Naif Al-Mutawa: Superheroes inspired by Islam

Naif El Mutava: İslamdan esinlenilen süper kahramanlar

Çeviri: Ahmet Yükseltürk Gözden geçirme: yasin alp aluç

In October 2010,

Ekim 2010'da

the Justice League of America will be teaming up with The 99.

Amerika Adalet Ligi ile The 99 bir ekip oluşturacak.

Icons like Batman,

Batman,

Superman, Wonder Woman and their colleagues

Süperman, Wonder Woman ve arkadaşları

will be teaming up with icons Jabbar, Noora,

Cebbar, Nura, Cami gibi ikonlarla

Jami and their colleagues.

takım olacaklar.

It's a story of intercultural intersections,

Bu bir kültürlerarası kesişimin öyküsü.

and what better group

Bu konuşmayı

to have this conversation

tarihlerinde ve coğrafyalarında

than those that grew out of fighting fascism

faşizm ile savaşan gruptan

in their respective histories and geographies?

daha iyi kim yapabilirdi?

As fascism took over Europe in the 1930s,

Faşizm Avrupa'yı 1930'da ele geçirdi

an unlikely reaction came out of North America.

ve beklenmeyen bir tepki Kuzey Amerika'dan geldi.

As Christian iconography got changed,

Hıristiyan ikonografisi değişince,

and swastikas were created out of crucifixes,

haçlardan gamalı haçlar yapılınca,

Batman and Superman were created by Jewish young men

Batman ve Süperman genç Yahudi adamlar tarafından

in the United States and Canada,

ABD'de ve Kanada'da

also going back to the Bible.

Tevrat'a dayanılarak oluşturuldu.

Consider this:

Şuna bakın:

like the prophets, all the superheroes

tıpkı peygamberler gibi, tüm süperkahramanların

are missing parents.

anne ve babası ölmüştür.

Superman's parents die on Krypton

Süperman anne ve babasını Kripton'da

before the age of one.

bir yaşından önce kaybediyor.

Bruce Wayne, who becomes Batman,

Bruce Wayne, Batman olacak kişi,

loses his parents at the age of six in Gotham City.

anne ve babasını Gotham şehrinde altı yaşında kaybediyor.

Spiderman is raised

Örümcek Adam

by his aunt and uncle.

amcası ve yengesi tarafından büyütülüyor.

And all of them, just like the prophets who get their message

Ve hepsi, tıpkı peygamberlerin mesajları

from God through Gabriel,

Allah'tan Cebrail ile alması gibi,

get their message from above.

mesajlarını yukarıdan alıyorlar.

Peter Parker is in a library in Manhattan

Peter Parker Manhattan'da bir kütüphanede iken

when the spider descends from above

bir örümcek yukarıdan iniyor

and gives him his message through a bite.

ve ısırarak mesajını ona iletiyor.

Bruce Wayne is in his bedroom

Bruce Wayne yatak odasında iken

when a big bat flies over his head,

bir yarasa kafasının üzerinden uçuyor,

and he sees it as an omen to become Batman.

ve o da bunu Batman olmak için bir işaret olarak görüyor.

Superman is not only sent to Earth

Süperman Dünya'ya sadece

from the heavens, or Krypton,

cennetten, ya da Kripton'dan

but he's sent in a pod, much like Moses was on the Nile.

gönderilmiyor, tıpkı Musa'nın Nil'de gönderildiği gibi bir botun

(Laughter)

içinde gönderiliyor. (Gülüşmeler)

And you hear the voice of his father, Jor-El,

Ve babası Jor-El

saying to Earth, "I have sent to you my only son."

Dünya'ya şöyle diyor: "Sana tek oğlumu gönderdim."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

These are clearly biblical archetypes,

Bunlar açıkça Tevrat örnekleri

and the thinking behind that was to create

ve bunun arkasındaki düşünce

positive, globally-resonating storylines

başka insanların kötü düşünceler ürettiği şeylerden

that could be tied to the same things

olumlu, küresel çapta ses getiren

that other people were pulling mean messages out of

hikayeler üretmekti.

because then the person that's using religion for the wrong purpose

Çünkü o zaman dini yanlış amaçla kullanan kişi,

just becomes a bad man with a bad message.

kötü mesajlı kötü bir adama dönüşüveriyor.

And it's only by linking positive things

Ve sadece olumlu şeyleri düşünerek

that the negative can be delinked.

olumsuzlardan kurtulabilirsiniz.

This is the kind of thinking that went into

The 99'u oluştururken

creating The 99.

düşünce böyleydi.

The 99 references the 99 attributes of Allah in the Koran,

The 99'da Allah'ın Kur'andaki 99 ismine atıfta bulunuluyor,

things like generosity and mercy and foresight and wisdom

cömertlik, merhamet, basiret, hikmet

and dozens of others that no two people in the world would disagree about.

ve herhangi iki insanın karşıt olmayacağı birçok başka sıfata.

