Heather Brooke: My battle to expose government corruption

Heather Brooke: Hükümetteki yozlaşmayı ortaya çıkarma savaşım

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Bora Yüret Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Once upon a time, the world was a big, dysfunctional family.

Bir zamanlar, dünya büyük ve düzgün çalışmayan bir aileydi.

It was run by the great and powerful parents,

Büyük ve güçlü anne babalar tarafından yönetiliyordu,

and the people were helpless

ve insanlar çaresizdi

and hopeless naughty children.

ve afacan çocuklar umutsuzdu.

If any of the more rowdier children questioned

Daha gürültücü çocuklar anne babalarının otoritesini

the authority of the parents, they were scolded.

sorguladıkları zaman, azarlanıyorlardı.

If they went exploring into the parents' rooms,

Eğer keşfetmek için anne babalarının odalarına,

or even into the secret filing cabinets, they were punished,

ya da gizli dosya dolaplarına giderlerse, cezalandırılıyorlardı,

and told that for their own good

ve kendi iyilikleri için

they must never go in there again.

bir daha asla oraya gitmemeleri söyleniyordu.

Then one day, a man came to town

Sonra bir gün, kasabaya bir adam geldi

with boxes and boxes of secret documents

anne babaların odalarından çalınmış

stolen from the parents' rooms.

kutular ve kutularda gizli belgelerle.

"Look what they've been hiding from you," he said.

"Sizden sakladıklarına bakın" dedi adam.

The children looked and were amazed.

Çocuklar baktı ve hayret ettiler.

There were maps and minutes from meetings

Anne babaların birbirlerini kötüledikleri toplantılardan

where the parents were slagging each other off.

haritalar ve dakikalar vardı.

They behaved just like the children.

Aynen çocuklar gibi davranmışlardı.

And they made mistakes, too, just like the children.

Ve onlar da çocuklar gibi hatalar yapmışlardı.

The only difference was, their mistakes

Tek fark, onların hataları

were in the secret filing cabinets.

gizli dosya dolaplarındaydı.

Well, there was a girl in the town, and she didn't think

Kasabada bir kız vardı ve o bu hataların

they should be in the secret filing cabinets,

gizli dosya dolaplarında olmaması gerektiğini düşünüyordu,

or if they were, there ought to be a law

ya da yaparlarsa, çocukların erişimine izin veren bir kanun

to allow the children access.

olması gerektiğini düşünüyordu.

And so she set about to make it so.

Ve bunu gerçekleştirmeye koyuldu.

Well, I'm the girl in that story, and the secret documents

Ben o hikayedeki kızım ve ilgilendiğim gizli belgeler

that I was interested in were located in this building,

bu binada,

the British Parliament, and the data that I wanted

İngiltere Meclisi, ve ele geçirmek istediğim veri de

to get my hands on were the expense receipts

Meclis üyelerinin

of members of Parliament.

harcama faturalarıydı.

I thought this was a basic question to ask in a democracy. (Applause)

Bunun demokraside sorulabilecek basit bir soru olduğunu düşünmüştüm. (Alkışlar)

It wasn't like I was asking for the code to a nuclear bunker,

Nükleer sığınak şifresini ya da bunun gibi bir şeyi sormuyordum,

or anything like that, but the amount of resistance I got

ama bu haber alma özgürlüğü isteğim sonucunda

from this Freedom of Information request,

karşılaştığım dirence bakarsanız,

you would have thought I'd asked something like this.

böyle bir şey sorduğumu düşünebilirdiniz.

So I fought for about five years doing this,

Bu yüzden bunu yapabilmek için beş sene savaştım,

and it was one of many hundreds of requests that I made,

ve bu yaptığım yüzlerce istekten birisiydi.

not -- I didn't -- Hey, look, I didn't set out, honestly,

hayır -- yapmadım -- Hey, bak, doğrusu

to revolutionize the British Parliament.

İngiltere Meclisini devirmek için yola çıkmamıştım.

That was not my intention. I was just making these requests

Niyetim bu değildi. Ben bu istekleri

as part of research for my first book.

ilk kitabım için araştırma kapsamında yapıyordum.

But it ended up in this very long, protracted legal battle

Ama bu çok uzun, sürüncemeli bir hukuk savaşıyla sonuçlandı

and there I was after five years fighting against Parliament

ve Meclis'e karşı beş senelik savaşın sonunda, oradaydım

in front of three of Britain's most eminent High Court judges

İngiltere'nin en yüksek rütbeli üç Yargıtay hakiminin önünde

waiting for their ruling about whether or not Parliament had to release this data.

Meclis'in bu veriyi vermek zorunda olup olmadığıyla ilgili yargı kararını bekliyordum.

