We need nuclear power to solve climate change | Joe Lassiter

Çeviri: Hüseyin ÖZKAY Gözden geçirme: Ramazan Şen

It's easy to forget that last night,

Unutuveriyoruz kolayca

dün gece 1 milyar insanın elektriğe erişimi olmadan gecelediğini.

one billion people went to sleep without access to electricity.

1 milyar insan.

One billion people.

Two and a half billion people did not have access to clean cooking fuels

İki buçuk milyar insanın yemek yapmak ve ısınmak için

or clean heating fuels.

temiz yakıtlara erişimi yoktu.

Those are the problems in the developing world.

Bunlar gelişmekte olan dünyanın problemleri.

And it's easy for us not to be empathetic

Ve bizden çok uzak yaşadığı düşünülen bu insanlara karşı

with those people who seem so distanced from us.

empatik olmamak kolayımıza geliyor.

But even in our own world, the developed world,

Fakat kendi dünyamızda bile, gelişmiş dünyada,

we see the tension of stagnant economies

durgun ekonomilerin geriliminin

impacting the lives of people around us.

çevremizdeki insanların hayatlarını etkilediğini görüyoruz.

We see it in whole pieces of the economy,

Biz bunu, gelecekten umudunu yitirmiş ve

where the people involved have lost hope about the future

halihazırda çaresiz insanların içindeki

and despair about the present.

ekonominin her alanında görüyoruz.

We see that in the Brexit vote.

Biz bunu Brexit oylamasında görüyoruz.

We see that in the Sanders/Trump campaigns in my own country.

Biz bunu benim ülkemdeki Sanders/Trump’ın seçim kampanyalarında görüyoruz.

But even in countries as recently turning the corner

Fakat yeni yeni gelişmiş dünyada

towards being in the developed world,

yerini almaya başlayan ülkelerde bile,

in China,

Çin’de mesela,

we see the difficulty that President Xi has

kendileri için iyi bir gelecek görmeyen çok sayıda kömür ve maden endüstrisinde

as he begins to un-employ so many people in his coal and mining industries

çalışan insanı işten çıkarmaya başlayan Devlet Başkanı Xi‘nin

yaşadığı zorluğu görüyoruz.

who see no future for themselves.

Gelişmiş dünyadaki ve gelişen dünyadaki

As we as a society figure out how to manage

problemlerle nasıl başa çıkacağımızı düşünen

the problems of the developed world

and the problems of the developing world,

bir toplum olarak nasıl ilerlediğimize

we have to look at how we move forward

ve alınan kararların çevresel etkilerini

nasıl yönettiğimize bakmalıyız.

and manage the environmental impact of those decisions.

We've been working on this problem for 25 years, since Rio,

Bu problem üzerinde 25 yıldan beridir çalışıyoruz, Rio’dan,

the Kyoto Protocols.

Kyoto Protokolleri’nden beri.

Our most recent move is the Paris treaty,

Bizim en yakın zamandaki adımımız Paris Anlaşması’dır

and the resulting climate agreements

ve dünya ülkeleri tarafından onaylanan

iklim anlaşmalarının sonuçlanmasıdır.

that are being ratified by nations around the world.

Bence, milletlerin neleri yapabileceklerini söyledikleri

I think we can be very hopeful

that those agreements, which are bottom-up agreements,

tabandan tepeye anlaşmalar,

where nations have said what they think they can do,

tarafların çok büyük bir çoğunluğu için gerçek

are genuine and forthcoming for the vast majority of the parties.

ve gerçekleştirilebilir olduğundan çok ümitli olabiliriz.

The unfortunate thing

Talihsizlik şu ki,

is that now, as we look at the independent analyses

bu anlaşmaların verimli olup olmadığına

of what those climate treaties are liable to yield,

birbirinden bağımsız analizlerle baktığımızda

problemin büyüklüğü ayan beyan ortaya çıkıyor.

the magnitude of the problem before us becomes clear.

