Sebastian Junger: Why veterans miss war

Çeviri: İsmail Oğuz Akbaba Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I'm going to ask and try to answer,

Bir soru soracağım ve cevaplamaya çalışacağım.

in some ways, kind of an uncomfortable question.

Bu bazı yönlerden rahtsız edici bir soru.

Both civilians, obviously, and soldiers

Tabii ki hem siviller hem de askerler

suffer in war;

savaştan zarar görürler.

I don't think any civilian has ever missed

Hiçbir sivilin, maruz kaldığı savaşı

the war that they were subjected to.

özlediğini sanmıyorum.

I've been covering wars for almost 20 years,

20 yıla yakındır, savaşı kaleme aldım

and one of the remarkable things for me

ve en çok dikkatimi çeken şeylerden biri,

is how many soldiers find themselves missing it.

birçok askerin savaşı özlüyor olması.

How is it someone can go through

Bir insan nasıl olur da

the worst experience imaginable,

akla gelebilecek en kötü deneyimi yaşayıp,

and come home, back to their home,

evine, ailesine, ülkesine

and their family, their country, and miss the war?

döndükten sonra savaşı özleyebilir?

How does that work? What does it mean?

Bu nasıl olur? Ne anlama gelir?

We have to answer that question,

Bu soruyu cevaplamak zorundayız.

because if we don't, it'll be impossible

Aksi takdirde askerleri toplumda

to bring soldiers back

ait oldukları yere

to a place in society where they belong,

geri getirmemiz mümkün olmayacak

and I think it'll also be impossible to stop war,

ve bu mekanizmanın nasıl işlediğini anlamazsak

if we don't understand how that mechanism works.

savaşı durdurmak da mümkün olmayacak.

The problem is that war

Sorun şu ki, savaşta

does not have a simple, neat truth,

basit ve çıplak bir gerçek yok.

one simple, neat truth.

Tek bir basit, çıplak gerçek.

Any sane person hates war,

Aklı başında her insan savaştan nefret eder,

hates the idea of war,

savaş fikrinden nefret eder,

wouldn't want to have anything to do with it,

savaşla bir ilgisi olmasını istemez,

doesn't want to be near it, doesn't want to know about it.

yakınında olmak istemez, haberini almak istemez.

That's a sane response to war.

Bu savaşa verilen mantıklı bir tepki.

But if I asked all of you in this room,

Ama size, "Bu salonda kimler

who here has paid money

sinemaya gidip,

to go to a cinema

Hollywood yapımı bir savaş filmi

and be entertained by a Hollywood war movie,

izlemek için para verdi?" diye sorsam,

most of you would probably raise your hands.

muhtemelen çoğunuz elinizi kaldırırsınız.

That's what's so complicated about war.

Savaşın karmaşık olan yanı da bu.

And trust me, if a room full of peace-loving people

İnanın, eğer bir salon dolusu barışsever insana

finds something compelling about war,

savaşa dair bir şeyler ilgi çekici geliyorsa,

so do 20-year-old soldiers

savaşmak üzere eğitilmiş 20 yaşındaki askerlere de

who have been trained in it, I promise you.

aynısı olacaktır, hiç kuşkunuz olmasın.

That's the thing that has to be understood.

Anlaşılması gereken şey işte bu.

I've covered war for about 20 years, as I said,

Dediğim gibi, yaklaşık 20 yıldır savaşı kaleme aldım

but my most intense experiences in combat

ancak en yoğun çatışma deneyimlerimi

were with American soldiers in Afghanistan.

Amerikan askerleriyle birlikte Afganistan'da yaşadım.

I've been in Africa, the Middle East,

Afrika'da, Orta Doğu'da,

Afghanistan in the '90s,

90'larda Afganistan'da bulundum

but it was with American soldiers in 2007, 2008,

fakat 2007, 2008 yıllarında Amerikan askerleriyle birlikte

that I was confronted with

çok yoğun çatışmalara

very intense combat.

tanıklık ettim.