And I've got to tell you, I wasn't that hopeful,

Ve size söylemek zorundayım, çok umutlu değildim,

because I'd seen the establishment. I thought,

çünkü düzeni görmüştüm. Düzenin

it always sticks together. I am out of luck.

birbirine destek olacağını düşünmüştüm. Şansım yoktu.

Well, guess what? I won. Hooray. (Applause)

Tahmin edin ne oldu? Kazandım. Yaşasın. (Alkışlar)

Well, that's not exactly the story, because the problem was

Şey, hikaye tam olarak bu değil, çünkü problem

that Parliament delayed and delayed releasing that data,

Meclis'in bu veriyi vermeyi sürekli geciktirmesiydi,

and then they tried to retrospectively change the law

ve daha sonra geriye dönük olarak kanunu değiştirmek istediler

so that it would no longer apply to them.

böylece artık kendilerine uygulanamayacaktı.

The transparency law they'd passed earlier that applied to everybody else,

Daha önce geçirdikleri ve kendileri dışında herkese uygulanan kamuyu aydınlatma kanununun,

they tried to keep it so it didn't apply to them.

kendilerine uygulanmamasını sağlamaya çalışıyorlardı.

What they hadn't counted on was digitization,

Hesaba katmadıkları şey dijitalleşmeydi,

because that meant that all those paper receipts

yani tüm o kağıt makbuzlar elektronik olarak taratılmıştı,

had been scanned in electronically, and it was very easy

ve birisi için tüm bu veritabanını

for somebody to just copy that entire database,

kopyalayıp diske koymak,

put it on a disk, and then just saunter outside of Parliament,

ve sonra Meclis dışına bir gezinti yapmak çok kolaydı,

which they did, and then they shopped that disk

ve yaptılar, ve o diski en yüksek teklif sahibine,

to the highest bidder, which was the Daily Telegraph,

Daily Telegraph'a sattılar,

and then, you all remember, there was weeks and weeks

ve sonra, hepiniz hatırlarsınız, haftalar ve haftalar boyunca

of revelations, everything from porn movies

ifşa edildi, porno filmlerden banyo tıkaçlarına

and bath plugs and new kitchens

yeni mutfaklardan ev kredisi ödemelerine(mortgage) kadar

and mortgages that had never been paid off.

hiçbir zaman ödenmemiş tüm makbuzlar.

The end result was six ministers resigned,

Sonuç olarak altı bakan istifa etti,

the first speaker of the house in 300 years was forced to resign,

300 yıldır ilk defa Meclis Başkanı istifaya zorlandı,

a new government was elected on a mandate of transparency,

kamuyu aydınlatma zorunluluğuyla yeni bir hükümet seçildi,

120 MPs stepped down at that election,

o seçimde 120 milletvekilinin vekilliği düşürüldü,

and so far, four MPs and two lords

ve şu ana kadar, dört milletvekili ve iki Lordlar Kamarası üyesi

have done jail time for fraud.

dolandırıcılıktan hapse mahkum edildi.

So, thank you. (Applause)

Teşekkür ederim. (Alkışlar)

Well, I tell you that story because it wasn't unique to Britain.

Bu hikayeyi size anlatıyorum çünkü İngiltere'ye özgü değildi.

It was an example of a culture clash that's happening

Bu tüm dünyada olan, halk tarafından çok fazla gözetlenmeden

all over the world between bewigged and bestockinged

insanlara hükmedebileceklerini sanan

officials who think that they can rule over us

takma saçlı ve uzun çoraplı memurların kendi aralarındaki

without very much prying from the public,

kültür çatışmasının bir örneğiydi,

and then suddenly confronted with a public

ve sonra aniden bu anlaşmadan artık memnun olmayan

who is no longer content with that arrangement,

bir halkla yüzyüze geldiler,

and not only not content with it, now, more often,

ve sadece memnun olmayan değil, şimdi, çoğunlukla

armed with official data itself.

resmi verinin kendisiyle donanmış olan.

So we are moving to this democratization of information,

Yani bilginin demokratikleşmesine doğru ilerliyoruz,

and I've been in this field for quite a while.

ve ben oldukça uzun bir süredir bu alandayım.

Slightly embarrassing admission: Even when I was a kid,

Hafif can sıkıcı bir itiraf: Çocukken de,

I used to have these little spy books, and I would, like,

bu az miktarda casusluk kitabına sahiptim ve

see what everybody was doing in my neighborhood and log it down.

çevremdekilerin yaptıklarını görmeyi ve not etmeyi severdim.

