You smell with your body, not just your nose | Jennifer Pluznick

Translator: Tien Nguyen Reviewer: Duong Thi Hue

Here's a question for you:

Đây là câu hỏi dành cho bạn:

how many different scents do you think you can smell,

Bạn nghĩ bạn có thể cảm nhận được bao nhiêu mùi khác nhau

and maybe even identify with accuracy?

và thậm chí có thể nhận biết chúng một cách chính xác

100?

100?

300?

300?

1,000?

1,000

One study estimates that humans can detect up to one trillion different odors.

Một nghiên cứu ước tính con người có thể nhận biết một nghìn tỉ mùi khác nhau

A trillion.

Một nghìn tỉ

It's hard to imagine,

Thật khó để có thể tưởng tượng

but your nose has the molecular machinery to make it happen.

nhưng mũi của bạn có một bộ máy phân tử để thực hiện điều đó

Olfactory receptors --

Các thụ thể khứu giác -

tiny scent detectors --

dò tìm những mùi nhỏ nhất

are packed into your nose,

và đưa chúng vào mũi bạn

each one patiently waiting to be activated by the odor,

mỗi thụ thể kiên nhẫn chờ đợi được kích hoạt bởi mùi,

or ligand,

hoặc các phối tử,

that it's been assigned to detect.

mà nó được chỉ định dò tìm

It turns out we humans, like all vertebrates,

Con người, cũng giống như tất cả các động vật có xương sống,

have lots of olfactory receptors.

có rất nhiều thụ thể khứu giác.

In fact, more of our DNA is devoted to genes for different olfactory receptors

Thực tế, cấu trúc DNA của chúng ta dành nhiều gen cho các loại thụ thể khứu giác

than for any other type of protein.

hơn bất kỳ loại protein nào khác.

Why is that?

Tại sao lại như vậy?

Could olfactory receptors be doing something else

Phải chăng các thụ thể khứu giác còn có chức năng nào khác

in addition to allowing us to smell?

ngoài việc cho phép chúng ta ngửi mùi?

In 1991, Linda Buck and Richard Axel uncovered the molecular identity

Năm 1991, Linda Buck và Richard Axel phát hiện ra bản sắc phân tử

of olfactory receptors --

của thụ cảm khứu giác -

work which ultimately led to a Nobel Prize.

công trình cuối cùng đã mang về một giải Nobel

At the time,

Vào thời điểm đó,

we all assumed that these receptors were only found in the nose.

tất cả chúng ta đều cho rằng những thụ thể này chỉ được tìm thấy trong mũi.

However, about a year or so later,

Tuy nhiên, khoảng 1 năm sau đó

a report emerged of an olfactory receptor expressed in a tissue

một báo cáo chỉ ra sự xuất hiện của thụ thể khứu giác trong mô tế bào

other than the nose.

thay vì mũi

And then another such report emerged,

Và sau đó những báo cáo tương tự xuất hiện,

and another.

liên tiếp

We now know that these receptors are found all over the body,

Bây giờ chúng ta biết rằng những thụ thể này được tìm thấy khắp cơ thể,

including in some pretty unexpected places --

bao gồm một số những nơi không ngờ tới

in muscle,

trong cơ bắp

in kidneys,

trong thận

lungs

phổi

and blood vessels.

và các mạch máu

But what are they doing there?

Nhưng chúng làm gì ở đó?

Well, we know that olfactory receptors act as sensitive chemical sensors

Chúng ta biết rằng thụ thể khứu giác hoạt động như các cảm biến hóa học nhạy cảm

in the nose --

ở trong mũi

that's how they mediate our sense of smell.

đó là cách chúng gián tiếp tạo nên cảm giác về mùi.

It turns out they also act as sensitive chemical sensors

Thì ra chúng cũng hoạt động như những cảm biến hóa học nhạy cảm

in many other parts of the body.