I was in a small valley called the Korengal Valley

Afganistan'ın doğusunda,

in eastern Afghanistan.

Korengal Vadisi adında küçük bir vadideydim.

It was six miles long.

10 kilometre uzunluğundaydı.

There were 150 men of Battle Company in that valley,

Bu vadide, B Bölüğü'nden 150 asker vardı

and for a while, while I was there,

ve benim orada bulunduğum süre zarfında,

almost 20 percent of all the combat

Afganistan'daki bütün çatışmaların

in all of Afghanistan was happening

yaklaşık %20'si bu 10 km içerisinde

in those six miles.

meydana geliyordu.

A hundred and fifty men were absorbing

150 asker, birkaç ay süresince

almost a fifth of the combat for all of NATO forces

ülkedeki tüm NATO kuvvetlerinin girdiği çatışmaların

in the country, for a couple months.

neredeyse beşte birine göğüs gerdi.

It was very intense.

Çok yoğundu.

I spent most of my time at a small outpost

Zamanımın çoğunu Restrepo adında

called Restrepo.

küçük bir karakolda geçirdim.

It was named after the platoon medic

Görevinin 2. ayında öldürülen

that had been killed about two months into the deployment.

müfreze doktorunun adı verilmişti.

It was a few plywood B-huts

Karakol, bir tepenin sırtına tutunmuş

clinging to a side of a ridge,

birkaç kontrplak baraka,

and sandbags, bunkers, gun positions,

kum torbaları, sığınaklar, silah mevzileri

and there were 20 men up there

ve B Bölüğü 2. Müfreze'nin

of Second Platoon, Battle Company.

20 askerinden oluşuyordu.

I spent most of my time up there.

Zamanımın çoğunu orada geçirdim.

There was no running water.

Şebeke suyu yoktu. Banyo yapmak imkansızdı.

There was no way to bathe.

The guys were up there for a month at a time.

Askerler bir ay boyunca orada kalıyordu.

They never even got out of their clothes.

Kıyafetlerini hiç çıkarmadılar.

They fought. The worked.

Savaştılar, çalıştılar.

They slept in the same clothes.

Aynı kıyafetlerle uyudular.

They never took them off, and at the end of the month,

Hiç çıkarmadılar.

Ayın sonunda bölük karargahına geri döndüklerinde

they went back down to the company headquarters,

and by then, their clothes were unwearable.

kıyafetleri artık giyilemez durumdaydı.

They burned them and got a new set.

Yakıp, yenilerini giydiler.

There was no Internet. There was no phone.

İnternet yoktu, telefon yoktu.

There was no communication with the outside world up there.

Dış dünyayla iletişim kurmanın hiçbir yolu yoktu.

There was no cooked food.

Pişmiş yemek yoktu.

There was nothing up there

Normalde genç adamların sevebileceği şeylerin

that young men typically like:

hiçbiri orada yoktu:

no cars, no girls, no television, nothing

arabalar, kızlar, televizyon...

except combat.

Çatışma dışında hiçbir şey.

Combat they did learn to like.

Çatışmayı sevmeyi öğrendiler.

I remember one day, it was a very hot day

Bir günü hatırlıyorum, bahar aylarında

in the spring,

çok sıcak bir gündü,

and we hadn't been in a fight

belki birkaç haftadır

in a couple of weeks, maybe.

çatışmaya girmemiştik.

Usually, the outpost was attacked,

Genelde karakol saldırı altında olurdu

and we hadn't seen any combat in a couple of weeks,

ancak birkaç haftadır çatışma olmamıştı.

and everyone was just stunned

Herkes sıkıntıdan ve sıcaktan

with boredom and heat.

sersemlemiş durumdaydı.

And I remember the lieutenant walking past me

Teğmen, belinden üstü çıplak halde

sort of stripped to the waist.

yanımdan geçti.

It was incredibly hot.

Hava son derece sıcaktı.