I think that was a pretty good indication

Sanırım bu gelecek kariyerimde araştırmacı gazeteci olacağımın

about my future career as an investigative journalist,

oldukça iyi bir göstergesiymiş,

and what I've seen from being in this access to information field for so long

ve bu bilgiye erişim alanında bu kadar süredir bulunmaktan öğrendiğim şu,

is that it used to be quite a niche interest,

oldukça niş bir alandı

and it's gone mainstream. Everybody, increasingly, around the world,

ve popüler oldu. Herkes, artan bir şekilde, tüm dünyada,

wants to know about what people in power are doing.

güce sahip insanların neler yaptıklarını bilmek istiyor.

They want a say in decisions that are made in their name

Kendileri adına ve kendi paralarıyla

and with their money. It's this democratization of information

alınan kararlarda söz sahibi olmak istiyorlar.

that I think is an information enlightenment,

Bu bilginin demokratikleşmesi sanırım bir bilgi aydınlanması,

and it has many of the same principles of the first Enlightenment.

ve ilk aydınlanmanın prensiplerinin çoğuna sahip.

It's about searching for the truth,

Gerçeği aramak hakkında,

not because somebody says it's true, "because I say so."

birileri "çünkü ben öyle söylüyorum" diye doğru olduğu için değil.

No, it's about trying to find the truth based on

Hayır, görebildiğiniz ve test edilebilen temeller üzerine oturan

what you can see and what can be tested.

gerçeği bulmaya çalışmak hakkında.

That, in the first Enlightenment, led to questions about

İlk aydınlanma, kralların haklarını sorguluyordu,

the right of kings, the divine right of kings to rule over people,

insanlara hükmeden kralların kutsal haklarını,

or that women should be subordinate to men,

veya kadınların erkeklerden aşağı görülmesini,

or that the Church was the official word of God.

ya da Kilise'nin Tanrı'nın resmi kelimesi olmasını.

Obviously the Church weren't very happy about this,

Açıkça kilise bundan mutlu değildi,

and they tried to suppress it,

ve baskı altına almaya çalıştılar,

but what they hadn't counted on was technology,

ama hesaba katmadıkları teknolojiydi,

and then they had the printing press, which suddenly

ve sonra insanlar matbaa makinalarına sahip oldular,

enabled these ideas to spread cheaply, far and fast,

bu düşüncelerin ucuz ve hızlı bir şekilde uzak mesafelere yayılmasını sağladı,

and people would come together in coffee houses,

ve insanlar mahalle kahvelerinde biraraya geldiler,

discuss the ideas, plot revolution.

düşünceleri tartışmak ve devrimi tertiplemek için.

In our day, we have digitization. That strips all the physical mass out of information,

Bizim zamanımızda, dijitalleşme var. Bilginin fiziksel kütlesini soyup çıkarıyor,

so now it's almost zero cost to copy and share information.

bu yüzden şimdi bilgiyi kopyalamanın ve paylaşmanın maliyeti neredeyse sıfıra yakın.

Our printing press is the Internet. Our coffee houses are social networks.

Bizim matbaa makinalarımız internet. Mahalle kahvelerimiz sosyal ağlar.

We're moving to what I would think of as a fully connected system,

Bütünüyle birbirine bağlı olarak düşünebileceğimiz bir sisteme gidiyoruz,

and we have global decisions to make in this system,

ve bu sistemde global kararlar alabiliriz,

decisions about climate, about finance systems,

iklim hakkında kararlar, finans sistemleri hakkında,

about resources. And think about it --

kaynaklar hakkında. Ve şunu düşünün --

if we want to make an important decision about buying a house,

bir ev almak gibi önemli bir karar alacaksak,

we don't just go off. I mean, I don't know about you,

hemen almıyoruz. Kastettiğim, sizi bilmem ama,

but I want to see a lot of houses before I put that much money into it.

ben o kadar parayı yatırmadan önce birçok ev görmek isterim.

And if we're thinking about a finance system,

Ve bir finans sistemini düşünürsek,

we need a lot of information to take in. It's just not possible

anlamak için çok bilgiye ihtiyacımız var. Bir tek kişinin

for one person to take in the amount, the volume

bu hacimdeki bilgiyi alması ve

of information, and analyze it to make good decisions.

iyi kararlar verebilmek için analiz edebilmesi mümkün değil.

So that's why we're seeing increasingly this demand

Bu yüzden bilgiye erişim isteğini

for access to information.

artarak görüyoruz.

