Do kids think of sperm donors as family? | Veerle Provoost

Çeviri: LEVENT URS Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

What is a parent?

Ebeveyn nedir?

What is a parent?

Ebeveyn nedir?

Kolay bir soru değil bu.

It's not an easy question.

Today we have adoption,

Bugün yaşamlarımızda evlat edinme,

üvey aileler,

stepfamilies,

surrogate mothers.

taşıyıcı anneler var.

Many parents face tough questions

Böyle ailelerin çoğu zor sorularla

ve kararlarla yüzleşiyor.

and tough decisions.

Shall we tell our child about the sperm donation?

Örneğin çocuğumuza sperm bağışından bahsetmeli miyiz?

If so, when?

Eğer öyleyse, ne zaman?

Hangi kelimeleri kullanmalıyız?

What words to use?

Sperm donors are often referred to as "biological fathers,"

Sperm donörleri çoğu zaman "biyolojik babalar'' olarak adlandırılır,

but should we really be using the word "father?"

ama gerçekten ''baba'' kelimesini kullanmalı mıyız?

As a philosopher and social scientist,

Bir filozof ve sosyal bilimci olarak,

I have been studying these questions about the concept of parenthood.

ebeveynlik kavramıyla ilgili bu sorular üzerinde çalışmaktayım.

Ama bugün, sizlere ebeveynler ve çocuklar ile konuştuğumda

But today, I will talk to you about what I learned

neler öğrendiğimden bahsedeceğim.

from talking to parents and children.

I will show you that they know what matters most in a family,

Size onların bir ailede neyin en önemli bulduklarını göstereceğim,

even though their family looks a little different.

onların aileleri biraz farklı görünse bile.

Size zor sorularla baş etmenin yaratıcı yollarını göstereceğim.

I will show you their creative ways of dealing with tough questions.

But I will also show you the parents' uncertainties.

Ama size bu ebeveynlerin tereddütlerini de göstereceğim.

We interviewed couples

Bir donörden sperm kullanarak,

who received fertility treatment at Ghent University Hospital,

Ghent Üniversite Hastanesi'nde doğurganlık tedavisi alan

çiftlerle görüştük.

using sperm from a donor.

In this treatment timeline,

Bu tedavi sürecinde,

you can see two points at which we conducted interviews.

röportajlarımızda odaklandığımız iki noktayı görebilirsiniz.

We included heterosexual couples,

Erkekte iyi kalitede spermi olmayan

heteroseksüel çiftleri de,

where the man for some reason did not have good-quality sperm,

and lesbian couples who obviously needed to find sperm elsewhere.

sperme ihtiyacı olan lezbiyen çiftleri de çalışmaya dâhil ettik.

We also included children.

Çocukları da dâhil edildi.

I wanted to know

Bu çocukların

how those children define concepts like parenthood and family.

ebeveynlik ve aile gibi kavramları nasıl tanımladıklarını bilmek istedim.

Tam bu şekilde değilse de

In fact, that is what I asked them,

only not in that way.

onlara bunu sordum aslında.

I drew an apple tree instead.

Bu şekilde sormak yerine bir elma ağacı çizdim.

Bu sayede, soyut, felsefi soruları

This way, I could ask abstract, philosophical questions

in a way that did not make them run off.

onları kaçırmadan sorabildim.

So as you can see,

Gördüğünüz gibi,

elma ağacı boş.

the apple tree is empty.

And that illustrates my research approach.

Bu benim araştırma yaklaşımımı gösteriyor.

By designing techniques like this,

Böyle teknikler tasarlayarak,

I can bring as little meaning and content as possible to the interview,

röportaja olabildiğince az anlam ve içerik yüklüyorum,

because I want to hear that from them.

çünkü daha çok onları duymak istiyorum.

I asked them:

Onlara sordum:

What would your family look like if it were an apple tree?

Eğer ailen bir elma ağacı olsa nasıl görünürdü?

And they could take a paper apple for everyone who, in their view,

Ve onlar da kendi bakış açısından aile bireyi olan birisi için,

was a member of the family,

bir kâğıt elma alır,

üstüne bir isim yazar ve istedikleri yere asarlardı.

write a name on it and hang it wherever they wanted.

And I would ask questions.

Ben de sorular sorardım,

çocukların çoğu bir ebeveyn ya da kardeşle başladı.

Most children started with a parent or a sibling.

One started with "Boxer,"

Bir tanesi ise ''Boxer'' ile başladı,

the dead dog of his grandparents.

dedesi ve ninesinin ölmüş köpeği.

