Seth Shostak: ET is (probably) out there — get ready

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Natalie Ho Reviewer: Thuy Chau Vu

Is E.T. out there?

Thực sự có người ngoài hành tinh ngoài kia không?

Well, I work at the SETI Institute.

Tôi làm việc tại Viện SETI

Đó cũng khá giống tên của tôi. SETI:

That's almost my name. SETI:

Search for Extraterrestrial Intelligence.

Tìm kiếm nền văn minh ngoài vũ trụ

Nói cách khác, Tôi tìm kiếm người ngoài hành tinh

In other words, I look for aliens,

and when I tell people that at a cocktail party, they usually

Và khi tôi nói với mọi người tại buổi tiệc đứng, họ thường

look at me with a mildly incredulous look on their face.

nhìn tôi với chút ngờ vực trên khuôn mặt

Tôi cố giữ nét mặt theo cách nào đó trông có vẻ bình thản

I try to keep my own face somewhat dispassionate.

Rất nhiều người nghĩ rằng điều này mang tính chất duy tâm,

Now, a lot of people think that this is kind of idealistic,

ridiculous, maybe even hopeless,

nực cười, thậm chí có lẽ vô vọng,

but I just want to talk to you a little bit about why I think

nhưng tôi chỉ muốn nói với các bạn một chút về việc tại sao tôi lại nghĩ

công việc tôi đang làm là một đặc ân,

that the job I have is actually a privilege, okay,

và cho bạn hiểu một chút về động lực khiến tôi dấn thân

and give you a little bit of the motivation for my getting into

this line of work, if that's what you call it.

vào sự nghiệp này, nếu đó là cách mà bạn gọi nó

Cái này đây-- Ai Chà, quay ngược lại..

This thing — whoops, can we go back?

Xin chào, hiện ra đi, Trái Đất.

Hello, come in, Earth.

Vào nhé, Được rồi.

There we go. All right.

This is the Owens Valley Radio Observatory

Đây là đài Quan Sát Vô Tuyến Thung Lũng Owens

đằng sau Sierra Nevadas, và trong năm 1968

behind the Sierra Nevadas, and in 1968,

Tôi làm việc tại đó, thu thập dữ liệu cho luận án của mình

I was working there collecting data for my thesis.

Có chút gì đó hơi cô đơn, buồn tẻ, chỉ ngồi thu thập dữ liệu

Now, it's kinda lonely, it's kinda tedious, just collecting data,

so I would amuse myself by taking photos at night

vậy nên tôi giải khuây bằng cách chụp hình

kính viễn vọng hoặc thậm chí chính mình vào ban đêm

of the telescopes or even of myself,

vì, bạn biết đấy, ban đêm, tôi là con người duy nhất trong

because, you know, at night, I would be the only hominid

within about 30 miles.

phạm vi 30 dặm

Đây là bức hình tôi của tôi.

So here are pictures of myself.

Đài quan sát vừa có được một cuốn sách mới

The observatory had just acquired a new book,

written by a Russian cosmologist

được viết bởi nhà vũ trụ học người Nga

by the name of Joseph Shklovsky, and then expanded

tên là Joseph Shklovsky, sau đó được lan truyền và

and translated and edited by a little-known

biên dịch & biên tập bởi nhà thiên văn ít được biết đến

Cornell astronomer by the name of Carl Sagan.

đó là nhà thiên văn Cornell tên thật là Carl Sagan.

And I remember reading that book,

Tôi còn nhớ mình đã đọc cuốn sách đó,

and at 3 in the morning I was reading this book

vào lúc 3 giờ sáng khi tôi đang đọc cuốn sách đó

and it was explaining how the antennas I was using

về cách cột ăng ten mà tôi đang sử dụng có thể dùng

to measure the spins of galaxies could also be used

để đo đạc sự quay vòng của những ngân hà lại có thể sử dụng

để liên lạc, để truyền tải những đoạn thông tin

to communicate, to send bits of information

từ hệ sao này đến hệ sao khác.

from one star system to another.

Now, at 3 o'clock in the morning when you're all alone,

Lúc 3 giờ sáng khi mà tôi chỉ có một mình

không ngủ đủ, ý tưởng thật lãng mạn làm sao

haven't had much sleep, that was a very romantic idea,

nhưng cũng vì ý tưởng đó-- việc mà thực sự bạn

but it was that idea -- the fact that you could in fact

có thể chứng minh rằng có người ngoài không gian kia

prove that there's somebody out there

just using this same technology --

bằng cách sử dụng công nghệ này--

điều đó đã lôi cuốn tôi rất nhiều đến độ mà 20 năm sau khi tôi nhận công việc

that appealed to me so much that 20 years later I took a job

tại Viện SETI. Giờ đây, tôi phải nói rằng

at the SETI Institute. Now, I have to say

that my memory is notoriously porous, and I've often

kí ức của tôi nổi danh là có nhiều lỗ hổng, và tôi đã thường tự hỏi

wondered whether there was any truth in this story,

liệu có chút sự thật nào trong câu chuyện này không,

or I was just, you know, misremembering something,

hay là tôi chỉ, bạn biết đấy, nhớ nhầm điều gì đó,

but I recently just blew up this old negative of mine,

nhưng gần đây tôi đã thổi bay những ý nghĩ tiêu cực đó,

and sure enough, there you can see

và chắc chắn rằng, bạn có thể thấy ở đó

the Shklovsky and Sagan book underneath that

cuốn sách của Shlovsky và Sagan nằm dưới

cái thiết bị tính toán tương tự.

analog calculating device.

Vậy nên điều này là thật

So it was true.

All right. Now, the idea for doing this, it wasn't very old

Cái ý tưởng cho việc này, không quá cũ

tại thời điểm tôi chụp tấm hình đó.

at the time that I made that photo.