It doesn't matter what your religion is;

Hangi dine mensup olduğunuzun bir önemi yok.

even if you're an atheist, you don't raise your kid telling him, you know,

Ateist bile olsanız çocuklarınızı

"Make sure you lie three times a day."

"her gün üç yalan söyleyeceksin" diyerek yetiştirmezsiniz.

Those are basic human values.

Bunlar temel insani değerler.

And so the backstory of The 99

The 99'un hikayesi

takes place in 1258,

1258'de başlıyor, tarihin bize söylediğine göre,

which history tells us the Mongols invaded Baghdad and destroyed it.

bu tarihte Moğollar Bağdat'ı ele geçirdi ve yok etti.

All the books from Bait al-Hikma library,

O zamanların meşhur kütüphanesi

the most famous library in its day, were thrown in the Tigris River,

Beyt-ül Hikmetin kitapları Fırat nehrine atılmıştı

and the Tigris changes color with ink.

ve Fırat nehri mürekkep renginde akmıştı.

It's a story passed on generation after generation.

Bu nesilden nesile aktarılan bir hikaye.

I rewrote that story,

Ben bu hikayeyi yeniden yazdım.

and in my version, the librarians find out that this is going to happen --

Benim hikayemde, kütüphaneciler bu olayın

and here's a side note:

olacağını biliyorlar -- ve yan bir not: eğer başarılı

if you want a comic book to do well, make the librarians the hero. It always works well.

bir çizgi roman yapmak istiyorsanız:

(Laughter)

kütüphanecileri kahraman yapın. Her zaman çok başarılı oluyor. (Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

So the librarians find out

Kütüphaneciler bu olaydan haberdar oluyorlar

and they get together a special solution, a chemical solution called King's Water,

ve biraraya gelip özel bir çözelti yapıyorlar, kimyasal bir çözelti,

that when mixed with 99 stones

Kral Suyu, ondan sonra onu 99 tane taşla karıştırıyorlar.

would be able to save all that culture and history in the books.

Bu 99 taş, kitaplardaki bütün kültür ve tarihi kurtarabilecek.

But the Mongols get there first.

Fakat Moğollar oraya daha önce geliyor.

The books and the solution get thrown in the Tigris River.

Kitaplar ve çözelti Fırat nehrine atılıyor.

Some librarians escape, and over the course of days and weeks,

Bazı kütüphaneciler kurtuluyor ve sonraki gün ve haftalarda,

they dip the stones into the Tigris and suck up that collective wisdom

taşları Fırat'a daldırıyor ve kaybettiğimizi düşündüğümüz

that we all think is lost to civilization.

tüm bilgileri topluyorlar.

Those stones have been smuggled as three prayer beads

Bu taşlar her birisinde 33 taş bulunan

of 33 stones each

üç tesbih şeklinde Arabistan'dan

through Arabia into Andalusia in Spain, where they're safe for 200 years.

200 yıl boyunca korunacakları İspanya'daki Endülüs'e kaçırılıyor.

But in 1492, two important things happen.

Fakat 1492'de iki önemli şey meydana geliyor.

The first is the fall of Granada,

İlki Avrupa'daki son Müslüman şehri

the last Muslim enclave in Europe.

Granada'nın düşüşü.

The second is Columbus finally gets funded to go to India, but he gets lost.

İkincisi ise Kolomb sonunda Hindistan'a gidecek parayı buluyor,

(Laughter)

fakat kayboluyor. (Gülüşmeler)

So 33 of the stones are smuggled

Taşların 33'ü

onto the Nina, the Pinta and the Santa Maria

Nina, Pinto ve Santa Maria'ya kaçırılıyor

and are spread in the New World.

ve Yeni Dünya'da yayılıyor.

Thirty-three go on the Silk Road to China, South Asia and Southeast Asia.

33'ü İpek Yolu ile Çin, Güney Asya ve

And 33 are spread between Europe, the Middle East and Africa.

Güneydoğu Asya'ya götürülüyor. 33'ü de Avrupa,

And now it's 2010, and there are 99 heroes

Orta Doğu ve Afrika'da yayılıyor. Şimdi de yıl 2010

from 99 different countries.

ve toplam 99 ülkeden 99 kahraman var.

Now it's very easy to assume

Kütüphanenin ismi El-Hikme olduğu için

that those books, because they were from a library called Bait al-Hikma, were Muslim books,

içindekilerin Müslüman kitapları olduğunu düşünmek kolay,

but that's not the case because the caliph that built that library,

fakat gerçek öyle değil, çünkü kütüphaneyi inşa eden

his name was al-Ma'mun -- he was Harun al-Rashid's son.

halifenin adı El-Ma'mun idi -- Harun El Reşid'in oğlu.

He had told his advisers, "Get me all the scholars

El-Ma'mun danışmanlarına şöyle demişti:

to translate any book they can get their hands onto into Arabic,

"Bana ellerindeki herhangi bir kitabı Arapça'ya çevirecek tüm alimleri bulun

and I will pay them its weight in gold."

ve ben de onlara kitabın ağırlığı kadar altın vereceğim."

