How we could change the planet's climate future | David Wallace-Wells

Transcriber: Ivana Korom Reviewer: Krystian Aparta

Çeviri: Seren Howard Gözden geçirme: Can Boysan

İklim değişikliğiyle ilgili konuşmak için buradayım.

I'm here to talk about climate change,

but I'm not really an environmentalist.

Fakat gerçek bir çevreci değilim.

In fact, I've never really thought of myself as a nature person.

Aslında doğa insanı olduğumu hiç düşünmedim.

I have never gone camping, never gone hiking,

Hiç kamp yapmadım, doğa yürüyüşü yapmadım,

never even owned a pet.

evcil hayvanım bile olmadı.

I've lived my whole life in cities,

Tüm hayatımı şehirlerde yaşadım,

actually just one city.

aslında sadece bir şehirde yaşadım.

And while I like to take trips to visit nature,

Doğayı ziyaret etmek için gezerken

I always thought it was something that was happening elsewhere,

hep başka bir yerde bir şey olduğunu düşünürdüm.

far away,

Bu, uzakta, modern hayatın tamamının

with all of modern life a fortress against its forces.

bütün güçlerine karşı bir kale olmasıyla ilgiliydi.

In other words,

Diğer bir deyişle,

like just about everybody I knew,

tanıdığım herkes gibi,

I lived my life complacent

hayatımı kayıtsız yaşadım.

and deluded

Küresel ısınmadan kaynaklanan

about the threat from global warming.

tehdit hakkında kandırılmıştım.

Which I took to be happening slowly,

Bana yavaş gerçekleşiyormuş gibi geldi,

happening at a distance

uzakta oluyor gibi.

and representing only a modest threat to the way that I lived.

Yaşadığım hayat biçimine küçük bir tehdit oluşturuyormuş gibi geldi.

In each of these ways,

Bu yolların her birinde,

I was very, very wrong.

çok hatalıydım.

Now most people, if they were telling you about climate change,

Çoğu insan, size iklim değişikliğini anlatıyorsa

will tell you a story about the future.

gelecek hakkında hikâye anlatacaklardır.

If I was doing that, I would say,

Bu hikâyeyi ben anlatsaydım şöyle derdim:

"According to the UN, if we don't change course,

"BM'ye göre, rotayı değiştirmezsek

by the end of the century,

yüzyılın sonuyla,

we're likely to get about four degrees Celsius of warming."

yaklaşık 4 derece ısınma elde edeceğiz."

That would mean, some scientists believe,

Yani, bazı bilim insanları inanıyor ki

twice as much war,

bu, iki kat daha fazla savaş demek,

half as much food,

gıdanın yarısı demek,

a global GDP possibly 20 percent smaller than it would be without climate change.

muhtemelen GSYİH'nin iklim değişimi olmadan

yüzde 20 daha düşük olması demek.

That's an impact that's deeper than the Great Depression,

Bu Büyük Buhran'dan daha derin bir etki

and it would be permanent.

ve kalıcı olurdu.

But the impacts are actually happening a lot faster than 2100.

Ancak bu etkiler, aslında 2100'den çok daha hızlı gerçekleşiyor.

By just 2050, it's estimated,

2050'e kadar, tahmin ediliyor ki

many of the biggest cities in South Asia and the Middle East

Güney Asya ve Orta Doğu'daki birçok büyükşehir

will be almost literally unlivably hot in summer.

yazın neredeyse tamamen yaşanılmaz derecede sıcak olacak.

These are cities that today are home to 10, 12, 15 million people.

Bu şehirler günümüzde

10, 12,15 milyon insana ev sahipliği yapıyor.

And in just three decades,

Sadece otuz yıl içinde

you wouldn't be able to walk around outside in them

güneş çarpması veya muhtemel bir ölüm riski olmadan

without risking heatstroke or possibly death.

bu şehirler içerisinde yürüyemez hale gelebilirdiniz.

The planet is now 1.1 degrees Celsius warmer

Bugün gezegenimiz, endüstrileşme öncesinden

than it was before industrialization.

1.1 derece daha sıcak.

That may not sound like a lot,

Kulağa fazla gelmiyor olabilir

but it actually puts us entirely outside the window of temperatures

ama bu durum aslında bizi bütün dünya tarihini kapsayan

that enclose all of human history.

derece aralıklarının dışında bırakıyor.