Ý tưởng đó ra đời vào năm 1960, khi một nhà thiên văn học trẻ tuổi

The idea dates from 1960, when a young astronomer

by the name of Frank Drake used this antenna

là Frank Drake sử dụng cái cần ăng ten này

in West Virginia, pointed it at a couple of nearby stars

tại West Virginia, hướng nó vào một vài ngôi sao gần trái đất

với hy vọng nghe trộm được người ngoài hành tinh

in the hopes of eavesdropping on E.T.

Frank đã không nghe thấy gì cả.

Now, Frank didn't hear anything.

Sự thực là anh ta đã nghe thấy, nhưng hóa ra đó là của Lực Lượng Không Quân Hoa Kỳ

Actually he did, but it turned out to be the U.S. Air Force,

which doesn't count as extraterrestrial intelligence.

Đó không được coi là trí thông minh ngoài vũ trụ.

But Drake's idea here became very popular

Nhưng ý tưởng của Drake trở nên phổ biến

because it was very appealing — and I'll get back to that —

vì nó có sức thuyết phục--tôi sẽ trở lại vấn đề đó

and on the basis of this experiment, which didn't succeed,

trên nền tảng của thí nghiệm này, cái mà không thành công

we have been doing SETI ever since,

Chúng tôi đã thực hiện SETI kể từ đó,

not continuously, but ever since.

không liên tục, nhưng vẫn làm kể từ đó,

We still haven't heard anything.

Chúng tôi vẫn chưa nghe được gì.

Chúng tôi vẫn chưa nghe được gì.

We still haven't heard anything.

Thực tế, chúng ta không biết đến bất kì sự sống nào bên ngoài trái đất

In fact, we don't know about any life beyond Earth,

but I'm going to suggest to you that that's going to change

Nhưng tôi nhận định với bạn rằng điều đó sẽ thay đổi

rất sớm thôi, và một phần của lí do, trên thực tế

rather soon, and part of the reason, in fact,

phần lớn cái lí do khiến tôi nghĩ điều đó sẽ thay đổi

the majority of the reason why I think that's going to change

is that the equipment's getting better.

là vì các thiết bị đang được cải tiến ngày càng tốt hơn

This is the Allen Telescope Array, about 350 miles

Đây là kính viễn vọng dạng bảng Allen, tầm nhìn khoảng 350 dặm

tình từ chỗ bạn đang ngồi hiện tại.

from whatever seat you're in right now.

This is something that we're using today

Đây là dụng cụ mà chúng ta đang sử dụng ngày nay

to search for E.T., and the electronics have gotten

đển tìm kiếm trí thông minh ngoài vũ trụ, các thiết bị điện tử

đã được cải tiến tốt hơn rất nhiều

very much better too.

This is Frank Drake's electronics in 1960.

Đây là thiết bị điện tử của Frank Drake trong năm 1960

Đây là kính viễn vọng điện tử dạng bảng Allen ngày nay

This is the Allen Telescope Array electronics today.

Một số nhà học giả có nhiều thời gian

Some pundit with too much time on his hands

has reckoned that the new experiments are approximately

đã nhận ra rằng những thử nghiệm mới xấp xỉ

100 trillion times better than they were in 1960,

100 nghìn tỷ lần tốt hơn những cái trong năm 1960

100 trillion times better.

100 nghìn tỷ lần tốt hơn

That's a degree of an improvement that would look good

Đây là mức độ cải tiến mà sẽ làm cho bảng báo cáo

on your report card, okay?

của bạn trông tốt hơn.

Nhưng điều mà không được công chúng để ý đến

But something that's not appreciated by the public is,

in fact, that the experiment continues to get better,

thực tế đó là sự thử nghiệm tiếp tục được cải tiến tốt hơn,

and, consequently, tends to get faster.

và do vậy, có khuynh hướng ngày càng nhanh hơn

Đây là một đồ thị nhỏ, mỗi lần bạn trình bày một biểu đồ

This is a little plot, and every time you show a plot,

you lose 10 percent of the audience.

bạn mất 10% lượng khán giả

I have 12 of these. (Laughter)

Tôi thì có những 12 cái. (Cười)

Nhưng cái mà tôi thể hiện trên biểu đồ này là một vài số đo

But what I plotted here is just some metric

that shows how fast we're searching.

cho thấy chúng ta đang tìm kiếm với tốc độ nhanh như thế nào

In other words, we're looking for a needle in a haystack.

Nói cách khác, chúng ta đang mò kim trong đống rơm

We know how big the haystack is. It's the galaxy.

Chúng ta biết đống rơm đó to đến dường nào. đó là thiên hà mà.

But we're going through the haystack no longer

Nhưng chúng ta đang không còn thâm nhập qua đống rơm đó

with a teaspoon but with a skip loader,

bằng một cái muỗng cà phê nhưng bằng một chiếc xe nâng

because of this increase in speed.

vì tốc độ đựơc tăng lên.

In fact, those of you who are still conscious

Thực tế, những người trong số các bạn ý thức rõ

and mathematically competent,

và thạo về toán học

sẽ để ý đựơc rằng đây là biểu đồ bán Lôgarit.

will note that this is a semi-log plot.

In other words, the rate of increase is exponential.

Nói cách khác, tỉ lệ tăng tính theo cấp số nhân.

It's exponentially improving. Now, exponential is an

Nó đang đựơc cải thiện theo cấp số nhân. "Cấp số nhân" ở đây

là một từ quá khoa trương. Bạn thường xuyên nghe thấy trên đài

overworked word. You hear it on the media all the time.

They don't really know what exponential means,

Họ không biết ý nghĩa của từ cấp số nhân này,

but this is exponential.

nhưng đây thực sự là cấp số nhân.

In fact, it's doubling every 18 months, and, of course,

Thực tế, cứ mỗi 18 tháng, số liệu này tăng gấp đôi, dĩ nhiên

every card-carrying member of the digerati knows

mọi thành viên chính thức trong lĩnh vực công nghệ & vi tính biết rằng

that that's Moore's Law.

đó là Định Luật Của Moore.