This is the United States Energy Information Agency's assessment

Bu, Birleşik Devletler Enerji Bilgi Ajansı’nın

of what will happen if the countries implement the climate commitments

ülkelerin Paris Anlaşması’nda verdikleri taahhütleri

that they've made in Paris

yerine getirirlerse şimdi ile 2040 arasında

between now and 2040.

ne olacağının bir değerlendirmesidir.

It shows basically CO2 emissions around the world

Basitçe gelecek 30 yıldan fazla bir dönemdeki

over the next 30 years.

karbon dioksit emisyonlarını gösteriyor.

There are three things that you need to look at and appreciate.

Bakmanız ve değerlendirmeniz gereken üç şey var.

İlki, karbon dioksit emisyonlarının gelecek 30 yılda

One, CO2 emissions are expected to continue to grow

for the next 30 years.

artmaya devam edeceği bekleniyor.

In order to control climate,

İklimi kontrol etmek için,

karbon dioksit emisyonlarının tam olarak sıfıra düşmesi gerekiyor

CO2 emissions have to literally go to zero

because it's the cumulative emissions that drive heating on the planet.

çünkü bu gezegenimizdeki ısınmaya neden olan birikerek artan emisyondur.

This should tell you that we are losing the race to fossil fuels.

Bu size fosil yakıtlarına karşı olan yarışı kaybettiğimizi söylüyor.

The second thing you should notice

İkinci fark etmeniz gereken şey,

is that the bulk of the growth comes from the developing countries,

gelişmekte olan ülkelerden gelen büyüme oranı,

from China, from India, from the rest of the world,

Çin’den, Hindistan’dan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Endonezya ve Brazilya'yı da

which includes South Africa and Indonesia and Brazil,

kapsayan dünyanın diğer yerlerinden.

Bu ülkelerin çoğu, bizim gelişmiş dünyada

as most of these countries move their people

into the lower range of lifestyles

zaten sahip olduğumuz, asgari seviyedeki

that we literally take for granted in the developed world.

yaşam koşullarını sağlamaya başladı.

The final thing that you should notice

Son fark etmeniz gereken şey ise

is that each year,

her yıl

about 10 gigatons of carbon are getting added to the planet's atmosphere,

yaklaşık 10 milyar ton karbonun gezegenin atmosferinde birikmesi

and then diffusing into the ocean and into the land.

ve sonra okyanusa ve toprağa karışmasıdır.

Bu, bugün 550 milyar tonun üzerinde mevcuttur.

That's on top of the 550 gigatons that are in place today.

30 yılın sonunda, havaya

At the end of 30 years,

we will have put 850 gigatons of carbon into the air,

850 milyar ton karbon karıştırmış olacağız

ve bu belki de küresel yeryüzü sıcaklığının 2-4 derecelik

and that probably goes a long way

towards locking in a 2-4 degree C increase in global mean surface temperatures,

artışı durdurmada, okyanusun asitleşmesini durdurmada

ve deniz suyu seviyesinin artışını durdurmada

locking in ocean acidification

and locking in sea level rise.

çok uzun bir yolumuz olduğunu gösteriyor.

Now, this is a projection made by men

Şimdi bu, toplumun yaptığı şeyler sonucu

by the actions of society,

insan tarafından yapılan bir öngörü

and it's ours to change, not to accept.

ve değiştirmek veya kabul etmemek bizim elimizde.

But the magnitude of the problem is something we need to appreciate.

Fakat düşünmemiz gereken şey problemin büyüklüğü.

Different nations make different energy choices.

Farklı milletler farklı enerji kararları alırlar.

Bu onların doğal kaynaklarının işleviyle alakalı.

It's a function of their natural resources.

It's a function of their climate.

Bu onların iklimlerinin işleviyle alakalı.

It's a function of the development path that they've followed as a society.

Bu onların toplum olarak takip ettikleri gelişim yolunun işlevi.