That means that everything we have ever known as a species,

Bu da demek oluyor ki bir tür olarak bildiğimiz her şey,

the evolution of the human animal,

insan denen hayvanın evrimi,

the development of agriculture,

tarımın gelişimi,

the development of rudimentary civilization

ilkel uygarlığın gelişimi,

and modern civilization and industrial civilization,

modern ve endüstriyel uygarlığın gelişimi,

everything we know about ourselves as biological creatures,

kendimiz hakkında bildiğimiz her şey; biyolojik varlıklar olarak,

as social creatures, as political creatures,

sosyal varlıklar olarak, politik varlıklar olarak,

all of it is the result of climate conditions

bütün bunların tamamı,

we have already left behind.

geride bıraktığımız iklim koşullarının bir sonucu.

It's like we've landed on an entirely different planet,

Sanki tamamen farklı bir gezegene ayak basmışız,

with an entirely different climate.

tamamen farklı bir iklimle.

And we now have to figure out

Şimdi çözmemiz gerekense

what of the civilization that we've brought with us

kendimizle getirdiğimiz bu uygarlığın

can endure these new conditions

ne kadarı bu yeni koşullara dayanabilir,

and what can't.

ne kadarı dayanamaz.

And things will get worse from here.

Her şey buradan daha kötüye gidecek.

Now for a very long time,

Uzun bir zaman boyunca,

we were told that climate change was a slow saga.

bize iklim değişikliğinin yavaş bir destan olduğu anlatıldı.

It started with the industrial revolution,

Endüstri devrimiyle başladı.

and it had fallen to us

Bize düşense

to clean up the mess left by our grandparents

büyükanne ve büyükbabalarımızın

torunlarımız sonuçlarıyla uğraşmasın diye

so our grandchildren wouldn't be dealing with the results.

bize bıraktığı kirliliği temizlemekti.

It was a story of centuries.

Bu, yüzlerce yıllık bir hikâye.

In fact, half of all of the emissions

Aslında, bütün insanlık tarihinde

that have ever been produced from the burning of fossil fuels

fosil yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan

in the entire history of humanity

emisyonların yarısı

have been produced in just the last 30 years.

son 30 yılda üretildi.

That's since Al Gore published his first book on warming.

Bu, Al Gore'un küresel ısınmayla ilgili

ilk kitabının yayımlanmasından beri gelinen durum.

It's since the UN established its IPCC climate change body.

Bu, BM'nin IPCC iklim değişikliği kurulunu kurmasından beri gelinen durum.

We've done more damage since then

Biz, o zamandan beri daha fazla zarar verdik.

than in all the centuries, all the millennia before.

Öncesindeki yüzlerce yıl ve binlerce yıldan daha fazla.

Now I'm 37 years old,

Ben 37 yaşındayım.

which means my life contains this entire story.

Demek ki benim hayatım bütün bu hikayeyi kapsıyor.

When I was born, the planet's climate seemed stable.

Ben doğduğumda gezegenin iklimi sabit görünüyordu.

Today,

Bugün ise

we are on the brink of catastrophe.

felaketin eşiğindeyiz.

The climate crisis is not the legacy of our ancestors.

İklim krizi, atalarımızın mirası değil.

It is the work of a single generation.

Bu, tek bir neslin eseri.

Ours.

Bizim neslimizin.

Bu durumun tamamı kulağa kötü haber gibi geliyor olabilir,

This may all sound like bad news.

Which it is, really bad news.

ki gerçekten kötü haber.

But it also contains, I think,

Ama bence, biraz iyi haber de içeriyor,

some good news, at least relatively speaking.

en azından görece konuşacak olursak.

These impacts are terrifyingly large.

Bu etkiler, korkunç düzeyde geniş.

But they are also, I think, exhilarating.

Bence aynı zamanda heyecan verici de.

Çünkü bunlar, iklim üzerinde bizim ne kadar gücümüz olduğunun yansıması.

Because they are ultimately a reflection

of how much power we have over the climate.

If we get to those hellish scenarios,

Eğer korkunç senaryolar seviyesine gelirsek

it will be because we have made them happen,

bunun sebebi, bunları biz yaptığımız için olacaktır,

because we have chosen to make them happen.

bunları biz yapmayı seçtiğimiz için olacaktır.