So this means that over the course of the next

Điều này có nghĩa là trong suốt 2 thập kỉ tới

two dozen years, we'll be able to look at a million star systems,

chúng ta sẽ có thể quan sát hàng triệu hệ sao,

một triệu hệ sao, tìm kiếm những tín hiệu

a million star systems, looking for signals

that would prove somebody's out there.

mà sẽ có thể chứng minh có ai đó ngoài vũ trụ kia.

Well, a million star systems, is that interesting?

Một triệu hệ sao, nghe thú vị nhỉ?

Ý tôi là có bao nhiêu hệ sao đó mà có các hành tinh?

I mean, how many of those star systems have planets?

And the facts are, we didn't know the answer to that

Thực tế là, chúng ta không biết câu trả lời cho điều đó

even as recently as 15 years ago, and in fact, we really

thậm chí khoảng 15 năm gần đây, có điều là chúng ta thực sự

didn't know it even as recently as six months ago.

không biết đến nó thậm chí 6 tháng trước.

But now we do. Recent results suggest

Nhưng hiện giờ chúng ta đã biết. Những kết quả gần đây cho rằng

that virtually every star has planets, and more than one.

hầu như mọi ngôi sao đều có nhiều hơn một hành tinh,

Chúng giống như những chú mèo con. Mà bạn có cả ổ

They're like, you know, kittens. You get a litter.

Bạn không chỉ có một chú mèo con. Bạn có cả đống.

You don't get one kitten. You get a bunch.

Vậy nên thực tế ra, bạn có một sự ước lượng khá chính xác

So in fact, this is a pretty accurate estimate

of the number of planets in our galaxy,

về số lượng các hành tinh trong ngân hà của chúng ta

chỉ trong ngân hà của chúng ta mà thôi nhé,

just in our galaxy, by the way,

Và tôi muốn nhắc cho đa số các bạn không rành về thiên văn học rằng

and I remind the non-astronomy majors among you

that our galaxy is only one of 100 billion

ngân hà của chúng ta chỉ là một trong 100 tỉ

that we can see with our telescopes.

mà chúng ta có thể thấy qua kính viễn vọng

That's a lot of real estate, but of course,

Chừng đó là rất nhiều bất động sản đó nhỉ, nhưng tất nhiên

most of these planets are going to be kind of worthless,

hầu hết những hành tinh này đều sẽ không có giá trị gì cả

like, you know, Mercury, or Neptune.

giống như, Thuỷ tinh, hay Hải Vương .

Neptune's probably not very big in your life.

Hải Vương tinh có lẽ chẳng to lớn lắm trong thời đại bạn đang sống

So the question is, what fraction of these planets

Vậy nên câu hỏi ở đây là, phần nào của những hành tinh này

are actually suitable for life?

thực sự phù hợp cho sự sống?

We don't know the answer to that either,

Chúng tôi cũng không biết câu trả lời cho vần đề đó

but we will learn that answer this year, thanks to

nhưng chúng tôi sẽ biết trong năm nay, cám ơn

kính viễn vọng không gian Kepler của Nasa

NASA's Kepler Space Telescope,

and in fact, the smart money, which is to say the people who work on this project,

và thực tế, những người trong ngành, những người mà đang thực hiện dự án này,

họ cho rằng phần mà phù hợp cho sự sống

the smart money is suggesting that the fraction of planets

trên những hành tinh này có lẽ chỉ là một trong một ngàn

that might be suitable for life is maybe one in a thousand,

one in a hundred, something like that.

một trong một trăm hay cỡ đó.

Well, even taking the pessimistic estimate, that it's

Thậm chí ngay khi phỏng đoán tiêu cực, là khoảng

one in a thousand, that means that there are

một trong một ngàn, đó có nghĩa là là có ít nhất

at least a billion cousins of the Earth

một triệu hành tinh tương tự như trái đất

just in our own galaxy.

chỉ nội trong ngân hà của chúng ta

Okay, now I've given you a lot of numbers here,

Tôi đã đưa ra cho bạn nhiều con số quá,

but they're mostly big numbers, okay, so, you know,

nhưng chúng thường là những số lớn, vậy ,

keep that in mind. There's plenty of real estate,

hãy nhớ chúng. Đó là hàng đống bất động sản đấy

plenty of real estate in the universe,

rất nhiều bất động sản trong vũ trụ

and if we're the only bit of real estate in which there's

và nếu chúng ta là một vùng rất nhỏ bất động sản mà

some interesting occupants, that makes you a miracle,

có những sự chiếm dụng, thì bạn đã là một phép mầu

and I know you like to think you're a miracle,

và tôi biết rằng bạn thích nghĩ mình là một phép màu,

but if you do science, you learn rather quickly that

nhưng nếu bạn làm khoa học, bạn sẽ nhanh chóng hiểu rằng

every time you think you're a miracle, you're wrong,

mỗi khi bạn nghĩ mình là một phép màu, bạn sai rồi đó

so probably not the case.

vậy nên có lẽ không phải thế đâu.

All right, so the bottom line is this:

Vậy nên, điểm mấu chốt ở đây là:

Vì có sự gia tăng về tốc độ, và vì có những vùng bất động sản

Because of the increase in speed, and because of the

vast amount of habitable real estate in the cosmos, I figure

có thể cư trú được trong vũ trụ rộng lớn, Tôi nhận ra rằng

chúng ta sẽ nhận được tín hiệu trong vòng 24 năm tới

we're going to pick up a signal within two dozen years.

And I feel strongly enough about that to make a bet with you:

Tôi cảm nhận đìều đó rất chắc chắn đến mức tôi cá với các bạn

Either we're going to find E.T. in the next two dozen years,

Hoặc chúng ta sẽ tìm ra người ngoài hành tinh trong vòng 24 năm tới

or I'll buy you a cup of coffee.

hay tôi sẽ mời bạn một tách cà phê

So that's not so bad. I mean, even with two dozen years,

Điều đó cũng không tệ, ý tôi là, thậm chí với 24 năm

you open up your browser and there's news of a signal,

bạn mở trình duyệt web lên và có tin tức về một tín hiệu

or you get a cup of coffee.

hay bạn có đựơc một tách cà phê.

