You smell with your body, not just your nose | Jennifer Pluznick

Translator: Arvind Patil Reviewer: Abhinav Garule

Here's a question for you:

तुमच्यासाठी एक प्रश्न आहे:

how many different scents do you think you can smell,

तुम्ही किती प्रकारचे गंध जणू शकता?

and maybe even identify with accuracy?

आणि त्यापैकी किती अचूक ओळखू शकता?

100?

१००?

300?

३००?

1,000?

१०००?

One study estimates that humans can detect up to one trillion different odors.

एका अभ्यासात सिद्ध झाले की मानव

A trillion.

एक टृिलीयन.

It's hard to imagine,

कल्पना करणे कठीण आहे.

but your nose has the molecular machinery to make it happen.

पण तुमच्या नाकात ही रेण्वीय यंत्रणा आहे हे शक्य करणारी

Olfactory receptors --

ज्यांना म्हणतात ओल॒फॅक॒टरी सवेदक.

tiny scent detectors --

सूक्ष्म गंध शोधक.

are packed into your nose,

हे नाकात बद्ध असतात

each one patiently waiting to be activated by the odor,

यातील प्रत्येक वाट पहात असतो ज्याने तो प्रेरित होईल अश्या वासाची.

or ligand,

व अणूची

that it's been assigned to detect.

जे जाणण्यासाठी त्याची निर्मिती झाली,

It turns out we humans, like all vertebrates,

आपण मानव प्राणी पाठीचा कणा असलेल्या प्रवर्गात मोडतो.

have lots of olfactory receptors.

आपल्या ओल॒फॅक॒टरी सवेदक मोठ्या प्रमाणात असतात

In fact, more of our DNA is devoted to genes for different olfactory receptors

आपल्यातील जीन्स विविध ओल॒फॅक॒टरी सवेदक निर्माण करणारे असतात . ते प्रोटीन हून

than for any other type of protein.

हे सवेद्क अधिक संख्येने हे निर्माण करतात.

Why is that?

असे का?

Could olfactory receptors be doing something else

ओल॒फॅक॒टरी आणखी वेगळे कार्य करितात काय?

in addition to allowing us to smell?

गंधाच्या जाणीवे शिवाय

In 1991, Linda Buck and Richard Axel uncovered the molecular identity

१९९१ मध्ये लिंडा बक व रिचर्ड अक्सेल यांनी ओल॒फॅक॒टरी सवेद्क ग्राहकाची

of olfactory receptors --

रेण्वीय रचना उघड केली.

work which ultimately led to a Nobel Prize.

त्या साठी त्यांना नोबल प्राईज मिळाले.

At the time,

त्यावेळी

we all assumed that these receptors were only found in the nose.

आपली सर्वांची धारणा होती की ते फक्त नाकातच असतात.

However, about a year or so later,

तथापि वर्षभराने

a report emerged of an olfactory receptor expressed in a tissue

ओल॒फॅक॒टरी हे शरीरातील अन्य पेशी गटात आढळले तसा अहवाल मिळाला.

other than the nose.

नाकाशिवाय अन्यत्र ते आढळले.

And then another such report emerged,

तसाच एक आणखी अहवाल आला.

and another.

आणखी एक अहवाल आला.

We now know that these receptors are found all over the body,

आता ज्ञात झाले की ओल॒फॅक॒टरी हे पूर्ण शरीरात असतात.

including in some pretty unexpected places --

काही अनपेक्षित जागी

in muscle,

स्नायूत

in kidneys,

मूत्रपिंडात

lungs

फुफुसात

and blood vessels.

आनी रक्त वाहिन्यातही

But what are they doing there?

पण तेथील त्यांचे कार्य काय?

Well, we know that olfactory receptors act as sensitive chemical sensors

ओल॒फॅक॒टरी संवेदनक्षम रासायनिक सेन्सर असतात

in the nose --

नाकात.

that's how they mediate our sense of smell.

ते गंधाची जाणीव करून देतात.

It turns out they also act as sensitive chemical sensors

ते सवेदन क्षम रासायनिक सेन्सर असतात.

in many other parts of the body.

शरीराच्या वेगवेगळ्या भागात.