Which means we can choose to make other scenarios happen, too.

Bu demektir ki, biz başka senaryoları gerçekleştirmeyi de seçebiliriz.

Now that may seem too rosy to believe

Şimdi bu, inanmak için aşırı umut dolu görünebilir.

and the political obstacles are in fact enormous.

Siyasal engeller aslında devasa.

Ancak şu basit bir gerçek ki

But it is a simple fact --

the main driver of global warming is human action:

küresel ısınmanın ana faktörü insan eylemi:

How much carbon we put into the atmosphere.

Atmosfere ne kadar karbon yaydığımız.

Our hands are on those levers.

Şalterler bizim elimizde.

And we can write the story of the planet's climate future ourselves.

Gezegenin iklim geleceğinin hikayesini biz kendimiz yazabiliriz.

Not just can -- but are.

Sadece yazabiliriz değil, yazıyoruz da aslında.

Since inaction is a kind of action,

Harekete geçmemek de bir tür eylem olduğundan

we'll be writing that story ourselves whether we like it or not.

beğensek de beğenmesek de bu hikâyeyi kendimiz yazıyor olacağız.

This is not just any story,

Bu herhangi bir hikâye değil,

all of us holding the future of the planet in our hands.

hepimiz gezegenin geleceğini avucumuzun içinde tutuyoruz.

It's the kind of story we used to recognize only in mythology

Bu hikâye, mitoloji veya teolojiden

and theology.

tanıdığımız türden bir hikâye.

A single generation

İnsanlığın geleceğini

that has brought the future of humanity into doubt

şüpheye düşüren tek bir nesil,

now tasked with securing a new future.

şimdi yeni bir geleceği güvence altına almakla görevli.

So what would that look like?

Peki bu neye benzerdi?

It could mean solar arrays barnacling the planet,

Gezegeni çevreleyen güneş enerjisi düzeneği demek olabilirdi.

Gerçekten her yerde görebildiğiniz bir düzenek olabilirdi.

really everywhere you looked.

Daha iyi bir teknoloji geliştirseydik bu kadar geniş biçimde bunları

It could mean if we developed better technology,

we wouldn't even need to deploy them that broadly,

konuşlandırmamıza bile gerek kalmazdı demek.

because it's been estimated that just a sliver of the Sahara desert

Çünkü Sahra Çölü'nün sadece bir şeritlik kısmının, tüm dünyanın enerji ihtiyacını

absorbs enough solar power to provide all the world's energy needs.

karşılayacak kadar yeterli güneş enerjisini absorbe ettiği tahmin ediliyor.

But we'd probably need a new electric grid,

Muhtemelen gücünün üçte ikisini kullanarak ısı harcamayan türden

one that doesn't lose two-thirds of its power to waste heat,

yeni bir elektrik enerji şebekesine ihtiyacımız olurdu.

as is today the case in the US.

Bugün ABD'de olan durum da böyle.

We could use some more nuclear power, perhaps,

Belki biraz daha nükleer enerji kullanabilirdik.

although it would have to be an entirely different kind of nuclear power,

Gerçi bunun tamamen farklı bir tür nükleer enerji olması gerekirdi.

because today's technology simply isn't cost-competitive

Çünkü bugünkü teknoloji, maliyeti çok hızlı düşen yenilenebilir enerjiyle,

with renewable energy whose costs are falling so rapidly.

maliyet açısından tamamen rekabet edebilir düzeyde değil.

We'd need a new kind of plane,

Yeni bir çeşit uçağa ihtiyacımız olurdu.

because I don't think it's particularly practical

Çünkü tüm dünyaya hava ulaşımını bırakmasını söylemenin

to ask the entire world to give up on air travel,

özellikle uygulanabilir olduğunu düşünmüyorum.

especially as so much of the global South

Özellikle küresel güneyin mali olarak bunu ilk kez

is, for the very first time, able to afford it.

karşılayabilecek duruma geldiği için uygun olduğunu sanmıyorum.

We need planes that won't produce carbon.

Karbon üretmeyen uçaklara ihtiyacımız var.

We need a new kind of agriculture.

Yeni bir tür tarıma ihtiyacımız var.