Now, let me tell you about some aspect of this that

Hãy để tôi nói với các bạn về một vài mặt của vấn đề này

people don't think about, and that is,

mà mọi người không nghĩ đến, đó là

what happens? Suppose that what I say is true.

Điều gì xảy ra? Cho rằng những gì tôi nói là đúng.

I mean, who knows, but suppose it happens.

Ý tôi là, bạn biết rồi, nhưng cứ cho rằng nó xảy ra.

Cho rằng một lúc nào đó trong 24 năm tới

Suppose some time in the next two dozen years

we pick up a faint line that tells us

chúng ta nhận được một dòng tín hiệu mờ nhạt, cho chúng ta biết rằng

we have some cosmic company.

mình có bạn đồng hành trong vũ trụ kia

What is the effect? What's the consequence?

Điều đó có tác động gì? và hệ quả gì?

Now, I might be at ground zero for this.

Có lẽ hiện tại tôi đang hiểu ở mức sơ đẳng về vấn đề này

Tôi đột nhiên biết đựơc rằng hệ quả cho tôi sẽ là

I happen to know what the consequence for me would be,

because we've had false alarms. This is 1997,

vì chúng ta có những cảnh báo sai lầm. Đây là năm 1997,

and this is a photo I made at about 3 o'clock in the morning

đây là tấm hình tôi chụp vào khoảng 3h sáng

in Mountain View here, when we were watching

tại Mountain View, khi chúng tôi đang quan sát

the computer monitors because we had picked up a signal

máy giám sát địện toán vì chúng tôi đã nhận được một tín hiệu

that we thought, "This is the real deal." All right?

mà chúng tôi nghĩ rằng, "Điều này là thật đây." Thế ư?

And I kept waiting for the Men in Black to show up. Right?

Và tôi cứ thế đợi Những Người Đàn Ông Áo Đen xuất hiện.

I kept waiting for -- I kept waiting for my mom to call,

Tôi đã đợi mẹ tôi gọi,

somebody to call, the government to call. Nobody called.

người nào đó gọi, chính phủ gọi. Chẳng ai gọi.

Chẳng ai gọi.. Tôi đã rất lo lắng

Nobody called. I was so nervous

đến độ không ngồi yên được. Tôi đi loanh quanh

that I couldn't sit down. I just wandered around

taking photos like this one, just for something to do.

chụp hình giống như thế này, chỉ tạo ra việc để làm.

Well, at 9:30 in the morning, with my head down

Rồi khoảng 9h30 sáng, đầu gục xuống bàn

on my desk because I obviously hadn't slept all night,

vì hiển nhiên tôi đã không ngủ cả đêm

Điện thoại kêu, đó là Tạp Chí New York.

the phone rings and it's The New York Times.

And I think there's a lesson in that, and that lesson is

Tôi nghĩ có một bài học trong đó, đó là

nếu chúng ta nhận đựơc một tín hiệu, phương tiện truyền thông sẽ nắm bắt

that if we pick up a signal, the media, the media will be on it

faster than a weasel on ball bearings. It's going to be fast.

nhanh hơn là một con chồn trên vòng quay nữa. Sẽ rất nhanh

You can be sure of that. No secrecy.

Bạn có thể chắc chắn điều đó. Không có bí mật nào cả

That's what happens to me. It kind of ruins my whole week,

Đó là điều đã xảy ra với tôi. Nó đã phá huỷ cả tuần của tôi

because whatever I've got planned that week is kind of out the window.

Vì bất kể tôi đã lên lế hoạch gì trong tuần đó, đều bị lỡ hết cả

But what about you? What's it going to do to you?

Nhưng về phần bạn? Điều gì sẽ xảy ra với bạn?

And the answer is that we don't know the answer.

Câu trả lời là chúng ta không biết câu trả lời.

We don't know what that's going to do to you,

not in the long term, and not even very much in the short term.

Chúng tôi không biết điều đó sẽ ảnh hưởng gì đến bạn?

không phải trong tương lai xa, cũng chẳng phải trong tương lai gần đây

I mean, that would be a bit like

Ý tôi là, điều đó sẽ chút ít giống như

hỏi Chris Columbus trong năm 1491 rằng,"Này Chris

asking Chris Columbus in 1491, "Hey Chris,

ông biết không, điều gì sẽ xảy ra nếu có một

you know, what happens if it turns out that there's a

châu lục giữa Nhật Bản và nơi này, nơi ông đang dong buồng về phía đó,

continent between here and Japan, where you're sailing to,

what will be the consequences for humanity

Điều gì sẽ xảy ra cho nhân loại nếu

hoá ra điều đó là thật?"

if that turns out to be the case?"

Và tôi nghĩ Chris có lẽ sẽ cho bạn vài câu trả lời

And I think Chris would probably offer you some answer

that you might not have understood, but it probably

mà bạn có lẽ đã chẳng hiểu, nhưng có lẽ

cũng chẳng đúng, và tôi nghĩ đó cũng là cách để nói về việc

wouldn't have been right, and I think that to predict

phỏng đoán việc tìm ra người ngoài hành tinh có ý nghĩa gì

what finding E.T.'s going to mean,

we can't predict that either.

But here are a couple things I can say.

Chúng ta cũng không thể phỏng đoán điều đó được

Nhưng có một vài điều tôi có thể nói.

To begin with, it's going to be a society that's way in advance of our own.

Bắt đầu là, sẽ có một xã hội tiến bộ hơn chúng ta rất nhiều

You're not going to hear from alien Neanderthals.

Chúng ta sẽ không nghe tin gì về giống người Neanderthal ngoài hành tinh

They're not building transmitters.

Họ không tạo ra những máy truyền tin.