That's why we're starting to see more disclosure laws

Bu yüzden daha fazla bilgiyi ifşa kanunlarının geldiğini

come out, so for example, on the environment,

görmeye başlıyoruz, örneğin, çevre konusunda,

there's the Aarhus Convention,

Aaarhus Anlaşması var,

which is a European directive that gives people

insanlara çok kuvvetli bilgi hakkı veren bir Avrupa talimatı,

a very strong right to know, so if your water company

yani su şirketiniz nehrinize su akıtıyorsa,

is dumping water into your river, sewage water

atık su,

into your river, you have a right to know about it.

sizin bunu bilme hakkınız var.

In the finance industry, you now have more of a right

Finans sektöründe, neler olup bittiğini şimdi daha çok

to know about what's going on, so we have

bilme hakkınız var,

different anti-bribery laws, money regulations,

bunun için farklı anti-rüşvet yasaları var, para düzenlemeleri,

increased corporate disclosure, so you can now track assets across borders.

artırılmış kurumsal ifşa, yani şimdi mal varlıklarını sınır ötesinde de takip edebilirsiniz.

And it's getting harder to hide assets, tax avoidance,

Ve mal varlıklarını gizlemek, vergiden kaçmak,

pay inequality. So that's great. We're starting to find out

ücret eşitsizliği giderek daha zor oluyor. Bu sistemler hakkında

more and more about these systems.

daha çok ve daha çok öğrenebiliyoruz.

And they're all moving to this central system,

Ve tüm bu sistemler bu merkezi siteme gidiyor,

this fully connected system,

bu bütünüyle birbirine bağlı sisteme,

all of them except one. Can you guess which one?

bir tanesi dışında. Hangisi olduğunu tahmin edebilir misiniz?

It's the system which underpins all these other systems.

Tüm bu sistemlerin temelini oluşturan sistem.

It's the system by which we organize and exercise power,

gücü organize ettiğimiz ve kullandığımız sistem,

and there I'm talking about politics, because in politics,

politikadan bahsediyorum, çünkü politikada

we're back to this system, this top-down hierarchy.

bu sisteme geri dönüyoruz, bu yukarıdan-aşağıya hiyerarşiye.

And how is it possible that the volume of information

Ve bu sistemin ihtiyacı olan hacimde bir verinin işlenmesi

can be processed that needs to in this system?

nasıl mümkün olabiliyor?

Well, it just can't. That's it.

Şey, olamıyor. Bu kadar.

And I think this is largely what's behind the crisis

Ve sanırım bu şu anda farklı hükümetlerde

of legitimacy in our different governments right now.

yaşanan yasallık krizinin arkasındaki sebep.

So I've told you a bit about what I did

Ve size Meclis'i yargılatmak ve sürüklemek için neler yaptığımı

to try and drag Parliament, kicking and screaming,

biraz anlattım, tekmelemek ve çığlık atmak,

into the 21st century, and I'm just going to give you

21. yüzyılda, ve size bildiğim birkaç kişinin daha

a couple of examples of what a few other people I know

neler yaptığıyla ilgili

are doing.

birkaç örnek vereceğim.

So this is a guy called Seb Bacon. He's a computer

Bu Seb Bacon isminde birisi. Bilgisayar programcısı,

programmer, and he built a site called Alaveteli,

ve Alaveteli isimli bir web sitesi yarattı,

and what it is, it's a Freedom of Information platform.

ve ne işe yarıyor, bir bilgi edinme özgürlüğü platformu.

It's open-source, with documentation, and it allows you

Açık kodlu, dökümantasyona sahip,

to make a Freedom of Information request,

bilgi edinme isteğinde bulunabilmenizi sağlıyor,

to ask your public body a question, so

bir kamu kuruluşuna soru sorabilmenizi sağlıyor,

it takes all the hassle out of it, and I can tell you

bu işin bütün zorluklarını üzerine alıyor,

that there is a lot of hassle making these requests,

ve size bu istekleri yaparken birçok zorluk çıktığını söyleyebilirim,

so it takes all of that hassle out, and you just type in your question,

site tüm zorlukları üzerine aldığı için, siz sadece sorunuzu yazıyorsunuz,

for example, how many police officers have a criminal record?

örneğin, adli sicilde kaç polis memuru var?

It zooms it off to the appropriate person, it tells you

Site isteğinizi uygun kişiye yönlendiriyor,

when the time limit is coming to an end, it keeps track of all

isteğin cevaplanması için ne kadar süre kaldığını söylüyor,

the correspondence, it posts it up there,

tüm yazışmaları takip ediyor ve sitede yayınlıyor,

and it becomes an archive of public knowledge.

ve bir kamu bilgi arşivi haline geliyor.

So that's open-source and it can be used in any country

Ve açık kodlu olduğu için,

where there is some kind of Freedom of Information law.

bilgi edinme kanununun olduğu her ülkede kullanılabilir.

