skin sample,
250
633446
1757
chúng ta lấy một mẩu da,
10:35
you do the pluripotent reprogramming,
251
635203
3058
và tái tiết lập chương trình đa tiềm năng
10:38
as I've already told you,
252
638261
2091
như đã nói ở phần trước
10:40
and you generate live motor nerve cells.
253
640352
2517
và tạo nên các tế bào thần kinh vận động.
10:42
That's straightforward, because that's what
254
642869
1734
Điều này nằm trong khả năng của các tế bào đa tiềm năng.
10:44
pluripotent cells can do.
255
644603
1737
10:46
But crucially, you can then compare their behavior
256
646340
2956
Nhưng quan trọng là mọi người có thể so sánh họ
10:49
to their equivalent but healthy counterparts,
257
649296
2423
với những người khỏe mạnh tương đương,
10:51
ideally from an unaffected relative.
258
651719
2030
họ hàng khỏe mạnh chẳng hạn.
10:53
That way, you're matching for genetic variation.
259
653749
3242
Cách này giúp ta phù hợp với sự biến đổi di truyền
10:56
And that's exactly what we did here.
260
656991
2347
Và đó chính xác là điều chúng tôi đã làm
10:59
This was a collaboration with colleagues:
261
659338
1923
Cộng tác với các đồng nghiệp:
11:01
in London, Chris Shaw; in the U.S., Steve Finkbeiner and Tom Maniatis.
262
661261
3523
tại London với Chris Shaw; tại Mĩ với Steve Finkbeiner và Tom Maniatis.
11:04
And what you're looking at, and this is amazing,
263
664784
2522
Cái mà mọi người đang xem là một điều kì diệu,
11:07
these are living, growing, motor nerve cells
264
667306
2800
Các tế bào thần kinh vận động đang sống và phát triển
11:10
from a patient with motor neuron disease.
265
670106
2243
từ một người mắc bệnh thần kinh vận động.
11:12
It happens to be an inherited form.
266
672349
1925
Đó là một dạng di truyền
11:14
I mean, just imagine that.
267
674274
1699
Hãy tưởng tượng
11:15
This would have been unimaginable 10 years ago.
268
675973
2481
đó là điều không tưởng vào 10 năm trước
11:18
So apart from seeing them grow and put out processes,
269
678454
3354
Ngoài việc theo dõi sự phát trển và đưa ra quy trình,
11:21
we can also engineer them so that they fluoresce,
270
681808
2442
ta còn có thể làm chúng phát huỳnh quang,
11:24
but crucially, we can then track their individual health
271
684250
3059
nhưng chủ yếu là, theo dõi hoạt động của chúng
11:27
and compare the diseased motor nerve cells
272
687309
2520
và so sánh các tế bào thần kinh vận động
11:29
to the healthy ones.
273
689829
1872
với các tế bào khỏe mạnh.
11:31
And when you do all that and put it together,
274
691701
3487
Kết hợp tất cả lại,
11:35
you realize that the diseased ones,
275
695188
2099
ta nhận thấy các tế bào bị bệnh,
11:37
which is represented in the red line,
276
697287
1788
được thể hiện bằng đường màu đỏ
11:39
are two and a half times more likely to die
277
699075
3621
có nguy cơ chết cao gấp 2,5 lần
11:42
than the healthy counterpart.
278
702696
2705
so với các tế bào khỏe mạnh.
11:45
And the crucial point about this is that you then have
279
705401
2643
Và quan trọng là sau đó, chúng ta có
11:48
a fantastic assay to discover drugs,
280
708044
3589
một thử nghiệm tuyệt vời để khám phá thuốc
11:51
because what would you ask of the drugs,
281
711633
1909
vì cái mà mọi người sẽ hỏi về thuốc,
11:53
and you could do this through a high-throughput
282
713542
1761
bạn có thể làm điều này qua
11:55
automated screening system,
283
715303
2409
một hệ thống kiểm tra tự động công suất cao,
11:57
you'd ask the drugs, give me one thing:
284
717712
2446
yêu cầu rằng
12:00
find me a drug that will bring the red line
285
720158
2825
hãy tìm cho tôi một loại thuốc để làm đường màu đỏ
12:02
closer to the blue line,
286
722983
1890
gần hơn với đường màu xanh,
12:04
because that drug will be a high-value candidate
287
724873
3219
vì thuốc này là ứng viên sáng giá
12:08
that you could probably take direct to human trial
288
728092
2900
có thể đưa trực tiếp vào thử nghiệm trên người
12:10
and almost bypass that bottleneck
289
730992
2587
và gần như bỏ qua mọi nút thắt
12:13
that I've told you about in drug discovery
290
733579
2401
mà tôi đã đề cập
12:15
with the animal models,
291
735980
1813
trên mô hình động vật,
12:17
if that makes sense. It's fantastic.
292
737793
2653
nếu nó mang lại hiệu quả. Thật tuyệt vời.
