A teen scientist's invention to help wounds heal | Anushka Naiknaware

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Merve Kılıç

Ever since I was a young girl, I was always fascinated --

Küçük bir kız olduğumdan beri beni büyülemiştir

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Oh!

Oh!

(Laughter)

(Gülüşmeler)

OK, I meant younger and more short.

Tamam, daha genç, kısa olduğum zamanlardan bahsediyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

If that's possible to imagine.

Eğer hayal etmesi mümkünse.

But ever since I was a young girl,

Ama genç bir kız olduğumdan beri,

I was always fascinated with how the world worked exactly how it did.

dünyanın olduğu gibi çalışması beni hep çok büyüledi.

So this, very early on,

Yani, bu beni erkenden

led me to the fields of mathematics and chemistry.

matematik ve kimya alanlarına itti.

I would keep going further and further, and as I kept going,

İleriye, daha ileriye gittim ve gittikçe fark ettim ki

I realized that all the fields of science are interconnected.

bütün bilim dalları birbiriyle bağlantılı.

And without one, the others have little or no value.

Ve birisi olmadan diğerlerinin ya değeri yok ya da çok az var.

So, inspired by Marie Curie and my local science museum,

Bu yüzden, Marie Curie ile yerel bilim müzesinden ilham alarak

I decided to start asking these questions myself

kendime bu soruları sormaya karar verdim ve

and engage in my own independent research,

garajım ya da yatak odam dahil her nerede olursa olsun

whether it be out of my garage or my bedroom.

kendi bağımsız araştırmamla ilgilenmeye başladım.

I started reading journal papers,

Dergi yazılarını okumaya,

started doing science competitions,

bilim yarışmaları hazırlamaya,

started participating in science fairs,

bilim fuarlarında yer almaya başladım;

doing anything I could

özellikle istediğim bilgiye ulaşmak için

to get the knowledge that I so desperately wanted.

yapabileceğim her şeyi yaptım.

So while I was studying anatomy for a competition,

Böylece bir yarışma için anatomiye çalışırken

I came across the topic of something called chronic wounds.

kronik yara diye adlandırılan bir konuya rastladım.

And one thing that stood out to me was a statistic

Ve gözüme çarpan şey bir istatistikti:

that said that the number of people in the United States with chronic wounds

Amerika'da kronik yaralara sahip insan sayısı

exceeds the number of people with breast cancer,

göğüs kanseri, kolon kanseri,

colon cancer, lung cancer and leukemia, combined.

akciğer kanseri ve lösemiye sahip insan sayısının toplamından daha fazla.

Hold up.

Durun bir dakika.

So what is a chronic wound?

Peki kronik yara ne?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And why haven't I heard about a 5K walk for chronic wounds,

Ve neden 5 bin kişilik kronik yara yürüyüşünü duymadım?

why haven't I even heard about a chronic wound in general?

En önemlisi neden kronik yara diye bir şey duymadım?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So after I got past those preliminary questions,

Bu ön hazırlık sorularını geçtikten sonra

and one that I will clarify for you,

size şöyle açıklayabilirim;

a chronic wound is essentially when someone gets a normal wound,

normal bir şekilde yaralanan insanın yarasının

except it fails to heal normally

güç iyileşmesine kronik yara denir.

because the patient has some kind of preexisting condition,

Genellikle hastanın önceden bir hastalığı olduğunda oluşur,

which in most cases is diabetes.

çoğunlukla diyabet gibi.

So more staggering statistics were to be found

Bu araştırmada daha ileriye gittikçe

as I kept going on in this research.

çarpıcı bir istatistik buldum:

In the year 2010 alone,

Sadece 2010 yılında

50 billion dollars were spent worldwide to treat chronic wounds.

kronik yaraları tedavi etmek için dünyada 50 milyon dolar harcanmış.

In addition, it's estimated that about two percent of the population

Ek olarak, tahmin ediliyor ki insan nüfusunun yüzde 2'sinin

will get a chronic wound at some point in their lifetime.

hayatının bir döneminde kronik yarası olacak.

This was absurd.

Bu saçma sapandı.

So as I started doing more research,

Bu nedenle daha fazla araştırmaya başladım,

I found that there was a correlation

yaranın içerisindeki nem oranı ile

between the moisture level inside a wound dressing

yaranın iyileşme seviyesi arasında

and the stage of healing that the chronic wound would be at.

bir ilişki olduğunu buldum.

So I decided, why don't I design something

Yaranın içerisindeki nem oranını ölçerek

to measure the moisture level within the wound

doktor ve hastaların yarayı daha iyi

so this can help doctors and patients treat their wounds better.

tedavi edebileceği ve iyileşme sürecini hızlandıracak

And essentially, expedite the healing process.

bir şey yapmaya karar verdim.

So that's exactly what I set out to do.

Bu tam da yapmaya hazırlandığım şeydi.

Being a 14-year-old working out of her garage-turned-lab,

14 yaşında garajdan çevirme bir laboratuvarda çalışırken

I had a lot of constraints.

bir sürü kısıtlamam vardı.

Most being that I wasn't given a grant, I wasn't given a lot of money,

En önemlisi param yoktu, bana çok para verilmiyordu

and I wasn't given a lot of resources.

ve çok kaynağım da yoktu.

In addition, I had a lot of criteria, as well.

Ayrıca, bir sürü kriterim de vardı.

Since this product would be readily interacting with the body,

Bu ürün vücut ile temas edeceğinden

it had to be biocompatible,

biyolojik olarak uyumlu olmalıydı,

it also had to be low-cost,

ayrıca ben tasarladığım ve ödediğim için

as I was designing it and paying for it myself.

ucuz da olmalıydı.