So there's a list there of the different countries that have it,

Burada kullanan ülkelerin bir listesi var,

and then there's a few more coming on board.

burada da yakında kullanmaya başlayacak olanların.

So if any of you out there like the sound of that

İçinizden bunu beğenenler olduysa

and have a law like that in your country,

ve ülkenizde bilgi edinme kanunu varsa,

I know that Seb would love to hear from you

işbirliği yapmak ve bunu ülkenize getirmek için

about collaborating and getting that into your country.

sizden haber almak Seb'in hoşuna gidecektir.

This is Birgitta Jónsdóttir. She's an Icelandic MP.

Bu Birgitta Jonsdottir. İzlanda milletvekili.

And quite an unusual MP. In Iceland, she was

Ve alışılmamış bir milletvekili. İzlanda'da,

one of the protesters who was outside of Parliament

ülke ekonomisi çöktüğü zaman,

when the country's economy collapsed,

Meclis dışından protesto edenlerden birisiydi,

and then she was elected on a reform mandate,

ve sonra reform vekaletiyle seçildi,

and she's now spearheading this project.

ve şimdi bu projeye öncülük ediyor.

It's the Icelandic Modern Media Initiative,

İzlanda Modern Basın Girişimi,

and they've just got funding to make it an international

ve bunu uluslararası bir modern basın projesi yapabilmek için finansman da sağladılar,

modern media project, and this is taking all of the best laws

dünyadaki ifade özgürlüğüyle ilgili,

around the world about freedom of expression,

yasadışı olayları açığa çıkaran kişileri korumayla ilgili,

protection of whistleblowers, protection from libel,

iftiralı yayından korumayla ilgili,yararlanılan kaynakları korumayla ilgili,

source protection, and trying to make Iceland a publishing haven.

en iyi yasaları alıyorlar ve İzlanda'yı yayıncılık sığınağı yapmaya çalışıyorlar.

It's a place where your data can be free, so when we think

Verinizin özgür olabileceği bir yer, böylece giderek artan bir şekilde

about, increasingly, how governments want to access user data,

hükümetlerin kullanıcı verilerine erişim isteği hakkında düşündüğümüz zaman,

what they're trying to do in Iceland is make this safe haven

İzlanda'da yapmaya çalıştıkları bunun gerçekleşmesi için

where it can happen.

bu güvenli sığınağı yapmak.

In my own field of investigative journalism, we're also

Kendi araştırmacı gazetecilik alanımda da,

having to start thinking globally, so this is a site called

global düşünmeye başlıyoruz,

Investigative Dashboard. And if you're trying to track

bu Investigative Dashboard(Araştırmacı Kontrol Paneli) isimli bir site. Ve bir diktatörün

a dictator's assets, for example, Hosni Mubarak,

mal varlığını takip etmek istiyorsanız, örneğin, Hüsnü Mübarek'in,

you know, he's just funneling out cash from his country

bilirsiniz, tehlikede olduğunu hissettiği zaman

when he knows he's in trouble, and what you want to do

ülkeden dışarıya nakit para akıtıyor,

to investigate that is, you need to have access to

ve bunu araştırmak istediğiniz zaman yapmanız gereken,

all of the world's, as many as you can,

tüm dünyadaki, mümkün olduğunca çok,

companies' house registrations databases.

ticari sicil kayıt veritabanlarına erişmek.

So this is a website that tries to agglomerate all of those

Bu web sitesi akrabaları, arkadaşları, güvenlik kurumlarının başındaki kişiler hakkında

databases into one place so you can start searching for,

arama yapmaya başlayabilmeniz için

you know, his relatives, his friends, the head of his security services.

tüm bu veritabanlarını bir tek yerde toplamaya çalışıyor.

You can try and find out how he's moving out assets

Deneyin ve malvarlığını nasıl ülke dışına

from that country.

çıkardığını öğrenebilirsiniz.

But again, when it comes to the decisions which are

Fakat tekrar, bizi en çok etkileyen kararlara gelince,

impacting us the most, perhaps, the most important

muhtemelen savaş hakkında

decisions that are being made about war and so forth,

ve diğer kararlarda,

again we can't just make a Freedom of Information request.

yine bilgi edinme isteği yapamıyoruz.

It's really difficult. So we're still having to rely on

Gerçekten zor. Bu yüzden halâ bilgiye ulaşmak için

illegitimate ways of getting information, through leaks.

yasal olmayan yollara güvenmek zorunda kalıyoruz, sızıntılar vasıtasıyla.

