You smell with your body, not just your nose | Jennifer Pluznick

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Esra Çakmak

Here's a question for you:

Size bir sorum var:

how many different scents do you think you can smell,

Kaç farklı koku alabilirsiniz ve hatta bu kokuları

and maybe even identify with accuracy?

doğru bir şekilde tanımlayabilirsiniz?

100?

100 mü?

300?

300 mü?

1,000?

1.000 mi?

One study estimates that humans can detect up to one trillion different odors.

Bir çalışma insanların bir trilyona kadar farklı kokuyu alabildiklerini söylüyor.

A trillion.

Bir trilyon.

It's hard to imagine,

Hayal etmesi zor

but your nose has the molecular machinery to make it happen.

ama burnunuz bunu gerçekleştirmek için gerekli moleküler yapıya sahip.

Olfactory receptors --

Koku alıcıları -

tiny scent detectors --

yani minik koku detektörleri -

are packed into your nose,

burnunuzun içinde toplanmış,

each one patiently waiting to be activated by the odor,

her biri fark etmekle görevli olduğu

or ligand,

koku veya ligandı,

that it's been assigned to detect.

sabırlı bir şekilde bekliyor.

It turns out we humans, like all vertebrates,

Tüm omurgalılar gibi biz insanlar da

have lots of olfactory receptors.

pek çok koku alıcısına sahibiz.

In fact, more of our DNA is devoted to genes for different olfactory receptors

Aslında DNA'mızın büyük bir kısmı farklı koku alıcıları genlerine,

than for any other type of protein.

her tür proteine kıyasla daha bağlı.

Why is that?

Peki niçin?

Could olfactory receptors be doing something else

Koku alıcıları, koku almamızı sağlamanın yanı sıra,

in addition to allowing us to smell?

başka bir şey daha yapıyor olabilir mi?

In 1991, Linda Buck and Richard Axel uncovered the molecular identity

1991'de Linda Buck ve Richard Axel koku alıcılarının

of olfactory receptors --

moleküler yapısını keşfetti.

work which ultimately led to a Nobel Prize.

Bu başarı onlara Nobel Ödülü kazandırdı.

At the time,

O dönemde,

we all assumed that these receptors were only found in the nose.

bu alıcıların yalnızca burnun içinde olduğunu sanıyorduk.

However, about a year or so later,

Ancak bir yıl kadar sonra,

a report emerged of an olfactory receptor expressed in a tissue

burun dışında bir dokuda görülen bir koku alıcısına ilişkin

other than the nose.

bir rapor ortaya çıktı.

And then another such report emerged,

Sonra bir rapor daha su yüzüne çıktı

and another.

ve bir tane daha.

We now know that these receptors are found all over the body,

Şimdi ise bu alıcıların vücudun her tarafında olduğunu biliyoruz,

including in some pretty unexpected places --

hiç beklenmedik bölgeler de buna dâhil;

in muscle,

kaslar,

in kidneys,

böbrekler,

lungs

akciğerler

and blood vessels.

ve kan damarları.

But what are they doing there?

Peki bu alıcıların orada işi ne?

Well, we know that olfactory receptors act as sensitive chemical sensors

Koku alıcılarının burunda hassas kimyasal sensörler

in the nose --

olduğunu biliyoruz.

that's how they mediate our sense of smell.

Koku duyumuzu böyle harekete geçiriyorlar.

It turns out they also act as sensitive chemical sensors

Vücudun diğer pek çok bölgesinde de hassas kimyasal sensörler olarak

in many other parts of the body.

görev yaptıkları ortaya çıktı.

Now, I'm not saying that your liver can detect the aroma of your morning coffee

Karaciğerinizin siz mutfağa girerken sabah kahvenizin aromasını

as you walk into the kitchen.

duyabileceğini söylemiyorum.

Rather, after you drink your morning coffee,

Sabah kahvenizi içtikten sonra,

your liver might use an olfactory receptor

karaciğeriniz bir koku alıcısı kullanarak

to chemically detect the change in concentration

dolaşım sisteminizdeki kimyasal değişmeyi

of a chemical floating through your bloodstream.

kimyasal olarak algılayabilir.

Many cell types and tissues in the body use chemical sensors,

Vücuttaki pek çok hücre türü ve doku kimyasal sensörler kullanırlar,

or chemosensors,

buna kemosensör de denir,

to keep track of the concentration of hormones, metabolites

bu şekilde hormonlar, metabolizma ve diğer moleküllerin

and other molecules,

yoğunluğunu izlerler,

and some of these chemosensors are olfactory receptors.

bu kemosensörlerin bazıları koku alıcılarıdır.

If you are a pancreas or a kidney

Bir pankreas veya böbrek olsanız

ve belirli bir molekülü takip etmek için

and you need a specialized chemical sensor

that will allow you to keep track of a specific molecule,

uzman bir kimyasal sensöre ihtiyacınız olsa,

why reinvent the wheel?

boşuna arayışa girmezsiniz.

One of the first examples

Burun içinde bulunan

of an olfactory receptor found outside the nose

koku alıcılarına ilişkin ilk örnekler

showed that human sperm express an olfactory receptor,

insan sperminin koku alıcısı kullandığını gösterdi,

and that sperm with this receptor will seek out the chemical

bu alıcıyla birlikte bu sperm

that the receptor responds to --

yanıt verdiği alıcıyı arayacaktır -

the receptor's ligand.

yani alıcının ligandını.