Because we probably can't ask people to entirely give up on meat and go vegan,

Çünkü insanlara, eti tamamen bırakıp vegan olmalarını söyleyemeyiz.

Bu tamamen farklı biçimde et yetiştirmek demek olurdu.

it would mean a new way of raising beef.

Or perhaps an old way,

Ya da belki eski usül olurdu.

since we already know that traditional pasturing practices

Çünkü geleneksel otlatma uygulamalarının

can turn cattle farms

büyükbaş hayvan çiftliklerini,

from what are called carbon sources, which produce CO2,

karbondioksit üreten karbon kaynaklarından,

bunları absorbe eden karbon yutaklarına dönüştürebildiğini zaten biliyoruz.

into carbon sinks, which absorb them.

If you prefer a techno solution,

Teknolojik bir yöntem tercih ederseniz

maybe we can grow some of that mean in the lab.

belki bu etin birazını laboratuvarda üretebiliriz.

Probably, we could also feed some real cattle seaweed,

Muhtemelen, bazı büyükbaşları deniz yosunuyla da besleyebiliriz.

because that cuts their methane emissions by as much as 95 or 99 percent.

Çünkü bu, metan emisyonlarını yüzde 95 ile yüzde 99 oranında keser.

Probably, we'd have to do all of these things,

Muhtemelen bunların hepsini yapmak zorunda kalırdık.

because as with every aspect of this puzzle,

Çünkü bu yapbozun her bir yönüyle olduğu gibi,

the problem is simply too vast and complicated

bu sorun, tek bir sihirli değnek yoluyla çözülmek için

to solve in any single silver-bullet way.

çok geniş ve karmaşık.

Ne kadar çözüm uygularsak uygulayalım,

And no matter how many solutions we deploy,

we probably won't be able to decarbonize in time.

muhtemelen, karbonu zamanında atmosferden çıkaramayacağız.

That's the terrifying math that we face.

Bu, karşı karşıya olduğumuz korkunç bir matematik.

We won't be able to beat climate change,

İklim değişikliğini yenemeyeceğiz.

only live with it and limit it.

Sadece bununla yaşayıp sınırlandırabileceğiz.

And that means we'd probably need

Bu demektir ki karbonu atmosferden dışarı çıkarma denilen

some amount of what are called negative emissions,

negatif emisyona da

which take carbon out of the atmosphere as well.

aynı zamanda biraz ihtiyacımız olurdu.

Billions of new trees, maybe trillions of new trees.

Milyarlarca yeni ağaca, belki trilyonlarca yeni ağaca ihtiyacımız olurdu.

And whole plantations of carbon-capture machines.

Tamamı karbon yakalayan makinelerden oluşan tarlalara ihtiyacımız olurdu.

Perhaps an industry twice or four times the size

Belki günümüzdeki yakıt ve petrol işletmelerinin

iki veya dört katı büyüklüğünde bir endüstriye ihtiyacımız olurdu.

of today's oil and gas business

to undo the damage that was done by those businesses in past decades.

Geçtiğimiz on yıllarda bu işletmelerin verdiği zararları geri almak için

buna ihtiyacımız olurdu.

We would need a new kind of infrastructure,

Farklı bir betonla dökülmüş yeni bir tür altyapıya ihtiyacımız olurdu.

poured by a different kind of cement,

because today, if cement were a country,

Çünkü bugün beton, bir ülke olsaydı

it would be the world's third biggest emitter.

dünyanın en büyük üçüncü karbon yayıcısı olurdu.

And China is pouring as much cement every three years

Çin'in üç yılda bir döktüğü beton,

as the US poured in the entire 20th century.

ABD'nin 20. yüzyılın tamamında döktüğü beton kadar.

We would need to build seawalls and levees

Kıyıda yaşayan insanları korumak için

to protect those people living on the coast,

dalgakıran ve su setleri inşa etmemiz gerekirdi.

many of whom are too poor to build them today,

bu insanların çoğu, bunları yapamayacak kadar fakir.

which is why it must mean an end to a narrowly nationalistic geopolitics

Bu yüzden, bu durum, dünyanın başka yerlerinde yaşayanların

that allows us to define the suffering of those living elsewhere in the world

dertlerini kabul etsek bile

önemsiz olarak tanımlamamıza izin veren

as insignificant,

bu güç bela milliyetçi jeopolitiğe bir son demek olmalı.

when we even acknowledge it.