So when the Guardian did this investigation about

Guardian gazetesi Afgan Savaşı için

the Afghan War, you know, they can't walk into

bu araştırmayı yaptığında, biliyorsunuz,

the Department of Defense and ask for all the information.

Savunma Bakanlığı'na gidip bilgiyi isteyemiyorlar.

You know, they're just not going to get it.

Tahmin edersiniz ki, öyle alamayacaklar.

So this came from leaks of tens of thousands of dispatches

Bu yüzden bilgi Amerikan askerlerinin Afgan Savaşı hakkında

that were written by American soldiers

yazdıkları onbinlerce harekat raporunun

about the Afghan War, and leaked,

sızmasıyla geldi, ve sızdı,

and then they're able to do this investigation.

ve sonra bu araştırmayı yapabildiler.

Another rather large investigation is around world diplomacy.

Başka oldukça büyük bir araştırma da dünya diplomasisi etrafında.

Again, this is all based around leaks,

Tekrar, bunun da temeli sızıntılara dayanıyor,

251,000 U.S. diplomatic cables, and I was involved

251.000 Amerikan diplomatik telgrafı, ben de bu

in this investigation because I got this leak

araştırmaya katıldım çünkü bu sızıntıları

through a leak from a disgruntled WikiLeaker

kırgın bir WikiLeak'ciden aldım

and ended up going to work at the Guardian.

ve Guardian'da çalışmaya başladım.

So I can tell you firsthand what it was like to have access

Bu yüzden size birinci elden bu sızıntıya erişebilmenin nasıl olduğunu söyleyebilirim.

to this leak. It was amazing. I mean, it was amazing.

İnanılmazdı. Demek istediğim, inanılmazdı.

It reminded me of that scene in "The Wizard of Oz."

Bana Oz Büyücüsü'ndeki sahneyi hatırlattı.

Do you know the one I mean? Where the little dog Toto

Neyi kastettiğimi biliyor musunuz? Küçük köpek Toto

runs across to where the wizard [is], and he pulls back,

büyücünün olduğu yere koşuyor, ve geri çekiyor,

the dog's pulling back the curtain, and --

köpek perdeyi geri çekiyor, ve --

"Don't look behind the screen. Don't look at the man behind the screen."

"Perdenin arkasına bakma. Perdenin arkasındaki adama bakma."

It was just like that, because what you started to see

Onun gibiydi, görmeye başladığınız şey şuydu,

is that all of these grand statesmen, these very pompous

bütün bu büyük devlet adamları, bu görkemli politikacılar da,

politicians, they were just like us.

tam bizim gibiymiş.

They all bitched about each other. I mean, quite gossipy,

Hepsi birbiri hakkında dırdır etmiş. Demek istediğim, oldukça dedikoducu,

those cables. Okay, but I thought it was a very important

şu telgraflar. Evet, bunun onların da

point for all of us to grasp, these are human beings

bizim gibi insanlar olduklarını kavramamız için

just like us. They don't have special powers.

çok önemli bir nokta olduğunu düşündüm. Özel güçleri yok.

They're not magic. They are not our parents.

Sihirli değiller. Anne babamız değiller.

Beyond that, what I found most fascinating

Bunun ötesinde, en etkileyici bulduğum

was the level of endemic corruption that I saw

tüm ülkelerde gördüğüm yaygın yozlaşmanın boyutuydu

across all different countries, and particularly centered

ve özellikle gücün kalbinin etrafında toplanmasıydı,

around the heart of power, around public officials

kişisel zenginleşmeleri için halkın parasını

who were embezzling the public's money

zimmetlerine geçiren kamu memurlarının

for their own personal enrichment, and allowed to do that

etrafında toplanmasıydı, ve bunu

because of official secrecy.

devlet gizliliği yüzünden yapabilmeleriydi.

So I've mentioned WikiLeaks, because surely what could be

Bu yüzden WikiLeaks'den bahsettim, kuşkusuz çünkü tüm bu malzemeyi

more open than publishing all the material?

yayınlamaktan daha açık ne olabilirdi?

Because that is what Julian Assange did.

Julian Assange'nin yaptığı buydu.

He wasn't content with the way the newspapers published it

Gazetelerin güvenli ve yasal bir şekilde olabilmesi için yayınlama yollarından memnun değildi.

to be safe and legal. He threw it all out there.

Tüm bilgiyi WikiLeaks'e koydu.

That did end up with vulnerable people in Afghanistan

Bu Afganistan'daki savunmasız insanların

being exposed. It also meant that the Belarussian dictator

açığa çıkmasıyla sonlandı. Ve Belarus diktatörünün eline

was given a handy list of all the pro-democracy campaigners

ülkesindeki Amerikan hükümetiyle konuşan demokrasi yanlısı

in that country who had spoken to the U.S. government.

kampanyacıların yararlı bir listesi verilmiş oldu.