They're going to be ahead of us, maybe by a few thousand

Họ sẽ vượt mặt chúng ta, có lẽ một vài ngàn năm

years, maybe by a few millions years, but substantially

có lẽ vài triệu năm, nhưng về căn bản

ahead of us, and that means, if you can understand

vẫn vượt mặt chúng ta, nếu bạn có thể hiểu

anything that they're going to say, then you might be able

bất cứ thứ gì mà họ sẽ nói, bạn có lẽ sẽ có thể

nối lịch sử bằng cách lấy thông tin từ một xã hội

to short-circuit history by getting information from a society

phát triển hơn chúng ta rất nhiều.

that's way beyond our own.

Now, you might find that a bit hyperbolic, and maybe it is,

Bạn có thể cảm thấy có chút gì như toán học hyperbolic, có lẽ nó là vậy

but nonetheless, it's conceivable that this will happen,

Tuy nhiên, nó có thể lĩnh hội được và sẽ xảy ra

và bạn có thể xem điều này như, tôi không biết

and, you know, you could consider this like, I don't know,

như dạy Julius Caesar những bài tiếng anh và chìa khoá

giving Julius Caesar English lessons and the key

to the library of Congress.

It would change his day, all right?

để tiến vào thư viện Nghị Viện.

Điều này có thể thay đổi thời đại của ông nhỉ?

Đó là một điểm, điểm nữa chắc chắn là sẽ

That's one thing. Another thing that's for sure

xảy ra là, điều này sẽ định chuẩn chúng ta

going to happen is that it will calibrate us.

We will know that we're not that miracle, right,

Chúng ta sẽ biết mình không phải là điều kì diệu, phải không?

that we're just another duck in a row,

chúng ta chỉ là một con vịt khác nữa trong bầy đàn

we're not the only kids on the block, and I think that that's

chúng ta không phải là những đứa trẻ duy nhất trong khu nhà, và tôi nghĩ

philosophically a very profound thing to learn.

điều đó theo triết học mà nói là một điều quá uyên thâm để biết

We're not a miracle, okay?

Chúng ta không phải là một điều kì diệu đâu nhé?

Điều thứ ba mà có lẽ nói sẽ nói với bạn là một cái gì đó mơ hồ

The third thing that it might tell you is somewhat vague,

but I think interesting and important,

nhưng tôi nghĩ rất thú vị và quan trọng

and that is, if you find a signal coming from a more

đó là, nếu bạn tìm được một tín hiệu từ một

advanced society, because they will be,

xã hội tiến bộ hơn chúng ta, vì họ sẽ như vậy,

that will tell you something about our own possibilities,

mà sẽ nói cho bạn biết gì đó về những khả năng của chúng ta

that we're not inevitably doomed to self-destruction.

mà sẽ không bị tàn lụi một cách không thể tránh khỏi bởi sự tự huỷ diệt

Because they survived their technology,

Vì họ họ giữ được công nghệ

we could do it too.

chúng ta cũng có thể làm điều đó.

Normally when you look out into the universe,

Thường thì khi bạn nhìn ra ngoài vũ trụ.

bạn đang nhìn lại quá khứ đó?

you're looking back in time. All right?

That's interesting to cosmologists.

Điều này rất hấp dẫn đối với những nhà vũ trụ học.

But in this sense, you actually can look into the future,

Nhưng theo lí này, bạn cũng thực sự có thể nhìn tới tương lai

một cách mơ hồ, nhưng bạn có thể nhìn thấy tương lai

hazily, but you can look into the future.

So those are all the sorts of things that would come from a detection.

Đó là những điều biết được từ sự dò tìm.

Now, let me talk a little bit about something that happens

Giờ thì để tôi nói một chút về điều xảy ra nhé

thậm chí ngay hiện tại, đó là

even in the meantime, and that is,

SETI, tôi nghĩ, rất quan trọng, vì nó là một chuyến khám phá

SETI, I think, is important, because it's exploration, and

Nó không chỉ là cuộc thám hiểm, nó là một cuộc thám hiểm có thể lĩnh hội được

it's not only exploration, it's comprehensible exploration.

Now, I gotta tell you, I'm always reading books about

TÔi phải nói với bạn rằng, Tôi luôn đọc sách về

explorers. I find exploration very interesting,

những nhà thám hiểm. Tôi nhận ra đi thám hiểm rất thú vị

Arctic exploration, you know, people like Magellan,

Cuộc thám hiểm Bắc cực, giống như Magellan,

Amundsen,Shackleton, bạn thấy Franklin dưới chỗ kia,

Amundsen, Shackleton, you see Franklin down there,

Scott, tất cả những người này. Thực sự là cuộc thám hiểm rất hợp mốt

Scott, all these guys. It's really nifty, exploration.

Họ làm việc này chỉ vì họ muốn thám hiểm

And they're just doing it because they want to explore,

and you might say, "Oh, that's kind of a frivolous opportunity,"

và bạn có lẽ sẽ nói, " ôi, cái loại cơ hội phù phiếm,"

but that's not frivolous. That's not a frivolous activity,

nhưng nó không phù phiếm. Đó không phải là một hành động phù phiếm

because, I mean, think of ants.

hãy nghĩ đến những chú kiến chẳng hạn

You know, most ants are programmed to follow one another

Bạn biết đấy, hầu hết những con kiến được "lập trình"để theo đuôi nhau

along in a long line, but there are a couple of ants,

theo hàng lối, nhưng có một vài con kiến

maybe one percent of those ants, that are what they call

có lẽ một phần trăm trong số đó, mà họ gọi là

những chú kiến hoa tiêu, chúng là những con kiến đi lạc đàn

pioneer ants, and they're the ones that wander off.

They're the ones you find on the kitchen countertop.