After a while, his advisers complained.

Bir süre sonra, danışmanları yakınmaya başladılar.

They said, "Your Highness, the scholars are cheating.

"Değerli Efendimiz, bilim adamları hile yapıyorlar.

They're writing in big handwriting to take more gold."

Daha fazla altın almak için yazıları büyük yazıyorlar."

To which he said, "Let them be, because what they're giving us

O da şöyle cevap veriyor, "İzin ver yazsınlar, çünkü onların

is worth a lot more than what we're paying them."

bize verdikleri bizim onlara verdiklerimizden çok daha değerli."

So the idea of an open architecture, an open knowledge,

Açık mimari, açık bilgi kavramı

is not new to my neck of the desert.

benim için yabancı değil.

The concept centers on something called the Noor stones.

Fikir Nur taşları denen şeyler üzerine kurulu.

Noor is Arabic for light.

Nur Arapça ışık demek.

So these 99 stones, a few kind of rules in the game:

Bu 99 taş, bu oyunun birkaç kuralı var:

Number one, you don't choose the stone; the stone chooses you.

Birinci kural, taşı siz seçmiyorsunuz, taş sizi seçiyor.

There's a King Arthur element to the storyline, okay.

Hikayede bir King Arthur izi var, tamam mı.

Number two, all of The 99,

İkinci kural, The 99'daki tüm kahramanlar,

when they first get their stone, or their power, abuse it;

taşı ilk elde ettikleri zaman, onu kötüye kullanıyorlar;

they use it for self-interest.

kendi çıkarları için kullanıyorlar.

And there's a very strong message in there that when you start abusing your stone,

Ve çok kuvvetli bir mesaj veriliyor, eğer taşını kötüye kullanırsan

you get taken advantage of

senin güçlerini kullanan insanlar tarafından

by people who will exploit your powers, okay.

sömürülüyorsun, tamam mı.

Number three, the 99 stones all have within them

Üçüncü kural, 99 taşın içinde kendini güncelleyen

a mechanism that self-updates.

bir mekanizma var.

Now there are two groups that exist within the Muslim world.

Müslüman dünyasında iki tane grup var.

Everybody believes the Koran is for all time and all place.

Herkes Kur'an'ın tüm zamanlar ve mekanlar için

Some believe that means that the original interpretation

olduğuna inanıyor. Bazıları bugünle ilgili olan şeyin

from a couple thousand years ago is what's relevant today.

Kur'an'ın birkaç bin yıl önceki yorumlaması

I don't belong there.

olduğuna inanıyor. Ben onlardan değilim.

Then there's a group that believes the Koran is a living, breathing document,

Diğer bir grup da Kur'an'ın yaşayan, canlı bir kitap olduğuna inanır.

and I captured that idea within these stones that self-update.

Ben de o fikri kendini güncelleyen taşlarla ifade ettim.

Now the main bad guy, Rughal,

Ana kötü karakter, Rughal,

does not want these stones to update,

bu taşların kendilerini güncellemesini istemiyor.

so he's trying to get them to stop updating.

Onların güncellemelerini durdurmaya çalışıyor.

He can't use the stones, but he can stop them.

Taşları kullanamıyor, fakat durdurabiliyor.

And by stopping them, he has more of a fascist agenda,

Taşları durdurunca, daha faşist istekleri var,

where he gets some of The 99 to work for him --

o da bazı The 99'ları kendisi için çalıştırmak.

they're all wearing cookie-cutter, same color uniforms

Hepsi aynı tip ve renkte üniformalar giyiyorlar.

They're not allowed to individually express who they are and what they are.

Kim ve ne olduklarını söylemelerine izin verilmiyor.

And he controls them from the top down --

Rughal onları tamamen kontrol ediyor.

whereas when they work for the other side, eventually,

Sonunda diğer tarafta çalıştıktan sonra,

when they find out this is the wrong person, they've been manipulated,

kandırıldıklarını ve yanlış insan için,

they actually, each one has a different, colorful

çalıştıklarını anlayınca hepsinin farklı

kind of dress.

renkte bir giysisi oluyor.

And the last point about the 99 Noor stones is this.

99 Nur taşı hakkındaki son şey ise şu.

So The 99 work in teams of three.

The 99'lar üç kişilik takımlar halinde çalışıyorlar.

Why three? A couple of reasons.

Neden üç? Birkaç sebepten dolayı.

Number one, we have a thing within Islam that you don't leave a boy and a girl alone together,

Birinci sebep, İslam'da bir erkek ve bir kadın yanyana bırakılmaz,

because the third person is temptation or the devil, right?

çünkü üçüncü kişi şeytandır, değil mi?

I think that's there in all cultures, right?

Bu bütün kültürlerde var, doğru mu?

But this is not about religion, it's not about proselytizing.

Fakat bunun dinle ve dini yaymakla ilgisi yok.