It's a function of where on the surface of the planet they are.

Bu onların gezegenin yüzeyinin neresinde olduklarıyla alakalı.

Are they where it's dark a lot of the time,

Onlar zamanın büyük bir kısmında karanlıktalar mı,

or are they at the mid-latitudes?

yoksa orta kuşaktalar mı?

Many, many, many things go into the choices of countries,

Birçok şey ülkelerin kararlarını etkiliyor

and they each make a different choice.

ve her biri farklı bir seçim yapıyor.

The overwhelming thing that we need to appreciate

Takdir etmemiz gereken büyük şey

Çin’in almış olduğu karardır.

is the choice that China has made.

China has made the choice,

Çin, kömürü kullanmaya devam etme

and will make the choice, to run on coal.

adına kararını verdi ve verecek.

The United States has an alternative.

Birleşik Devletler’in bir alternatifi var.

It can run on natural gas

O, hidrolik kırılma ve kaya gazı

as a result of the inventions of fracking and shale gas,

icatlarının sonucu olarak, sahip olduğumuz

doğal gazı kullanabilir.

which we have here.

They provide an alternative.

Onlar bir alternatif sunuyor.

The OECD Europe has a choice.

OECD Avrupa’sının bir seçeneği var.

It has renewables that it can afford to deploy in Germany

O, buna gücü yetecek kadar zengin olduğu için Almanya’da

because it's rich enough to afford to do it.

yaygınlaştırabileceği yenilenebilir enerji kaynakları var.

The French and the British show interest in nuclear power.

Fransız ve İngilizler nükleer güce ilgi gösteriyorlar.

Eastern Europe, still very heavily committed to natural gas and to coal,

Doğu Avrupa, hâlâ doğal gaz ve kömüre bağlı,

and with natural gas that comes from Russia,

bin bir zorluk yaşayarak Rusya’dan gelen

doğal gaza oldukça bağlılar.

with all of its entanglements.

China has many fewer choices

Çin’in daha az seçeneği

ve daha fazla mücadele edeceği zorluk var.

and a much harder row to hoe.

If you look at China, and you ask yourself

Çin’e bakacak ve kendi kendine

why has coal been important to it,

niçin kömür Çin için bu kadar önemli diye soracak olursan

you have to remember what China's done.

Çin’in neler yaptığını hatırlaman gerekir.

China brought people to power, not power to people.

Çin, insanları güç elde etmek için kullandı, onlara güç vermek için değil.

It didn't do rural electrification.

Kırsal alanda elektrik yatırımı yapmadı.

It urbanized.

Bunu şehirlerde yaptı.

It urbanized by taking low-cost labor and low-cost energy,

Bunu düşük ücretle çalışan iş gücüyle,

daha aza mal olan enerji ile ve büyük miktarda gelişime

creating export industries

that could fund a tremendous amount of growth.

kaynak oluşturabilecek ihracat sanayisini yaratarak yaptı.

If we look at China's path,

Çin’in yoluna bakarsak,

all of us know that prosperity in China has dramatically increased.

hepimiz biliyoruz ki Çin’in zenginliği müthiş arttı.

In 1980, 80 percent of China's population

1980’de, Çin’in nüfusunun yüzde 80‘i

lived below the extreme poverty level,

kişi başına her gün 1.90$’ın altında kazanarak

below the level of having $1.90 per person per day.

aşırı açlık sınırının altında yaşıyordu.

By the year 2000, only 20 percent of China's population

2000 yılına gelindiğinde Çin’in nüfusunun sadece yüzde 20’si

aşırı açlık sınırında yaşıyordu

lived below the extreme poverty level --

ki bu Batı’nın kabul etmede zorlandığı

a remarkable feat,

admittedly, with some costs in civil liberties

insan hakları kayıplarına rağmen

that would be tough to accept in the Western world.

kuşkusuz büyük bir başarıydı.