Now, I'm not saying that your liver can detect the aroma of your morning coffee

मी काही असे म्हणत नाही की तुमचे यकृत सकाळी घेतलेल्या कॉफीचा वास जाणेल.

as you walk into the kitchen.

जेव्हा स्वयंपाकघरात जाता

Rather, after you drink your morning coffee,

सकाळची कॉफी घेऊन,

your liver might use an olfactory receptor

तुमच्या यकृतातील ओल॒फॅक॒टरी सेन्सर वापरात येतील

to chemically detect the change in concentration

रासायनिक दृष्ट्या रक्तातील घनतेत झालेला बदल

of a chemical floating through your bloodstream.

रक्त धमन्यात फिरत असताना.

Many cell types and tissues in the body use chemical sensors,

अनेक पेशी किवा ऊती या रासायनिक सेन्सरचा उपयोग करतात

or chemosensors,

किवां केमो सेन्सरचा

to keep track of the concentration of hormones, metabolites

ते असे करतात हार्मोन्स चयापचय क्रिया अन्य रेणू

and other molecules,

यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी.

and some of these chemosensors are olfactory receptors.

काही केमो सेन्सर हे ओल॒फॅक॒टरी सेन्सर असतात

If you are a pancreas or a kidney

स्वादुपिंड व मूत्रपिंड यासाठी

and you need a specialized chemical sensor

विशेष प्रकारचे रासायनिक सेन्सर लागतात.

that will allow you to keep track of a specific molecule,

त्यमुळे काही ठराविक रेणूंचा मागोवा घेता येतो.

why reinvent the wheel?

अशा या यंत्रणेमुळे

One of the first examples

याचे पहिले उदाहरण आहे

of an olfactory receptor found outside the nose

नाकाबाहेरील ओल॒फॅक॒टरी ग्राहक

showed that human sperm express an olfactory receptor,

मानवी शुक्राणूत ते असतात.

and that sperm with this receptor will seek out the chemical

त्यातील ग्राहक जुळणारे रसायन शोधेल

that the receptor responds to --

जे त्याला पाहिजे.

the receptor's ligand.

रीसेप॒टरच्या आयना द्वारे.

That is, the sperm will swim toward the ligand.

तेथे शुक्राणू पोहत जाईल

This has intriguing implications.

हे एक प्रकारचे आकर्षण आहे

Are sperm aided in finding the egg

बीजांडापर्यंत जाण्यास शुक्राणूला मदत होते.

by sniffing out the area with the highest ligand concentration?

ते वास घेत जातात जेथे अधिक घनता आहे त्यांना आकर्षून घेणाऱ्या आयनाची.

I like this example because it clearly demonstrates

मला हे उदाहरण आवडते ते स्पष्टीकरण देतात

that an olfactory receptor's primary job is to be a chemical sensor,

की ओल॒फॅक॒टरी ग्राहकाचे प्रमुख काम रासायनिक सेन्सर आहे

but depending on the context,

पण हे संदर्भानुसार बदलते.

it can influence how you perceive a smell,

ते यावर अवलंबून असते की तुम्हाला गंधाचे ज्ञान कसे होते

or in which direction sperm will swim,

किवा कोणत्या दिशेत शुक्राणू वाहतात

and as it turns out,

यातून दिसते

a huge variety of other processes.

अनेक मोठ्या प्रक्रियेत

Olfactory receptors have been implicated in muscle cell migration,

ओल॒फॅक॒टरी ग्राहक स्नायूंच्या पेशीच्या स्थलानतरावेळी कार्यरत होतात

in helping the lung to sense and respond to inhaled chemicals,

ज्या रासायनिक पदार्थाचा आपण वास घेतो त्याद्वारे फुफ्फुसांना मदत होते

and in wound healing.

जखम बरी करण्यासाठी

Similarly, taste receptors once thought to be found only in the tongue,

चवीची जाणीव करून देणारे सवेदी ग्राहक केवळ जिभेवर असतात असे मानले जाई

are now known to be expressed in cells and tissues throughout the body.

पण ते आता शरीरातील पेशी व उतीत असतात असे दिसून आले आहे.

Even more surprisingly,

नवलाची एक बाब

a recent study found

नुकत्याच एका अभ्यासाने कळली

that the light receptors in our eyes also play a role in our blood vessels.