Bạn thường thấy chúng tại chỗ nấu ăn trong nhà bếp

You gotta get them with your thumb before they

Bạn phải "chặn" chúng bằng ngón tay cái trước khi

find the sugar or something.

chúng tìm ra đường hay thứ gì khác

But those ants, even though most of them get wiped out,

Nhưng thậm chí ngay cả khi chúng bị "xoá sổ" gần hết,

those ants are the ones that are essential to the survival

những con kiến đó rất quan trọng cho sự tồn tại

của tổ. Vậy nên thám hiểm rất quan trọng.

of the hive. So exploration is important.

I also think that exploration is important in terms of

Tôi cũng nghĩ rằng thám hiểm rất quan trọng khi nói về

being able to address what I think is a critical

khả năng bày tỏ điều mà tôi nghĩ là sự thiếu hụt

cốt yếu trong xã hội chúng ta, đó là kỹ năng khoa học,

lack in our society, and that is the lack of science literacy,

the lack of the ability to even understand science.

sự thiếu hụt khả năng hiểu biết khoa học.

Now, look, a lot has been written about the

Hãy nghĩ xem, có rất nhiều bài viết về

deplorable state of science literacy in this country.

tình trạng kỹ năng khoa học yếu kém của đất nước này.

You've heard about it.

bạn đã nghe biết về điều này.

Đây thật ra,là một ví dụ

Well, here's one example, in fact.

Polls taken, this poll was taken 10 years ago.

Những cuộc thăm dò đã đựơc thực hiện, Cuộc thăm dò này là của 10 năm trước

It shows like roughly one third of the public thinks

Nó cho thấy khoảng 1/3 công chúng nghĩ rằng

người ngoài hành tinh không chỉ hiện hữu ngoài vũ trụ

that aliens are not only out there, we're looking for them

chúng ta đang tìm kiếm họ ngoài vũ trụ, nhưng họ ở ngay đây, đúng không?

out there, but they're here, right?

Lượn lờ trên bầu trời trong những đĩa bay và thi thoảng

Sailing the skies in their saucers and occasionally

abducting people for experiments their parents wouldn't approve of.

bắt cóc con người cho những thực nghiệm mà cha mẹ họ có lẽ sẽ không tán thành.

Well, that would be interesting if it was true,

Điều đó sẽ rất thú vị nếu là thật,

and job security for me, but I don't think the evidence is

và càng củng cố cho công việc của tôi, nhưng tôi không nghĩ chứng cứ

very good. That's more, you know, sad than significant.

được rõ ràng cho lắm. Đó là nỗi buồn hơn là tầm quan trọng

But there are other things that people believe

Nhưng còn có nhiều điều khác mà con người tin

that are significant, like the efficacy of homeopathy,

là quan trọng, như tính hiệu quả của phép vi lượng đồng cân

or that evolution is just, you know, sort of a crazy idea

hay sự tiến hoá chỉ là một ý tưởng điền rồ

đưa ra bởi các nhà khoa học mà không có lập luận vững chắc, hay, bạn biết đấy, sự tiến hóa

by scientists without any legs, or, you know, evolution,

all that sort of thing, or global warming.

những thứ đại loại như vậy, hay sự nóng lên của địa cầu

These sorts of ideas don't really have any validity,

Nhưng ý tưởng dạng này thực sự không có bất kì chứng cứ vững chắc nào,

để bạn tin vào các nhà khoa học,

that you can't trust the scientists.

Now, we've got to solve that problem, because that's

hiện nay chúng ta phải xứ lí vấn đề đó, vì đó là

một vấn đề tối quan trọng, và bạn có lẽ sẽ nói

a critically important problem, and you might say,

"Well, okay, how are we gonna solve that problem with SETI?"

"Thôi được, Chúng ta sẽ giải quyết vấn đề về SETI như thế nào đây?"

Well, let me suggest to you that SETI obviously can't

Tôi gợi ý cho các bạn là SETI hiển nhiên

solve the problem, but it can address the problem.

không thể giải quyết vấn đề, nhưng có thể nhận định vấn đề

It can address the problem by getting young people

bằng cách khiến những người trẻ

interested in science. Look, science is hard, it

yêu thích khoa học. Biết rằng khoa học là "khó nuốt",

has a reputation of being hard, and the facts are, it is hard,

nó có tiếng là "khó nuốt", và sự thật là, nó "khó nuốt"

and that's the result of 400 years of science, right?

đó có phải là kết quả của nền khoa học 400 năm qua?

I mean, in the 18th century, in the 18th century

Ý tôi là, trong thế kỉ 18,

bạn có thể trở thành một chuyên gia trong bất cứ lĩnh vực khoa học nào

you could become an expert on any field of science

in an afternoon by going to a library,

vào một buổi chiều, đi tới thư viện

if you could find the library, right?

nếu bạn có thể tìm ra một thư viện, đúng không?

In the 19th century, if you had a basement lab,

Trong thế kỉ 19, nếu bạn có một phòng thí nghiệm dưới tầng hầm

you could make major scientific discoveries

bạn có thể tạo ra những khám phá trọng yếu về khoa học

in your own home. Right? Because there was all this

ngay tại nhà mình. Đúng không? Vì những kiến thức

science just lying around waiting for somebody to pick it up.

khoa học này ở xung quanh chờ đợi ai đó tìm ra chúng

Now, that's not true anymore.

Nó không còn đúng cho hiện tại nữa

Today, you've got to spend years in grad school

Ngày nay, bạn phải trải qua nhiều năm cao học

and post-doc positions just to figure out what

và nhiều vị trí hậu tiến sỹ chỉ để tìm ra

những câu hỏi quan trọng là gì.

the important questions are.

It's hard. There's no doubt about it.

Nó khó, không nghi ngờ gì về việc đó.

Thực tế, có một ví dụ, "Hạt của Chúa",

And in fact, here's an example: the Higgs boson,

việc tìm ra "Hạt của Chúa",

finding the Higgs boson.

Ask the next 10 people you see on the streets,

hãy hỏi 10 người bạn gặp trên phố,

"Hey, do you think it's worthwhile to spend billions

" Này, bạn có nghĩ bỏ ra hàng tỉ

of Swiss francs looking for the Higgs boson?"

tiền Thụy Sỹ tìm kiếm "Hạt của Chúa" là chính đáng?"