But the impact of all that wealth

Fakat hepsinin sonucunda bu zenginlik

allowed people to get massively better nutrition.

insanlara topluca daha fazla iyi besin imkanı sağladı.

It allowed water pipes to be placed.

Su boru hatlarının döşenmesini sağladı.

It allowed sewage pipes to be placed,

Dışarıdaki hava kirliliği pahasına,

dramatic decrease in diarrheal diseases,

kanalizasyon borularının döşenmesini,

at the cost of some outdoor air pollution.

ishalin neden olduğu hastalıkların büyük oranda azalmasını sağladı.

Fakat 1980’de, hatta bugün bile,

But in 1980, and even today,

the number one killer in China is indoor air pollution,

Çin’de bir numara ölüm nedeni iç mekan hava kirliliğidir.

because people do not have access to clean cooking and heating fuels.

Çünkü insanların yemek yapmak ve ısınmak için temiz yakıtlara erişimleri yok.

Aslında, 2040 yılında,

In fact, in 2040,

it's still estimated that 200 million people in China

Çin’de hâlâ yaklaşık olarak 200 milyon insanın

will not have access to clean cooking fuels.

mutfak gazına erişimi olmayacağı tahmin ediliyor.

Daha alacakları çok uzun bir yol var.

They have a remarkable path to follow.

India also needs to meet the needs of its own people,

Hindistan da halkının ihtiyaçlarını karşılamak durumunda

and it's going to do that by burning coal.

ve bunu kömür yakarak yapacak.

When we look at the EIA's projections of coal burning in India,

EIA’nın Hindistan’da kömür kullanımı öngörüsüne baktığımızda,

Hindistan’ın enerji ihtiyacını yenilenebilir enerjilerden elde ettiğinin

India will supply nearly four times as much of its energy from coal

as it will from renewables.

4 katı büyüklüğünde enerjiyi kömürden elde edeceğini görürüz.

It's not because they don't know the alternatives;

Bunun nedeni alternatif yöntemleri bilmemeleri değil.

it's because rich countries can do what they choose,

Bunun nedeni, zengin ülkeler tercihlerini yapabiliyorken

fakir ülkelerin mecbur olduklarını yapmalarıdır.

poor countries do what they must.

So what can we do to stop coal's emissions in time?

Sonuç olarak kömür emisyonlarını zamanında durdurmak için ne yapabiliriz?

What can we do that changes this forecast that's in front of us?

Önümüzdeki tahmini değiştirebilecek ne yapabiliriz?

Because it's a forecast that we can change if we have the will to do it.

Çünkü bu tahmini istersek değiştirebiliriz.

İlk olarak problemin büyüklüğünü düşünmeliyiz.

First of all, we have to think about the magnitude of the problem.

Between now and 2040,

Günümüz ile 2040 yılı arasında

dünyada 800 ile 1600 arasında yeni kömür santrali inşa edilecek.

800 to 1,600 new coal plants are going to be built around the world.

Bu hafta dünya çapında bir ve üç arasında

This week, between one and three one-gigawatt coal plants

are being turned on around the world.

bir milyar vatlık kömür santrali devreye giriyor.

That's happening regardless of what we want,

Bu bizim istememize rağmen oluyor,

because the people that rule their countries,

çünkü ülkeleri yöneten insanlar vatandaşlarının

assessing the interests of their citizens,

isteklerini değerlendirerek vatandaşlarının

have decided it's in the interest of their citizens to do that.

rızası ve isteği doğrultusunda buna karar verdiler.

And that's going to happen unless they have a better alternative.

Ve bu onlar daha iyi bir alternatif bulana kadar devam edecek.

And every 100 of those plants will use up

Ve bu 100 santralin hepsi

Dünya’nın iklim bütçesinin

between one percent and three percent

yüzde 1 ile yüzde 3'ünü harcayacak.

of the Earth's climate budget.