At this point, none of the children started mentioning the donor.

Bu noktada, çocukların hiçbiri donörden bahsetmedi.

So, I asked them about their birth story.

Onlara doğum hikâyelerini sordum.

''Sen doğmadan önce,

I said, "Before you were born,

it was just your mom and dad,

sadece annen ve baban ya da

or mom and mommy.

annen ve annen vardı.

Can you tell me how you came into the family?"

Bana aileye nasıl geldiğini anlatabilir misin?'' dedim.

And they explained.

Onlar da açıkladı.

One said,

Biri dedi ki,

"My parents did not have good seeds,

''Ailemin iyi tohumları yoktu

but there are friendly men out there who have spare seeds.

ama dışarıda yedek tohumları olan arkadaş canlısı adamlar var.

They bring them to the hospital,

Onları hasteneye getirip

büyük bir kavanoza koydular.

and they put them in a big jar.

My mommy went there,

Annem de oraya gitti

and she took two from the jar,

ve kavanozdan iki tane aldı,

one for me and one for my sister.

biri benim diğeri de kız kardeşim için.

She put the seeds in her belly --

Tohumları karnına koydu--

bir şekilde--

somehow --

and her belly grew really big,

karnı çok ama çok büyüdü

and there I was."

ve orada ben vardım.

Hmm.

Hmm.

Bu şekilde donörden bahsetmeye başladıklarında,

So only when they started mentioning the donor,

I asked questions about him, using their own words.

kendi sözcüklerini kullanarak, donörle ilgili sorular sordum.

I said,

Dedim ki,

"If this would be an apple for the friendly man with the seeds,

''Eğer bu elma yedek tohumları olan arkadaş canlısı adam için olsaydı,

what would you do with it?"

bununla ne yapardın?''

Çocuklardan biri elmayı tutarken,

And one boy was thinking out loud,

holding the apple.

sesli düşünüyordu,

And he said,

dedi ki,

"I won't put this one up there with the others.

''Bunu diğerleriyle beraber yukarı koymayacağım.

He's not part of my family.

Ailemin bir parçası değil.

But I will not put him on the ground.

Ama onu yere de koymayacağım.

That's too cold and too hard.

Bu çok soğuk ve sert.

Bence gövdede olmalı,

I think he should be in the trunk,

because he made my family possible.

çünkü ailemi o mümkün kıldı.

If he would not have done this,

Eğer o bunu yapmamış olsaydı,

that would really be sad because my family would not be here,

bu çok üzücü olurdu çünkü ailem burada olamazdı,

and I would not be here."

ben de burada olmazdım.

So also, parents constructed family tales --

Bunun yanısıra, ebeveynler de masallar oluşturmuştu,

tales to tell their children.

çocuklarına anlatacakları masallar.

One couple explained their insemination

Bir çift döllenmeyi

by taking their children to a farm

çocuklarını bir çiftliğe götürüp

to watch a vet inseminate cows.

veterinerin inekleri döllemesini izleterek açıkladı.

And why not?

Neden olmasın?

Bu da onların açıklama şekli;

It's their way of explaining;

their do-it-yourself with family narratives.

onların aile hikâyelerini ''kendince'' anlatmaları

DIY.

KENDİNCE

And we had another couple who made books --

Kitap yazan bir çiftimiz de vardı--

a book for each child.

her çocuğu için bir kitap.

They were really works of art

Onların tedavi sürecindeki

containing their thoughts and feelings throughout the treatment.

duygularını ve düşüncelerini içeren gerçek sanat eserleri...

They even had the hospital parking tickets in there.

İçlerinde hastanenin otopark biletleri bile vardı.

So it is DIY:

Bu da ''KENDİNCE'' bir yöntem.

finding ways, words and images

Çocuğuna aile hikâyenizi anlatmak için

to tell your family story to your child.

yöntemler, kelimeler ve görseller bulmak.

And these stories were highly diverse,

Bu hikâyeler birbirinden oldukça farklıydı

but they all had one thing in common:

ama hepsinin tek bir ortak noktası vardı:

it was a tale of longing for a child

Bir çocuğa duyulan özlemin

and a quest for that child.

ve arayışın hikâyesiydi.

It was about how special and how deeply loved their child was.

Çocuklarını ne kadar derinden sevdikleriyle ilgiliydi.

Şu ana kadar araştırmalar çocukların iyi olduklarını gösteriyor.

And research so far shows that these children are doing fine.