Is that radical openness? I say it's not, because for me,

Bu radikal bir açıklık mıdır? Bana göre değil, çünkü bana göre,

what it means, it doesn't mean abdicating power,

ifade ettiği, güçten, sorumluluktan, hesap sorulabilirlikten feragat etmek değildir,

responsibility, accountability, it's actually being a partner

aslında güçle ortak olmaktır.

with power. It's about sharing responsibility,

Bu sorumluluğu ve hesap sorulabilirliği

sharing accountability. Also, the fact that

paylaşmak hakkında. Aynı zamanda, beni mahkemeye vermekle tehdit etti,

he threatened to sue me because I got a leak of his leaks,

çünkü ondaki sızıntılar bana sızmıştı,

I thought that showed a remarkable sort of inconsistency

aynı zamanda, dürüst olmak gerekirse,

in ideology, to be honest, as well. (Laughs)

ideolojide dikkat çekici bir tutarsızlık olduğunu düşündüm. (Gülüşmeler)

The other thing is that power is incredibly seductive,

Bir başka şey, güç inanılmaz derecede baştan çıkarıcı,

and you must have two real qualities, I think,

ve gücün baştan çıkarıcı kapasitesi yüzünden,

when you come to the table, when you're dealing

masaya oturduğunuzda, güçle ilgilenirken,

with power, talking about power,

güç hakkında konuşurken,

because of its seductive capacity.

iki gerçek özelliğiniz olması gerektiğini düşünüyorum.

You've got to have skepticism and humility.

Şüphecilik ve tevazuya sahip olmalısınız.

Skepticism, because you must always be challenging.

Şüphecilik, çünkü her zaman sorgulayıcı olmalısınız.

I want to see why do you -- you just say so? That's not good enough.

Neden öyle olduğunu görmek istiyorum -- sadece senin öyle olduğunu söylemen? Yeterince iyi değil.

I want to see the evidence behind why that's so.

Onun öyle olmasına sebep olan kanıtı görmek istiyorum.

And humility because we are all human. We all make mistakes.

Ve tevazu çünkü hepimiz insanız. Hepimiz hata yaparız.

And if you don't have skepticism and humility,

Şüphecilik ve tevazunuz yoksa,

then it's a really short journey to go from reformer

bu yenilikçilikten diktatörlüğe gerçekten kısa bir seyahattir,

to autocrat, and I think you only have to read "Animal Farm"

ve gücün insanları nasıl yozlaştırdığı mesajını almak için

to get that message about how power corrupts people.

tek yapmanız gereken "Hayvan Çiftliği" ni okumaktır.

So what is the solution? It is, I believe, to embody

O zaman çözüm ne? Çözüm, bence,

within the rule of law rights to information.

hukuk kurallarını bilgiye katmaktır.

At the moment our rights are incredibly weak.

Şu anda haklarımız inanılmaz biçimde zayıf.

In a lot of countries, we have Official Secrets Acts,

Birçok ülkede, Devlet Sırrı Kanunları var,

including in Britain here. We have an Official Secrets Act

burada İngiltere'de de. Kamu yararı test edilmeyen

with no public interest test. So that means it's a crime,

Devlet Sırrı Kanunları'mız var. Bu yüzden, birçok durumda,

people are punished, quite severely in a lot of cases,

resmi bilgiyi vermek ve yayınlamak suç kabul ediliyor

for publishing or giving away official information.

ve insanlar epey şiddetli bir biçimde cezalandırılıyorlar.

Now wouldn't it be amazing, and really, this is what I want

Şimdi şu harika olmaz mıydı, gerçekten, hepinizin hakkında

all of you to think about, if we had an Official Disclosure Act

düşünmesini istiyorum, Devlet İfşa Kanunu'muz olsaydı

where officials were punished if they were found

ve memurlar kamu yararına olan bilgiyi

to have suppressed or hidden information

baskı altında tutmak veya gizlemekten

that was in the public interest?

cezalandırılabilselerdi?

So that -- yes. Yes! My power pose. (Applause) (Laughs)

Böylece -- evet. Evet! Güç ile soru sorarak şaşırtmam. (Alkışlar) (Gülüşmeler)

I would like us to work towards that.

Bunun için çalışmamızı isterdim.

So it's not all bad news. I mean, there definitely is

Evet, sadece kötü haberler yok. Kastettiğim, kesinlikle

progress on the line, but I think what we find is that

çizgide bir ilerleme var, ama gücün kalbine yaklaştıkça,

the closer that we get right into the heart of power,

onu daha mat ve kapalı olarak

the more opaque, closed it becomes.

bulduğumuzu düşünüyorum.