Stripped to the waist, walked past me muttering,

Belden üstü çıplak, mırıldanarak yanımdan geçti:

"Oh God, please someone attack us today."

"Tanrım, ne olur bugün birileri bize saldırsın!"

That's how bored they were.

İşte bu kadar sıkılmışlardı.

That's war too, is a lieutenant saying,

Savaş böyle de bir şey, bir teğmenin şöyle demesi:

"Please make something happen

"Lütfen bir şeyler olsun,

because we're going crazy."

yoksa çıldıracağız."

To understand that,

Bunu anlamak için, bir anlığına durup,

you have to, for a moment,

savaş üzerine düşünmeniz gerekiyor,

think about combat not morally --

ama ahlaki açıdan değil,

that's an important job to do —

o da önemli tabii--

but for a moment, don't think about it morally,

ama şimdi, ahlaki açıdan değil,

think about it neurologically.

nörolojik açıdan düşünün.

Let's think about what happens in your brain

Çatışmadayken beyninizde neler olur,

when you're in combat.

onu bir düşünelim.

First of all, the experience

Öncelikle, bu deneyim

is very bizarre, it's a very bizarre one.

garip, çok garip.

It's not what I had expected.

Beklediğim gibi değildi.

Usually, you're not scared.

Genellikle korkmuyorsunuz.

I've been very scared in combat,

Çatışmalarda çok koktuğum oldu,

but most of the time when I was out there,

ancak orada bulunduğum zamanın çoğunda

I wasn't scared.

korkmadım.

I was very scared beforehand

Çatışmanın öncesinde çok,

and incredibly scared afterwards,

sonrasında inanılmaz korktum.

and that fear that comes afterwards can last years.

İşte, sonradan gelen o korku yıllarca devam edebilir.

I haven't been shot at in six years,

Altı yıldır üzerime ateş açılmadı.

and I was woken up very abruptly this morning

Bu sabah, altı yılın ardından,

by a nightmare that I was being strafed by aircraft,

bir savaş uçağından üzerime ateş açıldığı

six years later.

bir kabusla uyandım.

I've never even been strafed by aircraft,

Başımdan böyle bir olay bile geçmedi

and I was having nightmares about it.

ama savaş uçağının üzerime ateş açtığı bir kabus gördüm.

Time slows down.

Zaman yavaşlar.

You get this weird tunnel vision.

Görüş açınız tünel gibi daralır.

You notice some details very, very, very accurately

Bazı detayları çok, çok, çok iyi görürsünüz

and other things drop out.

ve diğer her şey yok olur.

It's almost a slightly altered state of mind.

Hafif bir şuur değişikliği gibi.

What's happening in your brain

Beyninizde olanlar,

is you're getting an enormous amount of adrenaline

yüksek miktarda adrenalinin

pumped through your system.

vücudunuza pompalanmasının sonucu.

Young men will go to great lengths

Genç adamların, bu deneyimi yaşayabilmek için

to have that experience.

yapmayacakları şey yok.

It's wired into us.

Doğuştan böyleyiz.

It's hormonally supported.

Hormonlar bunu tetikliyor.

The mortality rate for young men in society

Toplumdaki genç erkeklerin ölüm oranı

is six times what it is for young women

genç kadınların ölüm oranının 6 katı.

from violence and from accidents,

Şiddetten, kazalardan,

just the stupid stuff that young men do:

genç erkeklerin yaptığı aptalca şeylerden:

jumping off of things they shouldn't jump off of,

atlanmayacak yerlerden atlıyorlar,

lighting things on fire they shouldn't light on fire,

ateşe verilmeyecek şeyleri ateşe veriyorlar,

I mean, you know what I'm talking about.

neden bahsettiğimi biliyorsunuz.

They die at six times the rate

Ölüm oranları, genç kadınlarınkinin

that young women do.

altı katı.