There's this very strong social message

Burada en küçük hoşgörüsüzlük

that needs to get to kind of

deliğine ulaşması gereken

the deepest crevices of intolerance,

çok güçlü bir sosyal mesaj var.

and the only way to get there is to kind of play the game.

Ve oraya ulaşmanın tek yolu da oyunu oynamak.

And so this is the way I dealt with it.

Bu da benim bu soruna bulduğum çözüm.

They work in teams of three: two boys and a girl, two girls and a boy,

Üç kişilik takımlarla çalışıyorlar, iki erkek bir kız,

three boys, three girls, no problem.

iki kız bir erkek, üç erkek, üç kız, problem yok.

And the Swiss psychoanalyst, Carl Jung, also spoke about

Ve İsviçreli psikoanalist Carl Jung üç sayısının

the importance of the number three in all cultures, so I figure I'm covered.

bütün kültürlerdeki önemi hakkında konuştu, sanırım aradığımı buldum.

Well ...

Pekala ...

I got accused in a few blogs that I was actually sent by the Pope

Birkaç blog benim aslında Papa tarafından Teslis ve Katolikliği

to preach the Trinity and Catholicism in the Middle East,

Orta Doğu'da anlatmak için gönderildiğimi düşündü ve beni suçladı.

so you -- (Laughter)

yani sizler -- (Gülüşmeler)

you believe who you want. I gave you my version of the story.

sizler istediğiniz şeye inanın -- ben hikayenin kendi sürümümü anlattım.

So here's some of the characters that we have.

Bu da karakterlerimizden bazıları.

Mujiba, from Malaysia: her main power is she's able to answer any question.

Mujiba, Malezya'dan, onun gücü her türlü soruya cevap verebilmesi.

She's the Trivial Pursuit queen, if you want,

İsterseniz, Trivial Pursuit kraliçesi de diyebilirsiniz.

but when she first gets her power,

Fakat gücüne ilk defa sahip olduğunda,

she starts going on game shows and making money.

yarışmalara katılıyor ve para kazanıyor.

We have Jabbar from Saudi who starts breaking things when he has the power.

Suudi Arabistan'dan Cabbar, gücü parçalamak.

Now, Mumita was a fun one to name. Mumita is the destroyer.

Şimdi, Mumita'nın ismini koymak eğlenceli idi.

So the 99 attributes of Allah have the yin and the yang;

Mumita yok edici demek. Allah'ın 99 isminde yin ve yang var.

there's the powerful, the hegemonous, the strong,

Güçlü, üstün ve kuvvetli var.

and there's also the kind, the generous.

Bir de iyi ve cömert.

I'm like, are all the girls going to be kind and merciful and the guys all strong?

Şöyle düşündüm, kızların hepsi iyi ve merhametli,

I'm like, you know what, I've met a few girls who were destroyers in my lifetime, so ...

erkekler de kuvvetli mi olacak? Aslında, hayatımı yok eden birkaç kızla tanıştım,

(Laughter)

o zaman ... (Gülüşmeler)

We have Jami from Hungary, who first starts making weapons:

Macaristan Cami, ilk başta silah yapıyor.

He's the technology wiz.

Teknoloji dehası.

Musawwira from Ghana,

Gana'dan Musavvira,

Hadya from Pakistan, Jaleel from Iran who uses fire.

Pakistan'dan Hadya, İran'dan ateşi kullanan Calel.

And this is one of my favorites, Al-Batina from Yemen.

Bu da en sevdiklerimden, Yemen'den El-Batina.

Al-Batina is the hidden.

El-Batina gizli demek.

So Al-Batina is hidden, but she's a superhero.

El-Batina gizli, ama süperkahraman.

I came home to my wife and I said, "I created a character after you."

Eve geldim ve hanımıma "Sana ithafen

My wife is a Saudi from Yemeni roots.

bir kahraman yaptım." Hanımım Yemenli bir Suudi.

And she said, "Show me." So I showed this.

O da dedi, "Göster." Ben de bunu gösterdim.

She said, "That's not me."

Dedi ki, "Bu ben değilim."

I said, "Look at the eyes. They're your eyes."

Ben de, "Gözlere bak. Onlar senin gözlerin dedim."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I promised my investors this would not be another made-in-fifth-world-country production.

Yatırımcılarıma ürününün bir başka beşinci dünya ürünü olmayacağına

This was going to be Superman, or it wasn't worth my time or their money.

söz verdim. Ya Süperman gibi olacaktı, ya da benim buna zamanımı ve paramı

So from day one, the people involved in the project,

vermeme değmeyecekti. Birinci günden itibaren

bottom left is Fabian Nicieza,

projede yer alanlar, aşağıda solda

writer for X-Men and Power Rangers.

Fabian Nicieza, X-Men ve Power Rangers yazarı.

Next to him is Dan Panosian,

Yanında Dan Panosian,

one of the character creators for the modern-day X-Men.

modern X-Men için karakter oluşturuculardan.

Top right is Stuart Moore, a writer for Iron Man.