They do not have more problems than other kids.

Diğer çocuklardan daha fazla problemleri yok.

Yet, these parents also wanted to justify their decisions

Bu aileler aldıkları kararları anlattıkları hikâyelerle de

through the tales they tell.

doğrulamak istediler.

They hoped that their children would understand their reasons

Çocuklarının aileyi neden bu şekilde yaratmak istediklerini

for making the family in this way.

anlayacağını umdular.

Underlying was a fear that their children might disapprove

İçlerinde çocuklarının bunu onaylamayacağı ve biyolojik olmayan

and would reject the non-genetic parent.

And that fear is understandable,

Bu korku anlaşılabilir,

çünkü yaşadığımız dünya çok heteronormatif

because we live in a very heteronormative

and geneticized society --

ve genetikleştirilmiş.

a world that still believes

Dünya hâlâ inanıyor ki

that true families consist of one mom, one dad

gerçek bir aileyi bir anne, bir baba ve

onlara genetik olarak bağlantılı çocukları oluşturur.

and their genetically related children.

Well.

Şimdi.

Size genç bir oğlandan bahsetmek istiyorum.

I want to tell you about a teenage boy.

He was donor-conceived but not part of our study.

Donörden hayata gelmişti. Çalışmamız kapsamında değildi.

One day, he had an argument with his father,

Babası ile tartıştıkları bir gün

and he yelled,

şöyle bağırmış:

"Bana ne yapacağımı mı söylüyorsun?

"You're telling me what to do?

You're not even my father!"

Babam değilsin bile!"

That was exactly what the parents in our study feared.

İşte çalışmamızda ebeveynlerin tam olarak korktukları da buydu.

Now, the boy soon felt sorry, and they made up.

Hemen sonrasında oğlan kötü hissetti ve barıştılar.

But it is the reaction of his father that is most interesting.

Ama daha ilginç olan babanın tepkisiydi.

Diyordu ki

He said,

"This outburst had nothing to do with the lack of a genetic link.

"Bu patlamanın genetik bağ ile hiçbir ilgisi yok.

It was about puberty --

Ergenlik ve onun

zorluklarından ibaretti.

being difficult.

It's what they do at that age.

O yaşta böyle olur.

It will pass."

Geçecektir."

What this man shows us

Bu adam bize gösteriyor ki

is that when something goes wrong,

bir şeyler yanlış gittiğinde hemen

we should not immediately think

bunun ailemizin diğerlerinden

biraz farklı olması nedeni ile olduğunu düşünmemeliyiz.

it is because the family is a little different.

These things happen in all families.

Her ailede olur böyle şeyler.

And every now and then,

Ara sıra

all parents may wonder:

her ebeveyn

Am I a good enough parent?

yeterince iyi miyim, diye merak eder.

Bu ebeveyn de öyle.

These parents, too.

Her şeyin ötesinde çocukları için en iyisini istediler.

They, above all, wanted to do what's best for their child.

But they also sometimes wondered:

Aynı zamanda merak da ettiler:

Ben gerçekten bir ebeveyn miyim?

Am I a real parent?

And their uncertainties were present long before they even were parents.

Onlar ebeveyn olmadan önce bile bu konuda tereddütleri vardı.

At the start of treatment,

Tedavinin başlangıcında

when they first saw the counselor,

danışmanlarını ilk gördüklerinde

danışmanı dikkatle takip ettiler.

they paid close attention to the counselor,

because they wanted to do it right.

Çünkü doğrusunu yapmak istediler.

Even 10 years later,

Üzerinden 10 yıl geçmiş olsa da

onlara verilen tavsiyeleri hâlâ hatırlıyorlar.

they still remember the advice they were given.

So when they thought about the counselor

Danışmanları ve aldıkları tavsiyeleri

and the advice they were given,

tekrar düşündüklerinde

we discussed that.

bunu tartıştık.

And we saw one lesbian couple who said,

Bir lezbiyen çift dedi ki:

"When our son asks us,

"Oğlumuz 'Bir babam var mı?'

'Do I have a dad?'

diye sorduğunda

we will say 'No, you do not have a dad.'

biz de 'Hayır bir baban yok' diyoruz.

But we will say nothing more, not unless he asks,

O sormadıkça başka da bir şey söylemeyeceğiz.

because he might not be ready for that.

Çünkü buna hazır olmayabilir.

The counselor said so."

Danışman böyle demişti."

Well.

Peki.

Bilemiyorum; bu bizim

I don't know; that's quite different

yanıtlama şeklimizden çok farklı.

from how we respond to children's questions.