ở các bộ phận khác của cơ thể

Now, I'm not saying that your liver can detect the aroma of your morning coffee

Bây giờ, tôi không nói gan của bạn có thể phát hiện mùi thơm của cà phê buổi sáng

as you walk into the kitchen.

khi bạn bước vào bếp.

Rather, after you drink your morning coffee,

Thay vào đó, sau khi bạn uống cà phê sáng,

your liver might use an olfactory receptor

gan của bạn có thể sử dụng một thụ thể khứu giác

to chemically detect the change in concentration

để phát hiện sự thay đổi nồng độ hóa học

of a chemical floating through your bloodstream.

của một hóa chất trôi trong mạch máu của bạn.

Many cell types and tissues in the body use chemical sensors,

Nhiều loại tế bào và các mô trong cơ thể sử dụng các cảm biến hóa học,

or chemosensors,

hoặc các thụ cảm hóa học,

to keep track of the concentration of hormones, metabolites

để theo dõi nồng độ hormone, chất chuyển hóa

and other molecules,

và các phân tử khác,

and some of these chemosensors are olfactory receptors.

và một trong số các cơ quan thụ cảm đó là những thụ thể khứu giác.

If you are a pancreas or a kidney

Nếu bạn là tuyến tụy hoặc thận

and you need a specialized chemical sensor

và bạn cần một cảm biến hóa học chuyên biệt

that will allow you to keep track of a specific molecule,

cho phép bạn theo dõi một phân tử cụ thể,

why reinvent the wheel?

tại sao lại cải tiến bánh xe?

One of the first examples

Một trong những ví dụ đầu tiên

of an olfactory receptor found outside the nose

của một thụ thể khứu giác tìm thấy bên ngoài mũi

showed that human sperm express an olfactory receptor,

cho thấy tinh trùng người chứa một thụ thể khứu giác,

and that sperm with this receptor will seek out the chemical

và tinh trùng với thụ thể này sẽ tìm ra hóa chất

that the receptor responds to --

tạo ra phản ứng với thụ thể

the receptor's ligand.

phối tử của thụ thể.

That is, the sperm will swim toward the ligand.

Khi đó, tinh trùng sẽ bơi về phía phối tử.

This has intriguing implications.

Điều này có ý nghĩa hấp dẫn.

Are sperm aided in finding the egg

Tinh trùng được trợ giúp trong việc tìm trứng

by sniffing out the area with the highest ligand concentration?

bằng cách đánh hơi khu vực với nồng độ phối tử cao nhất?

I like this example because it clearly demonstrates

Tôi thích ví dụ này bởi vì nó thể hiện rõ ràng

that an olfactory receptor's primary job is to be a chemical sensor,

rằng công việc chính của thụ thể khứu giác là một cảm biến hóa học,

but depending on the context,

nhưng tùy thuộc vào hoàn cảnh,

it can influence how you perceive a smell,

nó có thể ảnh hưởng đến cách bạn nhận thấy một mùi

or in which direction sperm will swim,

hoặc hướng tinh trùng sẽ bơi,

and as it turns out,

và có thể thấy,

a huge variety of other processes.

còn rất nhiều các quy trình khác.

Olfactory receptors have been implicated in muscle cell migration,

Các thụ thể khứu giác được ứng dụng trong di chuyển tế bào cơ,

in helping the lung to sense and respond to inhaled chemicals,

trong việc giúp phổi cảm nhận và phản ứng với các hóa chất hít vào,

and in wound healing.

và trong chữa lành vết thương.

Similarly, taste receptors once thought to be found only in the tongue,

Tương tự, các thụ thể vị giác từng được nghĩ chỉ tìm thấy trong lưỡi

are now known to be expressed in cells and tissues throughout the body.

bây giờ được phát hiện ở trong các tế bào và mô khắp cơ thể.