Yukarıda, Stuart Moore, Demir Adam yazarı.

Next to him is John McCrea, who was an inker for Spiderman.

Yanında John McCrea, Örümcek Adam'da mürekkepçi olarak çalışmıştı.

And we entered Western consciousness

Batıya şöyle bir sloganla girmiştik:

with a tagline: "Next Ramadan, the world will have new heroes,"

"Bir sonraki Ramazan'da, dünyanın

back in 2005.

yeni kahramanları olacak" 2005 yılında.

Now I went to Dubai, to an Arab Thought Foundation Conference,

Dubai'ye Arap Düşüncesi Vakfı Konferansı'na gittim

and I was waiting by the coffee for the right journalist.

ve doğru bir gazeteci ile kahve içmeyi bekliyorum.

Didn't have a product, but had energy.

Ürünümüz yoktu, fakat enerjimiz vardı.

And I found somebody from The New York Times,

New York Times'dan birini buldum.

and I cornered him, and I pitched him.

Kenara çektim ve fikri sundum.

And I think I scared him -- (Laughter)

Herhalde onu korkuttum -- (Gülüşmeler)

because he basically promised me --

çünkü o bana söz verdi --

we had no product -- but he said, "We'll give you a paragraph in the arts section

ürünümüz yoktu -- fakat dedi ki,

if you'll just go away."

"Eğer hemen gidersen, sanat bölümünde

(Laughter)

sana bir paragraf ayıracağız." (Gülüşmeler)

So I said, "Great." So I called him up a few weeks afterward.

Ben de "Muhteşem." dedim. Birkaç hafta sonra onu aradım.

I said, "Hi, Hesa." And he said, "Hi." I said, "Happy New Year."

"Selam, Hesa." dedim, o da "Selam." dedi. Ben: "Yeni yılın kutlu olsun."

He said, "Thank you. We had a baby." I said, "Congratulations."

O da, "Teşekkürler. Bebeğimiz oldu." dedi.

Like I care, right?

Ben de "Tebrik ederim." dedim. Sanki çok umrumda.

"So when's the article coming out?"

"Pekala yazı ne zaman çıkıyor?"

He said, "Naif, Islam and cartoon?

"Naif, Islam ve çizgi roman?

That's not timely.

Zamana uygun bir konu değil.

You know, maybe next week, next month, next year, but, you know, it'll come out."

Belki gelecek hafta, gelecek ay, gelecek yıl, fakat bir şekilde çıkacak."

So a few days after that, what happens?

Bu olaydan birkaç gün sonra ne oluyor?

What happens is the world erupts in the Danish cartoon controversy.

Danimarka karikatür krizi patlak veriyor.

I became timely.

Ben zamana uygun hale geliyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So flurry of phone calls and emails from The New York Times.

New York Times'dan heyecanlı telefonlar ve e-postalar.

Next thing you knew, there's a full page covering us positively,

Ondan sonra, bizle ilgili tam sayfa haber,

January 22nd, 2006,

22 Ocak 2006,

which changed our lives forever,

hayatımızı sonsuza dek değiştirdi.

because anybody Googling Islam and cartoon or Islam and comic,

Çünkü İslam ve karikatür ya da İslam ve çizgi roman diye aratan

guess what they got; they got me.

herkes tahmin edin neyi buldu; beni.

And The 99 were like superheroes

The 99'lar da dünyada olup biteni

kind of flying out of what was happening around the world.

etrafa duyuran süperkahramanlar gibi idi.

And that led to all kinds of things,

Bu da birçok şeye sebep oldu,

from being in curricula in universities and schools to --

üniversitelerde ve okullarda derslere girdi --

one of my favorite pictures I have from South Asia,

Güney Asya'dan en sevdiğim fotoğraflardan,

it was a couple of men with long beards

uzun sakallı birkaç adam

and a lot of girls wearing the hijab -- it looked like a school.

ve hicab giyen birçok kız -- okul gibi gözüküyordu.

The good news is they're all holding copies of The 99, smiling,

İyi haber ise hepsinin elinde The 99 nüshaları,

and they found me to sign the picture.

ve imzalamam için beni bulmuşlar.

The bad news is they were all photocopies, so we didn't make a dime in revenue.

Kötü haber ise hepsi fotokopi idi, bir kuruş kar etmedik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We've been able to license The 99 comic books

The 99 çizgi romanını şu ana kadar

into eight languages so far --

sekiz dilde lisanslamayı başardık,

Chinese, Indonesian, Hindi, Urdu, Turkish.

Çince, Endonezce, Hintçe, Urduca, Türkçe.

Opened a theme park through a license in Kuwait a year and a half ago

Lisans sayesinde Kuveyt'te bir buçuk yıl önce bir lunapark açtım,

called The 99 Village Theme Park --

ismi The 99 Köyü Lunaparkı,

300,000 square feet, 20 rides, all with our characters:

27.870 metre kare, 20 oyuncak, hepsinde bizim kahramanlar var.

a couple back-to-school licenses in Spain and Turkey.