Like, "Milk -- is that made in a factory?"

''Süt fabrikada mı yapılır?'' sorusu gibi.

We will say, "No, it comes from cows,"

Bunu ''Hayır inekten gelir'' diye yanıtlarız

and we will talk about the farmer,

çiftçiden söz ederiz,

and the way the milk ends up in the shop.

sütün markete kadar ulaşmasını anlatırız.

We will not say,

Onlara

''Hayır süt fabrikada yapılmaz.'' demeyiz.

"No, milk is not made in a factory."

İşte burada tuhaf bir şey oldu.

So something strange happened here,

and of course these children noticed that.

Elbette çocuklar da bunu fark etti.

One boy said,

Bir çocuk şöyle dedi:

"I asked my parents loads of questions,

"Ebeveynime bir sürü soru sordum.

but they acted really weird.

Aslında bir tuhaf davrandılar.

So, you know, I have a friend at school, and she's made in the same way.

Okulda benimle aynı durumda olan bir arkadaşım var.

When I have a question, I just go and ask her."

Bir sorum olursa gidip ona soruyorum."

Clever guy.

Akıllı çocuk.

Problem solved.

Sorun çözüldü.

But his parents did not notice,

Ama ebeveyn bunu fark etmedi.

and it certainly was not what they had in mind,

Aile içi açık iletişimin ne denli önemli olduğunu söyleyen danışman

nor what the counselor had in mind

ve ebeveynin aklından geçen kesinlikle

when they were saying how important it is to be an open-communication family.

bu değildi.

And that's the strange thing about advice.

Tavsiyenin tuhaf olan tarafı buydu.

When we offer people pills, we gather evidence first.

İnsanlara bir ilaç vermeden önce delil toplarız.

We do tests,

Testler yaparız.

we do follow-up studies.

Takip çalışmaları yaparız.

Haklı olarak ilacın ne yaptığını

We want to know, and rightly so, what this pill is doing

insan hayatını nasıl etkiliyor bilmek isteriz.

and how it affects people's lives.

Ya tavsiyeler?

And advice?

It is not enough for advice,

Uzmanların teorik olarak doğru gelen

or for professionals to give advice that is theoretically sound,

ya da iyi gözüken tavsiyeleri vermeleri

or well-meant.

yeterli değil.

It should be advice that there is evidence for --

Tavsiyenin hastanın yaşamını iyileştirecek

evidence that it actually improves patients' lives.

bir kanıtı olmalı.

İçimdeki filozof bu paradoksu öneriyor:

So the philosopher in me would now like to offer you a paradox:

I advise you to stop following advice.

Tavsiyeleri takip etmeyi bırakmanızı tavsiye ediyorum.

But, yes.

Ama, evet.

(Applause)

(Alkışlar)

I will not end here with what went wrong;

Yanlış gidenin ne olduğunu anlatmayı burada bitirmeyeceğim.

I would not be doing justice to the warmth we found in those families.

O ailelerin sıcaklığına haksızlık etmek istemem.

Remember the books and the trip to the farmer?

Kitapları ve çiftliğe ziyaretleri hatırlıyor musunuz?

When parents do things that work for them,

Ebeveynler kendileri için yürüyen şeyler yaptıklarında

they do brilliant things.

mükemmel şeyler yaparlar.

What I want you to remember as members of families,

Aile bireyleri olarak hatırlamanızı isterim ki

şekli ve biçimi ne olursa olsun

in no matter what form or shape,

is that what families need are warm relationships.

ailelerin ihtiyaç duyduğu sıcak ilişkilerdir.

And we do not need to be professionals to create those.

Bunları yaratmak için uzman olmamıza gerek yok.

Most of us do just fine,

Çoğumuz iyi yapıyor olabiliriz.

although it may be hard work,

Bu çok zor olsa da.

Ara sıra tavsiyede bulunabiliriz.

and from time to time, we can do with some advice.

In that case,

O durumda

bear in mind three things.

üç şey aklınızda olsun.

Work with advice that works for your family.

Sizin ailenize uygun tavsiyeyi uygulayın.

Unutmayın - uzman olan sizsiniz, çünkü bu aile yaşantısı sizin.

Remember -- you're the expert, because you live your family life.

And finally,

Son olarak,

believe in your abilities and your creativity,

yeteneklerinize ve yaratıcılığınıza inanın,

çünkü bunu kendiniz yapabilirsiniz.

because you can do it yourself.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)