Even more surprisingly,

Thậm chí còn đáng ngạc nhiên nữa,

a recent study found

một nghiên cứu gần đây cho thấy

that the light receptors in our eyes also play a role in our blood vessels.

các thụ cảm ánh sáng trong mắt chúng ta cũng đóng một vai trò trong mạch máu.

In my lab,

Trong phòng thí nghiệm của tôi,

we work on trying to understand the roles of olfactory receptors and taste receptors

chúng tôi cố gắng tìm hiểu vai trò các thụ thể khứu giác và các thụ thể vị giác

in the context of the kidney.

trong thận.

The kidney is a central control center for homeostasis.

Thận là một cơ quan trung tâm điều khiển cân bằng môi trường bên trong.

And to us,

Và đối với chúng tôi,

it makes sense that a homeostatic control center would be a logical place

nó có ý nghĩa rằng trung tâm điều khiển cân bằng nội môi sẽ là một nơi hợp lý

to employ chemical sensors.

để sử dụng cảm biến hóa học.

We've identified a number of different olfactory and taste receptors

Chúng tôi đã xác định một số các cơ quan khứu giác và vị giác khác nhau

in the kidney,

trong thận,

one of which, olfactory receptor 78,

một trong số đó, thụ thể khứu giác 78,

is known to be expressed in cells and tissues

được xác định có trong tế bào và các mô

that are important in the regulation of blood pressure.

đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp.

When this receptor is deleted in mice,

Khi thụ thể này được lấy ra khỏi chuột,

their blood pressure is low.

huyết áp của chúng thấp.

Surprisingly, this receptor was found to respond

Đáng ngạc nhiên là thụ thể này đã được tìm thấy để đáp ứng

to chemicals called short-chain fatty acids

các hóa chất được gọi là axit béo chuỗi ngắn

that are produced by the bacteria that reside in your gut --

được tạo ra bởi vi khuẩn nằm trong ruột của bạn -

your gut microbiota.

hệ vi sinh vật vùng của ruột.

After being produced by your gut microbiota,

Sau khi được tạo ra bởi hệ sinh vật vùng của ruột,

these chemicals are absorbed into your bloodstream

những hóa chất này được hấp thụ vào dòng máu của bạn

where they can then interact with receptors

nơi sau đó chúng tương tác với các thụ thể

like olfactory receptor 78,

như thụ cảm khứu giác 78,

meaning that the changes in metabolism of your gut microbiota

nghĩa là những thay đổi trong trao đổi chất của hệ vi sinh vật vùng ở ruột

may influence your blood pressure.

có thể ảnh hưởng đến huyết áp của bạn.

Although we've identified a number of different olfactory and taste receptors

Mặc dù chúng tôi đã xác định một số các cơ quan khứu giác và vị giác khác nhau

in the kidney,

trong thận,

we've only just begun to tease out their different functions

Chúng tôi mới chỉ bắt đầu tách các chức năng khác nhau của chúng

and to figure out which chemicals each of them responds to.

và tìm ra hóa chất phản ứng với từng loại.

Similar investigations lie ahead for many other organs and tissues --

Các cuộc điều tra tương tự trước mắt trên nhiều bộ phận và mô khác -

only a small minority of receptors has been studied to date.

cho đến nay, chỉ có một số nhỏ các thụ thể được nghiên cứu

This is exciting stuff.

Đây là điều thú vị.

It's revolutionizing our understanding of the scope of influence

Tạo nên cuộc cách mạng sự hiểu biết của chúng ta về phạm vi ảnh hưởng

for one of the five senses.

của một trong năm giác quan.

And it has the potential to change our understanding

Và nó có tiềm năng thay đổi nhận thức

of some aspects of human physiology.

về một số khía cạnh sinh lý học con người.

It's still early,

Vẫn còn sớm,

but I think we've picked up on the scent of something we're following.

nhưng tôi nghĩ chúng tôi đã đánh hơi được ''mùi'' của thứ chúng tôi đang theo đuổi

(Laughter)

(Cười)

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)