İspanya'da ve Türkiye'de birkaç giysi lisansı.

But the biggest thing we've done to date, which is just amazing,

Bu güne kadar yaptığımız en büyük şey, muhteşem bir şey,

is that we've done a 26-episode animated series,

26 bölümlük animasyon yaptık,

which is done for global audiences:

küresel izleyiciler için,

in fact, we're already going to be in the U.S. and Turkey, we know.

ve bildiğimiz kadarı ile ABD ve Türkiye'de yayınlanacağız.

It's 3D CGI, which is going to be very high-quality,

3D CGI, çok yüksek kalitede bir animasyon,

written in Hollywood by the writers behind Ben 10

"Ben 10" ve "Örümcek Adam" ve "Star Wars: Klon Savaşları"

and Spiderman and Star Wars: Clone Wars.

gibi filmlerdeki yazarlar tarafından Hollywood'da hazırlandı.

In this clip I'm about to show you, which has never been seen in the public before,

Daha önce gösterilmemiş bir klibi size göstereceğim.

there is a struggle.

Bir mücadele söz konusu.

Two of the characters, Jabbar, the one with the muscles,

Kahramanlardan ikisi, kaslı olan Cebbar

and Noora, the one that can use light,

ve ışığı kullanan Nura

are actually wearing the cookie-cutter fascist gray uniform

kullanıldıkları için herkesle aynı olan

because they're being manipulated.

faşist gri üniformayı giyiyorlar.

They don't know, OK,

Bilmiyorlar, tamam mı.

and they're trying to get another member of The 99 to join them.

Ve The 99'dan başka bir üyeyi kendilerine katmaya

So there's a struggle within the team.

çalışıyorlar. Takım içinde bir mücadele var.

So if we can get the lights ...

Eğer ışıkları ...

["The 99"]

["The 99"]

Jabbar: Dana, I can't see where to grab hold.

Cebbar: Dana, tutacağım yeri göremiyorum.

I need more light.

Daha fazla ışığa ihtiyacım var.

What's happening?

Neler oluyor?

Dana: There's too much darkness.

Dana: Çok fazla karanlık var.

Rughal: There must be something we can do.

Rughal: Yapabileceğimiz bir şeyler olmalı.

Man: I won't send any more commandos in

Adam: Güvenli olduğunu bilmediğim sürece

until I know it's safe.

başka komando göndermeyeceğim.

Dr. Razem: It's time to go, Miklos.

Dr. Razem: Gitme vakti, Miklos.

Miklos: Must download file contents.

Miklos: Dosya içeriklerini indirmem lazım.

I can't forget auntie.

Halacığımı unutamam.

Jabbar: Dana, I can't do this without you.

Cebbar: Sensiz bunu yapamam.

Dana: But I can't help.

Dana: Fakat ben yardım edemem.

Jabbar: You can,

Cebbar: Yapabilirsin,

even if you don't believe in yourself right now.

kendine güvenmemene rağmen.

I believe in you.

Ben sana güveniyorum.

You are Noora the Light.

Sen Işık Nurasın.

Dana: No.

Dana: Hayır.

I don't deserve it. I don't deserve anything.

Ben ona layık değilim. Hiçbir şeye layık değilim.

Jabbar: Then what about the rest of us?

Cebbar: Geri kalanlara ne olacak?

Don't we deserve to be saved? Don't I?

Onlar kurtarılmaya layık değil mi? Ya ben?

Now, tell me which way to go.

Şimdi bana nereye gitmem gerektiğini söyle.

Dana: That way.

Dana: Şu yoldan.

Alarm: Threat imminent.

Alarm: Yakında tehlike var.

Jabbar: Aaaahhh!

Cebbar: Aaaahhh!

Miklos: Stay away from me.

Miklos: Benden uzak dur.

Jabbar: We're here to help you.

Cebbar: Sana yardım etmeye geldik.

Dr. Razem: Don't listen to them.

Dr. Razem: Onları dinleme.

Dana: Miklos, that man is not your friend.

Dana: Miklos, o adam senin arkadaşın değil.

Miklos: No. He gave me access,

Miklos: Hayır. O bana izin verdi,

and you want to reboot the [unclear]. No more [unclear].

ve siz de [anlaşılmıyor] tekrar başlatmak istiyorsunuz [anlaşılmıyor].

["The 99"]

["The 99"]

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

So "The 99" is technology; it's entertainment;

Yani "The 99" teknoloji, eğlence,

it's design.

tasarım.

But that's only half the story.

Fakat bu hikayenin yarısı.

As the father of five sons,

Beş çocuğun babası olarak,

I worry about who they're going to be using as role models.

onlar ileride kimleri örnek alacaklar endişeleniyorum.

I worry because all around me, even within my extended family,

Endişeleniyorum, çünkü her tarafımda, kendi uzak ailemde bile,

I see religion being manipulated.

dinin yanlış kullanıldığını görüyorum.