Statistically, you are safer as a teenage boy,

İstatistiklere göre,

you would be safer in the fire department

ergenlik çağındaki bir erkek çocuk için

or the police department in most American cities

Amerika'nın birçok şehrinde,

than just walking around the streets of your hometown

sokaklarda dolaşıp yapacak bir şeyler aramak,

looking for something to do,

itfaiyeci ya da polis olmaktan daha tehlikeli.

statistically.

İstatistiklere göre.

You can imagine how that plays out in combat.

Bu durumun savaşa nasıl yansıdığını hayal edebilirsiniz.

At Restrepo, every guy up there was almost killed,

Restrepo'da herkes ölümle burun burunaydı,

including me,

ben de dâhil,

including my good friend Tim Hetherington,

daha sonra Libya'da öldürülen

who was later killed in Libya.

yakın dostum Tim Hetherington da dâhil.

There were guys walking around

Askerlerin bazıları,

with bullet holes in their uniforms,

üzerlerinde mermi delikleri olan

rounds that had cut through the fabric

üniformalarla dolaşıyorlardı;

and didn't touch their bodies.

mermiler kumaşı yırtıp geçmiş, vücuda isabet etmemişti.

I was leaning against some sandbags one morning,

Bir sabah, kum torbalarına yaslanmış, oturuyordum,

not much going on, sort of spacing out,

olan biten pek bir şey yok, dalmışım,

and some sand was kicked into the side of,

birden yüzümün yan tarafına doğru

sort of hit the side of my face.

biraz kum geldi, yüzüme çarptı.

Something hit the side of my face, and I didn't know what it was.

Yüzümün yanına bir şey geldi, neydi anlamadım.

You have to understand about bullets

Şunu anlamanız gerek, mermiler

that they go a lot faster than sound,

sesten çok daha hızlı hareket eder.

so if someone shoots at you

Yani birisi üzerinize

from a few hundred meters,

birkaç yüz metreden ateş açarsa,

the bullet goes by you, or hits you obviously,

mermi yanınızdan geçtiğinde, ya da size isabet ettiğinde,

half a second or so before the sound catches up to it.

namlu sesi size yaklaşık yarım saniye gecikmeyle gelir.

So I had some sand sprayed in the side of my face.

Neyse, yüzümün yanına biraz kum geldi.

Half a second later, I heard dut-dut-dut-dut-duh.

Yarım saniye sonra, ta-ta-ta-ta-ta sesi.

It was machine gun fire.

Makineli tüfek ateşi.

It was the first round, the first burst

Bir saat sürecek olan çatışmanın

of an hour-long firefight.

ilk mermisi, açılan ilk ateşiydi.

What had happened was the bullet hit,

Olan şuydu, bir mermi,

a bullet hit three or four inches from the side of my head.

kafamın 8-10cm yakınına isabet etmişti.

Imagine, just think about it, because I certainly did,

Düşünün, çünkü ben çok düşündüm;

think about the angle of deviation that saved my life.

hayatımı kurtaran sapma açısını düşünün.

At 400 meters, it missed me by three inches.

400 metre mesafede, beni 8cm ile ıskaladı.

Just think about the math on that.

İşin matematiğini bir düşünün.

Every guy up there

Oradaki herkesin

had some experience like that,

buna benzer bir deneyimi vardı,

at least once, if not many times.

belki de birden fazla.

The boys are up there for a year.

Çocuklar bir yıl orada kaldılar.

They got back.

Geri döndüler.

Some of them got out of the Army

Bazıları ordudan ayrıldı

and had tremendous psychological problems when they got home.

ve ciddi psikolojik sorunlarla evine döndü.

Some of them stayed in the Army

Bazıları orduda kaldı

and were more or less okay, psychologically.

ve psikolojik anlamda az çok iyi durumdalardı.

I was particularly close to a guy named Brendan O'Byrne.

Brendan O'Byrne bilhassa yakın bir arkadaşımdı.

I'm still very good friends with him.

Aramız hâlâ çok iyidir.