डोळ्यातील प्रकाशी सवेदी ग्राहक यांचा रक्त वाहिन्यात मोठा सहभाग असतो.

In my lab,

माझ्या प्रयोगशाळेत.

we work on trying to understand the roles of olfactory receptors and taste receptors

आम्ही ओल॒फॅक॒टरी सवेदीव चवीच्या सवेदी ग्राहकाचा अभ्यास करीत होतो

in the context of the kidney.

मूत्रपिंडाच्या संदर्भातील कामाचा

The kidney is a central control center for homeostasis.

मूत्रपिंड चयापचय क्रियेचा संतुलन करणारा मध्यवर्ती भाग आहे.

And to us,

आणि आपल्यासाठी

it makes sense that a homeostatic control center would be a logical place

तार्किक दृष्ट्या अशी मध्य्र्ती यंत्रणा

to employ chemical sensors.

रासायनिक संवेदी ग्राहकाचे ठिकाण असेलच.

We've identified a number of different olfactory and taste receptors

आम्ही भिन्न अनेक प्रकारच्या ओल॒फॅक॒टरी व चवीच्या सवेदी ग्राहके शोधली.

in the kidney,

जी मूत्रपिंडात असतात.

one of which, olfactory receptor 78,

त्यातील एक ओल॒फॅक॒टरी सवेदि ग्राहक ७८,

is known to be expressed in cells and tissues

हा पेशी व उतीत असतो .

that are important in the regulation of blood pressure.

तोये रक्तदाब नियमित करण्यासाठी मोलाचा असतो.

When this receptor is deleted in mice,

उंदरातील हे सवेदी ग्राहक काढून टाकले.

their blood pressure is low.

तर त्यांचा रक्तदाब कमी होईल.

Surprisingly, this receptor was found to respond

नवल असे की हे सवेदी ग्राहक फैटी एसिडला

to chemicals called short-chain fatty acids

प्रतिसाद देताना देताना आढळले.

that are produced by the bacteria that reside in your gut --

जे आतड्यातील जीवाणू तयार करतात.

your gut microbiota.

आतड्यात राहून.

After being produced by your gut microbiota,

तुमच्या आतड्यातील जीवाणूंनी तयार केलेले

these chemicals are absorbed into your bloodstream

हे रासायनिक पदार्थ रक्तात येतात.

where they can then interact with receptors

तेथे ते ओल॒फॅक॒टरी सवेदी ग्राहक ७८

like olfactory receptor 78,

बरोबर आंतर्क्रिया करतात.

meaning that the changes in metabolism of your gut microbiota

म्हणजे चयापचय क्रियेतील आतड्यातील जीवाणूंचा बदल

may influence your blood pressure.

तुमच्या रक्तदाबावर परिणाम करतात.

Although we've identified a number of different olfactory and taste receptors

जरी आम्ही असे अनेक ओल॒फॅक॒टरी सवेदि ग्राहक व चवीचे ग्राहक शोधले

in the kidney,

मूत्र पिंडात

we've only just begun to tease out their different functions

आम्ही विविध कार्यात बदल करून

and to figure out which chemicals each of them responds to.

रासायनिक पदार्थांचा प्र्तीसात अजमावला.

Similar investigations lie ahead for many other organs and tissues --

असाच शोध अन्य इंद्रीयाबाबत व उतीबाबत होणे बाकी आहे.

only a small minority of receptors has been studied to date.

आतापर्यंत फार थोड्या अश्या सवेदी ग्राहकाचा शोध लागला आहे.

This is exciting stuff.

हे महत्वाचे व आव्हानात्मक आहे.

It's revolutionizing our understanding of the scope of influence

याची माहिती आपल्या ज्ञानात भर घालणारी असून ती क्रांतिकारी बदल करेल.

for one of the five senses.

आपल्या पाच ज्ञानेनद्रीयातील एकात.

And it has the potential to change our understanding

यामुळे मानवी शरीराच्या आपल्या जाणकरीत

of some aspects of human physiology.

आमुलाग्र बदल होईल.

It's still early,

आजच तसे होणार नसले

but I think we've picked up on the scent of something we're following.

तरी आन्हीला भविष्याच्या बदलाचा वास येतो.

(Laughter)

Thank you.

(हशा)

आभारी आहे.

(Applause)

(टाळ्या)