As a psychologist, I worry

Psikolog olarak,

for the world in general,

dünya için endişeleniyorum,

but worry about the perception of how people see themselves

fakat benim dünyamda insanların

in my part of the world.

kendilerini görme biçiminden endişeleniyorum.

Now, I'm a clinical psychologist. I'm licensed in New York State.

Ben klinik psikologum, lisansım New York eyaletinde.

I trained at Bellevue Hospital Survivors of Political Torture Program,

Bellevue Hastanesinde siyasi işkence kazazedeleri programında

and I heard one too many stories of people growing up

eğitim gördüm. Ve insanların liderliklerini

to idolize their leadership,

putlaştırarak büyüyüp, sonunda kahramanları

only to end up being tortured by their heroes.

tarafından işkence edildikleri çok hikaye dinledim.

And torture's a terrible enough thing as it is, but when it's done by your hero,

İşkence kötü bir şey, fakat kahramanınız tarafından

that just breaks you in so many ways.

yapıldığında sizi birçok yönden mahvediyor.

I left Bellevue, went to business school and started this.

Bellevue'den ayrıldım, iş okuluna gittim ve bu işi başlattım.

Now, one of the things that I refer to

Atıf yaptığım şeylerden biri de

when I -- about the importance of this message --

-- mesajın önemi hakkında

is that I gave a lecture at the medical school at Kuwait University,

Kuveyt Üniversitesi tıp bölümünde ders veriyorum --

where I lecture on the biological basis of behavior,

davranışın biyolojik temelleri üzerine --

and I gave the students two articles, one from The New York Times

öğrencilere iki tane makale veriyorum, bir tanesi

and one from New York magazine.

New York Times'dan diğeri de New York dergisinden.

And I took away the name of the writer, the name of the [unclear] -- everything was gone except the facts.

Yazarın adını sildim -- gerçekler haricinde her şeyi sildim.

And the first one was about a group called The Party of God,

İlk makalenin adı Sevgililer Günü'nü

who wanted to ban Valentine's Day. Red was made illegal.

yasaklamak isteyen "Tanrının Partisi" adlı grup hakkında idi.

Any boys and girls caught flirting

Flört eden herhangi bir erkek ve kadın

would get married off immediately, okay.

anında evlendiriliyor, tamam mı.

The second one was about a woman complaining

İkincisi ise üç minibüste bulunan

because three minivans with six bearded men pulled up

altı sakallı adam tarafından akrabası olmadığı

and started interrogating her on the spot

bir adamla konuştuğu için sorguya çekilmesinden

for talking to a man who wasn't related to her.

rahatsız olan bir kadın ile ilgili idi.

And I asked the students in Kuwait where they thought these incidents took place.

Kuveyt'teki öğrencilere bu olayların nerede meydana geldiklerini tahmin etmelerini istedim.

The first one, they said Saudi Arabia. There was no debate.

Birincisi Suudi Arabistan dediler. Hiç tartışma olmadı.

The second one, they were actually split

İkincisinde sınıf Suudi Arabistan ve

between Saudi and Afghanistan.

Afganistan diye ikiye bölündü.

What blew their mind was the first one took place in India,

Birincisinin Hindistan'da, Hindu Tanrısı partisi

it was the party of a Hindu God.

tarafından yapıldığını öğrenince afalladılar.

The second one took place in upstate New York.

İkincisi ise kuzey New York'ta olmuştu.

It was an Orthodox Jewish community.

Ortodoks Yahudi cemaati idi.

But what breaks my heart and what's alarming

Benim kalbimi kıran ve telaşlandırıcı olan şey ise

is that in those two interviews,

o iki röportajda

the people around, who were interviewed as well,

etraftaki insanlar, onlarla da röportaj yapılmış,

refer to that behavior as Talibanization.

bu tip davranışa Talibanizasyon diyorlar.

In other words, good Hindus and good Jews don't act this way.

Yani, iyi Hindular ve iyi Yahudiler öyle davranmaz.

This is Islam's influence on Hinduism and Judaism.

Bu İslam'ın Hinduizm ve Yahudilik üzerindeki etkisi.

But what do the students in Kuwait say? They said it's us --

Kuveyt'teki öğrenciler ne dediler? Onlar biz dediler.

and this is dangerous.

Bu tehlikeli.

It's dangerous when a group self-identifies itself

Grubun kendi kendini

as extreme.

aşırı tanımlaması tehlikelidir.

This is one of my sons, Rayan,

Bu benim oğullarımdan biri Rayan,

who's a Scooby Doo addict.

Scooby Doo hayranıdır.

You can tell by the glasses there.

Gözlüklerden anlayabilirsiniz.

He actually called me a meddling kid the other day.

Bana ertesi gün burunlu çocuk dedi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But I borrow a lesson that I learned from him.

Ondan öğrendiğim bir ders oldu.