That is, the sperm will swim toward the ligand.

Yani sperm liganda doğru yüzecek.

This has intriguing implications.

Bundan çok ilginç çıkarımlar yapabiliriz.

Are sperm aided in finding the egg

Acaba sperm en yüksek ligand yoğunluklu

by sniffing out the area with the highest ligand concentration?

bölgeyi koklayarak mı yumurtayı buluyor?

I like this example because it clearly demonstrates

Bu örneği seviyorum, çünkü bize şunu açıkça gösteriyor;

that an olfactory receptor's primary job is to be a chemical sensor,

koku alıcısının birincil görevi kimyasal bir sensör olmaktır,

but depending on the context,

fakat konuya göre değişmekle birlikte

it can influence how you perceive a smell,

bir kokuyu nasıl algıladığınızı

or in which direction sperm will swim,

veya spermin hangi yöne yüzeceğini

and as it turns out,

ve öyle görünüyor ki

a huge variety of other processes.

çok daha farklı başka süreçleri etkileyebilir.

Olfactory receptors have been implicated in muscle cell migration,

Koku alıcıları kas hücresi migrasyonunda

in helping the lung to sense and respond to inhaled chemicals,

akciğere, nefes ile alınan kimyasalları sezme ve cevap vermede

and in wound healing.

yara iyileştirmede yardımcıdır.

Similarly, taste receptors once thought to be found only in the tongue,

Benzer şekilde, tat alıcılarının da ilk önce sadece dilde olduğu sanılıyordu,

are now known to be expressed in cells and tissues throughout the body.

şimdi ise vücudun her yerinde hücre ve dokularda var olduğu biliniyor.

Even more surprisingly,

Daha da şaşırtıcı olan,

a recent study found

yeni bir çalışma

that the light receptors in our eyes also play a role in our blood vessels.

gözlerimizdeki ışık alıcılarının dolaşım sistemimizde rolü olduğunu buldu.

In my lab,

Laboratuvarımda,

we work on trying to understand the roles of olfactory receptors and taste receptors

böbrek konusunda koku ve tat alıcılarının ne tür bir rol oynadıklarını

in the context of the kidney.

anlamaya çalışıyoruz.

The kidney is a central control center for homeostasis.

Böbrek, homeostazi için merkezi kontrol birimi.

And to us,

Bize göre,

it makes sense that a homeostatic control center would be a logical place

kimyasal sensör bulundurmak için homeostazi kontrol birimi

to employ chemical sensors.

oldukça mantıklı bir yer.

We've identified a number of different olfactory and taste receptors

Böbrek üzerinde çok sayıda farklı koku ve tat alıcıları

in the kidney,

keşfettik ve bunlardan biri

one of which, olfactory receptor 78,

78 nolu koku alıcısının,

is known to be expressed in cells and tissues

tansiyon dengelenmesinde önemli

that are important in the regulation of blood pressure.

hücre ve dokularda bulunduğu biliniyor.

When this receptor is deleted in mice,

Bu alıcı fareler üzerinde denendiğinde,

their blood pressure is low.

tansiyonları düşük oluyor.

Surprisingly, this receptor was found to respond

Şaşırtıcı olan, bu alıcının önceleri

to chemicals called short-chain fatty acids

mikrobiyotada bulunan bakteriler tarafından üretilen,

that are produced by the bacteria that reside in your gut --

''kısa zincirli yağ asitleri'' denilen kimyasallara

your gut microbiota.

yanıt verdiğinin sanılması.

After being produced by your gut microbiota,

Mikrobiyata tarafından salındıktan sonra

these chemicals are absorbed into your bloodstream

bu kimyasallar dolaşım sistemi tarafından emiliyor,

where they can then interact with receptors

burada alıcılarla etkileşime geçiyorlar,

like olfactory receptor 78,

78 nolu alıcı gibi,

meaning that the changes in metabolism of your gut microbiota

bu da mikrobiyotimızdaki metabolik değişimlerin

may influence your blood pressure.

tansiyonumuzu etkileyebildiği anlamına geliyor.

Although we've identified a number of different olfactory and taste receptors

Böbrek üzerinde çok sayıda değişik koku ve tat alıcısı

in the kidney,

tanımlamış olsak da

we've only just begun to tease out their different functions

onların farklı fonskiyonlarını

and to figure out which chemicals each of them responds to.

ve yanıt verdikleri kimyasalları anlamaya yeni yeni başladık.

Similar investigations lie ahead for many other organs and tissues --

Pek çok diğer organ ve dokuya ilişkin benzer araştırmalar önümüzde,

only a small minority of receptors has been studied to date.

günümüzde bu alıcılardan yalnızca bir azınlık üzerinde araştırma yapıldı.

This is exciting stuff.

Bu gerçekten heyecan verici.

It's revolutionizing our understanding of the scope of influence

Beş duyumuzdan birinin etki kapsamını anlayabilmek

for one of the five senses.

adeta devrim niteliğinde.

And it has the potential to change our understanding

İnsan fizyolojisinin de bazı yönlerini

of some aspects of human physiology.

anlamamız konusunda potansiyele sahip.

It's still early,

Hâlâ çok erken,

but I think we've picked up on the scent of something we're following.

ama sanırım bir şey yakaladığımızın kokusunu alıyorum.

(Laughter)

(Kahkaha)

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)