He came back to the States. He got out of the Army.

Kendisi ABD'ye döndü, ordudan ayrıldı.

I had a dinner party one night.

Bir akşam yemeği düzenledim,

I invited him,

onu da davet ettim.

and he started talking with a woman,

Bir kadınla konuşmaya başladı,

one of my friends,

başka bir arkadaşımla,

and she knew how bad it had been out there,

oradaki durumun ne kadar kötü olduğunu o da biliyordu

and she said, "Brendan,

ve şöyle dedi: "Brendan,

is there anything at all that you miss about

Afganistan'da olmanın, savaşta olmanın

being out in Afghanistan, about the war?"

özlediğin herhangi bir yanı var mı?"

And he thought about it quite a long time,

Uzun bir süre bunun üzerine düşündü

and finally he said, "Ma'am, I miss almost all of it."

ve sonunda cevap verdi: "Hanımefendi, neredeyse her şeyi özlüyorum."

And he's one of the most traumatized people

Bu adam, benim gördüklerim içinde

I've seen from that war.

o savaştan en kötü etkilenenlerden biri.

"Ma'am, I miss almost all of it."

"Neredeyse her şeyi özlüyorum."

What is he talking about?

Neden bahsediyor?

He's not a psychopath.

Kendisi psikopat değil.

He doesn't miss killing people.

İnsan öldürmeyi özlemiyor.

He's not crazy. He doesn't miss getting shot at

Deli değil, üzerine ateş açılmasını özlemiyor,

and seeing his friends get killed.

arkadaşlarının ölümünü izlemeyi de.

What is it that he misses? We have to answer that.

Özlediği şey ne? Bunun cevabını bulmamız gerekiyor.

If we're going to stop war, we have to answer that question.

Savaşı durdurabilmemiz için, bu sorunun cevabını bulmamız gerekiyor.

I think what he missed is brotherhood.

Sanırım, onun özlediği şey kardeşlik.

He missed, in some ways,

Özlediği şey, bir bakıma

the opposite of killing.

öldürmenin zıttıydı.

What he missed was connection

Yanında olduğu askerlerle

to the other men he was with.

aralarındaki bağı özlüyordu.

Now, brotherhood is different from friendship.

Kardeşlik, arkadaşlıktan farklı.

Friendship happens in society, obviously.

Arkadaşlık toplum içinde olan bir şey.

The more you like someone,

Birini ne kadar çok severseniz,

the more you'd be willing to do for them.

onun için o kadar çok şeyi göze alırsınız.

Brotherhood has nothing to do

Kardeşlikte ise,

with how you feel about the other person.

diğer insana karşı ne hissettiğinizin bir önemi olmaz.

It's a mutual agreement in a group

Grubun refahının,

that you will put the welfare of the group,

gruptaki herkesin emniyetinin,

you will put the safety of everyone in the group

kişinin kendisinden önce geldiği

above your own.

herkes tarafından kabul edilir.

In effect, you're saying,

Aslına bakılırsa, dediğiniz şey şu:

"I love these other people more than I love myself."

"Bu gruptaki diğer insanları, kendimden çok seviyorum."

Brendan was a team leader

Brendan, emri altında

in command of three men,

3 asker olan bir tim komutanıydı

and the worst day in Afghanistan —

ve Afganistan'daki en kötü günü —

He was almost killed so many times.

Ölümle çok kez burun buruna geldi.

It didn't bother him.

Dert etmiyordu.

The worst thing that happened to him in Afghanistan

Afganistan'da yaşadığı en kötü şey,

was one of his men was hit in the head with a bullet

adamlarından birinin başından vurulmasıydı;

in the helmet, knocked him over.

mermi miğferine isabet etmiş, yere yığılmıştı.

They thought he was dead.

Öldüğünü sandılar.

It was in the middle of a huge firefight.