Last summer when we were in our home in New York,

Geçen yaz New York'taki evimizde iken

he was out in the yard playing in his playhouse. And I was in my office working,

o dışarıda oyun evinde oynuyordu. Ben de ofisimde çalışırken,

and he came in, "Baba, I want you to come with me. I want my toy."

odama geldi ve "Baba, benimle gel. Oyuncağımı istiyorum." dedi.

"Yes, Rayan, just go away." He left his Scooby Doo in his house.

"Tamam Rayan, lütfen git." Scooby Doo'sunu kendi

I said, "Go away. I'm working. I'm busy."

evinde bıraktı. Ben de "Buradan git. Çalışıyorum. Meşgulum." dedim.

And what Rayan did then

Ondan sonra Rayan

is he sat there, he tapped his foot on the floor, at three and a half,

oturdu, ayağını yere vurdu, saat üç buçukta,

and he looked at me and he said, "Baba,

bana baktı ve dedi ki, "Baba,

I want you to come with me to my office in my house.

evimdeki ofisime gelmeni istiyorum.

I have work to do."

Yapacak işlerim var."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

Rayan reframed the situation

Rayan durumun çerçevesini değiştirdi

and brought himself down to my level.

ve kendisini benim seviyeme getirdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And with The 99, that is what we aim to do.

The 99 ile amaçladığımız şey de bu.

You know, I think that there's a big parallel

Bence haçların şeklini bozup

between bending the crucifix out of shape

gamalı haç üretmek arasında

and creating swastikas.

çok paralellik var.

And when I see pictures like this, of parents or uncles

Bir şeyi protesto etmek için

who think it's cute to have a little child

küçük bir çocuğun eline Kur'an verip

holding a Koran and having a suicide bomber belt around them

beline de bomba bağlamanın çok sevimli olduğunu düşünen

to protest something,

velilerin ya da amcaların resimlerini görünce,

the hope is by linking enough positive things

tek umut yeterince fazla olumlu şeyi

to the Koran,

Kur'an'la bağdaştırmak,

that one day we can move this child

ve bir gün bu çocuğu

from being proud in the way they're proud there,

onların orada gurur duyduğu şekilde gurur duymaktan

to that.

bu halde gurur duymaya çevirmek.

And I think --

Bence --

I think The 99

Bence The 99

can and will achieve its mission.

bu görevi yerine getirecek.

As an undergrad at Tufts University, we were giving away free falafel one day

Tufts Üniversitesi'nde lisans öğrencisi iken, bir gün bedava falafel dağıtıyorduk,

and, you know, it was Middle East Day or something.

Orta Doğu günü mü neydi.

And people came up and picked up

İnsanlar geliyordu

the culturally resonant image of the falafel,

falafeli alıyordu,

ate it and, you know, talked and left.

yiyip, konuşup, gidiyorlardı.

And no two people could disagree about what the word free was

Herhangi iki insan bedava ve falafelin ne olduğu hakkında

and what the word falafel was, behind us, "free falafel." You know.

tartışmıyordu, arkamızda, "bedava falafel" yazıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Or so we thought,

Ya da öyle düşünüyorduk,

until a woman came rushing across the campus

ta ki kampüsün içinden koşarak gelen bir bayan

and dropped her bag on the floor, pointed up to the sign and said,

çantasını yere bırakıp, elini yazıya uzatarak,

"Who's falafel?"

"Falafel kim?" diye sorana kadar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

True story.

Gerçek hikaye.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

She was actually coming out of an Amnesty International meeting.

Uluslararası Af Örgütü toplantısından geliyordu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Just today, D.C. Comics announced

Bugün D.C Comics sonraki crossover

the cover of our upcoming crossover.

kapağını açıkladı.

On that cover you see Batman, Superman

Kapakta Batman'i, Süperman'i

and a fully-clothed Wonder Woman

tamamen kapalı Wonder Women'i

with our Saudi member of The 99,

The 99'un Suud,

our Emirati member and our Libyan member.

BAE'li ve Libyalı üyeleri ile görüyorsunuz.

On April 26, 2010,

26 Nisan 2010'da

President Barack Obama said that

Başkan Barack Obama

of all the initiatives since his now famous Cairo speech --

meşhur Kahire konuşmasında --

in which he reached out to the Muslim world --

Müslüman dünyasına seslendiği konuşmada --

the most innovative was that The 99 reach back out

tüm girişimlerden en yenilikçi olanının

to the Justice League of America.

Amerikan Adalet Ligi'ne uzanan The 99'un olduğunu söyledi.

We live in a world in which the most culturally innocuous symbols,

En zararsız kültürel sembollerin,

like the falafel, can be misunderstood because of baggage,

falafel gibi, dil yüzünden yanlış anlaşılabildiği

and where religion can be twisted

ve dinin bilerek başkaları tarafından çarpıtıldığı

and purposefully made where it's not supposed to be by others.

bir zamanda yaşıyoruz.

In a world like that,

Böyle bir dünyada,

they'll always be a job for Superman and The 99.

Süperman ve The 99 için her zaman yapacak iş olacaktır.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)