12:20
But I want to come back
293
740446
1564
Nhưng tôi muốn quay trở lại
12:22
to how you might use stem cells directly
294
742010
2049
chỉ mọi người cách sử dụng trực tiếp
12:24
to repair damage.
295
744059
1775
tế bào gốc để sửa chữa tổn thương.
12:25
And again there are two ways to think about this,
296
745834
1825
Và một lần nữa, có hai cách
12:27
and they're not mutually exclusive.
297
747659
2015
và chúng không loại trừ lẫn nhau.
12:29
The first, and I think in the long run
298
749674
2290
Đầu tiên, tôi nghĩ, về lâu dài
12:31
the one that will give us the biggest dividend,
299
751964
2229
điều mang đến hiệu quả lớn nhất,
12:34
but it's not thought of that way just yet,
300
754193
2604
nhưng chưa phải bây giờ
12:36
is to think about those stem cells that are already
301
756797
3256
là nghĩ về những tế bào gốc có sẵn trong não,
12:40
in your brain, and I've told you that.
302
760053
1840
như tôi đã nói.
12:41
All of us have stem cells in the brain,
303
761893
1854
Tất cả chúng ta đều có tế bào gốc
12:43
even the diseased brain,
304
763747
1635
trong não kể cả não bệnh,
12:45
and surely the smart way forward
305
765382
1618
Chắc chắn, một cách thông minh
12:47
is to find ways that you can promote and activate
306
767000
2497
là tìm cách thúc đẩy và kích hoạt
12:49
those stem cells in your brain already
307
769497
2036
các tế bào gốc trong não này
12:51
to react and respond appropriately to damage
308
771533
3187
tác động và phản ứng lại với các hư hỏng
12:54
to repair it.
309
774720
1284
để sửa chữa chúng.
12:56
That will be the future.
310
776004
1432
Đó là chuyện của tương lai.
12:57
There will be drugs that will do that.
311
777436
2873
Sẽ có những thuốc làm được điều này.
13:00
But the other way is to effectively parachute in cells,
312
780309
4263
Một cách khác là
13:04
transplant them in,
313
784572
1804
cấy ghép chúng
13:06
to replace dying or lost cells, even in the brain.
314
786376
4478
để thay thế các tế bào chết, kể cả trong não bộ
13:10
And I want to tell you now an experiment,
315
790854
2088
Một thử nghiệm lâm sàng
13:12
it's a clinical trial that we did,
316
792942
1894
mà chúng tôi đã thực hiện
13:14
which recently completed,
317
794836
1856
và hoàn thành gần đây
13:16
which is with colleagues in UCL,
318
796692
2517
cùng với các đồng nghiệp tại UCL
13:19
David Miller in particular.
319
799209
2755
đặc biệt là David Miller.
13:21
So this study was very simple.
320
801964
1913
Thử nghiệm này rất đơn giản.
13:23
We took patients with multiple sclerosis
321
803877
3102
Chúng tôi tiến hành trên bệnh nhân bị đa xơ cứng
13:26
and asked a simple question:
322
806979
1538
và đặt một câu hỏi đơn giản:
13:28
Would stem cells from the bone marrow
323
808517
1674
Liệu các tế bào gốc từ tủy xương
13:30
be protective of their nerves?
324
810191
1723
có thể bảo vệ dây thần kinh ?
13:31
So what we did was we took this bone marrow,
325
811914
3845
Chúng tôi lấy tủy xương
13:35
grew up the stem cells in the lab,
326
815759
2217
tăng sinh các tế bào gốc
13:37
and then injected them back into the vein.
327
817976
2339
và tiêm chúng trở lại qua tĩnh mạch.
13:40
I'm making this sound really simple.
328
820315
1800
Tôi diễn tả sao cho thật đơn giản.
13:42
It took five years off a lot of people, okay?
329
822115
3107
Mất 5 năm đối với nhiều người.
13:45
And it put gray hair on me
330
825222
1688
Nó khiến tôi phải suy nghĩ
13:46
and caused all kinds of issues.
331
826910
1481
và gây nên tất cả các vấn đề.
13:48
But conceptually, it's essentially simple.
332
828391
4023
Nhưng theo định nghĩa thì nó rất đơn giản.
13:52
So we've given them into the vein, right?
333
832414
3307
Chúng tôi đã cấy ghép chúng qua tĩnh mạch.
13:55
So in order to measure whether this was successful or not,
334
835721
3633
Và để đánh giá thành công của việc cấy ghép,
13:59
we measured the optic nerve
335
839354
1748
chúng tôi đo dây thần kinh thị giác
14:01
as our outcome measure.
336
841102
1686
để đánh giá kết quả
14:02
And that's a good thing to measure in M.S.,
337
842788
1765
Một điều tốt khi kiểm tra tại M.S.,
14:04
because patients with M.S. sadly suffer
338
844553
2073
vì những bệnh nhân đa xơ cứng gặp phải
14:06
with problems with vision --
339
846626
1472
những vấn đề về thị giác
14:08
loss of vision, unclear vision.