And I bet the answer you're going to get, is,

Và tôi cá câu trả lời bạn nhận được sẽ là

"Well, I don't know what the Higgs boson is,

"Tôi không biết "Hạt của Chúa" là gì

and I don't know if it's important."

và tôi không chắc là nó có quan trọng hay không?"

And probably most of the people wouldn't even know

và có lẽ hầu hết mọi người thậm chí còn không biết

the value of a Swiss franc, okay?

đến giá trị của tiền Thụy Sỹ, đúng không?

Và chúng ta đang đổ hàng tỉ tiền Thụy Sỹ cho vấn đề này

And yet we're spending billions of Swiss francs on this problem.

Okay? So that doesn't get people interested in science

Vậy điều gì khiến mọi người không yêu thích khoa học

because they can't comprehend what it's about.

vì không không thể lĩnh hội đựơc ý nghĩa của nó.

SETI, mặt khác, rất đơn giản

SETI, on the other hand, is really simple.

We're going to use these big antennas and we're going to

Chúng tôi sẽ sử dụng những cái ăng ten to lớn này

try to eavesdrop on signals. Everybody can understand that.

cố nghe trộm những tín hiệu. Mọi ngừơi đều có thể hiểu điều đó

Yes, technologically, it's very sophisticated,

Về mặt công nghệ kỹ thuật, nó rất phức tạp,

but everybody gets the idea.

nhưng mọi người đều hiểu ý tưởng đó

So that's one thing. The other thing is, it's exciting science.

Đó là điều thứ nhất. Điều thứ nữa là, nó khiến khoa học thú vị

It's exciting because we're naturally interested

vì chúng ta quan tâm đến những

in other intelligent beings, and I think that's

sinh vật có trí tuệ khác một cách tự nhiên, và tôi nghĩ

part of our hardwiring.

đó là một phần "gắn cứng" của chúng ta

Ý tôi là, chúng ta bị "gán ghép" quan tâm đến những

I mean, we're hardwired to be interested

in beings that might be, if you will, competitors,

sinh vật khác mà có lẽ, sẽ là những đối thủ cạnh tranh,

or if you're the romantic sort, possibly even mates. Okay?

hoặc nếu bạn là người lãng mạn, thậm chí có thể là bạn đời

Ý tôi là, điều này tương tự với sự yêu thích của chúng ta về những "con vật"

I mean, this is analogous to our interest in things that

have big teeth. Right?

với những chiếc răng to lớn. Đúng không?

Chúng ta quan tâm đến những con vật có hàm răng lớn,

We're interested in things that have big teeth, and you

can see the evolutionary value of that, and you can also see

và bạn có thể thấy giá trị tiến hoá của nó, bạn cũng có thể thấy

những hệ quả thực tế qua kênh Animal Planet.

the practical consequences by watching Animal Planet.

You notice they make very few programs about gerbils.

Bạn để ý rằng họ làm rất ít chương trình về loài chuột nhảy

It's mostly about things that have big teeth.

Hầu hết chỉ về những con vật có hàm răng lớn thôi

Okay, so we're interested in these sorts of things.

Chúng ta thích thú với những thứ này

And not just us. It's also kids.

và không chỉ chúng ta. Mà những đứa trẻ cũng thế

This allows you to pay it forward by using this subject as a

Điều đó cho phép bạn đền đáp tiếp nối bằng cách sử dụng chủ đề này như một

hook to science, because SETI involves all kinds of science,

móc nối với khoa học, vì SETI liên quan đến mọi dạng khoa học

obviously biology, obviously astronomy,

có thể thấy được như, sinh học, thiên văn học

but also geology, also chemistry, various scientific

địa chất, hoá học, và những môn khoa học

disciplines all can be presented in the guise of,

kỹ thuật đa dạng khác, tất cả đều được giới thiệu dưới dạng

"We're looking for E.T."

"Chúng ta đang tìm kiếm người ngoài hành tinh."

So to me this is interesting and important, and in fact,

Với tôi, điều này thú vị và quan trọng, thực tế,

it's my policy, even though I give a lot of talks to adults,

nó là chính sách của tôi, mặc dù tôi đã thực hiện nhiều bài nói chuyện với khán giả là người lớn

you give talks to adults, and two days later they're back where they were.

bạn nói chuyện với người lớn, và 2 ngày sau đó, họ lại trở về với chính kiến trước kia của mình

But if you give talks to kids, you know,

Nhưng nếu bạn nói chuyện với trẻ con, bạn biết đấy,

one in 50 of them, some light bulb goes off, and they think,

một trong số 50 em, sẽ nảy sinh ý tưởng trong đầu, và chúng nghĩ

"Gee, I'd never thought of that," and then they go,

"Ai da, Cháu chưa từng nghĩ về điều đó," và rồi chúng tìm hiểu

you know, read a book or a magazine or whatever.

bạn biết đấy, đọc một cuốn sách hay tạp chí, hay bất cứ thứ gì

They get interested in something.

Chúng trở nên yêu thích điều gì đó

Now it's my theory, supported only by anecdotal,

Nó hiện nay là học thuyết của tôi, chỉ dựa trên những điều nhỏ nhoi

chứng cứ cá nhân nhỏ nhoi, tuy vậy,

personal anecdotal evidence, but nonetheless,

những đứa trẻ lại trở nên quan tâm yêu thích trong độ tuổi

that kids get interested in something between the ages

of eight and 11. You've got to get them there.

từ 8-11. Bạn phải nắm bắt lấy thời kì này.

So, all right, I give talks to adults, that's fine, but I try

Tôi thực hiện những buổi nói chuyện cho người lớn, tốt thôi,nhưng tôi cố gắng

and make 10 percent of the talks that I give,

dành 10% những cuộc nói chuyện đó

I try and make those for kids.

cho trẻ em.