This better future won't be easy.

Böylesine kolay bir gelecek kolay olmayacak.

But the only obstacles are human ones.

Fakat yegane engel, insani engeller.

İnsan vahşeti ve kayıtsızlığıyla ilgili

That may not be much of a comfort,

if you know what I know about human brutality and indifference,

bildiklerimi biliyorsanız bu pek de rahatlık olmayabilir.

but I promise you, it is better than the alternative.

Bunun, diğer seçenekten daha iyi olduğuna dair size söz verebilirim.

Science isn't stopping us from taking action,

Bilim bizi harekete geçmekten alıkoymuyor.

and neither is technology.

Ne de teknoloji bunu yapıyor.

We have the tools we need today to begin.

Bugün başlamak için işe yarar araçlara sahibiz.

Of course, we also have the tools we need to end global poverty,

Elbette küresel yoksulluğu bitirmek için ihtiyacımız olan araçlara da sahibiz.

epidemic disease

Salgın hastalıkları

and the abuse of women as well.

ve kadın tacizlerini de.

Which is why more than new tools, we need a new politics,

Bu yüzden, yeni araçlardan daha çok, yeni bir politikaya ihtiyacımız var.

a way of overcoming all those human obstacles --

Bütün bu insani engellerin üstesinden gelebilmek için yeni bir yola.

our culture, our economics,

Kültürümüzü, ekonomimizi,

our status quo bias,

statüko ön yargımızı,

our disinterest in taking seriously anything that really scares us.

bizi gerçekten korkutan her şeyi ciddiye almaya karşı olan ilgisizliğimizi,

Our shortsightedness.

öngörüsüzlüğümüzü,

Our sense of self-interest.

kişisel çıkar anlayışımızı

And the selfishness of the world's rich and powerful

ve bir şeyleri değiştirmek için en az isteği olan

dünyanın zengin ve güçlülerinin bencilliğini

who have the least incentive to change anything.

aşmak için yeni bir yönteme ihtiyacımız var.

Now, they will suffer too,

Onlar da bundan zarar görecekler.

but not as much as those with the least,

Ancak dünyanın en fakirleri kadar değil.

who have done the least to produce warming

Küresel ısınmanın ortaya çıkmasına en az sebep olanlar onlar.

and have benefited the least

Bizi bu kriz noktasına getiren süreçlerden

from the processes that have brought us to this crisis point

en az yarar sağlayanlar.

but will be burdened most in the decades ahead.

Ama bu kişiler de önümüzdeki on yıllarda en çok sorumlulukla yüklü olacak.

A new politics

Yeni bir politika,

would make the matter of managing that burden,

bu yükü yönetme meselesini,

where it falls and how heavily,

nereye ve ne kadar ağır düşse bile,

the top priority of our time.

zamanımızın en büyük önceliği haline getirecek.

No matter what we do, climate change will transform modern life.

Ne yaparsak yapalım, iklim değişikliği modern hayatı dönüştürecek.

Küresel ısınmanın bir kısmı zaten gerçekleşti ve kaçınılmaz.

Some amount of warming is already baked in and is inevitable,

which means probably some amount of additional suffering is, too.

Bu demektir ki, muhtemelen ayrıca bir miktar dert daha kaçınılmaz.

And even if we take dramatic action

Kökten harekete geçsek bile, gerçekten korkunç olan

and avoid some of these truly terrifying worst-case scenarios,

bu en kötü durum senaryolarının bazılarından kaçınsak da

it would mean living on an entirely different planet.

bu tamamen farklı bir gezegende yaşıyoruz demek olurdu.

With a new politics, a new economics,

Yeni bir politikayla, yeni bir ekonomiyle,

a new relationship to technology

teknolojiyle yeni bir ilişkiyle

and a new relationship to nature --

ve doğayla yeni bir ilişkiyle,

a whole new world.

tamamen yeni bir dünya.

But a relatively livable one.

Ama nispeten yaşanabilir olan.

Relatively prosperous.

Nispeten refah içinde

And green.

ve yeşil bir dünya.

Why not choose that one?

Neden bunu seçmeyelim?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)