Yoğun çatışmanın ortasında

No one could deal with it, and a minute later,

kimse onunla ilgilenemedi. Bir dakika sonra

Kyle Steiner sat back up

bilinci yerine gelen Kyle Steiner,

from the dead, as it were,

ölümden dönmüşcesine,

because he'd come back to consciousness.

yattığı yerden doğruldu.

The bullet had just knocked him out.

Mermi, miğferinden sekmiş,

It glanced off the helmet.

onu sadece bayıltmıştı.

He remembers people saying,

Diğerlerinin şöyle dediğini hatırlıyor,

as he was sort of half-conscious,

yarı baygın haldeyken

he remembers people saying,

diğerlerinin şöyle dediğini hatırlıyor:

"Steiner's been hit in the head. Steiner's dead."

"Steiner kafasından vuruldu. Steiner öldü."

And he was thinking, "I'm not dead."

"Ölmedim" diye aklından geçirdi

And he sat up.

ve yattığı yerden doğruldu.

And Brendan realized after that

Bunun ardından Brendan,

that he could not protect his men,

adamlarını koruyamadığını anladı;

and that was the only time he cried in Afghanistan,

Afganistan'dayken yalnız bir kere ağlamıştı,

was realizing that.

bunun farkına vardığında.

That's brotherhood.

Kardeşlik budur.

This wasn't invented recently.

Bu yeni keşfedilmiş bir şey değil.

Many of you have probably read "The Iliad."

Çoğunuz İlyada'yı okumuşsunuzdur.

Achilles surely would have risked his life

Şüphesiz ki, Akhilleus, dostu Patroklos'u

or given his life to save his friend Patroclus.

kurtarmak için kendini tehlikeye atar, hatta canını bile verirdi.

In World War II, there were many stories

2. Dünya Savaşı'nda,

of soldiers who were wounded,

cephede yaralanıp,

were brought to a rear base hospital,

cepheden uzakta yatırıldıkları hastaneden

who went AWOL,

firar eden,

crawled out of windows, slipped out doors,

hastanenin camından, kapısından gizlice çıkıp,

went AWOL, wounded,

yaralı hâlde firar edip

to make their way back to the front lines

cephedeki kardeşlerine

to rejoin their brothers out there.

dönmeye çalışan askerlere dair birçok hikâye vardı.

So you think about Brendan,

Brendan'ı düşünün,

you think about all these soldiers

bir bakıma

having an experience like that, a bond like that,

kendilerinden çok sevdikleri 20 kişiyle

in a small group,

böyle bir deneyim yaşayan,

where they loved 20 other people

böyle bir bağ kuran,

in some ways more than they loved themselves,

bütün bu askerleri düşünün,

you think about how good that would feel, imagine it,

bunun ne kadar iyi hissettireceğini düşünün, hayal edin.

and they are blessed with that experience for a year,

Bir yıl boyunca böyle bir deneyim yaşama şansı buluyorlar,

and then they come home,

sonra eve dönüyorlar

and they are just back in society

ve artık diğer herkes gibi

like the rest of us are,

onlar da yine toplumun bir parçası oluyorlar;

not knowing who they can count on,

kime güveneceklerini bilmeden,

not knowing who loves them, who they can love,

kimin onları sevdiğini, kimi sevebileceklerini bilmeden,

not knowing exactly what anyone they know

tanıdıkları insanların, gerektiğinde onlar için

would do for them if it came down to it.

neyi göze alıp alamayacağını bilmeden...

That is terrifying.

Bu, dehşet verici bir şey.

Compared to that,

war, psychologically, in some ways, is easy,

böyle bir yabancılaşmaya kıyasla, savaş,

compared to that kind of alienation.

psikolojik anlamda, bir bakıma, daha kolay.

That's why they miss it,

Bu yüzden savaşı özlüyorlar.

and that's what we have to understand

Bizim de bunu anlamamız

and in some ways fix in our society.

ve toplumumuzdaki bu sorunu çözmenin yollarını bulmamız gerekiyor.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)

(Applause)