I remember when a guy came to our high school, actually,

Tôi vẫn nhớ có một anh chàng đến trường trung học,

thực ra là trường sơ trung của tôi. Tôi đang học lớp 6

it was actually my junior high school. I was in sixth grade.

And he gave some talk. All I remember from it

Và có một vài bài nói chuyện. Tất cả những gì tôi nhớ

was one word: electronics.

là một từ: điện tử

It was like Dustin Hoffman in "The Graduate," right,

Tôi trông giống như anh chàng Dustin Hoffman trong phim "Người mới tốt nghiệp,"

when he said "plastics," whatever that means, plastics.

khi anh ta nói "chất dẻo, " không cần biết nó có nghĩa gì khác,

All right, so the guy said electronics. I don't remember

Anh chàng đó nói về điện tử, Tôi không nhớ

anything else. In fact, I don't remember anything

bất cứ gì khác. Thực tế, tôi không nhớ bất kì thứ gì

that my sixth grade teacher said all year,

mà giáo viên đã dạy tôi trong suốt năm lớp 6,

but I remember electronics.

nhưng tôi nhớ về điện tử

And so I got interested in electronics, and you know,

Rồi tôi quan tâm yêu thích điện tử, và bạn biết đấy,

I studied to get my ham license. I was wiring up stuff.

Tôi đã học để lấy bằng chứng nhận phát thanh nghiệp dư. Tôi đang làm công việc chạy dây cho các thiết bị

Here I am at about 15 or something, doing that sort of stuff.

Lúc này tôi được 15 hay khoảng đó, làm công việc này

Điều đó có ảnh hưởng lớn với tôi

Okay? That had a big effect on me.

So that's my point, that you can have a big effect

Đó là ý kiến của tôi, đó là bạn có thể tạo ảnh hưởng lớn

on these kids.

trên những đứa trẻ này

In fact, this reminds me, I don't know, a couple years ago

Thực tế, điều này gợi tôi nhớ đến một vài năm trước

I gave a talk at a school in Palo Alto

Tôi có bài nói chuyện tại trường học ở Palo Alto

where there were about a dozen 11-year-olds

với khoảng một chục đứa trẻ trong tầm 11 tuổi

that had come to this talk.

đến tham dự buổi nói chuyện này

I had been brought in to talk to these kids for an hour.

Tôi được mời đến nói chuyện với chúng trong vòng 1 giờ.

Eleven-year-olds, they're all sitting in a little semi-circle

Những đứa trẻ tầm 7 tuổi, đều ngồi theo vòng bán nguyệt

looking up at me with big eyes, and I started,

nhìn lên tôi với đôi mắt mở to, và tôi bắt đầu,

there was a white board behind me, and I started off

có một tấm bảng trắng sau lưng tôi, và tôi bắt đầu

by writing a one with 22 zeroes after it, and I said,

viết số 1 với 22 số 0 sau đó, và nói

"Nhìn này các em, đây là con số các ngôi sao

"All right, now look, this is the number of stars

in the visible universe, and this number is so big

mà ta nhìn thấy trong vũ trụ, con số này rất lớn

there's not even a name for it."

đến nỗi không có một tên gọi đặt cho nó."

And one of these kids shot up his hand, and he said,

Một trong những đứa trẻ giơ tay lên và nói

"Well, actually there is a name for it.

"Thực ra, có một cái tên cho nó đấy ạ.

It's a sextra-quadra-hexa-something or other." Right?

Nó gọi là sextra-quadra-hexa hay gì gì đó, đúng không ạ?

Now, that kid was wrong by four orders of magnitude,

Đứa trẻ đó đã nói sai về 4 thứ tự về độ lớn của sao

nhưng không có nghi ngờ gì về việc chúng rất thông minh

but there was no doubt about it, these kids were smart.

Okay? So I stopped giving the lecture.

Vậy nên, hãy bỏ đi những bài diễn văn.

All they wanted to do was ask questions.

Những gì chúng muốn là hỏi.

In fact, my last comments to these kids, at the end I said,

Thực tế, những câu bình luận cuối cùng của tôi cho chúng, vào lúc cuối là

"You know, you kids are smarter

"Các em biết không, các em còn thông minh hơn

than the people I work with." Now — (Laughter)

những người tôi làm việc cùng đấy. (Cười)

They didn't even care about that.

Chúng thậm chí không quan tâm đến điều đó

What they wanted was my email address

Cái mà chúng muốn là địa chỉ email của tôi

so they could ask me more questions. (Laughter)

để hỏi tôi thêm nhiều câu hỏi. (Cười)

Tôi chỉ có thể nói rằng, công việc của mình là một đặc ân

Let me just say, look, my job is a privilege

because we're in a special time.

vì chúng ta đang ở trong thời đại đặc biệt

Previous generations couldn't do this experiment at all.

Những thế hệ trước đâu có thể thực hiện thực nghiệm này

In another generation down the line,

Trong thế hệ khác nối tiếp sau này,

I think we will have succeeded.

Tôi nghĩ chúng ta sẽ thành công,

So to me, it is a privilege, and when I look in the mirror,

Vậy nên với tôi, nó là một đặc ân, và khi tôi nhìn vào gương

the facts are that I really don't see myself.

thực tế là tôi không thực sự nhìn bản thân mình,

What I see is the generation behind me.

Cái tôi thấy là thế hệ sau mình

These are some kids from the Huff School, fourth graders.

Đây là những em tại trường Huff, lớp 4

I talked there, what, two weeks ago, something like that.

Tôi có bài nói chuyện tại đó, 2 tuần trước, hay đại loại như thế

I think that if you can instill some interest in science

Tôi nghĩ nếu bạn có thể truyền dẫn một vài sự yêu thích về khoa học

and how it works, well, that's a payoff

và cách nó xảy ra ra sao, đó sẽ có kết quả đáng kể

beyond easy measure. Thank you very much.

vượt ngoài mường tượng. Cám ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)