It also had to be mass-manufacturable,

Seri üretilebilir de olmalıydı,

because I wanted it to be made anywhere, for anyone.

çünkü herkes için her yerde üretilebilmesini istiyordum.

Thus, I drafted up a schematic.

Böylece bir şema hazırladım.

What you see on the left hand-side is the early schematics in my design,

Sol tarafta tasarımım için ilk şemalarımdan biri var,

showing both a bird's-eye view and also one stacking variant.

kuş bakışı bir görüntüyü ve istiflemeleri gösteriyor.

A stacking variant means

İstiflemeden kastettiğim,

that the entire product is consisted of different individual parts

uyum içinde çalışması için tüm ürünün bir çok

that have to work in unison.

parçaya bölünmesi.

And what's shown there is one possible arrangement.

Gösterilen de muhtemel düzenlerden biri.

So what exactly is this?

O zaman bu ne?

So I had gone on to testing my sensors

Ben de sensörlerimi test ettim,

and as all scientists have stumbles along their work,

tüm bilim insanları işlerinde sendeler,

I also had a couple of problems in my first generation of sensors.

benim de ilk nesil sensörlerimle sorunlarım vardı.

First of all, I couldn't figure out

Öncelikle çözemedğim şey,

how to get a nanoparticle ink into a printcheck cartridge

nasıl nanopartikül bir mürekkebi halıma dökmeden

without spilling it all over my carpet.

kartuşa ekleyecektim.

That was problem number one.

Bu ilk problemdi.

Problem number two was,

İkinci problemim ise,

I couldn't exactly control the sensitivity of my sensors.

sensörlerimin hassasiyetini kontrol edemiyordum.

I couldn't scale them up or down,

Onları arttırıp azaltamıyordum,

I couldn't really do anything of that sort.

onun gibi şeyler yapamıyorum.

So I wanted something to solve it.

Bunu çözebilecek bir şeyler istedim.

Problem one was easily solved by some scouting on eBay and Amazon

Birinci problem kullanabileceğim şırıngaları

for syringes that I could use.

eBay ve Amazon'da aramakla çözüldü.

Problem two, however, required a lot more thought.

Ancak ikinci sorun çok fazla düşünme gerektirdi.

So this is where this factors in.

Bu faktörlerin devreye girdiği yer burası.

So what a space-filling curve does

Yani boşluk doldurma eğrisinin yaptığı şey,

is it aims to take up all the area it can within one unit square.

bir birim kare içinde alabileceği tüm alanı almasıdır.

And by writing a computer program, you can have different iterations

Ve bir bilgisayar programı yazarak, farklı bir eğrinin

farklı yinelemelerine sahip olabilirsiniz

of the different curve,

which increasingly get close to one unit square,

ki bu da giderek artan bir birim kareye yaklaşıyor,

but never quite reaches there.

ama asla oraya ulaşmıyor.

So now I could control the thickness, the size,

Şimdi kalınlığını, boyutunu kontrol edebilirim.

I could do whatever I want with it, and I could predict my results.

Onunla ne istersem yapabilirim ve sonuçları tahmin edebilirim.

So I started constructing my sensors

Yani alıcılarımı inşa etmeye başladım

and testing them more rigorously,

ve daha sıkı bir şekilde test ettim,

using money that I had gotten from previous science fair awards.

önceki bilim fuarları ödüllerimden gelen paraları kullandım.

Lastly, I had to connect this data in order to be read.

Son olarak, okunabilmesi için bu datayı bağlamam gerekti.

So I interfaced it with a Bluetooth chip,

Bir Bluetooth çipi ile bağladım,

which you can see here by the app screenshots on the right.

uygulamanın ekran görüntülerini burada görebilirsiniz.

And what this does is that anyone can monitor the progress of their wound,

Ve bu, herkesin yaranın ilerlemesini izleyebilmesi ve

and it can be transmitted over a wireless connection

doktorla, hastayla ya da ona ihtiyacı olan kişiye

to the doctor, the patient or whoever needs it.

kablosuz bir bağlantı üzerinden iletilebilmesidir.

[Continued Testing and Refinement]

[Süregelen deneme ve geliştirme]

So in conclusion, my design was successful --

Sonuç olarak, benim tasarımım başarılı oldu,

however, science never ends.

ancak bilim asla bitmez.

There's always something to be done, something to be refined.

Her zaman yapılması gereken, geliştirilecek bir şey var.

So that's what I'm currently in the process of doing.

Şu anda ben de öyle yapma sürecindeyim.

However, what I learned was

Ancak, öğrendiğim şey

what's more important than the actual thing I designed

tasarladığım şeyden daha önemli olan

is an attitude that I had taken on while doing this.

onu tasarlarken takındığım tavırdır.

And that attitude was,

Ve bu tavır,

even though I'm a 14-year-old working in her garage

14 yaşımda, garajımda

on something that she doesn't completely understand,

tamamen anlamadığım bir şey üzerine çalışmama rağmen

I could still make a difference and contribute to the field.

hala bir fark yaratabileceğim ve bu alana katkıda bulunabileceğimdir.

And that's what inspired me to keep going,

Ve bu beni çalışmaya devam etmeye teşvik etti,

and I hope it inspires many others to also do work like this

umarım bu diğerlerini de çok emin olmasalar dahi

even though they're not very sure about it.

böyle çalışmalar yapmaları için teşvik eder.

So I hope that's a message that you all take on today.

Umarım bu mesajı bir gün hepiniz alırsınız.

Thank you.

Teşekkürker.

(Applause)

(Alkışlar)