340
848098
2190
như mù hoặc thị lực yếu.
14:10
And so we measured the size of the optic nerve
341
850288
2083
Chúng tôi đo kích thước thần kinh thị giác
14:12
using the scans with David Miller
342
852371
2054
sử dụng máy scan với David Miller
14:14
three times -- 12 months, six months,
343
854425
2098
3 lần - 12 tháng, 6 tháng
14:16
and before the infusion --
344
856523
1616
và trước khi tiêm tế bào
14:18
and you can see the gently declining red line.
345
858139
3126
mọi người có thể nhìn thấy đường đỏ giảm nhẹ.
14:21
And that's telling you that the optic nerve is shrinking,
346
861265
2228
cho thấy dây thần kinh thị giác đang co lại,
14:23
which makes sense, because their nerves are dying.
347
863493
2343
nghĩa là chúng đang dần chết đi.
14:25
We then gave the stem cell infusion
348
865836
2306
Sau đó, chúng tôi cấy ghép tế bào gốc
14:28
and repeated the measurement twice --
349
868142
2101
và lặp lại việc kiểm tra
14:30
three months and six months --
350
870243
1639
hai lần, 3 và 6 tháng.
14:31
and to our surprise, almost,
351
871882
1973
Ngạc nhiên thay,
14:33
the line's gone up.
352
873855
2156
đường này đi lên.
14:36
That suggests that the intervention
353
876011
2531
Điều này cho thấy sự can thiệp
14:38
has been protective.
354
878542
1897
đã có tác động bảo vệ.
14:40
I don't think myself that what's happened
355
880439
1917
Tôi không nghĩ rằng
14:42
is that those stem cells have made new myelin
356
882356
2036
các tế bào gốc đã tạo mi-ê-lin mới
14:44
or new nerves.
357
884392
1464
hoặc tế bào thần kinh mới.
14:45
What I think they've done is they've promoted
358
885856
2145
Tôi nghĩ chúng đã thúc đẩy
14:48
the endogenous stem cells, or precursor cells,
359
888001
2609
các tế bào gốc nội sinh, hay tiền thân
14:50
to do their job, wake up, lay down new myelin.
360
890610
3451
thực hiện chức năng, đánh thức và tạo nên mi-ê-lin mới
14:54
So this is a proof of concept.
361
894061
2299
Đó là bằng chứng.
14:56
I'm very excited about that.
362
896360
2625
Tôi rất thích thú về nó.
14:58
So I just want to end with the theme I began on,
363
898985
2489
Và tôi muốn kết thúc chủ đề hôm nay
15:01
which was regeneration and hope.
364
901474
1990
đó là sự tái tạo và hi vọng.
15:03
So here I've asked John
365
903464
1770
Tôi hỏi John
15:05
what his hopes are for the future.
366
905234
2298
về những hi vọng của ông cho tương lai.
15:07
John: I would hope that
367
907532
1754
Tôi hi vọng rằng
15:09
sometime in the future
368
909286
1800
một lúc nào đó trong tương lai,
15:11
through the research that you people are doing,
369
911086
2440
thông qua nghiên cứu,
15:13
we can come up with a cure
370
913526
2209
chúng ta có thể tìm ra một phương pháp
15:15
so that people like me can lead a normal life.
371
915735
3824
cho phép mọi người có được một cuộc sống bình thường.
15:19
SC: I mean, that speaks volumes.
372
919559
2595
Nghe có vẻ lớn lao nhỉ ?
15:22
But I'd like to close by first of all thanking John --
373
922154
2539
Tôi muốn kết thúc đầu tiên bằng việc cảm ơn John.
15:24
thanking John for allowing me to share
374
924693
1729
Cảm ơn John đã đồng ý chia sẻ
15:26
his insights and these clips with you all.
375
926422
3170
chi tiết về bệnh tình và những đoạn phim của ông.
15:29
But I'd also like to add to John and to others
376
929592
2535
Tôi cũng muốn nêu lên quan điểm của mình,
15:32
that my own view is, I'm hopeful for the future.
377
932127
2577
tôi rất hi vọng vào tương lai.
15:34
I do believe that the disruptive technologies
378
934704
2352
Tôi rất tin vào những công nghệ đột phá
15:37
like stem cells that I've tried to explain to you
379
937056
2058
như công nghệ tế bào gốc, mà tôi đã trình bày.
15:39
do offer very real hope.
380
939114
1821
Đó là một hi vọng thật sự.
15:40
And I do think that the day that we might be able
381
940935
1763
Tin rằng, ngày mà ta có thể
15:42
to repair the damaged brain
382
942698
1436
chữa lành bộ não bị tổn thương không còn xa.
15:44
is sooner than we think.
383
944134
1289
15:45
Thank you.
384
945423
1803
Xin cảm ơn.
15:47
(Applause)
385
947226
4693
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7