Sonuç olarak her gün eve küresel ısınma ile

So every day that you go home thinking that you should do something

about global warming,

alakalı bir şeyler yapmalısın diye düşünerek giderken,

at the end of that week, remember:

bu haftanın sonunda, unutma ki

somebody fired up a coal plant that's going to run for 50 years

birileri 50 yıl çalışacak bir kömür santrali yapacak ve

and take away your ability to change it.

senin bunu değiştirme kabiliyetini de bitirecek.

What we've forgotten is something that Vinod Khosla used to talk about,

Unuttuğumuz şey, Hint kökenli Amerikan sermayedar

a man of Indian ethnicity but an American venture capitalist.

Vinod Khosla’nın bir zamanlar bahsettiği şey aslında.

And he said, back in the early 2000s,

2000’lerin başında Çin ve Hindistan’ın

that if you needed to get China and India off of fossil fuels,

fosil yakıtlarının kullanmamasını istiyorsanız,

you had to create a technology that passed the "Chindia test,"

“Çindistan testi”ni geçebilecek bir teknoloji yaratmalısınız demişti.

"Chindia" being the appending of the two words.

“Çindistan” iki kelimenin birleştirilmiş hali.

It had to be first of all viable,

Her şeyden önce uygulanabilir olmalıydı,

meaning that technically, they could implement it in their country,

yani teknik olarak ülkelerinde onu uygulayabilmeli

and that it would be accepted by the people in the country.

ve bu ülkedeki insanlar tarafından kabul edilmeliydiler.

Two, it had to be a technology that was scalable,

İkincisi, bu teknoloji ölçeklenebilir olmalıydı,

that it could deliver the same benefits

yani fosil yakıtların sağladığı faydaları

on the same timetable as fossil fuels,

aynı zamanda sağlayabilmeli

so that they can enjoy the kind of life, again, that we take for granted.

ki böylece bizim için artık lüks olmayan hayattan zevk alsınlar.

And third, it had to be cost-effective

Ve üçüncüsü, o herhangi bir destek veya kösteğe

without subsidy or without mandate.

ihtiyaç duymayan düşük maliyetli olmalıydı.

It had to stand on its own two feet;

Kendi ayakları üzerinde durabilmeliydi;

bakımı için çok fazla insana ihtiyaç olmayacaksa veya

it could not be maintained for that many people

bu ülkeler başkalarına dilencilik yapmayacaksa,

if in fact, those countries had to go begging

bazı yabancı ülkelerin teknolojinin değişimi için

or had some foreign country say, "I won't trade with you,"

in order to get the technology shift to occur.

“Ben seninle ticaret yapmıyorum.” demeyecekse olmalıydı.

Çindistan testine bakarsanız

If you look at the Chindia test,

we simply have not come up with alternatives that meet that test.

bu testi karşılayacak alternatifleri henüz bulamadık.

That's what the EIA forecast tells us.

Bu EIA’nın tahmininin bize söylediği şey.

China's building 800 gigawatts of coal,

Çin, 800 milyar vatlık kömür,

400 gigawatts of hydro,

400 milyar vatlık hidroelektrik,

about 200 gigawatts of nuclear,

yaklaşık 200 milyar vatlık nükleer

and on an energy-equivalent basis, adjusting for intermittency,

ve enerji denk tabanına göre, aralık ayarlayarak, yaklaşık 100 milyar vatlık

about 100 gigawatts of renewables.

yenilenebilir kaynaklardan enerji santralleri inşa ediyor.

800 gigawatts of coal.

800 milyar vatlık kömür.

They're doing that, knowing the costs better than any other country,

Onlar maliyetleri herhangi bir ülkeden daha iyi bildikleri,

ihtiyaçları başka bir ülkeden daha iyi bildikleri için bunu yapıyorlar.

knowing the need better than any other country.

But that's what they're aiming for in 2040

Onlara daha iyi alternatifler sunmazsak

2040’a kadar hedefledikleri şey bu.

unless we give them a better choice.

Daha iyi bir seçim sunmak için,

To give them a better choice,

it's going to have to meet the Chindia test.