So it was only just the other week that I heard London's

Sadece bir önceki haftaydı, Londra İl Emniyet Müdürü'nün

Metropolitan Police Commissioner talking about why

polisin neden bütün haberleşmemize erişim ihtiyacı

the police need access to all of our communications,

olduğu hakkında konuştuğunu duydum,

spying on us without any judicial oversight,

yasal izin olmadan bizi gözlüyorlardı,

and he said it was a matter of life and death.

o bunun ölüm kalım meselesi olduğunu söyledi.

He actually said that, it was a matter of life and death.

Gerçekten bunu söyledi, ölüm kalım meselesi.

There was no evidence. He presented no evidence of that.

Kanıt yoktu. Buna herhangi bir kanıt göstermedi.

It was just, "Because I say so.

Sadece, "Ben öyle söylüyorum.

You have to trust me. Take it on faith."

Bana güvenmek zorundasınız. Sadece inanın."

Well, I'm sorry, people, but we are back

Üzgünüm millet, ama aydınlanma öncesi kilise çağına

to the pre-Enlightenment Church,

geri döndük

and we need to fight against that.

ve buna karşı savaşmak zorundayız.

So he was talking about the law in Britain which is

İngiltere'deki Haberleşme Veri Yasa Tasarısı

the Communications Data Bill, an absolutely outrageous piece of legislation.

kanunu hakkında konuşuyordu, kesinlikle acımasız bir kanun.

In America, you have the Cyber Intelligence Sharing and Protection Act.

Amerika'da, Siber Akıl Paylaşım ve Koruma Yasanız var.

You've got drones now being considered for domestic surveillance.

Yurt içi gözetlemede düşünülen insansız hava araçlarınız var.

You have the National Security Agency building

Ulusal Güvenlik Ajansı binanız var,

the world's giantest spy center. It's just this colossal --

dünyanın en büyük casusluk merkezi. O kadar kocaman ki

it's five times bigger than the U.S. Capitol,

Amerikan Kongre Binası'ndan beş kat daha büyük,

in which they're going to intercept and analyze

içinde toplumda sorun çıkaran kişileri öğrenmek

communications, traffic and personal data

ve bulmaya çalışmak için haberleşmeyi, trafiği ve kişisel verileri

to try and figure out who's the troublemaker in society.

yakalayıp analiz edecekler.

Well, to go back to our original story, the parents

Ve, orjinal hikayemize geri dönersek,

have panicked. They've locked all the doors.

anne babalar panikledi. Tüm kapıları kilitlediler.

They've kitted out the house with CCTV cameras.

Evleri çocukları gözlemek üzere güvenlik kameralarıyla donattılar.

They're watching all of us. They've dug a basement,

Hepimizi seyrediyorlar. Bir bodrum kazdılar,

and they've built a spy center to try and run algorithms

ve hangilerimizin can sıkıcı olduğunu anlayabilmek üzere

and figure out which ones of us are troublesome,

algoritmalar denemek ve çalıştırmak için casusluk merkezi inşa ettiler,

and if any of us complain about that, we're arrested for terrorism.

ve herhangi birimiz bundan şikayet edersek, terörizm gerekçesiyle tutuklandık.

Well, is that a fairy tale or a living nightmare?

Bu bir masal mı yoksa canlı bir kabus mu?

Some fairy tales have happy endings. Some don't.

Bazı masallar mutlu sonla biter. Bazıları bitmez.

I think we've all read the Grimms' fairy tales, which are,

Sanırım hepimiz Grimm masallarını okuduk,

indeed, very grim.

gerçekten de, çok gaddar.

But the world isn't a fairy tale, and it could be more brutal

Ama dünya bir masal değil, ve kabul etmek istediğimizden

than we want to acknowledge.

daha acımasız olabilirdi.

Equally, it could be better than we've been led to believe,

Aynı zamanda, inanmak zorunda bırakıldığımızdan daha iyi de olabilirdi,

but either way, we have to start seeing it exactly as it is,

ama her halükarda, onu olduğu gibi görmeye başlamalıyız,

with all of its problems, because it's only by seeing it

tüm problemleriyle, çünkü sadece bütün problemleriyle

with all of its problems that we'll be able to fix them

görürsek onları onarabiliriz

and live in a world in which we can all be

ve ondan sonra hep birlikte mutlu olabileceğimiz bir dünyada

happily ever after. (Laughs) Thank you very much.

yaşayabiliriz. (Gülüşmeler) Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you. (Applause)

Teşekkür ederim. (Alkışlar)