Çindistan testini geçmesi gerekiyor.

If you look at all the alternatives that are out there,

Mevcut bütün alternatiflere bakarsanız,

there are really two that come near to meeting it.

hakikaten de gerçekleştirebilecek iki şey var.

First is this area of new nuclear that I'll talk about in just a second.

İlki sadece bir saniyede bahsedeceğim yeni nükleerin bu alanıdır.

Bu bütün dünyada taslak aşamasında bulunan

It's a new generation of nuclear plants that are on the drawing boards

around the world,

yeni nesil bir nükleer santral

and the people who are developing these say

ve bunları geliştirenler onların

demosunu 2025 yılına kadar,

we can get them in position to demo by 2025

gerçeğini ise 2030‘a kadar - tabi müsaade ederseniz - yapabileceklerini söylüyorlar.

and to scale by 2030, if you will just let us.

The second alternative that could be there in time

İkinci olabilecek alternatif ise

is utility-scale solar backed up with natural gas,

bugün kullanabildiğimiz, hâlâ geliştirilme aşamasında olan

which we can use today,

pillere karşı, doğal gazla desteklenen

versus the batteries which are still under development.

şebeke ölçeğinde güneş enerjisidir.

So what's holding new nuclear back?

Peki yeni nükleeri engelleyen ne?

Outdated regulations and yesterday's mindsets.

Modası geçmiş uygulamalar ve dünün kafa yapısı.

We have not used our latest scientific thinking on radiological health

Biz henüz toplumla nasıl iletişim kuracağımızı ve

yeni nükleer reaktörlerin test aşamasını nasıl yöneteceğimizi düşüneceğimiz

to think how we communicate with the public

and govern the testing of new nuclear reactors.

radyolojik sağlık hakkında en son bilimsel düşünceyi henüz kullanmadık.

We have new scientific knowledge that we need to use

Biz nükleer sanayisini düzenleyecek yolu geliştirmek için

in order to improve the way we regulate nuclear industry.

ihtiyaç duyduğumuz yeni bilimsel bilgiye sahibiz.

The second thing is we've got a mindset

İkinci şey, bir nükleer enerji santralini geliştirmenin

that it takes 25 years and 2 to 5 billion dollars

25 yılı süreceği

ve 2-5 milyar dolara mal olacağı düşüncesi.

to develop a nuclear power plant.

That comes from the historical, military mindset

Bu nükleer gücün geldiği yerlerin tarihi ve

of the places nuclear power came from.

askeri zihniyetinden kaynaklanıyor.

These new nuclear ventures are saying

Bu yeni nükleer girişimciler

that they can deliver power for 5 cents a kilowatt hour;

1 kilovat saati 5 sente sağlayabileceklerini;

they can deliver it for 100 gigawatts a year;

bir yılda 100 milyar vat sağlayabileceklerini;

they can demo it by 2025;

demosu 2025 yılına kadar yapabileceklerini

ve 2030 yılına kadar büyük ölçekte gerçekleştirebileceklerini söylüyor.

and they can deliver it in scale by 2030,

if only we give them a chance.

Eğer onlara bir şans verirsek.

Şu anda sadece bir mucize bekliyoruz.

Right now, we're basically waiting for a miracle.

What we need is a choice.

İhtiyacımız olan ise bir tercih.

If they can't make it safe, if they can't make it cheap,

Eğer bunu güvenli yapamazlarsa,

ucuza yapamazlarsa, yayılmamalı.

it should not be deployed.

But what I want you to do is not carry an idea forward,

Sizden yapmanızı istediğim bu fikri ileriye taşımak değil,

but write your leaders,

liderlerinize yazmanız,

write the head of the NGOs you support,

desteklediğiniz STK ların yöneticilerine yazmanız

and tell them to give you the choice,

ve onlara size geçmişi değil

tercih hakkını vermelerini söylemenizdir.

not the past.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)